«Αν ξέρεις να γελάς, ξέρεις και να ζήσεις…»
• «Το χιούμορ ενδυναμώνει το ένστικτο επιβίωσής μας και διαφυλάσσει την πνευματική υγεία μας»
(Ch. Chaplin)
ΜΕΡΕΣ Καρναβαλιού και μεταμφιέσεων. Μέρες σαρκασμού, «ξανάστροφων», σόκιν, ειρωνείας, ανατρεπτικού χιούμορ, αλλά και αυθόρμητου γέλιου… Πανάρχαια τα ερωτήματα και χιλιάδες οι επιστημονικές μελέτες κι οι μονογραφίες, για το τι είναι γέλιο, τι το προκαλεί, γιατί μόνον ο άνθρωπος γελάει;
ΕΝΑ είναι σίγουρο: το γέλιο είναι έμφυτο στον άνθρωπο. Μάλιστα είναι ιδιότυπο σε κάθε λαό. Προέρχεται, σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους, μάλλον από τη διάψευση ενός primitif φόβου. Ή, σύμφωνα με τον Μπερξόν, από την αφύσικη υπέρβαση των κανόνων που έχει καθιερώσει η κοινωνική μας διαβίωση. Λένε, λοιπόν, πως ο πρώτος πρωτόγονος άνθρωπος που ξέσπασε σε… τρανταχτά γρυλίσματα/γέλια ήταν όταν, κάποια αφέγγαρη κρύα νύχτα, είδε μια σκιά να τον πλησιάζει απειλητικά από μακριά! Μόλις όμως, η σκιά ήλθε κοντά, ο άνθρωπός μας αντιλήφθηκε ότι επρόκειτο για τη… γυναίκα του! Τότε γέλασε με την ψυχή του, μια και ο φόβος του διαλύθηκε και μετατράπηκε σε… χοροπηδητό χαράς!
ΝΑΙ! Το γέλιο ωφελεί… σοβαρά την υγεία και σε καιρούς κρίσεων είναι πιο αναγκαίο. Όπως το ψωμί και το νερό. Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι αποτελεί το καλύτερο φάρμακο για μικρούς και μεγάλους: μειώνει το στρες, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, κάνει καλό στην καρδιά και το αγγειακό σύστημα, μειώνει την αρτηριακή πίεση, βοηθά το αναπνευστικό σύστημα, χαρίζει αισιοδοξία, δρα ως παυσίπονο, γυμνάζει σώμα και μυαλό… Είναι άλλωστε γνωστό στις παρέες ότι ένα γέλιο που μοιράζεται υποδηλώνει έναν κοινωνικό δεσμό πολύτιμο και αναντικατάστατο.
ΣΙΓΟΥΡΑ οι πολιτιστικοί παράγοντες κάθε εποχής -και χώρας- επηρεάζουν τη φιλοσοφία και την έκφραση του χιούμορ. Και δεν υπήρξε κανένας πολιτισμός, μεγάλος ή μικρός, στον οποίο το κωμικό στοιχείο να μη συνυπήρχε με τα υπόλοιπα έργα του.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ γέλια και «γέλια», κλαυσίγελοι, διαβρωτικοί σαρκασμοί, σαρδόνιο «χιούμορ που σπάει κόκκαλα». Ένα τέτοιο χιούμορ είναι και το σχετικό –διαδικτυακό αγνώστου… πατρός- με τις σοβαροφανείς και απειλητικές συστάσεις/προτροπές της Ελληνίδας (μεταπολιτευτικής) Μαμάς προς τα παιδιά της. Όμως, επειδή ακριβώς αυτές οι φράσεις… σκοντάφτουν στην κοινή παραδεδεγμένη λογική μας, προκαλούν γέλιο, όταν τις κατεργαστεί ο νους.
ΕΙΝΑΙ γεγονός πως η Ελληνίδα μητέρα αποτελεί ένα «είδος» γονιού που εφαρμόζει ξέχωρη «λογική» στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών της. Τη βασίζει σε δυο άξονες: τις φοβίες της (αδικαιολόγητες πολλές φορές) και τον υπερ-προστατευτισμό της. Χωρίς να θέλουμε να θίξουμε την κατά τα άλλα ηρωική προσφορά της εν καιρώ μνημονίων, περιοριζόμαστε σε μερικές (περίφημες πια) ατάκες της που «μεταφέρονται» από γενιά σε γενιά. Με ένα και μοναδικό στόχο: Να… προστατεύσουν το παιδί τους σε οποιαδήποτε ηλικία και να βρίσκεται αυτό! Ποιος λησμονεί, ας πούμε, τη γερόντισσα μάνα του Γιάννη Κακουλίδη που, σε επίσκεψή του με τα… παιδιά του, αυτή -η μάνα- ανησυχεί (!) για το αν το «παιδί» (ο ηλικιωμένος, δηλαδή, γιος της) «έφαγε κάτι»;
ΑΛΛΑ, ας εντρυφήσουμε σε μερικές από τις μοναδικές και παράλογες φράσεις των Ελληνίδων μητέρων (που λίγο πολύ τις ακούσαμε ή τις είπαμε κι εμείς. Τα σχόλια δικά μας):
– «Κακομοίρη μου, κάνε την προσευχή σου να βγει ο λεκές από το χαλί, αλλιώς μαύρο φίδι που σ’ έφαγε!» (ο λεκές είναι από την πατημένη σοκολάτα που καταβρόχθισε κρυφά ο κανακάρης της)
– «Δεν έχει γιατί! Γιατί έτσι θέλω εγώ!» (ο μητρικός αυταρχισμός σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια)
– «Αν πέσεις από εκεί ψηλά που σκαρφάλωσες και χτυπήσεις κανένα γόνατο, θα φας το ξύλο της χρονιάς σου, γιατί θα έχεις σκίσει και το παντελόνι σου!» (Όλα ομού σε ένα «πακέτο»-του ενός… ξυλοδαρμού)
– «Άλλαξε σώβρακο, ρε παιδάκι μου… Αν χτυπήσεις και σε πάνε στο νοσοκομείο, τι θα λένε οι γιατροί;» (Βέβαια, οι γιατροί θα ασχολούνται περισσότερο με το χτύπημα και λιγότερο με το… σώβρακο του γιου, αλλά η… αξιοπρέπεια της μαμάς πρέπει να μη τρωθεί)
– «Ωραίο πλύσιμο μου έκανες! Δεν βλέπεις το σβέρκο σου που είναι κατάμαυρος;» (Αν η ίδια δεν πλύνει το σβέρκο του γιου της, όσο… σαπούνι και να ξοδέψει αυτός, πάντα θα είναι βρώμικος!)
– «Κλείσε το στόμα σου και φάε το φαΐ σου» (Μας θυμίζει το πασίγνωστο και παράλογο «βάλε τα παπούτσια και τις κάλτσες σου!»)
– «Συνέχισε να μου φέρνεις αντίρρηση και θα σου πω εγώ! Εγώ που σε γέννησα, καημένε μου, εγώ θα σε σκοτώσω!» (Το απόλυτο… ιδιοκτησιακό καθεστώς, σε απόλυτη ασυνάρτητη… συνάρτηση!)
– «Εγώ στην ηλικία σου δεν είχα παπούτσια να φορέσω. Χιλιάδες παιδάκια σήμερα γυρνάνε ξυπόλυτα. Μην είσαι αχάριστος» (Όταν η… μόδα της μαμάς δεν ταιριάζει με το γούστο και την… ευγνωμοσύνη του γιου)
– «Αν κοπείς με το μαχαίρι, μη τυχόν και μου έρθεις κλαίγοντας, γιατί θα σου τις βρέξω κι από πάνω» (Άμεση επίλυση του προβλήματος με περισσότερη δόση… κλάματος!)
– «Όλα τα στραβά του πατέρα σου πήρες» (Μάθημα διαφοράς… φύλων, με… υπεροχή του ενός)
– «Θα κάνεις και συ παιδιά μια μέρα. Μακάρι να σου κάνουν ό,τι κάνεις εσύ σε μένα» (Να και η μεγάλη ηθική κατακλείδα και απειλή για συμμόρφωση προς το -κατά τη μαμά- δίκαιο!)
…ΑΥΤΗ η ιδιάζουσα εικόνα ορισμένων Ελληνίδων Μαμάδων τροφοδοτεί επιθεωρήσεις, θεατρικά έργα, σειρές στην τηλεόραση, πολλά μυθιστορήματα, κινηματογραφικές ταινίες, γελοιογραφίες, διαφημίσεις κ.ά. Η προβολή αυτού του ιονεσκικού τύπου μητρικού χιούμορ, εδώ, έχει ως σκοπό, όχι την υποτίμηση ή προσβολή της Ελληνίδας μαμάς, αλλά τη διόρθωση των παράλογων εκφράσεών της που λέγονται, ίσως ασυνείδητα ίσως κι από χάσιμο της υπομονής. Το βέβαιο είναι ότι, έτσι όπως εκφέρονται δεν επιτυγχάνουν ποτέ αυτό που επιδιώκουν προκαλώντας μόνο θυμηδία. (21/2/14)
