Πωλ Λαφάργκ Εκδόσεις: ΠΑΝΟΠΤΙΚΟΝ
Μετάφραση: Κώστας Δεσποινιάδης
β? μέρος
Για τα δικαιώματα του αλόγου και τα δικαιώματα του ανθρώπου, με τα άλογα να είναι διαιρεμένα σε ευδιάκριτες τάξεις, όπου η ´αριστοκρατία´ των αλόγων απολαμβάνει τόσα πολλά και τόσα προκλητικά προνόμια, ώστε, αν τα ανθρωπόμορφα κτήνη που τα υπηρετούν ως αναβάτες, εκπαιδευτές, σταβλάρχες και ιπποκόμοι δεν ήταν ηθικά εξαχρειωμένοι μέχρι του σημείου να νιώθουν ντροπή, θα είχαν ξεσηκωθεί κατά αυτών στους οποίους ανήκουν.
Αλλά αυτοί οι τετράποδοι ευνοούμενοι του πολιτισμού διαθέτουν τέτοια κοινωνική επιρροή, ώστε επιβάλλουν τη θέλησή τους στους καπιταλιστές, που όσον αφορά τα προνόμια είναι αδέρφια τους…
…Αλλά είναι τρεις φορές ευτυχία για την προλεταριακή ανθρωπότητα που σ? αυτά τα άλογα ´αριστοκράτες´ δεν αρέσει να τρώνε ανθρώπινη σάρκα… Οπως τώρα στους καιρούς της νεοκαπιταλιστικής εκμετάλλευσης των πάντων εμείς σφάζουμε άλογα για τη σύγχρονη ´πολιτισμένη´ διατροφή των ανθρώπων. Ομως, τα δικαιώματα των αλόγων είναι ´άγραφα δικαιώματα´, με το άλογο να έχει δείξει τη σοφία του συνδέοντας τον εαυτό του με αυτά τα δικαιώματα αντί να διεκδικεί τα γραμμένα (αλλά βάναυσα καταπατούμενα) δικαιώματα του πολίτη. Αυτά, που τώρα, ιδιαίτερα θεωρούνται ότι αποτελούν εγκληματικές απαιτήσεις από τους λεγόμενους πολίτες. Αλλά πέρα από τα προνόμια των αλόγων ο Πωλ Λαφάργκ, στο τρίτο δοκίμιο στην μπροσούρα του ´Χρεοκοπία του Καπιταλισμού´ έδωσε τον τίτλο ´Το σοσιαλιστικό ιδανικό´, στο οποίο πίστευε (τότε) και ήταν αφιερωμένος… Με τη μεγάλη προσδοκία ότι αυτό το ιδανικό θα λύτρωνε την ανθρωπότητα των ´σκλάβων´ της εργασίας με την πρωτοπορία του προλεταριάτου, η οποία θα γκρέμιζε την κυρίαρχη εκμετάλλευση του καπιταλισμού.
Δυστυχώς, όμως, το σοσιαλιστικό ιδανικό κατέρρευσε πριν προλάβει τον ελευθερο-λογούντα καπιταλισμό. Ο οποίος τώρα αυτογκρεμίζεται την ίδια στιγμή που γκρεμίζει τα πραγματικά κοινωνικά δικαιώματα στη χώρα μας, αλλά και σ? όλη την ανθρωπότητα…
´Σ? ένα λειψό Σοσιαλισμό τρως σίδερο
πίνεις θάλασσα κι ανηφορίζεις
με βήμα δήθεν αμέριμνο
προς τον πατέρα. Κάποτε γίνεσαι
Σπίρτο σε σπιρτόκουτο όπου
χέρι σε ανασύρει στην επιφάνεια
Ακουμπά το κεφάλι σου
Στη φωσφορική πεδιάδα
και σ? εκπυρσοκροτεί!´.
´Αντισώματα´ (1977) εκδ. ΠΛΕΙΑΣ
του Δημήτρη Κακαβελάκη
Αλλά, ο Σοσιαλισμός δεν έπρεπε να ?ναι λειψός ούτε στη Δύση, κυρίως δε ούτε στην Ανατολή.
Και τούτο γιατί η ´Χρεοκοπία του Καπιταλισμού´ είχε γίνει δραματικά εμφανής πριν ακόμα οργανωθούν θεωρητικά αγωνιστικά και επαναστατικά οι δυνάμεις αντίθεσης και αντίδρασης στην απάνθρωπη αποικιακή και κοινωνική εκμετάλλευση του καπιταλιστικού υπερ-εξουσιασμού, με βάση το κεφάλαιο.
Η ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ ΕΓΙΝΕ ΤΡΑΓΩΔΙΑ
Οταν, όμως, άρχισαν οι μεγάλες προσπάθειες αντιπαράθεσης στον κεφαλαιοκρατισμό με αφετηρία τη Γαλλική Επανάσταση και στη συνέχεια τις οργανωμένες (και ανοργάνωτες) αντιπαλότητες κατά του Καπιταλισμού στην Ευρωπαϊκή σκηνή του 18ου αιώνα, με τις κομμουνιστικές θεωρητικές -κατά του κεφαλαίου- σπουδαίες θέσεις του Μαρξ δημιουργήθηκε το κλίμα και το πεδίο για την ανάπτυξη του σοσιαλιστικού ιδανικού.
Με βάση αυτό το πνεύμα έγραψε το σημαντικό δοκίμιό του ο Πωλ Λαφάργκ (ο αυτοκτονήσας τελικά γαμπρός του Μαρξ) με τον τίτλο ´Η χρεοκοπία του Καπιταλισμού´ (Ελληνική έκδοση – Εκδόσεις Πανοπτικόν).
Με αυτόν τον τίτλο παρουσιάσαμε στο προηγούμενο άρθρο μας το δοκίμιο για τη ´Χρεοκοπία του Καπιταλισμού´. Σήμερα θα παρουσιάσουμε τα δοκίμια:
α. Τα δικαιώματα του αλόγου και τα δικαιώματα του ανθρώπου και
β. Το Σοσιαλιστικό Ιδανικό. Τη συμπύκνωση των σκέψεων – θέσεων του Πωλ Λαφάργκ, με επίκεντρο τη ´Χρεοκοπία του Καπιταλισμού´.
Μία χρεοκοπία που τώρα έχει γίνει σύγχρονη ελληνική τραγωδία, αλλά και παγκόσμια αγωνία για τη συνέχιση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Η οποία έφθασε στην αδιέξοδη κρίση της, παρά το γεγονός της χρεοκοπίας του Καπιταλισμού (που κάθε τόσο προβαλλόταν ως επιτυχία) με τη μορφή του υπερεκμεταλλευτισμού από την αρχή της κυριαρχίας του.
Τώρα εκφράζεται με το προσωπείο του Νεοφιλελευθερισμού των αγορών, των χρηματιστηριακών κρίσεων, των χρηματιστηριακών συγχύσεων, των τραπεζικών εκμεταλλεύσεων και της κοινωνικής βίας για τη συγκάλυψη και την επιβολή των μνημονίων της απόλυτης εκπτώχευσης ατόμων και λαών.
ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΛΟΓΟΥ
ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Αυτή τη σημερινή τόσο κυνικά υπερεκμεταλλευτική πραγματικότητα την προέβλεψε και την περιέγραψε με πικρό, ιδιαίτερα σαρκαστικό τρόπο, ο Πωλ Λαφάργκ στο δεύτερο δοκίμιό του που αναλύουμε για τους αναγνώστες – αναγνώστριες των ´Χ.Ν.´, με τίτλο ´Τα δικαιώματα του αλόγου και τα δικαιώματα του ανθρώπου´.
Για να πει στην εποχή του ότι οι καπιταλιστές τότε πρόσεχαν τα άλογα ως ζώα υψηλού κύρους και χρησιμότητας, αλλά και πολεμικότητας (όπως συνέβαινε και στην αρχαιότητα και έντονα στον μεσαίωνα), αναγνωρίζοντάς τους και προσφέροντάς τους μεγαλύτερες φροντίδες από αυτές που παρείχανε στους μισθωτούς εργάτες τους.
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΟΥ ΓΙΑ
ΝΑ ΠΟΥΛΗΣΕΙΣ
ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΣΟΥ
Συγκεκριμένα γράφει ο Λαφάργκ ότι ο καπιταλιστικός πολιτισμός ´έχει παραχωρήσει στον μισθωτό εργάτη τα μεταφυσικά δικαιώματα του ανθρώπου, αλλά αυτό έγινε μόνο και μόνο για τον κρατήσει πιο κοντά και πιο σταθερά στο οικονομικό του καθήκον, λέγοντάς του: Σε καθιστώ ελεύθερο να κερδίσεις μία άθλια επιβίωση και να μετατρέψεις τον εργοδότη σου σε εκατομμυριούχο, ελεύθερο να του πουλήσεις την ελευθερία σου για μια μπουκιά ψωμί. Θα σε φυλακίσει για δέκα ή δώδεκα ώρες στη δούλεψή του, δεν θα σε αφήσει να φύγεις μέχρι να εξαντληθείς ως το μεδούλι των οστών σου, μέχρι που να σου μείνει ελάχιστη δύναμη ίσα – ίσα για να καταπιείς με δυσκολία μια άθλια σούπα και να βυθιστείς σε έναν βαρύ ύπνο. Ενα μόνο δικαίωμά σου δεν θα απολέσεις κι αυτό είναι το δικαίωμά σου να πληρώνεις φόρους´.
Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΧΕΙ ΒΟΗΘΗΣΕΙ ΤΑ… ΑΛΟΓΑ
Για να προσθέσει περαιτέρω ο Πωλ Λαφάργκ: ´Ο πολιτισμός έχει ευνοήσει ιδιαιτέρως τα άλογα: Θα ήταν πολύ δύσκολο να αναφέρουμε λεπτομέρειες μεγάλες στη λίστα των ευεργεσιών…
Αυτοί οι τετράποδοι ευνοούμενοι του πολιτισμού διαθέτουν τέτοια κοινωνική επιρροή ώστε επιβάλλουν τη θέλησή τους στους καπιταλιστές, που όσον αφορά τα προνόμια είναι αδέρφια τους… Ομως, αυτά δεν σέβονται κανένα από τα κοινωνικά αξιώματα μπροστά στα οποία οι θιασώτες των δικαιωμάτων του ανθρώπου υποκλίνονται με σεβασμό´.
Στο Chantilly πρόσφατα ένα από τα φαβορί για το μεγάλο βραβείο έριξε μια κλοτσιά στον βασιλιά του Βελγίου, επειδή δεν του άρεσε η φάτσα του. Η αυτού μεγαλειότητα, που λατρεύει τα άλογα, ψέλλισε μια συγγνώμη και αποσύρθηκε, αλλά είναι τρεις φορές ευτυχία για την προλεταριακή ανθρωπότητα που σ? αυτά τα άλογα ´αριστοκράτες´ δεν αρέσει να τρώνε ανθρώπινη σάρκα…
Η ´ΣΟΦΙΑ´ ΤΩΝ ΑΛΟΓΩΝ ΚΑΙ Η ´ΑΣΟΦΙΑ´ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ
Παρένθεση: Ομως, ο υπερ-εκμεταλλευτικός καπιταλιστικός νεοφιλελευθερισμός έφθασε τώρα να σφάζει άλογα για να κάμει, μέσα από τη σκληρή απληστία του, τους ανθρώπους αλογοφάγους, τώρα στην πρώτη προς τη δεύτερη 10ετία του 21ου αιώνα.
Κλείνοντας αυτή την παρένθεση επανερχόμαστε στο κείμενο του Π. Λαφάργκ, στο οποίο προσθέτει και τα εξής: ´…Ποτέ δεν έτυχε κάποιος νομοθέτης ή κάποιος φανατικός υπερασπιστής των «δικαιωμάτων του ανθρώπου» να μειώσει το ημερήσιο ξεροκόμματο του αλόγου προκειμένου να εξασφαλίσει ένα αναπαυτήριο που θα του είναι χρήσιμο μόνο μετά θάνατον. Το άλογο έδειξε τη σοφία του συνδέοντας τον εαυτό του με τα άγραφα δικαιώματα (όπως τα αποκαλούσε ο Σωκράτης) αντί να διεκδικεί τα δικαιώματα του πολίτη´.
Για να ´κρίνει´ ότι θα ήταν ανόητο, αν, σαν τον άνθρωπο, είχε θυσιάσει τη σούπα με τις φακές που έχει για το μεταφυσικό γεύμα του δικαιώματος στην επανάσταση, την ισότητα, την ελευθερία ή και τις άλλες κοινοτοπίες που για το προλεταριάτο είναι τόσο χρήσιμες όσο είναι επίσης εργαλείο καυτηριασμού για ένα ξύλινο πόδι… Πάντως (επισημαίνει ο Λαφάργκ) η ελευθερία των δικαιωμάτων του ανθρώπου δεν είναι τίποτα άλλο από τη σκλαβιά των εργαζομένων, από τη στιγμή που ο πολιτισμός μας πάντα μεταμφιέζει την καπιταλιστική εκμετάλλευση σε αιώνιες αρχές και τον αστικό εγωισμό σε ευγενικά αισθήματα.
ΟΙ ΓΕΛΩΤΟΠΟΙΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΠΑΡΑΠΛΑΝΟΥΝ…
Για να καταλήξει ιδιαίτερα καυστικά να πει: ´Εργάτες όλων των ειδικοτήτων, που προσπαθείτε τόσο σκληρά για να δημιουργήσετε τη δική σας φτώχεια, χάρην του πλούτου των καπιταλιστών, ξεσηκωθείτε, ξεσηκωθείτε. Αφού οι πολιτικοί γελωτοποιοί ξεδιπλώνουν σαν σημαία τα δικαιώματα του ανθρώπου, να απαιτήσετε γενναία για τους εαυτούς σας, τις γυναίκες σας και τα παιδιά σας τα δικαιώματα του αλόγου´.
Ομως, τώρα, εμείς με τα μνημόνια, τα υπερ-μνημόνια και τους αμνήμονες απέναντι στην ιστορική ευθύνη των μακραίωνων αγώνων του ελληνικού λαού και του ελληνικού έθνους, πρέπει να αναζητήσουμε την προστασία των δικαιωμάτων των λιονταριών που έχουν επιπέσει απάνω μας και μας κατασπαράζουν…
ΑΛΛΑ Ο ΙΔΑΝΙΚΟΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΤΕΡΡΕΥΣΕ ΓΙΑ ΝΑ ΧΑΘΟΥΝ ΟΙ ΟΥΣΙΩΔΕΙΣ ΕΛΠΙΔΕΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
Τώρα, όσον αφορά στο τρίτο δοκίμιο (τελευταίο στο ολιγοσέλιδο βιβλίο του Πωλ Λαφάργκ που αυτοκτόνησε για να μη ζήσει την εξαθλίωση των γηρατειών) υποστηρίζει (τότε) ως πιστός του σοσιαλιστικού οράματος βασικά τα εξής:
1. Ο Σοσιαλισμός είναι πολιτικό κομμάτι της καταπιεσμένης τάξης, διαθέτει ένα δυναμικό. Συσπειρώνει και οργανώνει τις προσπάθειες των ατόμων που επιθυμούν να χτίσουν πάνω στα ερείπια της καπιταλιστικής κοινωνίας, η οποία βασίζεται στην ατομική ιδιοκτησία, μια ιδανική υποθετική κοινωνία, που θα βασίζεται στην κοινή ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής.
ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟΥ ΝΟΜΟΥ
2. Το κομμουνιστικό ιδανικό, που δεν αναδύθηκε από την οικονομική πραγματικότητα δεν ήταν συνεπώς παρά μια ασυνείδητη ανάμνηση του προϊστορικού παρελθόντος και προήρθε από ιδεαλιστικές αντιλήψεις για δικαιοσύνη και ισοτιμία και από έναν ευαγγελικό νόμο όχι λιγότερο ιδεαλιστικό και ουτοπισμό.
Ομως ο κομμουνισμός στην εξέλιξή του έπαυσε να είναι ουτοπικός για να έχει ένα κοινωνικό ιδανικό και μια κριτική στάση απέναντι στις οικονομικές, πολιτικές, ιστορικές, φιλοσοφικές, ηθικές και θρησκευτικές ιδέες της καπιταλιστικής κοινωνίας προκειμένου να προετοιμάσουν σε όλες τις σφαίρες του στοχασμού τον θρίαμβο μιας νέας ιδεολογίας που το προλεταριάτο φέρνει στον κόσμο…
Τελικά, όμως, το προλεταριάτο και το ιδανικό που πίστευε καταρρεύσανε τόσο άδοξα και τόσο ζημιογόνα για την ανθρωπότητα από την κυρίαρχη επικράτηση του άγριου καπιταλισμού που τώρα, στη βαριά του κρίση, διαλύει όλες τις ελπίδες της ανθρωπότητας για έναν καλύτερο κόσμο… Με τον οποίο έχει συνταυτιστεί ανταγωνιστικά και η σύγχρονη Ρωσία των ολιγαρχών κ.λπ., αλλά, μέσα από αυτή τη βαρύτατη κρίση που θα οδηγηθεί η χώρα μας, η αμετανόητη Ευρώπη, η αδίστακτη Αμερική και ο κόσμος όλος.
