8.4 C
Chania
Πέμπτη, 20 Φεβρουαρίου, 2025

12 Νοεμβρίου 1944

Η Μάχη
12 Οκτωβρίου 1944. Ο γερμανικός στρατός αποχωρεί από την Αθήνα και μένουν τμήματα αυτού αποκομμένα πλέον στην Κρήτη, στην περιοχή των Χανίων.
Την ίδια περίοδο η V μεραρχία του ΕΛΑΣ έδρευε στην περιοχή των Κεραμειών από Κατοχώρι μέχρι Παναγιά.
Οι Γερμανοί είναι πλέον αποκομμένοι και ουσιαστικά όμηροι των Άγγλων αφού έχουν χάσει τον πόλεμο.
Ξαφνικά στις 12-11-1944 ο γερμανικός στρατός εξορμά σε μια άριστα σχεδιασμένη και συντονισμένη στρατιωτική επιχείρηση για την εξουδετέρωση του ΕΛΑΣ.
Σίγουρα ο βαριά εξοπλισμένος γερμανικός στρατός δεν κινδυνεύει από τον ΕΛΑΣ. Οι Γερμανοί διαθέτουν βαρύ πυροβολικό -επάκτια, τανκς, όλμους κ.λπ., ενώ ο ΕΛΑΣ είναι ελαφριά οπλισμένος.
Ο ΕΛΑΣ όμως αποτελεί εμπόδιο στα μελλοντικά σχέδια των Άγγλων, για την επιστροφή του βασιλιά Γεωργίου κ.λπ., οπότε όλοι μαζί ντόπιοι – ξένοι πράκτορες και Γερμανοί, καταστρώνουν τα σχέδια και εξαπολύουν την επίθεση.
Το επιτελικό σχέδιο θα πρέπει να είχε ονομαστεί “τανάλια”, καθόσον από βραδίς οι Γερμανοί είχαν πάει από Δυτικά και Ανατολικά δυνάμεις (Θέρισο-Στύλο-Σαμωνά-Κάμπους) να κυκλώσουν πρώτα την V Μεραρχία και το πρωί της 12-11-1944 η κύρια δύναμη με τα τανκς θα χτυπούσε από Μαλάξα και δεν θα γλύτωνε κανείς.
Έτσι και έγινε με τη διαφορά ότι η ηρωική αντίσταση στο “Κλεφτοπέραμα” δυτικά και στους Κάμπους ανατολικά τους χάλασε τα σχέδια.
Περιληπτικά θα αναφερθώ στα γεγονότα στους Κάμπους.
Πρωί – πρωί, στις 12-11-1944, στις κορυφές ανατολικά των Κάμπων παρουσιάζονται οι γερμανικές δυνάμεις, προερχόμενες από Στύλο-Σαμωνά.
Οι κάτοικοι του χωριού (όσοι δεν ήταν στην V μεραρχία του ΕΛΑΣ) πιάνουν τους γύρω λόφους και αρχίζει η μάχη.
Οι Καμπιανοί με τα λιανοτούφεκα κατορθώνουν να κρατήσουν τις σαφώς ανώτερες γερμανικές δυνάμεις, περ. 400 Γερμανών, με βαριά πολυβόλα, όλμους και υποστηριζόμενους από τα πολυβόλα της Μαλάξας και του Κόκκινου Χωριού του επάκτια στην περιοχή των Κάμπων και έτσι δεν κατάφεραν να κυκλώσουν την V μεραρχία του ΕΑΣ που μαχόταν σε χαμηλότερο υψόμετρο (Σκορδυλιανά-Γέρο Λάκκος-Παναγιά) να κρατήσει όλη μέρα η μάχη, μέχρι το βράδυ που αποτραβήχτηκε ο εχθρός.
Σίγουρα χωρίς τη μάχη στους Κάμπους τα πράγματα θα ήσαν διαφορετικά και η μάχη θα είχε άλλη έκβαση.
Εν τω μεταξύ οι Κάμποι είχαν μεταβληθεί σε κόλαση: σκοτώνονταν Γερμανοί – Καμπιανοί και το χωριό καιγόταν αφού από την πίεση των όλμων των πολυβόλων και των πολυβόλων οι άνδρες του χωριού είχαν αποτραβηχτεί στους γύρω λόφους και οι Γερμανοί είχαν μπει στο χωριό.
Ενας μόνο δεν είχε κουνήσει από το σπίτι του. Ο γέρο Ξηραμιχάλης. 72 ετών παλιός τουρκομάχος και πρωτοπαλίκαρο στα νιάτα του, του Καπετάν Γιάννη Καλογερή. Με μόνο 20 φυσίγγια στην τσέπη του κράτησε τους Γερμανούς όλη μέρα, σκότωσε 3 και τραυμάτισε άλλους.
Ο σκοπός των Καμπιανών πέτυχε, κράτησαν τους Γερμανούς και δεν κύκλωσαν την V Μεραρχία του ΕΛΑΣ.
Και είπε ο λαϊκός ποιητής:
…Στους Κάμπους μέσα στο χωριό,
χωρίς να είναι ψέμα
πρώτη φορά πληρώσανε
οι Γερμανοί με αίμα.
Οι Καμπιανοί βρεθήκανε
απάνω στα καλά τους
των Γερμανών που παίξανε
χύθηκαν τα μυαλά τους.
Τους Γερμανούς που σκότωσαν
δεν είχαν πλέον μέρες
στη κεφαλή τους βρήκανε
των Καμπιανών οι σφαίρες…
Αυτό είναι κυριολεξία, διότι από μαρτυρία του Ξηράκη Σαράντου του Γεωργίου, που συμμετείχε στην μάχη, μου είπε επί λέξη: «Κατά τη διάρκεια της μάχης που τους βάλαμε από το “Μαχή”, στρατηγικό σημείο, στη θέση “Τζουγκαρίνα”, είδα ένα οπλοπολυβόλο που κάπνιζε, όταν μας έβαζε πάνω σ’ ένα τοίχο, και καλυμμένο μέσα σε μια αγριαμυγδαλιά. Το είπα στους υπόλοιπους και βάλαμε όλοι μαζί εκεί. Την άλλη μέρα που πήγαμε στο συγκεκριμένο σημείο, ήταν τα αίματα στον τοίχο, το καπέλο κάτω, τρύπιο από τη σφαίρα και μέσα τα μυαλά του Γερμανού. (Τον νεκρό τον είχαν πάρει). Έσερνε ο μπάρμπα σου ο Παυλάκης ο Μανούσος από τον Σαμωνά, ένα κουλούκι που έφαε τα μυαλά του Γερμανού. Το καπέλο το είχα χρόνια στο σπίτι μέχρι που χάθηκε». Λίγο πιο πέρα είχαμε σκοτώσει και δεύτερο Γερμανό.
Η μάχη αυτή η σημαντικότερη της Εθνικής Αντίστασης στην Κρήτη πρέπει να ονομάζεται μάχη των Κεραμειών, καθ’ όσον έλαβε χώρα σε όλη την περιοχή των Κεραμειών, από το “Κλεφτοπέραμα” μέχρι τους Κάμπους και όχι τοπικά, περιορισμένα, της “Παναγιάς”, γιατί και λάθος είναι ιστορικά και υποβαθμίζεται η σημασία της.
Σαφέστατα και αναμφίβολα αν οι Γερμανοί περνούσαν του Κάμπους, σίγουρα η έκβαση της Μάχης θα ήταν αρνητική και οι νεκροί μας πολλοί.
Στρατηγικά τα σημεία που κρατούσε η V Μεραρχία του ΕΛΑΣ είναι χαμηλότερα των Κάμπων και οι μαχητές κυκλωμένοι και κάτω από τα γερμανικά πυρά θα υποχωρούσαν.
Ούτε στα “Σκορδυλιανά” θα μπορούσε να αντέξει το “ηρωικό Αλώνι”, ούτε καμία άλλη θέση.
Όλα τα παραπάνω ας μην τα λησμονούμε κι ας πάρουν όλοι μας οι πρόγονοί μας τη δόξα που τους αναλογεί δίκαια.
Για λεπτομέρειες και μαρτυρίες της εποχής στο βιβλίο “ΚΑΜΠΟΙ Η ΡΙΖΑ”.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Σχεδόν 70 χρόνια έχουν περάσει από τη Γερμανική Κατοχή και επειδή με το ψέμα και την υποκρισία ιστορία δεν γράφεται και αν γραφτεί ξεφτεί, πρέπει επιτέλους να πούμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους, την αλήθεια όσο πικρή κι αν είναι, όσο κι αν πληγώνει για ορισμένους δοσίλογους, ταγματασφαλίτες, συνεργάτες, μαυραγορίτες και χαμαιλέοντες, που ανάλογα το που φυσούσε ο άνεμος άλαζαν χρώμα.
Το βαρύ τίμημα πλήρωσαν οι αγνοί και τίμιοι πατριώτες ο απλός και φτωχός λαός που με πάθος στερήσεις και μύρια όσα εστήριξε τους “συμμάχους” Αγγλους με αποτέλεσμα να υποστεί τα βαριά αντίποινα των Γερμανών και ειδικά η αριστερά. Αλλωστε ο λαϊκός ποιητής είπε:
…ο πόλεμος εγίνηκε για ιδεολογία, και η ανθρωπότης έγινε απέραντα σφαγεία.
Ενα σκοπό έχουμε μπροστά
και είναι φιλοσοφία
να σβήσει ο κομμουνισμός
μαζί και η Ρωσία…
(φυλακές Αγυιάς 5ος, 1944).
Στη συνέχεια όμως η ίδιοι “οι σύμμαχοί μας” για να πετύχουν την επιστροφή του βασιλιά Γεωργίου, χωρίς βεβαίως να ξεχνούμε και τους Ελληνες συνεργάτες τους, οι περισσότεροι των οποίων ήταν και συνεργάτες των Γερμανών και χωρίς να απαλλάξουμε και την Αριστερά από τις ευθύνες και τα λάθη τους, μέλη της οποίας στο Λίβανο και στη Καζέρτα ξεπούλησαν το Λαϊκό κίνημα, όλοι μαζί κατάφεραν να ρέει άφθονο ελληνικό αίμα και να χαθεί κάθε έννοια και ίχνος πολιτισμού στην Ελλάδα μέχρι και το 1960 περίπου.
Τελειώνοντας για τη Γερμανική κατοχή δεν μπορώ να μην δανειστώ για θλιβερό λόγου και τίμιου Χανιώτη αγωνιστή, επιστήμονα, δημοκράτη, Βενιζελικού, που έζησε τα γεγονότα όσο κανείς άλλος από πρώτο χέρι, χωρίς παρωπίδες δεξιές ή αριστερές.
Είχε άμεσες επαφές και πριν τη Μάχη της Κρήτης με το Βασιλιά Γεώργιο, με τον πρωθυπουργό Τσουδερό, με τον Αγγλο στρατιωτικό διοικητή Κρήτης Φράιμπεργκ, και μετά την κατάληψη με τον Γερμανό Στρατηγό Αντρέ, τους Αγγλους κατασκόπους, την αντίσταση στην Κρήτη, ιδρυτικό μέλος της ΑΕΑΚ.
Ακόμη δε μετά το Φλεβάρη του ’43 στην Αίγυπτο με τους Αγγλους και τις εκεί διορισμένες Ελληνικές κυβερνήσεις. Ηταν και στην Αθήνα κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών.
Το όνομά του θα το ακούσετε στο τέλος.
Γράφει επί λέξει:
«Μετά την απελευθέρωση… τα πράγματα μετατράπησαν κατά τοιούτον τρόπον… ώστε οι μεν προδόται να γίνουν πατριώτες και οι πραγματικοί πατριώτες να γίνουν προδότες. Τους προδότες που οι Αγγλοι μας επίεζαν να εκτελέσομε, τους ανέβασαν στα ύψιστα αξιώματα και εμάς τους συμπολεμιστάς και ευεργέτας των, όχι μόνο ελησμόνησαν αλλά και κατεδίωξαν.
Εδωσαν πιστοποιητικά στους διάφορους προδότες, ότι τάχα εκείνοι τους είχαν τοποθετήσει στις Γερμανικές υπηρεσίες. Ετσι ξέφυγαν πάσης τιμωρίας εκείνοι που έπρεπε να τιμωρηθούν αυστηρώς, και να δικαστούν απλοί άνθρωποι που είχαν υποπέσει σε μικρότερα αδικήματα. Υπάρχουν προδότες συνεργάτες του εχθρού και λοιποί που έπρεπε να τουφεκιστούν και απηλάγησαν δια βουλεύματος ή αθωώθηκαν υπό των δικαστηρίων.
Τώρα διερωτώμαι; Ποια συμπεράσματα θα βγάλουν οι νεώτεροι; Να είναι πατριώτες ή προδότες».
Ιωάννης Παΐζης, ιατρός

Τα παραπάνω τ’ αφιερώνω στους Ελληνες πολιτικούς (γιατί ο λαός δικαιολογείται) καθ’ όσον χειραγωγείται και εξαπατάται για να μην ξεχνούν οι πολιτικοί μας ότι αυτοί οι αγωνιστές (και πολλοί άλλοι) γυμνοί ξυπόλυτοι, πεινασμένοι και διψασμένοι, «και με τις ψείρες να παλεύουν, με τα σκουλίκια στις πληγές τους», όπως γράφει ο Μακρυγιάννης, πολέμησαν, αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για να ζούμε εμείς ελεύθεροι.

Ευχαριστώ
Μιχ. Κατσανεβάκης
Κάμποι, 11 Νοεμβρίου 2013


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

3 Comments

  1. Οι Ελληνες αριστεροι επιμένουν να αυτό- αθωόνονται και να προσπαθούν να μας πείσουν οτι σκότωναν Ελληνες για το καλο των Ελληνων. Βέβαια αυτό γίνεται απειλή δεν δικαστήκαν και ούτε τιμωρήθηκαν σαν προδότες οπως έπρεπε να γίνει λόγω της ερειμοποιησης και καταστροφής της χώρας και ίσως για σκοπούς εθνικής συμφιλίωσης κάτι που αποδεικνύεται στις μέρες μας μεγάλο και τραγικό λάθος.
    Δεν ηταν και ουδέποτε έγιναν υπερασπιστές της Ελλάδας, αντιθέτως σφαγιασαν τον πληθυσμό και εσυ εάν την χώρα στο βάθρο του μίσους, του διχασμού και της καταστροφής.
    Αν σήμερα το παίζουν μοδατοι και δήθεν διανοούμενοι της δεκάρας ειναι γιατι κατάφεραν να αποδομησουν το εκπεδευτικο σύστημα και να αλιωσουν την ιστορια μας στις νεότερες γενεές που δεν έζησαν και αγνοούν παντελώς τα πραγματικα γεγονότα .
    Περιττό να αναφέρω οτι η σημερινή κατάσταση ειναι αποτέλεσμα της αριστερής νοοτροπίας περι λαο στην εξουσία και αλλα φαιδρα μηνύματα που πέρασαν στο λαο απο το 80 και μετά! Ο λαός στην εξουσία, ΕΕ – ΝΑΤΟ το ιδιο συνδικάτο, έχω οι βάσεις του θανάτου κλπ. Ας φάμε τωρα στη μάπα τα μνημόνια και τη δυστυχία και ας προσεχαμε τους “καθοδηγητές και σωτήρες” του λαου που ακολουθήσαμε για να μας φέρουν ως εδώ!

  2. ΑΔΕΛΦΕ ΜΟΥ ΠΕΡΗΦΑΝΕ ΚΡΗΤΙΚΕ-ΧΑΝΙΩΤΗ…ΣΟΥ ΜΙΛΑΕΙ ΕΝΑΣ ΠΕΡΗΦΑΝΟΣ ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ-ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ…ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΠΑΣΤΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΑΣ ΑΠΕΧΟΥΜΕ ΠΟΛΛΑ ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ…ΔΕΝ ΤΑ ΕΖΗΣΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ, ΑΛΛΑ ΕΠΕΙΔΗ ΓΙΑ ΤΟΝ Β΄ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΕΧΩ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ (ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΧΟΜΠΥ ΜΟΥ ΚΑΙ ΕΧΩ ΕΝΑ ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΑΡΧΕΙΟ ΣΕ ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΒΙΝΤΕΟ) ….ΚΑΙ ΑΠΟ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΓΝΩΡΙΖΩ ΤΙ ΕΓΙΝΕ…ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΙ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ…ΣΟΥ ΛΕΩ ΤΟ ΕΞΗΣ: ΟΠΩΣ ΤΑ ΛΕΣ ΕΓΙΝΑΝ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ…ΑΛΛΑ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΛΑΘΟΣ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΧΩΡΙΣΑΝΕ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΣΕ ΔΕΞΙΑ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΕΡΑ, ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΕΜΟ… Ή ΗΣΟΥΝ ΗΡΩΑΣ Ή ΗΣΟΥΝ ΠΡΟΔΟΤΗΣ…ΝΙΚΗΣΑΝ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΟΙ ΔΕΞΙΟΙ…ΑΡΑ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΡΙΣΤΕΡΟΙ ΗΤΑΝ ΠΡΟΔΟΤΕΣ…ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ (ΣΤΑ ΞΕΡΟΝΗΣΙΑ)….ΕΑΝ ΝΙΚΟΥΣΑΝ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ ΟΙ ΑΡΙΣΤΕΡΟΙ… ΤΟΤΕ…ΟΛΟΙ ΟΙ ΔΕΞΙΟΙ ΠΡΟΔΟΤΕΣ..ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ (ΟΠΩΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΗΝ ΕΣΣΔ, ΣΤΗΝ ΣΙΒΗΡΙΑ) ΔΗΛΑΔΗ, ΠΑΡΑΛΟΓΙΣΜΟΣ..
    ΟΙ ΑΛΗΘΙΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ-ΗΡΩΕΣ ΔΕΝ ΕΙΧΑΝΕ ΧΡΩΜΑ, Η ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΝΟΜΙΟ ΤΩΝ ΔΕΞΙΩΝ Ή ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΕΡΩΝ…
    ΕΙΝΑΙ ΧΡΕΟΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ…ΑΣ ΞΕΧΑΣΟΥΜΕ ΤΑ ΛΑΘΗ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ… ΜΑΣ ΧΩΡΙΣΑΝΕ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΜΕ ΤΡΑΓΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ…ΝΑ ΜΗΝ ΑΦΗΣΟΥΜΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΑΥΤΟ ΞΑΝΑ…ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΟ ΠΑΝΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝΕ…ΑΣ ΓΙΝΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΝΑ…ΕΙΔΙΚΑ ΣΗΜΕΡΑ…ΜΕ ΜΕ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΖΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΑΖΙ…ΑΣ ΕΜΠΟΔΙΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΝΕΟ ΔΙΧΑΣΜΟ…ΑΥΤΟ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ…ΤΙΣ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ, ΔΥΣΤΥΧΩΣ, ΦΟΡΕΣ ΠΟΥ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΗΤΑΝ ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΚΑΝΑΝΕ ΘΑΥΜΑΤΑ…ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΦΟΡΕΣ, ΔΥΣΤΥΧΩΣ, ΣΤΑ 3000 ΧΡΟΝΙΑ ΜΑΣ…ΟΜΩΣ, ΑΥΤΟ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΕΙΝΑΙ ΚΡΙΣΙΜΟ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΟ ΞΕΡΟΥΝ…ΘΑ ΚΑΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΜΑΣ ΔΙΧΑΣΟΥΝ, ΤΑ ΠΑΝΤΑ!! ΕΜΕΙΣ ΟΜΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΜΕ….ΝΑ ΤΟ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΜΕ…. ΜΑΣ ΤΟ ΕΚΑΝΑΝ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ… ΞΕΡΟΥΝ ΟΤΙ ΘΑ ΠΕΤΥΧΕΙ…ΣΤΟ ΧΕΡΙ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΔΙΑΨΕΥΣΟΥΜΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΦΟΡΑ ΚΑΙ ΝΑ ΕΜΠΟΔΙΣΟΥΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΔΡΑΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ… ΤΟΤΕ ΔΕΝ ΞΕΡΑΜΕ…ΤΩΡΑ ΞΕΡΟΥΜΕ…ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΠΟΜΕΝΩΣ ΚΑΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΑ… ΑΣ ΤΟ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΜΕ…ΕΔΩ !!!!!!!!!!!!!

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα