Η ΠΕΤΡΑ ΤΗΣ ΥΠΟΜΟΝΗΣ

(2012 ΕΓΧ 93’)
Πολεμικό δράμα, βασισμένο στη νουβέλα του Ατίκ Ραχιμί, αλλά και σε έναν αρχαίο περσικό μύθο.
Σκην.: Ατίκ Ραχιμί Μουσ.: Ερίκ Νεβό Ηθ.: Γκολσίφτεχ Φαραχανί, Χαμίντ Τζαβαντάν, Μασί Μροβάτ
Κάπου στο εμπόλεμο Αφγανιστάν… Μια νεαρή γυναίκα μιλά στον άντρα της, που είναι σε κώμα, για τη σχέση τους, τα όνειρά της, τη ζωή της, τα θέλω της, για τον πόλεμο, τη βία, τη θρησκεία, το φόβο, τον έρωτα… Του εξομολογείται για πρώτη φορά αλήθειες, που ίσως κάθε γυναίκα σε αυτόν τον κόσμο, θέλει να πει στον σύντροφο της αλλά δεν το τολμά… Σε αυτό το παραλήρημα, αποφασίζει να του φανερώσει και τα πιο μεγάλα μυστικά της… Έτσι, ο άντρας της, γίνεται για αυτήν η πέτρα της υπομονής, αλλά και της προσωπικής της εξομολόγησης…
Σύμφωνα με την περσική μυθολογία, υπάρχει μια μαγική πέτρα που τη στήνεις μπροστά σου και της εξιστορείς όλα σου τα βάσανα, τους πόνους, όλα σου τα μυστικά… Μέχρι που μια μέρα η πέτρα σκάει, εκρήγνυται… και εκείνη ακριβώς τη μέρα, λυτρώνεσαι…
Πώς να λυθεί το στόμα; Από πού να αντληθεί η δύναμη ώστε να αρθρώσεις λέξεις που να περιγράφουν τα όνειρά σου, τις φοβίες και τις αδυναμίες σου; Πόσο μάλλον σε μια χώρα, όπου η γυναίκα αποτελεί την πέτρα του κοινωνικοπολιτικής υπομονής.
Η αλληγορική σύνδεση ανάμεσα στην “πέτρα” και το “σε κώμα” σώμα του συντρόφου, αποτελεί την πρώτη ανάγνωση της ταινίας. Μια καταπιεσμένη ψυχή, στερημένη από λόγο, άποψη και θέση, βρίσκεται ξαφνικά στο δίλημμα της προσωπικής λεκτικής απελευθέρωσης, καταθέτοντας δυνατά τις σκέψεις της, λίγο πριν την ατομική έκρηξη. Έκρηξη όμως σε τι; Και προς ποιον; Μια αυθόρμητη πράξη που πρόκειται να οδηγήσει σε επανάσταση, σε θρησκευτικό αδιέξοδο ή σε μια απλή εξομολόγηση στον ιδιότυπο αυτόν εξομολογητή;
Ότι από όλα, ένα είναι το βέβαιο. Η κινηματογραφική προσέγγιση και η στεγανή κοινωνικο-θρησκευτική παγίδα, βρίσκονται σε σημείο τομής. Ερωτήματα, ανομολόγητα μυστικά, βάσανα που γονατίζουν, κρυμμένες επιθυμίες, αποτελούν τις μέχρι πριν κρυφές σκέψεις μιας, υποταγμένης -στο καθολικά θρησκευτικό σύστημα του μουσουλμανισμού- νέας γυναίκας, που γνωρίζει πολύ καλά μέσα της το μικρό ποσοστό ελευθερίας που την καθηλώνει και στο οποίο πρέπει να υποταχτεί.
Μια ιδιόρρυθμη ταινία, τόσο σε περιεχόμενο όσο και σε χωρο-χρωματική αποτύπωση της φοβικής καθημερινότητας, σε μια χώρα που τα θρησκευτικά σύμβολα, χρησιμοποιούνται για τη συνεχή και πιεστική καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ο σκηνοθέτης της ταινίας -και συγγραφέας της ομότιτλης νουβέλας- καταφέρνει να εικονοποιήσει το λογοτέχνημά του και να μεταφέρει αυτούσιες στην οθόνη, τις πενιχρές ελπίδες και τους αναστεναγμούς μιας χαμένης ψυχής. Με αποκαλυπτικούς μονολόγους και εμβόλιμη σημειολογία, ο Ατίκ Ραχιμί, εστιάζει στον κάτω από τη μαντήλα και το σαρίκι εσωτερικό κόσμο, τη στιγμή που ο πόλεμος έξω από το παράθυρο της ηρωίδας μαίνεται. Ένας πόλεμος σκληρός κι αδυσώπητος, εξαιτίας του οποίου ο άνδρας-σύμβολο πέτρα, βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση, ακινητοποιημένος, ανήμπορος να συμμετέχει στην εξομολογητική διαδικασία. Και σε αυτό το σημείο υπάρχει μια ανατροπή, η αντιστικτική κορύφωση της δραματουργίας πριν έρθει η κάθαρση.
Ο πόλεμος που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, αποτελεί την ίσαλο γραμμή απέναντι στον θάνατο και τη ζωή. Ο ένας βρίσκεται όμηρος στα χέρια του θεού του, η άλλη διεκδικεί το λύσιμο των δεσμών των ορίων της προσωπικής της απελευθέρωσης. Ωστόσο και οι δυο αντιστέκονται πεισματικά στη ζωή, αναζητώντας τη λύτρωση ο καθένας με το δικό του τρόπο.
Εξαιρετικοί φωτισμοί, κλιμακούμενη αφήγηση, μινιμαλιστική γραφή, πάνω από όλα όμως, μια φωνή. Η φωνή μιας κατεστραμμένης κοινωνικά νέας γυναίκας και η λογαριθμικά αυξανόμενη χαμηλότονη κραυγή της, που την κατέπνιγε για χρόνια.
Η ιρανή ηθοποιός Γκολσίφτεχ Φαραχανί αποδίδει μια συγκλονιστική, ερμητικά κλειδωμένη ερμηνεία μέσω του εκρηκτικού της μονολόγου, που ελευθερώνει στην ατμόσφαιρα τη θλίψη και την πίκρα.
Μια “μικρή” ταινία σε προϋπολογισμό, με τεράστια όμως, νοηματική αξία για μια Γυναίκα, που το όνομά της απανταχού, είναι Γυναίκα…
Δείτε την.