ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΤΣΑΡΗΣ
Ηρθαν οι αιώνες της ιστορίας να δώσουν τα διαπιστευτήριά τους. Αυτοί και μόνο αυτοί ξέρουν. Κανένας άλλος.
Τούτη η σύναξη -τραγική μεσ? το μεγαλείο της- δεν έχει προηγούμενη. Ούτε θα ακολουθήσει άλλη για να δείχνει τη μεγαλοσύνη της Αυτοκρατορίας.
Ποιας Αυτοκρατορίας;
Μόνο η πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη και λίγα περίχωρα έμειναν. Παρ? όλα αυτά η αίγλη της παραμένει αναλλοίωτη, ώστε ο καθένας να ορέγεται την κατάληψή της και τη δόξα που θα ακολουθήσει από αυτήν. Αιώνες τώρα αγωνίζονται, πλήθος τα θεριά, να γκρεμίσουν τα μεγαλόπρεπα τείχη της σκάβοντας λαγούμια σαν ποντίκια και τρώγοντας τις σάρκες της. Όμως αυτή εκεί ολόρθη, όμορφη, προκλητική, θελκτική. Προκαλεί την ίδια την ιστορία να παλέψουν μαζί στα Μαρμαρένια αλώνια με όποιους όρους επιθυμεί η ιστορία?
…Είναι τόσο όμορφη η νύχτα της 28/29ης Μαΐου 1453, απόψε που μέλλει να είναι και η στερνή της Αιώνιας Πόλης. Αποτρεπτική στη σκέψη για ύπνο και ξεκούραση. Γιομάτος άστρα κι ο ουρανός. Όλα προμηνούν μια γλυκύτατη ανοιξιάτικη Αυγή. Κανείς δεν ξέρει τι θα φέρει η επόμενη στιγμή. Άγρυπνη η πόλη καρτερά το πεπρωμένο της. Πόσο άραγε ακόμα; Το σκηνικό της τραγωδίας εξακολουθεί να παραμένει ίδιο. Κορμιά βασανισμένα και πρόωρα πεθαμένα και στο βάθος ο φόβος του θανάτου. Θανατερή στα πρόσωπα η χλομάδα. Νύχτες και μέρες εναλλάσσονται ακούραστα στις επάλξεις των τειχών οι τελευταίοι υπερασπιστές της Βασιλεύουσας. Ωστόσο η ανεμοζάλη παραφυλάει, απλώνει τα δολερά πλοκάμια της, προσμένοντας την ώρα της για να ξεσπάσει σαν δαιμονική αστραπή πάνω από τη Βυζαντινή Πρωτεύουσα και να απλώσει ολόγυρα την Αιώνια Νυχτιά. Συνοδεία το μακρινό αχολόι από τα κανόνια του Ούγγρου Ουρβανού. Στην αρχή ο Μαγυάρος μηχανικός μπήκε στην δούλεψη του Κωνσταντίνου και ζήτησε να κατασκευάσει πυροβόλα για λογαριασμό των Βυζαντινών. Τα χάλασαν όμως στον καθορισμό της αμοιβής. Οι πλούσιοι Βυζαντινοί προτίμησαν να κρύψουν τα χρυσά τους νομίσματα στην γη παρά να βοηθήσουν την εξαϋλωμένη μορφή του Αυτοκράτορα χωρίς Αυτοκρατορία. Τώρα οι μπόμπες σκάνε στο τείχος. Χίλια χρόνια άντεξε μα όλα δείχνουν ότι καταρρέει πλέον. Με κλαριά και στρώματα δεν θα αντέξει πολύ. Άλλη μία σωστή κίνηση του Μωάμεθ. Αφού ο Ουρβανός δεν συμφώνησε με τους Βυζαντινούς στράφηκε προς τον Σουλτάνο, ο οποίος του ζήτησε να του κατασκευάσει ένα πυροβόλο ικανό να καταστρέψει τα τείχη της Πόλης. Ο Μαγυάρος μηχανικός δέχτηκε την πρόταση του Σουλτάνου και πήρε την τετραπλάσια αμοιβή από αυτή που είχε ζητήσει από τους Βυζαντινούς. Νέα εποχή ανατέλλει στην πολεμική τεχνική. Η μηχανική διεισδύει με γοργούς ρυθμούς. Όσοι προσαρμόζονται επιβιώνουν. Το Βυζάντιο περιορισμένο ουσιαστικά στην περιοχή της ενδοχώρας της Κωνσταντινουπόλεως χωρίς οικονομικούς πόρους δεν πρόλαβε να αφομοιώσει τα καινούργια μηνύματα της τεχνολογίας. Οι Βυζαντινοί είχαν από καιρού απολέσει τη τεχνολογική υπεροπλία πού είχαν τους προηγούμενους αιώνες και σύντομα βρέθηκαν να λογαριαστούν με την μυωπική τους αφέλεια στο να παραμελήσουν τον Μαγυάρο μηχανικό. Το κανόνι που ο Ούγγρος κατασκεύασε στην Ανδριανούπολη ήταν μήκους 5,2 μέτρων, ένα κολοσσιαίο μέγεθος για την εποχή εκείνη. Στο σύνολό του ζύγιζε περίπου 19 τόνους και είχε διαμέτρημα 75 cm, και μπορούσε να εκσφενδονίζει βράχους της, πού ζύγιζαν περίπου 600 κιλά, σε απόσταση πάνω των 2 χιλιομέτρων. Το κανόνι αυτό (ή Μπομπάρδα όπως ονομαζόταν εκείνη την εποχή τα πυροβόλα) ονομάστηκε «Βασιλική» ή «Μεγάλο Κανόνι του Μωάμεθ», υπήρξε το μεγαλύτερο σε μέγεθος της σειράς αυτής αλλά και του κόσμου όλου και ξεκίνησε την λειτουργία του στις 11 Απριλίου έξω από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης. Δεν ήταν ιδιαίτερα ακριβές, αλλά είχε τεράστια καταστρεπτική δύναμη. Μετά από κάθε βολή πυρακτωνόταν τόσο πού χρειαζόταν δύο ώρες για να ψυχθεί και να επαναλάβει νέα βολή, με αποτέλεσμα να μπορεί να βάλει μόνο 6-7 φορές την ίδια ημέρα. Πριν επαναλάβουν τη βολή το έβρεχαν με νερό για να ψυχθεί πιο γρήγορα και καθάριζαν το στόμιό του με πανιά βρεγμένα με λάδι. Από τις πρώτες στιγμές της λειτουργίας του το κανόνι παρουσίασε ρωγμές, οι οποίες επιδιορθώθηκαν με ενίσχυση από πολλές συμπληρωματικές στεφάνες. Όμως ο ανυπόμονος Μωάμεθ πεπεισμένος για την αντοχή του και μεθυσμένος από τα εκπληκτικά αποτελέσματά του, διέταξε να το οπλίσουν ξανά και ξανά με αποτέλεσμα στις 15 Απριλίου, το κανόνι να πυρακτωθεί τόσο πολύ πού εξεράγη, σκοτώνοντας τον Ουρβανό με άλλους 200 πυροβολητές και βοηθητικούς. Η έκπληξη και αναστάτωση του Μωάμεθ έδωσε ανάσα και ελπίδα στους ταλαιπωρημένους υπερασπιστές της Πόλης οι οποίοι είδαν το συμβάν από τις επάλξεις, σαν «Θεία Δίκη» κατά του προδότη, λιποτάκτη Ουρβανού πού είχε δηλώσει φεύγοντας:
«Με πονάει πού εγκαταλείπω τη Πόλη αλλά εγώ είμαι Ούγγρος, όχι Ρωμαίος, και πουλάω τη τέχνη μου σε όποιον την αμείβει καλύτερα»…
Γέρνει η πόλις να κοιμηθεί μα ύπνος δεν έρχεται. Μόνο αναστεναγμός στα χείλη. «Ουκ εά με καθεύδειν τι μέλλει γενέσθαι» σιγοψιθυρίζει ο Κωνσταντίνος Δραγάσης Παλαιολόγος, ο τελευταίος Αυτοκράτορας του Βυζαντίου μιλώντας στο όνομα του λαού του καθώς στριφογυρίζει στα τείχη, εμψυχώνει, επιβλέπει, και αγωνίζεται για ένα τέλος αντάξιο της Ελληνικής σκέψης του. Εκτός από τον άπιστο έξω από τα τείχη, υπάρχουν κι άλλοι άπιστοι εντός των τειχών οι οποίοι τον υπονομεύουν. Κάτι ακούγεται ότι ο δεύτερος στην ιεραρχία της Βασιλεύουσας Λουκάς Νοταράς έχει έρθει σε μυστικές επαφές με τον Μωάμεθ. Πιστεύει ο αφελής ότι είναι προτιμότερο το σαρίκι από την Παπική Τιάρα. Έχει την εντύπωση πως εάν πάρει την πόλη ο Τούρκος θα τον διορίσει αρχηγό. Δεν σκέφτεται ότι ο μελλοντικός πορθητής θα κρατήσει όλη την εξουσία για τον εαυτό του. Αν υπάρξει έστω και ένας νόμιμος κληρονόμος του θρόνου θα μπορούσε νομότυπα να διεκδικήσει το θρόνο στις ξένες αυλές, και αυτό το ξέρει καλά ο Μωάμεθ. Είναι σίγουρο πως αμέσως μετά την πτώση θα του πάρει το κεφάλι.
«Τι συμφορά για το έθνος τούτο, ενώ είναι πλασμένο για τα μεγάλα και τα ιερά, για το πνεύμα και την αλήθεια, στις κρίσιμες ώρες πάντα να είναι μοιρασμένο στα δύο».
Ακολουθώντας και πάλι τη σκιά του Αυτοκράτορα ένα κακό προαίσθημα βαραίνει αφόρητα την ατμόσφαιρα. Χθες βράδυ ένα περίεργο φως πάνω από το τρούλο της Αγίας του Θεού Σοφίας έκανε τη νύχτα μέρα και όλους να βγουν έξω, να θαυμάζουν και να απορούν. Στο βάθος της καρδιάς του ήξεραν όμως όλοι ότι ήταν θλιβερό προμήνυμα του επικείμενου τέλους. Τα πυροβόλα βάλουν συνεχώς σε καθορισμένα διαστήματα στο ίδιο πάντα μέρος. Σκοπός η καταστροφή του τείχους. Έξυπνη η τακτική του πολιορκητή. Ήδη τα πρώτα ρήγματα άρχισαν να φαίνονται. Το γηρασμένο τείχος δεν μπορεί πλέον να αντισταθεί. Οι υπερασπιστές της Πόλης λειψοί, χλωμοί, σκέτα αγρίμια κρατούν ανοιχτά με την βία τα μάτια. Το χέρι δεν το αισθάνονται από τις πολλές σπαθιές. Το σπαθί προέκταση του χεριού. Έχουν πελεκήσει με αυτό αμέτρητα κεφάλια Τούρκων. Μα είναι πραγματικά αμέτρητα αυτά τα κεφάλια. Ένα κόβεις, εκατό ξεφυτρώνουν.
Τρίτη 29 Μαΐου σήμερα και από τα μεσάνυχτα έχει ξεσπάσει ο σάλαγος. Ο κατακλυσμός. Οχλαλοή ξεχύθηκε ως τα ουράνια, σύγκαιρο και το κανονίδι, κι ευθύς ξεχύθηκαν τα λεφούσια. Αμέτρητοι οι Αγαρηνοί, άταχτος Στρατός μπροστά, από πίσω οι Γενίτσαροι και ο τακτικός στρατός μετά, ορμούν κατά τα ξεχαρβαλωμένα τειχία. Από την προηγούμενη ημέρα τους το έχει τάξει ο Σουλτάνος. Αν πάρουν την πόλη τρεις μέρες θα έχουν στην διάθεσή τους να σκοτώνουν, να κλέβουν, να ατιμάζουν και να λεηλατούν. Τώρα χτυπά από στεριά και θάλασσα ο Μωάμεθ. Στη βασανισμένη Βασιλεύουσα όλοι είναι στη θέση τους καρτερώντας άγρυπνα την κορυφαία τούτη ώρα το ραντεβού με την ιστορία. Ο στρατός, οι Βυζαντινοί και οι ξένοι, Γενοβέζοι και Βενετσιάνοι, και από την άλλη οι Έλληνες, Κρήτες, Χιώτες και Μοραΐτες όλοι εκείνοι οι ανώνυμοι πολεμιστές. Κι είναι τόσοι λίγοι. Μα εκείνοι οι λιγοστοί, οι μετρημένοι, οι ξεθεωμένοι από την κούραση την πείνα και την αϋπνία πολιορκημένοι αποκρούουν τους Τούρκους τρεις φορές. Το πιο μεγάλο κακό γίνεται στις τρεις ετούτες Πύλες : Στου Αγίου Ρωμανού, στη Χαρσία Πύλη και την Πύλη της Σηλυβρίας. Ο ίδιος ο Αυτοκράτορας μάχεται στην πύλη του Αγίου Ρωμανού που ήταν και η πιο αδύναμη απ? όλες. Θαμποχαράζει η αυγή κι η Βασιλεύουσα κρατάει ακόμα. Όλη η πόλη βογκά από τον πόνο και την αγωνία. Κι όμως η πόλη κρατεί. Σύγκαιρα όμως ανοίγει διάπλατα και τα δικά της μάτια η κακιά Μοίρα. Έμεινε βλέπεις εκείνο το μικρό πορτόνι κάτω από την Πύλη του Αγίου Ρωμανού εκεί που Χερσαίο τείχος πήγαινε να δέσει με το Θεοδοσιανό. Πως το λένε; Το όνομα προς στιγμήν διαφεύγει. Α! Ναι. Κερκόπορτα το λένε. Περίεργο όνομα. Ποιος μπορεί να θυμάται μια τέτοια ονομασία. Ξέχωρα από την οχλοβοή της μάχης μια περίεργη σιωπή κυριαρχεί εδώ. Οι λιγοστοί φρουροί ξαπλωμένοι κάτω μοιάζουν να κοιμούνται έτσι όπως είναι νεκροί. Φρίκη! Η πόρτα είναι ανοιχτή και κάποιοι εισέρχονται?
Ποιος άνοιξε ή ποιος άφησε την πόρτα ανοιχτή. Μπήκαν όντως από αυτή την πόρτα οι Τούρκοι ή κατάφεραν να μπουν από κάποιο ρήγμα στα τείχη; Προδοσία ή αμέλεια από τους ταλαιπωρημένους πολιορκημένους; Οι βολές από τα τηλεβόλα των Τούρκων δημιούργησαν ρήγματα στα τείχη από τα οποία μπήκαν μέσα οι Αγαρηνοί; Τα ερωτήματα θα μείνουν για πάντα αναπάντητα στους αιώνες. Ξαφνιάστηκαν οι Πολιορκημένοι όταν είδαν το Τουρκομάνι πίσω τους, ενώ ταυτόχρονα ένας ψίθυρος αρχίζει να διαδίδεται από στόμα σε στόμα. Ένας ψίθυρος που διαδίδεται με ταχύτητα πυρκαγιάς και πολύ σύντομα γίνεται φωνή στα πικραμένα χείλη των πολιορκημένων. Και αμέσως η φωνή γίνεται κραυγή. Μια κραυγή τρόμου και πανικού η οποία θα μείνει χαραγμένη για πάντα στην πολύχρονη Ελληνική ιστορία και θα βαφτίσει την 29η Μαΐου 1453 ως την «Αποφράδα Ημέρα» του Ελληνικού Έθνους.
«Εάλω η Πόλις»
Η κραυγή φτάνει στα αυτιά του Αυτοκράτορα ο οποίος πεζός ντυμένος σαν απλός στρατιώτης μαζί με τους λίγους πολεμιστές που τον περιστοιχίζουν προσπαθεί μάταια να κρατήσει όρθια την Πόλη του. Κοντά του, δίπλα του, γύρω του, έχουν σωριαστεί νεκροί πολλοί μεγάλοι της Αυτοκρατορίας: Ο Φραγκίσκος Τολεδάνος, ο Θεόφιλος Παλαιολόγος, ο Ιωάννης Καντακουζηνός, ο Ιωάννης Δαλμάτης κι άλλοι? κι άλλοι. Κι αυτός, ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας, ο Έλληνας, ο τελευταίος των Παλαιολόγων εξακολουθεί να μάχεται τα μανιασμένα στίφη των Αγαρηνών που ορμούν με κραυγές αλλοφροσύνης και μίσους προς το μέρος τους. Τα τελευταία λόγια του μοιραίου Αυτοκράτορα σε συνδυασμό με την κραυγή που κατακλύζει πλέον την αιματοβαμμένη πόλη:
«Εάλω η Πόλις και εγώ ειμί εν ζωή;»
Παρακαλεί τους στρατιώτες του να του κόψουν το κεφάλι. Να μην πέσει σε χέρια αγαρηνά. Όμως κανένας δεν θέλει να πειράξει τον αγαπημένο τους Αυτοκράτορα. Την ίδια στιγμή ένα δεύτερο κακό μαντάτο έρχεται να κλονίσει ακόμα περισσότερο τους καταδικασμένους πολιορκημένους. Σαγίτα εχθρική λάβωσε βαριά τον Ιουστινιάνη. Έσπευσε αμέσως ο Κωνσταντίνος και πρόλαβε να δει τους δικούς του να τον μεταφέρουν στο πλοίο. Μάταια ικέτευσε τον πρωτοστράτορα των Σιδερόφραχτων να παραμείνει. Αν έφευγε εκείνη την κρίσιμη στιγμή οι στερνοί υπερασπιστές της Βασιλεύουσας θα λιγοψυχούσαν. Δεν έστερξε στα παρακάλια του ο Γενοβέζος πολέμαρχος και μαζί με τους σιδερόφραχτούς του εγκατέλειψε την Πόλη αφήνοντας αυτήν και τον Κωνσταντίνο στην τύχη τους, για να ξεψυχήσει όταν το πλοίο του έφτασε στην γενέτειρά του την Χίο. Ο Κωνσταντίνος ο ΙΑ? ο Παλαιολόγος είναι πλέον μόνος του απέναντι στις εχθρικές ορδές που μεθοδικά κατακλύζουν την πόλη. Όσοι από τους πολεμιστές έχουν απομείνει χτίζουν ένα πύργο με τα κορμιά τους γύρω από τον Βασιλιά τους μήπως καταφέρουν και τον γλυτώσουν. Βρέθηκε ένας Αγαρηνός και τον χτύπησε καταπρόσωπο. Πρόλαβε ο Κωνσταντίνος και του ανταπόδωσε θανατερό το χτύπημά του. Την ίδια όμως στιγμή ένας άλλος -Αράπης λεν πως ήταν- εξεφενδόνησε ένα δόρυ το οποίο τον χτύπησε κατάστηθα…
…Για τη συνέχεια μία είναι η κατάληξη. Πτώση – Σφαγή – Σκλαβιά – Σιωπή. Η νομοτέλεια έχει καθορισθεί. Θλιβερή κατάληξη για μια επική πορεία χιλίων και πλέον ετών. Όσο και αν προσπάθησε ο μελλοθάνατος ένθρονος δεν κατάφερε να αλλάξει τον ρου της ιστορίας. Έστειλε προξενιά στις παρευξείνιες χώρες. Πάλι μπροστά οι Τούρκοι. Ικέτευσε τους Παπολατίνους. Στήριξε τις ελπίδες του στο ότι η πολύφερνος νύφη θα έστελνε στρατιωτική βοήθεια. Ταπεινώθηκε στις περιβόητες συνόδους της Φερράρας και της Φλωρεντίας. Δέχτηκε την Ένωση και παραχώρησε τα πρωτεία. Που να χορτάσουν οι αχόρταγοι Παπικοί αν δεν καταπιούν την οικουμένη ολόκληρη και δη την Ορθοδοξία. Μήπως αυτοί δεν προετοίμασαν το έδαφος πράττοντας ότι αίσχιστο στην πρώτη Άλωση το 1204 κατά την διάρκεια της Δ? Σταυροφορίας δήθεν για την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων; Απώτερος στόχος του Πάπα όταν τους έστελνε η καταστροφή του Βυζαντίου. Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έπρεπε να εξαφανιστεί.
«Τότε μόνο θα ευτυχίσουν οι Χριστιανοί, όταν χαθεί το καταραμένο γένος των Ορθόδοξων Ελλήνων» λέει η Μεσαιωνική παροιμία?
Τα γεγονότα της άλωσης περιγράφονται από τον μυστικό σύμβουλο του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου Γεώργιο Φραντζή, ο οποίος πιάστηκε αιχμάλωτος, εξαγοράστηκε και αποτραβήχτηκε καλόγερος σ? ένα μοναστήρι της Κέρκυρας όπου εκεί πέντε χρόνια αργότερα το 1458 έγραψε το φημισμένο «Χρονικό της Άλωσης».
Όσα επακολούθησαν την Άλωση είναι αδύνατον να περιγραφούν. Ξεπερνούν κάθε αρρωστημένη φαντασία. Τα πρώτα θύματα υπήρξαν όσοι αποτελούσαν το Εκκλησίασμα της Αγίας Θεοδοσίας. Καθώς έβγαιναν από την εκκλησία με τη Λιτανεία αντίκρισαν τα μανιασμένη στίφη των άγριων επιδρομέων μπροστά τους. Εσφάγησαν μέχρι ενός. Ακολούθησαν σφαγές, βιασμοί, αρπαγές, αιχμαλωσίες, πυρπολήσεις. Οι Αγαρηνοί έμπαιναν στις οικίες έδεναν τις γυναίκες και τα παιδιά και τα νεογέννητα και τους γέροντες τους έσφαζαν επιτόπου. Οι σύζυγοι που έτρεχαν να ασφαλίσουν την οικογένειά τους αιχμαλωτιζόταν αμέσως και δενόταν μαζί με τους υπόλοιπους. Σε κάθε γωνιά της Πόλης διαδραματίζονταν και μια φριχτή σκηνή. Πλέον όσοι από τους κατοίκους είχαν απομείνει αντιστεκόταν ατομικά ή ομαδικά. Τώρα πλέον συνειδητοποιούσαν όσοι είχαν αποστασιοποιηθεί από τον αγώνα του τελευταίου Αυτοκράτορα το μέγεθος του λάθους τους. Αντιλαμβάνονταν ότι τους περίμενε η ατίμωση και η διαπόμπευση. Ήταν όμως πολύ αργά. Στην αρχή και επειδή η αντίσταση από τους δυο περίπου χιλιάδες εναπομείναντες μαχητές ήταν ακόμα δυναμική και σε συνδυασμό με την εξαγρίωση από τις ειρωνείες των πολιορκημένων κατά τη διάρκεια της πολιορκίας, αλλά και με την κούραση από το πρωί που εισήλθαν στην πόλη, μέχρι το απόγευμα οι Αγαρηνοί έσφαζαν αδιακρίτως όσους έβρισκαν μπροστά τους.
Σύμφωνα με την παράδοση, ενώ οι Τούρκοι είχαν ήδη σφάξει μέσα στην Αγία Σοφία ανοίχτηκε ο τοίχος της εκκλησίας πίσω από το Άγιο Βήμα και ο Ιερέας που τελούσε τη λειτουργία κρατώντας το Δισκοπότηρο εξαφανίστηκε μαζί με όσους ιερείς τον περιστοίχιζαν. Οι υπόλοιποι ιερείς σύρθηκαν αλυσοδεμένοι στα πέρατα του Ισλαμικού κόσμου σκλάβοι. Μετά από τρεις μέρες και αφού σταμάτησε η σφαγή και η λεηλασία, ο Μωάμεθ πήγε στην Αγία Σοφία όπου γονατιστός προσευχήθηκε και φώναξε έναν Ιμάμη για να διαβάσει το σύμβολο της Μουσουλμανικής θρησκείας. Η λαμπερότερη εκκλησία του Χριστιανισμού μετατράπηκε σε Τζαμί. Τον Κωνσταντίνο ΙΑ? τον αναγνώρισαν νεκρό από τα αυτοκρατορικά του σανδάλια. Η αναγνώριση του νεκρού αυτοκράτορα συνοδεύθηκε από την εντολή τού σουλτάνου Μωάμεθ Β? να ταφεί με τις αρμόζουσες βασιλικές τιμές, χωρίς όμως να ανακοινωθεί ο τόπος της ταφής. Οι μυστικοί πόθοι τού Ελληνικού λαού συνέδεσαν τον θρύλο τού Μαρμαρωμένου Βασιλιά, με την ελπίδα για την απελευθέρωση και την αποκατάσταση τής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ο θρύλος λέει ότι τη στιγμή που ο βασιλιάς περικυκλώθηκε από τους Τούρκους, ένας άγγελος του Κυρίου τον άρπαξε και τον έκρυψε σε μια σπηλιά, αφού πρώτα τον μαρμάρωσε. Στη σπηλιά αυτή περιμένει για αιώνες ο ´Μαρμαρωμένος Βασιλιάς´ να ξαναέρθει την κατάλληλη στιγμή, ´το Πλήρωμα του Χρόνου´ και ο Άγγελος Κυρίου θα του ξαναδώσει τη ζωή και το σπαθί του για να διώξει τους Τούρκους από την Κωνσταντινούπολη. Άλλοι θρύλοι και προφητείες αναφέρουν ότι θα τους κυνηγήσει μέχρι την ´Κόκκινη Μηλιά´ και στη μάχη που θα γίνει οι Τούρκοι θα νικηθούν και ´Θα κολυμπήσει το μοσχάρι στο αίμα τους´. Ο θρύλος προσθέτει ακόμα, ότι οι Τούρκοι ψάχνουν συνεχώς να ανακαλύψουν τη σπηλιά, όπου βρίσκεται ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς για να χτίσουν την είσοδό της, ώστε να μην μπορεί να ξαναβγεί από εκεί. Όμως, οι προσπάθειες τους είναι συνεχώς άκαρπες, αφού ο Άγγελος προστατεύει τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά και περιμένει την εντολή του Θεού για να τον ξυπνήσει?.
Oι Θησαυροί
Σύμφωνα με το Φραντζή ο Λουκάς Νοταράς έφερε στον Σουλτάνο έναν θησαυρό αμύθητης αξίας, μόνο που εκείνος τον διέσυρε με περιφρόνηση λέγοντάς του:
«Απάνθρωπε μηχανορράφε είχες τέτοιο θησαυρό και δεν βοήθησες τον Βασιλιάς σου; Εύκολα θα κάνεις το ίδιο και σε μένα».
Και τον εκτέλεσε πάραυτα (Αυτό ίσως να είναι υπερβολή από τον Φραντζή επειδή μεταξύ τους υπήρχε μίσος καθώς άνηκαν σε διαφορετικές πολιτικές παρατάξεις. Ο Φραντζής ήταν ενωτικός, ενώ ο Νοταράς ανθενωτικός).
Μετά την τριήμερη σφαγή και αιχμαλωσία χιλιάδων Ελλήνων, έπεσε ερημιά στην Πόλη. Παντού Τούρκοι λαφυραγωγούντες, πίνοντες, πανυγηρίζοντες. Οι κάτοικοί της σέρνονται έρμαιο στα χέρια και τη βούληση άλλων. Νέα θρησκεία έρχεται να επιβάλει το πιστεύω της με τη δύναμη και το ξίφος. Παρά τη νίκη του ο Σουλτάνος αμέσως μετά κατάλαβε ότι το Ρου Μιλετί, το Ορθόδοξο Έθνος έπρεπε να υπάγεται και να υπακούει σε ένα θρησκευτικό ηγέτη, εκτός της Τουρκικής διοίκησης. Καταλληλότερο έκρινε το Γεώργιο Σχολάριο ή Γεννάδιο κατ? αρχήν ενωτικό και στη συνέχεια ανθενωτικό ο οποίος είχε πωληθεί σαν σκλάβος. Αφού τον απελευθέρωσε τον τοποθέτησε σαν Πατριάρχη, εξασφαλίζοντας ότι δεν θα κινδύνευε από μία ενωτική κίνηση και εκστρατεία εναντίον του. Από τους κατοίκους της πόλης ελάχιστοι κατάφεραν να επιζήσουν σε άθλια μέρη επιδιώκοντας να αποφύγουν όσο περισσότερο γίνεται την επαφή με τον κατακτητή. Μια σειρά από ταπεινωτικά διατάγματα θα οδηγήσουν σε εξαθλίωση και ζωή όλο ταπεινώσεις. Η πλημμυρίδα των Τουρκικών στιφών σκέπασε τα πάντα. Τότε ο Ελληνισμός άρχισε να τραγουδά :
«Η Δέσποινα ταράχθηκε και δάκρυσαν οι εικόνες.
Σώπασε Κυρά Δέσποινα και μην πολυδακρύζεις
Πάλι με χρόνια με καιρούς πάλι δικά μας θα ?ναι».
Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης είχε απήχηση σε όλο τον πολιτισμένο Ευρωπαϊκό κόσμο. Όλοι θρήνησαν στην είδηση ότι το προπύργιο του Ευρωπαϊκού πολιτισμού είχε πλέον γκρεμιστεί. Τότε και μόνο τότε κατάλαβαν οι αδιάφοροι Ευρωπαίοι την Οθωμανική απειλή που ερχόταν σαν καταιγίδα από τα Ανατολικά. Ακέραιη ευθύνη για την πτώση της Κωνσταντινούπολης αλλά και για τη μακραίωνη Τουρκική σκλαβιά της Ευρώπης που σκοτείνιασε τον δημιουργικό δρόμο της Ιστορίας έχουν οι επί Γης «Πατέρες» της Χριστιανοσύνης, οι ηγέτες της «Πολιτισμένης» Δύσης και όσοι ακόμα αργά και μεθοδικά ξετύλιξαν το κουβάρι των θανατικών για το Βυζάντιο πράξεων. Ο Αυστριακός Stefan Zweig στο βιβλίο του «Οι μεγάλες ώρες της Ανθρωπότητας» αναφερόμενος στην Άλωση της Κωνσταντινούπολης καταλήγει:
«Ποτέ η Ανθρωπότητα δεν θα μπορέσει να μάθει και να εκτιμήσει το κακό που μπήκε από την Κερκόπορτα την μοιραία εκείνη ημέρα».
Πέραν όμως από τις ευθύνες και την αγνωμοσύνη των συμμάχων μας κυρίως προς την Ελλάδα τούτες τις ώρες της θύμησης των τραγικών εκείνων στιγμών της Χριστιανοσύνης και του Ελληνισμού, θα πρέπει και εμείς οι ίδιοι να αναλογισθούμε τι είχαμε, τι χάσαμε και τι κινδυνεύουμε να χάσουμε εάν εξακολουθήσουμε να μένουμε στον λήθαργο της Εθνικής μας ανευθυνότητας.
Ναι, επιβάλλεται παρά το ότι έχουν περάσει πλέον 5,5 αιώνες, αυτή την ημερομηνία να γυρίζουμε τη σκέψη μας πίσω και να στεκόμαστε στην Αποφράδα για τον Ελληνισμό ημέρα της 29ης Μαΐου 1453. Τότε που συμπληρώθηκε με αίμα το πιστοποιητικό του θανάτου του Βυζαντίου, της μοναδικής Ελληνικής Αυτοκρατορίας. Όχι όμως για ανώφελα δάκρυα από τις διηγήσεις και τις εικόνες φρίκης που θα συσσωρευτούν στον χώρο θύμησης, αλλά, γιατί ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΛΗΣΜΟΝΙΑΣ των εκατομμυρίων νεκρών μας που έδωσαν τη ζωή τους στο όνομα της Ελευθερίας της πατρίδας μας αλλά και των αλύτρωτων πατρίδων μας?
ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Στρατιωτική Επιθεώρηση τεύχη 3 – 1997, 3 – 1998
Γεώργιος Φραντζής «Το Χρονικό της Άλωσης»
«Κωνσταντίνος Παλαιολόγος» Εκδόσεις Κένταυρος
Stefan Zweig «Οι μεγάλες ώρες της Ανθρωπότητας»
Wikipedia «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος», «Ουρβανός»
