«…Ψαύω όχι με τ’ άχρηστα, νεκρωμένα χέρια μου
όχι με τη νόηση, αλλά μ’ εκείνο τ’ άλλο
με το χνούδι της ψυχής».
(Γ. Μανουσάκης) (1)
Η ΜΕΓΑΛΗ Eβδομάδα, η Εβδομάδα των Παθών που καταλήγει πάντα στην Ανάσταση του Χριστού, συμπυκνώνει την ανθρώπινη ζωή μέσα σε 7 μέρες. «Τα πάθη του Χριστού
-κατά τη Λίζα Βάρβογλη- σε ψυχολογικό επίπεδο, συμβολίζουν τα πάθη που περνάει κάθε άνθρωπος. Πρόκειται για μια υπενθύμιση ότι, όσο καλά και αν πάει η ζωή κάποιου, υπάρχουν πάντα οι δύσκολες στιγμές, τα πράγματα που δεν μπορεί κανείς να ελέγξει, οι συγκυρίες ή τα δυσάρεστα που συμβαίνουν ξαφνικά και ταράζουν την ομαλή ζωή και τη ρουτίνα». (2)
ΣΕ ΑΤΟΜΙΚΟ επίπεδο, ο καθένας μας «κουβαλάει το Σταυρό του». Του οποίου το “βάρος” μόνον αυτός γνωρίζει. Ολοι βιώνουμε, άλλος λίγο άλλος πολύ, τα βαθύτατα υπαρξιακά προβλήματα του πόνου από μια οποιαδήποτε απώλεια ή αναποδιά της μοίρας. Ζούμε τη δυστυχία από ανεπάντεχες καταστροφές, οδυρόμαστε για τον απροσδόκητο θάνατο κάποιου αγαπημένου προσώπου μας, υφιστάμεθα τις συνέπειες μιας οικονομικής λαίλαπας.
ΜΑ, όλοι επιθυμούμε, μέσω της πίστης, να ξαναγεννηθούμε ψυχολογικά, να “αναστηθούμε” και να ζήσουμε διαφορετικά από ό,τι ζούσαμε μέχρι τώρα. Tο “μεγάλο θαύμα” είναι ότι όλοι μπορούμε ν’ αλλάξουμε τον εαυτό μας. Μάλιστα, στον βαθμό και στο μέγεθος που το επιθυμούμε· αρκεί να θελήσουμε ειλικρινά και να επιδιώξουμε με πείσμα, όσο επώδυνη κι αν είναι, αυτήν την αλλαγή…
ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ έργο στη ζωή μας είναι αυτό που επιτέλεσε με απόλυτη επιτυχία, ταπεινότητα, πληρότητα και ανταπόκριση ο εκλιπών Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου, ο Ειρηναίος: να προσφέρεις, δηλαδή, τον εαυτό σου στην υπηρεσία των άλλων, με όλη την ψυχή και τη διάνοιά σου, με όλη την αγάπη και την ικμάδα του σώματός σου. Και προσφέροντάς τον να πιστεύεις ότι δεν έκανες απολύτως τίποτε! Μα, αυτός δεν είναι κι ο πραγματικός προορισμός μας αν θέλουμε να λεγόμαστε άνθρωποι;
Ο ΑΛΛΟΣ μεγάλος Ιεράρχης της Ορθοδοξίας, ο Αναστάσιος, μας εκμυστηρεύεται ένα άλλο “μυστικό” εξίσου σημαντικό με αυτό του Ειρηναίου. Λέει: «Το μυστικό για να βρει κανείς τον εαυτό του είναι να τον προσφέρει» (3) στους άλλους. Όπως έκανε ο Χριστός με τη διδασκαλία, τα πάθη και περισσότερο με το σταυρικό του θάνατο.
“ΕΛΛΗΝΙΚΟ Πάσχα” ανέκαθεν σήμαινε ξαναζωντάνεμα της επαρχίας. Ακόμη και τώρα με την κρίση, ξεκλέβουμε λίγο χρόνο για να πάμε στα “πάτρια εδάφη”. Να δούμε συγγενείς, να μετρήσουμε απογενόμενους, να δείξουμε αλληλεγγύη σε ανήμπορους συγχωριανούς, να εκκλησιαστούμε, να σουβλίσουμε το αρνί παρέα με φίλους, να σχολιάσουμε τα ασχολίαστα, να ανταλλάξουμε ευχές, να τσουγκρίσουμε αβγά, να δώσουμε το αναστάσιμο φιλί της αγάπης. Να ξεχαστούμε από την τρομοτρόικα και τα μνημόνια που μας φόρεσαν σαν “ακάνθινα” στεφάνια…
ΟΙ ΜΑΧΑΛΑΔΕΣ των χωριών θα γεμίσουν πάλι από παιδιά που θα ξεχυθούν με ξεφωνητά στο ύπαιθρο. Θα χορτάσουν το παιχνίδι μέσα στο άπλετο ανοιξιάτικο φως και τα χρώματα του Μαγιού. Θα οσφρανθούν την ελληνική φύση στο μεγαλείο της, θα παίξουν με τα “χωριανάκια”, θα δημιουργήσουν καινούργιες φιλίες ή θα ξαναβρούν παλιούς συμμαθητές. Μα, αυτή η ανανέωση, δεν είναι που έχει τη μεγαλύτερη σημασία;
ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ πάλι, έστω μετρώντας και το τελευταίο ευρώ, δεν θα αρνηθούν σε κανένα την ευκαιρία να ξεφύγει από την κλεισούρα, τη μούχλα και το άγχος της μεγάλης πόλης… Ολοι θέλουμε να επιστρέψουμε στη φύση που λησμονήσαμε και μας λείπει. Να ξανανιώσουμε την απλότητα των παλιών ανθρώπινων σχέσεων, μακριά από κινητά, facebook, twitter κ.λπ.. Να ξαναθυμηθούμε άλλες αμέριμνες εποχές που τα πράγματα ήταν ανέμελα, τα γλέντια πιο πλούσια, πιο παραδοσιακά, πιο αυθόρμητα.
ΜΕΡΑ γενικής χαράς, το Πάσχα των Ελλήνων. Πιο παλιά, στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες γιορταζόταν με τραγούδια και χορούς στις πλατείες των χωριών. Σήμερα κάτι τέτοιο θα φαινόταν “γραφικό”, ή “στημένο” για τα ΜΜΕ. Τότε, αυτή η μορφή διασκέδασης ήταν τρόπος ζωής και παράδοσης. Σήμερα δεν υπάρχει αυτή η “τελετουργία”, διότι η παλιά συλλογικότητα της εορτής του Πάσχα έγινε ατομικότητα. Ή, τουλάχιστον μετατράπηκε σε συρρικνωμένο οικογενειακό – συγγενικό γλέντι.
ΤΟ ΠΑΣΧΑ των Ελλήνων (πέρασμα από το αιώνιο “ιστορικό” πάθος της φυλής σε μικροαναστάσεις) παραμένει σε γενικές γραμμές αμετάβλητο, ζωντανό, ιδιόμορφο. Όσες τρόικες και δυσκολίες να μας έλθουν, θα είναι κάρφος στους Βόρειους που μας φθονούν για τον τρόπο έκφρασης των συναισθημάτων μας, για το πώς γιορτάζουμε το πέρασμα από τον θάνατο στη ζωή. Ναι! Είμαστε συναισθηματικός λαός, αγαπούμε τον πλησίον μας, πιστεύουμε στον συνάνθρωπό μας, λατρεύουμε το φως, ελπίζουμε πάντα στο καλύτερο: Αυτά δεν μπορεί κανείς να μας τα στερήσει, επειδή η δύναμη της ελληνικής ψυχής και η καρτερικότητα της ελληνικής φυλής είναι υπεράνω προσώπων, κυβερνήσεων, καταστάσεων, πιέσεων και “ιστορικών καταστροφών”.
ΠΙΣΤΕΥΟΥΜΕ, έστω κι αν η ελληνική ζωή είναι “θανάτου γευσαμένη” πάντα, στην ανόρθωσή του νέου ανανεωμένου εαυτού μας, του νέου κόσμου που γεννιέται. Ναι! Αργά ή γρήγορα, νικώντας τους χειρότερους φόβους μας, η “Ανάσταση” της χώρας θα θριαμβεύσει…
Εξάλλου, αυτό δεν είναι και το πραγματικό νόημα του Πάσχα; Μετά το πάθος να επέρχεται η αγαλλίαση και η λύτρωση; Μετά το μαρτύριο, η νίκη κι η χαρά; Η χαρμολύπη είναι μια λέξη καθαρά ελληνική που δεν απαντάται σε καμιά άλλη γλώσσα, σε κανένα άλλο Πάσχα.
Καλή Ανάσταση…
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
•(1) Γ. Μανουσάκης, “Τα ποιήματα 1967-2007, τ. Β’ Ανέκδοτα-Αθησαύριστα”, “Μήπως τότε μόνο μπορούμε”, σελ. 63, εκδ. Γαβριηλίδη, 2013 (σε φιλολογική επιμέλεια-επιλεγόμενα Αγγελικής Καραθανάση – Μανουσάκη).
•(2) Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph. D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, επιστημονική συνεργάτις της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ των ΗΠΑ. [health.in.gr, 13 Απρ. 2009].
•(3) Αναστασίου Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας: “Ο Ρόλος της Εκκλησίας/Οικονομική Κρίση”, “Χ.Ν.”, 29-09-2012.
