3η γνώμη

Οι “Αέρηδες”
«Ετσι είπε και σύναξε τα σύννεφα κι έπιασε στα χέρια την τρίαινα κι ετάραξε τη θάλασσα. Και σήκωσε, όπου υπήρχε η θύελλα, κάθε λογής ανέμου και σκέπασε με τα σύννεφα θάλασσα αντάμα και στεριά. Μαζί φυσήξανε Σιρόκος και Νοτιάς κι ενάντιος Πουνέντες και ο Βοριάς, ο παγερός, κυλώντας κύματα πελώρια. Και τότε παράλυσαν τα γόνατα και η καρδιά του Οδυσσέα´ (Οδ. Ε’ 295).
Οι ´δυνατόκαρδοι´ άνεμοι του Ησιόδου (Θεογον. 378) μπήκαν στην ´Οδύσσεια´ του Ομήρου, έγιναν ο ´Πύργος των Ανέμων´ ή ´Ωρολόγιον του Κυρρήστου´ βόρεια του βράχου της Ακρόπολης, σωζόμενο σήμερα, ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη, ´Οι σημάντορες Ανεμοι´, φιλοτεχνήθηκε πίνακας απ’ τον Γιάννη Τσαρούχη ´Οι Αέρηδες´ και τους μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης στο ´Αξιον Εστί´. Αντηχεί στ’ αφτιά μας η μουσική: ´Ο Μαΐστρος, ο Λεβάντες, ο Γαρμπής, ο Πουνέντες, ο Γρέγος, ο Σιρόκος, η Τραμουντάνα, η Οστριααα…´.
Στο ωρολόγιον του Κυρρήστου, που έγινε από πεντελικό μάρμαρο κι έχει οκταγωνικό σχήμα με κωνική στέγη, στην κορυφή της οποίας υπήρχε ανεμοδείκτης, σμιλεύτηκαν οι οκτώ άνεμοι και κάτω απ’ το γείσο είναι γραμμένα τα ονόματά τους, φαίνονται δε ακόμη οι γραμμές, που απεικονίζουν ηλιακό ωρολόγιον.
Βορέας. Ο μυθικός γιος του Αστραίου και της Ηούs, ο θρακιάς του Βιζυηνού ή Θρακιώτης, επειδή κατοικούσε σε σπηλιά της Θράκης ή Στριμώνας. Οπωγονοφόρος γέρων, κρατώντας κόγχη Τρίτωνος, που, όταν έβγαινε, ήταν ορμητικός σ’ ό,τι έβρισκε μπροστά του και σκόρπιζε κρύο σαν δηλητήριο, αλλιώς Τραμουντάνα. Ο βασιλιάς των ανέμων, που άρπαζε τα πάντα στο πέρασμά του.
Καικίας. Ο Βορειοανατολικός άνεμος, ο βιαιότερος για την Αττική, κατά τον Αριστοφάνη, που φέρνει κακοκαιρία. Γραίγος ή Κακιάς, τύραννος για όσους θέλουν να περάσουν τον Κάβο Μαλιά, αλλά άνεμος καλός για το λιομάζεμα τον χειμώνα και το λίχνισμα των σιτηρών το καλοκαίρι.
Απηλιώτης. Ο Ανατολικός άνεμος, ο Λεβάντες, ο ευχάριστος και λεβέντης, ο σχετιζόμενος με τον ήλιο.
Εύρος. Ο νοτιοανατολικός άνεμος, ο Σιρόκος, αδελφός του Βορέα, Θαλασσινός, ανταγωνιστής του Ζέφυρου με τις σοροκάδες, που λειώνουν τα χιόνια, ο σίφουνας, που φέρνει λαίλαπα, ανακατεμένη βροχή με αέρα και τυφώνες.
Νότος. Αδελφός του Σύρου με τον οποίο από κοινού εμπόδισαν την αναχώρηση του Οδυσσέα απ’ τη Θρινακία. Αλλιώς Οστρια ή Νοτιάς, που η υγρασία σου τσακίζει τα κόκκαλα, όλο αρρώστια, με μπουρίνια την Ανοιξη, που φέρνει περονόσπορο στ’ αμπέλια. Ταυτίζεται με τον δαίμονα Ευρύνομο του Αδη, που διευκολύνει τη σήψη.
Λιψ. Ο νοτιοδυτικός άνεμος, ο λίβας, ο Γαρμπής, ο ξηραντικός. Εχει τις ιδιότητες του Σιρόκου. Ο αναστροφέας των θερμοκρασιών, ο ζεστός και αποπνικτικός και στεγνός τις νύχτες του καλοκαιριού, ο καταστροφικός για τη γεωργία. Αυτός που, όταν η ατμοσφαιρική πίεση είναι υψηλή στην Αφρική και χαμηλή στη Μεσόγειο, παρασύρει φαιά σχόνη της Σαχάρας, θολώνει τον ουρανό, βαραίνει η ατμόσφαιρα απ’ τους υδρατμούς και ο ήλιος γίνεται μουντός.
Ζέφυρος. Ο Δυτικός άνεμος, αδελφός κι αυτός του Βορέα, που πνέει στις θερινές τροπές δροσερός κι ευχάριστος, ο πουνέντες του χειμώνα, βροχερός και τρικυμιώδης στις ελληνικές θάλασσες, αλλά και η αύρα του καλοκαιριού.
Σκύρων. Ο βορειοδυτικός άνεμος, που πνέει απ’ τις Σκυρωνίδες πέτρες (κακιά σκάλα). Ο Μαΐστρος, το ελαφρύ Μαϊστράλι, ο Αργέστης, τότε που φτιάχνει ο καιρός και ηρεμούν οι σταφιδοπαραγωγοί, όταν έχουν τη σταφίδα στ’ αλώνι.
Οι αέρηδες, που οι κατευθύνσεις τους έρχονται απ’ τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και απ’ τα ενδιάμεσά τους, με τα περίεργα ονόματά τους, έτσι όπως έχουν μείνει φιλτραρισμένα απ’ τη σοφία του λαού, δεν παύουν να είναι κυρίαρχοι στη ζωή μας και να επηρεάζουν τις δραστηριότητές μας. Πολλώ δε μάλλον τώρα, που με την τεχνολογία εκμεταλλευόμαστε την αιολική ενέργεια.