ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΛΑΟΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΝΑ ΥΨΩΣΟΥΝ ΤΗ ΣΗΜΑΙΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Μόνο τότε η ψυχή του μεγάλου ορθόδοξου ιεράρχη της Ειρήνης θα χαίρεται παράλληλα με τα ιερά μνημόσυνά του. Γιατί μόνο, αν περπατήσουμε στους μεγάλους δρόμους της ειρήνης πάνω στους οποίους περπάτησε σ? έναν ανειρήνευτο κόσμο με πολέμους και καταστροφές. Σ? έναν κόσμο στον οποίο, μετά την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα, παραμορφώθηκε ολόκληρη η χριστιανική και αλλοθρησκευτική ανθρωπότητα. Για να ξεπεραστεί η ´αναγκαιότητα´ των συμβατικών πολέμων μερικών καταστροφών, με την ανά πάσα στιγμή απειλή ενός πυρηνικού κατακλυσμού με αφανισμό του ανθρώπινου γένους, αλλά και καταστροφή της δημιουργίας σ? όλη τη γη.
Τότε, στην κρίσιμη 20ετία ?70 – ?90 κινδύνεψαν τόσα πολλά. Για ν? αναγκαστούν ακόμα και σωτηριτικές εκκλησίες, όπως η αγγλικανική καθώς και άλλες εκκλησίες ν? αποκηρύξουν την ανειρήνευτη και τόσο επικίνδυνη πολιτική των υπερεξοπλισμών. Κι ήταν τότε η εποχή που ο Ειρηναίος της ειρήνης τόλμησε να υιοθετήσει το πρωτοποριακό πρόγραμμα ειρήνης που ακολούθησε τολμηρά στη δεύτερη αρχιερατεία του. Στην ιστορική Μητρόπολη Κισάμου και Σελίνου.
Σήμερα οι αυξανόμενοι κίνδυνοι πυρηνικών πολέμων και καταστροφών επαναφέρουν σε απόλυτη προτεραιότητα τη στροφή των εκκλησιών στην προστασία και τη διασφάλιση της ειρήνης τόσο της αντιπολεμικής όσο και της κοινωνικής και οικονομικής. Για να οδηγηθεί η ανθρωπότητα στην πραγμάτωση του ΣΠΟΥΔΑΙΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ.
Ο λαός Κισάμου και Σελίνου έχει πνευματική ευθύνη να αξιοποιήσει και να συνεχίσει να τιμά τον ιεράρχη της ειρήνης που τόλμησε να πρωτοπορήσει ουσιαστικά, δείχνοντας τον δρόμο των μεγάλων αγώνων κατά της απειλής της πυρηνικής καταστροφής της ανθρωπότητας… Για να μη ξαναγυρίσουν οι άνθρωποι σε αυτά με αφανισμό, αλλά ν? ανεβαίνουμε σ? αυτά προς δοξασμό μιας συνεχούς αναγέννησης των ελπίδων για επικράτηση αληθινής ειρήνης στον κόσμο.
Γέροντα μακαριστέ, αείμνηστε, ανεπανάληπτε, πότε πέρασαν κιόλας οι σαράντα μέρες από τον κοίμησή σου;
Αυτή έγινε με όλες τις εκκλησιαστικές τιμές με προεξάρχοντα τον αρχιεπίσκοπο Κρήτης (πνευματικό σου τέκνο) και όλα τα μέλη της τοπικής Συνόδου που συμψάλλανε τους επιτάφιους και εξόδιους ύμνους αποχώρησής σου από την πρόσκαιρη ζωή στον κόσμο τούτο.
ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΤΑΙ
ΜΟΝΟ ΜΕ ´ΔΟΞΑΣΜΟΥΣ´
Οι ίδιες τιμές, οι ίδιες αναμνήσεις, γίνανε στις σαράντα μέρες μετά την ταφή σου. Ομως απ? εδώ και πέρα όσο κι αν τα μνημόσυνά του θα είναι με όλους τους εκκλησιαστικούς τύπους και τις κοινωνικές τιμές, το αιώνιο πνεύμα του δεν θα ευχαριστιέται για τους ´δοξασμούς´, αλλά μόνο για τις εφαρμογές -σήμερα και αύριο- ουσιωδών σημείων της μεγάλης Εκκλησιαστικής – Ορθόδοξης – Οικουμενικής – Πνευματικής κληρονομιάς που άφησε στη Μητρόπολή του. Για να λάμψει (γνήσια) σ? ένα αποπνευματικοποιημένο και αποχριστιανοποιούμενο κόσμο αποβαρβάρωσης εναντίον του οποίου ο Ειρηναίος της ειρήνης άνοιξε τους μεγάλους δρόμους της. Πάνω στους οποίους πρέπει να πορευτούν οι κρατούντες το λάβαρο της συνεχούς πνευματικής εγρήγορσης για τη διασφάλισή της. Ιδιαίτερα τώρα που η ανθρωπότητα, μαζί και τα εκατομμύρια των χριστιανών σε τούτο τον νέο αιώνα ζουν ανειρήνευτα. Με μέγιστο κίνδυνο -κάθε στιγμή- αφανισμού τους από έναν τυχαίο ή μοιραίο πυρηνικό κατακλυσμό, που θα καταστρέψει τη ζωή και την πραγματική πνευματική λάμψη της ειρήνης του Χριστού στον κόσμο που ζούμε και πεθαίνουμε γεμάτοι μίσος, κακότητα, εκμετάλλευση και αδικία.
Σ? ΕΝΑΝ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΚΟΣΜΟ
ΕΥΘΥΝΗ ΟΛΩΝ Η ΕΙΡΗΝΗ
Ομως, όπως πάντα, έλεγε ο μεταστάς στην άνω Ιερουσαλήμ, Ειρηναίος, η ειρήνη του Χριστού αποτελεί τη μεγάλη ευθύνη όλων των αρχιερέων, ιερέων και πιστών.
Για να εμπραγματώσουν την ειρήνη στον κόσμο -με ανύψωση στη μεγαλύτερη κορυφή της χριστιανοσύνης- αυτή την ειρήνη έκαμε τον μεγάλο σκοπό της αρχιερατείας του σε όλη τη ζωή του.
Ξεκινώντας από το ´Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία´, τη βραδιά της γέννησης του ενσαρκωμένου Χριστού, στο ταπεινό σπήλαιο της Βηθλεέμ. Τότε που οι Αγγελοι ανυμνούσαν, οι Ποιμένες αγραυλούσαν και οι Μάγοι προσκυνούσαν τον τεχθέντα Χριστό της ειρήνης.
ΔΕΝ ΕΓΙΝΑΝ ΔΡΕΠΑΝΙΑ ΘΕΡΙΣΜΟΥ ΤΑ ΣΠΑΘΙΑ
Αυτή την ειρήνη, μετά τη διακήρυξη – ομιλία της ´Επανάστασης των Συνειδήσεων´ (την Πεντηκοστή του 1982) δέχτηκε (μετά τα όπλα και τους πυραύλους), πάλι, να ευλογήσει με δική του Βιβλική αναφορά στην προφητεία του Ησαΐα (2,4) που λέει «και θάρθη ένας καιρός που οι λαοί θα μετατρέψουν τα σπαθιά των σε αλέτρια και τα δόρατά των θα τα κάνουνε δρεπάνια θερισμού και δεν θα ξαναπιάσουν πλειά οι άνθρωποι σπαθιά να σκοτώνονται και θα ξεμάθουν τον πόλεμο».
ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΚΑΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΟΠΙΣΤΩΝ
Ομως, δυστυχώς, τα ανά τους αιώνες Μετά Χριστόν γεγονότα, αποδείξανε πως οι άνθρωποι (χριστιανοί και μη χριστιανοί) δεν ξέρουν να πολεμούν. Για να πολεμούν συνεχώς οι ισχυροί χριστιανικοί λαοί τους άλλους λαούς τόσο χριστιανικούς όσο αλλόθρησκους· προδίδοντας, κυρίως, οι χριστιανοί της Δύσης, αλλά και της Ανατολής, την προφητεία του Ησαΐα, αλλά και τη μέγιστη επαγγελία και αγγελία του Χριστού μετά την ανάστασή του προς τους μαθητές του: «Ειρήνη υμίν»…
Ο ΑΤΛΥ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΤΡΟΥΜΑΝ
ΓΙΑ ΤΗ ΒΟΜΒΑ ΣΤΗ ΧΙΡΟΣΙΜΑ
Αλλά, ο λόγος της ειρήνης του Χριστού, από εκείνη την εποχή, βρίσκεται σε δοκιμασία. Με μόνη τη διαφορά ότι ως τη ρίψη των ατομικών και πυρηνικών βομβών στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, οι πόλεμοι εθεωρούντο ως αναγκαίοι για τους λαούς που υφίστατο τις καταστροφικές συνέπειες σε ανθρώπινες ζωές και σε φυσικές καταστροφές σε χλωρίδα και πανίδα, σε επικίνδυνες περιοχές του πλανήτη.
Ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Κλέμεντ Ατλυ, ενάμιση μήνα μετά τη ρίψη αυτών των τρομερών βομβών, που η έκρηξή τους άνοιξε τον δρόμο για το ανά πάσα στιγμή ενδεχόμενο πυρηνικής καταστροφής στον πλανήτη, έγραψε στον πρωταγωνιστή της τελικής απόφασης για τη ρίψη της, τον τότε πρόεδρο Χάρρυ Τρούμαν, επισημαίνοντας μέγιστους κινδύνους… (Εφ. ΕΘΝΟΣ, 28 Αυγούστου 1982, σελ. 6, άρθρο του Βρετανού σχολιαστή Στάνλεϊ).
ΠΑΝΤΑ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΗ ΖΩΗ
Καστέλι Κισάμου: Δεύτερος χρόνος μετά την επανενθρόνιση του Ειρηναίου. Το πνεύμα της Ειρήνης του Χριστού συνέχη τον ιεράρχη από τη νεαρή ηλικία, όταν κι από τις πρώτες γι? αυτόν μαρτυρίες του ως θεολόγος, πολίτης, καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση και μετέπειτα ως αρχιμανδρίτης (μοναχός – αδελφός στο περίφημο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων). Τότε που τον Ιούνιο του 1944 σε μια πολυήμερη παραμονή στο μοναστήρι, φιλοξενούμενοι μαζί με τον θεολόγο Γιώργο Παπακώστα, των ανήσυχων και ´επαναστατημένων´ νέων εκείνης της κατοχικής εποχής, τον πολιορκήσαμε να ιερωθεί για ν? αναλάβει ηγετικούς – πνευματικούς ρόλους για την ειρήνη του Χριστού, μέσα σ? έναν τόσο πολεμικό και τυραννικό απάνθρωπο κόσμο…
Ομως η μεγάλη πρωτοποριακή του κατάθεση, αφιερωμένη στους νέους της τόσο δύσκολης εποχής της δεκαετίας του 1950 – 60, ήταν η πρώτη έκδοση του βιβλίου του ´Ο ποιητής των ωραίων ψυχών´. Δηλαδή, ο Χριστός, ο αρχηγός της ειρήνης… Αυτός που ενίσχυσε την αιώνια ψυχή κάθε νέου (αλλά και παλιού ανθρώπου) να αναγεννά (μέσα από την τέφρα, τη σκόνη και τη φθορά του χρόνου και των γεγονότων του κόσμου) την ποθούμενη ειρήνη της ζωής!
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΔΕΝ ΠΛΑΣΤΗΚΕ
ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ
Αλλά αυτή η ζωή κινδυνεύει από την τρομερή πυρηνική απειλή, ως μέγιστος κίνδυνος πυρηνικού κατακλυσμού.
Χωρίς πια να αφήνει χρόνο για την παλιγγενεσία ανθρωπότητας – εκκλησίας, αλλά, όπως είπε σε ομιλία του (κατά τη διάρκεια του αγώνα του λαού Κισάμου και Σελίνου) ο τολμηρός καθηγητής της Θεολογίας Σάββας Αγουρίδης «ο κόσμος αυτός δεν πλάστηκε για να γίνει πυρηνικό παρανάλωμα γιατί η ιστορία του, από χριστιανική σκοπιά, δε θα ?χε κανένα νόημα, αν ο κόσμος δεν έχει μέλλον και μάλιστα σπουδαίο μέλλον»… (φυλλάδιο – μελέτη, με τίτλο: ´ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΜΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ´, αφιερώνεται στους σκαπανείς της ειρήνης, εκδ. ´ΑΡΤΟΣ ΖΩΗΣ´, Αθήνα, επί μελέτη, εκδ. ´ΤΗΝΟΣ´.
ΣΕ ΔΙΑΡΚΗ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΟ ΣΠΟΥΔΑΙΟ
ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ
Ομως αυτό το σπουδαίο μέλλον, στο οποίο είχε αφιερωθεί ο Ειρηναίος της ειρήνης σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας ?80 – ?90, βρισκότανε σε ύψιστο κίνδυνο με επιθέσεις εφιαλτικές. Οπως το σχέδιο για πυρηνική εξαφάνιση της Σοβιετικής Ενωσης (και που το υπέγραψε ο Ρήγκαν), ο πόλεμος στα νησιά Φώκλαντ, οι συνεχείς πόλεμοι στον Λίβανο, Παλαιστίνη με Ισραήλ, με κινητοποίηση για αφοπλισμό και ειρήνη.
Ακόμα και με εξέγερση, της συντηρητικής αγγλικανικής εκκλησίας κατά των εξοπλισμών και των άγριων πολέμων. Με αίτημα μια νέα πολιτική για την ειρήνη.
Μάλιστα, όπως είχαν γράψει οι Τάιμς του Λονδίνου, η αγγλικανική εκκλησία υποστήριξε σθεναρά τον μονομερή αφοπλισμό της Βρετανίας. Για να χαρακτηριστεί ως «εκκλησία που εξελίσσεται σε κίνημα ειρήνης, με σημαντική επιρροή στις μάζες».
Τότε ο κόσμος ήταν υπερ-εξοπλισμένος με 50.000 πυρηνικά όπλα. Για να δηλώσει ο καγκελάριος Χέλμουτ Σμιτ ότι «δεν ταιριάζει στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια να ανέχεται να αντιμετωπίζονται οι συγκρούσεις συμφερόντων και οι πολιτικές διαφορές με βόμβες και πυραύλους». Για όλα αυτά είχα ενημερώσει τον Ειρηναίο της ειρήνης και πάνω σ? αυτά είχαμε προβληματιστεί πολύ.
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΟΥ ?82 ΣΤΟ ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΟΠΟΛΙΩΝ
Τότε του πρότεινα να γιορτάσουμε τα Χριστούγεννα στο Σπήλαιο των Τοπολίων, συμβολικά και αντιπολεμικά. Το δέχτηκε. Το υιοθέτησε και πήγε ο ίδιος μπροστά για την πραγμάτωσή του. Με συμβολή εξαίρετη των Τοπολιανών, του αρχιερατικού επιτρόπου της Μητρόπολης Κισάμου – Σελίνου και προμάχου του αγώνα πατρός Ευάγγελου Σφακιανάκη, του γεν. δ/ντή της Ο.Α.Κ. Αλέξανδρου Παπαδερού και πολλών άλλων. Μάλιστα, τότε, κάλεσα τον τότε γενικό δ/ντή της ΕΡΤ, μετέπειτα ευρωβουλευτή, υπουργό, Γιώργο Ρωμαίο. Ο οποίος φιλοξενήθηκε στην Ακαδημία και μετέδωσε η ΕΡΤ τη λειτουργία των Χριστουγέννων από το ιστορικό Σπήλαιο των Τοπολίων. Εκείνο το βράδυ ο Ειρηναίος έλαμπε, ο ίδιος φρόντισε να ?χει φυσικούς ποιμένες ´αγραυλούντες´ με χιλιάδες πιστούς φέροντες την ευαισθησία της ψυχής τους για τον σαρκωθέντα και γεννηθέντα Χριστό της ειρήνης, του οποίου τη γέννηση ανυμνούσαν οι στρατιές των αγγέλων…
Ομως εκεί υπήρχε και η διακήρυξη της ειρήνης, την οποία υπογράφανε οι συμμετέχοντες εκείνης της μεγαλειώδους βραδιάς του χριστιανικού γένους του 1982.
