Νίκος Πετρουλάκης
Δρ Ευαγγελία Καλεράντε εκδόσεις: ΓΡΗΓΟΡΗ
Ενα σημαντικό βιβλίο με πρωτότυπη βιογραφική αφήγηση και ερμηνευτικές προσεγγίσεις εκπαιδευτικών γεγονότων από τη λέκτορα εκπαιδευτικής πολιτικής Ευαγγελία Καλεράντε για τον πανελλήνιας αναγνώρισης εκπαιδευτικό – παιδαγωγό, πνευματικό οραματιστή και πολιτικο-κοινωνικό αγωνιστή, αφιερωμένο στους αγώνες για μια καλύτερη Παιδεία του ανθρώπου για έναν καλύτερο κόσμο.
Αυτός είναι ο Χανιώτης Νικόλαος Πετρουλάκης. Ο οποίος, όπως αναφέρει στο δικό του προλογικό σημείωμα για την έκδοση του βιβλίου, βίωσε την εκπαιδευτική Νεοελληνική ´Οδύσσεια´ από το σφουγγαράκι και το κονδύλι μέχρι τη σημερινή ηλεκτρονική τεχνολογία ως μαθητής της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην 10ετία του 1920 (στη Χαλέπα) και ως μαθητής Δευτεροβάθμιας στη δεκαετία του 1930. Αλλά και ως σπουδαστής της Παιδαγωγικής Ακαδημίας στο Ηράκλειο στην αρχή της δεκαετίας του 1940, λίγο πριν τον πόλεμο στην Αλβανία, τη μάχη της Κρήτης και τη γερμανική κατοχή.
Εποχή, προπολεμική – μεταπολεμική που επικρατούσε στο σχολείο η σκληρότητα των σημαντικών ποινών και της απομνημόνευσης, παράλληλα με τη γλωσσική σύγχυση -καθαρεύουσας, δημοτικής- και τη δασκαλοκεντρική – μετωπική διδασκαλία της απομνημόνευσης…
Με τα παιδιά, αντί να μορφώνονται, να παραμορφώνονται… ώσπου να δημιουργηθεί η ανάγκη για ένα πιο ανθρωπιστικό – ουσιαστικό σχολείο… Μια νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα την οποία έζησε όχι ως νέα ´Οδύσσεια´ ο παιδαγωγός Νίκος Πετρουλάκης, αλλά ως υψηλή πολιτικοκοινωνική νέα εκπαιδευτική αποστολή.
Μια αποστολή, την οποία ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ με νέες μεθόδους, τόσο στην εισαγωγή της, όσο και στη ροή των ενοτήτων του βιβλίου η δρ Ευαγγελία Καλεράντε… Η οποία στην εισαγωγή της αναλύει τον στόχο του βιβλίου, τη δυναμική και τα όρια του βιογραφικού, αφηγηματικού λόγου τόσο στην εκπαιδευτική πολιτική, στα στάδια εργασίας, στη βιογραφική ανάλυση του υλικού της βιογραφικής αφήγησης, αλλά και για τη συμμετοχή και αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού στην εκπαιδευτική πράξη. Ενα βιβλίο κατά μέτωπο προσέγγισης των μεγάλων προβλημάτων της ελληνικής εκπαίδευσης σε όλη τη διάρκεια του 20ού αι., στην οποία, εν πολλοίς, πρωταγωνίστησε ο διακεκριμένος έμψυχος Χανιώτης παιδαγωγός Νίκος Πετρουλάκης, με πολλά κείμενα που δημοσιεύονται στο βιβλίο να ενδιαφέρουν τους πολιτικούς και τους νέους των Χανίων, του Ηρακλείου, της Κρήτης, ιδιαίτερα, τώρα, στη μεγάλη επέτειο της συμπλήρωσης της 100ετίας της Ενωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.
Μια μεγάλη εκπαιδευτική προσφορά για τα Χανιά, την Κρήτη, την Ελλάδα, αποτελεί το βιβλίο – μελέτη, 600 σελίδων, της λέκτορος εκπαιδευτικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Μακεδονίας Ευαγγελίας Καλεράντε με τίτλο:
´Νίκος Πετρουλάκης – Από την εκπαιδευτική πολιτική στην εκπαιδευτική πράξη´. Το βιβλίο, βιογραφία, του Ν. Πετρουλάκη (όπως σημειώνεται στο οπισθόφυλλό του) εκκινεί από τη σχέση του με την εκπαίδευση και την πολιτική.
Για να πραγματωθεί με συνεντεύξεις και αξιοποίηση αρχειακού υλικού, η ερμηνεία των πολιτικών που εφαρμόζονται στην εκπαίδευση σε συνδυασμό τις σχέσεις τους με το κράτος, την κοινωνία και την εκπαιδευτική κοινότητα.
ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΣΥΜΒΕΙ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Για να αναδειχτεί η βιογραφική ανάλυση, ως διερεύνηση των σταδίων ζωής, του βιογραφούμενου εκπαιδευτικού, για να λειτουργήσει ως παραδειγματικός λόγος. Για να προβάλουν μέσα από αυτόν τον λόγο τα εκπαιδευτικά συμβάντα στη χωρο-χρονική συγκυρία τους. Για να ορίζεται και συμβολικά η μεταβαλλόμενη εκπαιδευτική πραγματικότητα, η οποία ερμηνεύει και καθορίζει την εκπαιδευτική πολιτική.
Σ? αυτό το πολύτιμο βιβλίο καταγράφονται όλες οι πολιτικές παρεμβάσεις που έχουν συμβεί στη νεοελληνική εκπαίδευση, ενώ αναλύεται το νομικό περιεχόμενο ως θεσμικό πλαίσιο. Σε μια συνάρτηση με τη δράση των ομάδων πίεσης, τη λειτουργικότητα των εκπαιδευτικών δομών, που νομιμοποιούν τυπικές ή άτυπες παρεμβάσεις.
ΜΕΛΕΤΗ – ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Σ? αυτή τη μελέτη – κατάθεση που πραγματοποίησε η λέκτορας εκπαιδευτικής πολιτικής, με θέμα του διδακτορικού της, σ? αυτόν τον τομέα. Με εκτενή μελέτη της εκπαιδευτικής περιόδου 1936 – 1940, ενώ ασχολείται με ζητήματα εκπαιδευτικής πολιτικής – κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης και των πολιτικών επιστημών της Νομικής Σχολής του Παν. Αθηνών.
Ζωηρό ενδιαφέρον της αποτελεί η μελέτη της ιστορίας της εκπαιδευτικής πολιτικής, με αξιοποίηση αρχειακού υλικού και βιογραφικής ανάλυσης.
Μια διαφορετική ´αφήγηση´ της εκπαιδευτικής πολιτικής με προσέγγισή της ως σύνθετη κειμενική ανάλυση της ιδεολογικοπολιτικής κουλτούρας, στην οποία ενσωματώνεται η πολυεπίπεδη πολιτική και κοινωνική δυναμική…
Με το βιβλίο: ´Νίκος Πετρουλάκης, Από την εκπαιδευτική πολιτική στην εκπαιδευτική πράξη´ να αποσκοπεί στη μελέτη της εξέλιξης και διαμόρφωσης της εκπαιδευτικής πολιτικής, για να παρουσιαστεί το ιδεολογικό υπόστρωμα, όπως ερμηνεύεται από τα υποκείμενα, τους εκπαιδευτικούς συντελεστές.
ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΙΣΟ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΑΙΩΝΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
Σ? αυτή τη σπουδή – μελέτη, της ανάλυσης της εκπαιδευτικής λειτουργίας, σε μια εποχή γλωσσικής σύγχυσης, αυστηρής και εξουσιαστικής διδασκαλίας, αλλά και εκπαιδευτικής συντηρητικότητας, ευτύχησε ο βιογραφούμενος και η βιογράφος του να συνεργαστούν δημιουργικά και πρωτοποριακά για να εκφραστεί μια εξαιρετική αφήγηση εκπαιδευτικής πολιτικής και εξέλιξης τόσο για το κρίσιμο διάστημα της Ενωσης Κρήτης – Ελλάδας όσο και εκείνο του μεσοπολέμου και του αμέσου μετά τη λήξη του Β? Παγκοσμίου Πολέμου ως τη συμπλήρωση του πρώτου μισού του 20ού αι.
Με παράλληλη όμως ανάλυση όλων των εκπαιδευτικών δεδομένων, των μεταρρυθμίσεων, των εφαρμογών και της κριτικής αναζήτησης πιο σύγχρονων μεθόδων στο υπόλοιπο δεύτερο ήμισυ του εικοστού αιώνα. Οπου, η Παιδεία στην Ελλάδα ανανεώθηκε, μιμούμενη νέες διεθνείς παιδαγωγικές αντιλήψεις, τις οποίες παρακολούθησε συστηματικά.
Ο ΝΕΟΣ ΕΚ ΧΑΝΙΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ
Ο νέος, εκ Χανίων, παιδαγωγός Νίκος Πετρουλάκης, με μεταπτυχιακές σπουδές στη Σκωτία και με συστηματικές παιδαγωγικές αναζητήσεις για σύγχρονες εφαρμογές νέας διδασκαλίας στην Ελλάδα. Για να αναπτυχθεί το Σχολείο της Βιομηχανικής ιδεολογίας και λειτουργίας στα πρώτα 60 – 70 χρόνια του 20ού αι. Ενα σχολείο μαζικής ιδεολογίας, το οποίο άρχισε να μεταπλάσσεται σε σχολείο νεωτεριστικής τεχνολειτουργίας από το 1970 έως σήμερα.
Αυτό το ιδεολογικό σχολείο (από το Δημοτικό ως την Ανώτατη Εκπαίδευση και τη μεταπτυχιακή εξειδίκευση), ο Νίκος Πετρουλάκης το παρακολούθησε τόσο θεωρητικά όσο και στην εκπαιδευτική πράξη για να αποτελέσει έναν από τους εξέχοντες σύγχρονους παιδαγωγούς της νεοελληνικής, νεωτερικής μας πραγματικότητας.
Εναν παιδαγωγό, ο οποίος προμάχησε, πάντα με εμμονή, αλλά και με εξαιρετική συναίσθηση και υπομονή, για την επίτευξη μιας δημιουργικής νέας Παιδείας, με αρχαία και νεοελληνική και παγκόσμια σοφία, μέσα στη νέα ηλεκτρονική επικοινωνία και την πυρηνική υπερίσχυση κάθε Παιδείας.
Αλλά και μέσα από τη μεγάλη πρόκληση του Βιο-μηχανο-δημιουργούμενου ανθρώπου έρχεται για ν? αντιμετωπίσει την κοσμική περιπέτεια του διαστήματος.
ΕΝΑΓΩΝΙΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Ομως, όσο κι αν όλα αυτά θα ανατρέψουν τα πάντα της ως τώρα εκπαίδευσης των ανθρώπων, οι δημιουργικές ιστορικές καταθέσεις για την εκπαίδευση (σε συνδυασμό με τις πολιτικές – κοινωνικές – οικονομικές και πολιτιστικές καταστάσεις κάθε εποχής) θα αποτελούν ανεκτίμητο θησαυρό για τον κάθε καιρό. Ιδιαίτερα για καιρούς πνευματικής στειρότητας που καθιστούν την εκπαίδευση ΕΡΓΑΛΕΙΟ χρήσης και κατάχρησης σε βάρος της ουσιαστικής Παιδείας του ανθρώπινου ΟΛΟΥ, ως ψυχοδυναμική – Λογική και συναισθηματική ΥΠΟΣΤΑΣΗ. Ενα ΟΛΟΝ το οποίο σε καιρούς τόσο απάνθρωπους θα αναζητάται εναγώνια… με υπαρξιακή συν-αίσθηση…
ΣΕ ΤΡΙΑ ΜΕΡΗ Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ
Αυτή η ουσιαστική, πνευματική ανθρωπιστική πολιτική στην εκπαιδευτική πράξη (αλλά και στην ελεύθερη πνευματική και αγωνιστική έκφραση κρίσιμων, κυρίως, αλλά και ειρηνικών καιρών) εκφράζεται στο σπουδαίας σημασίας βιβλίο των 600 σελίδων με κεντρικό τίτλο: ´ΝΙΚΟΣ ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗΣ´.
Βιβλίο που το έγραψε με τόση βαθιά επίγνωση ευθύνης, αξιοποίησης και ανάδειξης αρχειακών αφηγήσεων, η λέκτορας εκπαιδευτικής πολιτικής Ευαγγελία Καλεράντε.
Το βιβλίο αυτό χωρίζεται σε τρία μέρη:
ΜΕΡΟΣ Α? (από σελ. 1-39).
1. Περιλαμβάνει σημείωμα Ν. Πετρουλάκη.
2. Εισαγωγή, με επτά σημεία.
3. Βιβλιογραφία.
4. Δομή Βιβλίου.
5. Δημοσιεύματα Ν. Πετρουλάκη.
ΜΕΡΟΣ Β? (από σελ. 51-155).
1. Βιογραφικά Προλεγόμενα. 1.1. Τα παιδικά χρόνια στη Χαλέπα.
2. Δομή και οργάνωση της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (1926-1931).
3. Το σύστημα της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (1926-1931).
4. Η Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου (1938-1940).
5. Πολιτική και εκπαίδευση (1941-1950).
6. Η Μετεκπαίδευση των Δασκάλων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1952-1954).
7. Υποτροφίες ΙΚΥ: Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου (1954-1957).
8. Η δεκαετία του 1960: Προβληματισμοί και εκπαιδευτική πολιτική.
9. Εκπαιδευτικό έργο και δράση (1964-1970).
10. Ο Ν. Πετρουλάκης στα εκπαιδευτικά δρώμενα της δικτατορίας.
11. Εκπαιδευτικοί στόχοι και πρακτική (1975-1990).
Επίλογος-Βιογραφίες-Βιβλιογραφία.
ΠΡΟΣ ΝΕΟΥΣ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΑΛΗΘΕΙΑΣ
Σ? αυτό τον επίλογο η συγγραφέας Ευαγγελία Καλεράντε γράφει και τα εξής: ´Παρακολουθώντας τη ζωή του, ως μια «κινηματογραφική αποτύπωση» ο Πετρουλάκης αισθάνεται την ικανοποίηση του πρωταγωνιστή εκπαιδευτικού, που ζει τις εκπαιδευτικές στιγμές και συμβάλλει στη διάχυση της γνώσης… Η βιογραφία του είναι ταυτόχρονα πεδίο αυτονόμησης, η δική του πραγματικότητα, ως κατάσταση και ως περιεχόμενο, που ίσως ανοίξει νέα πεδία μελέτης της ιστορίας της εκπαιδευτικής πολιτικής, με επανεξέταση των εκπαιδευτικών συμβάντων… προς νέους ορίζοντες ερμηνείας ή αναζήτησης της αλήθειας… Με πρόκριση του ουμανισμού σε μια κοινωνία γνώσης που χαρακτηρίζεται από συνεχή αλλαγή…´.
ΝΑ ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΘΕΙ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ Ο ΚΡΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ
ΜΕΡΟΣ Γ? (από σελ. 193-539).
Σ? αυτό το πιο πολυσέλιδο μέρος με τίτλο: ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, ο συγγραφέας παραθέτει όλα τα τεκμήρια επαγγελματικά – υπηρεσιακά του βιογραφούμενου από διάφορα ΑΡΧΕΙΑ. Κυρίως όμως, από το συστηματικό και πολύτιμο ΑΡΧΕΙΟ ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗ.
Στο παράρτημα 1, δημοσιεύονται συνολικά 75 εκπαιδευτικά τεκμήρια, ιδιαίτερα χρήσιμα για κεντρική εκπαιδευτική έρευνα.
Στο παράρτημα 2, περιλαμβάνονται 28 τεκμήρια της προσωπικής, βιωματικής και οικογενειακής ζωής και των σημαντικών συμβάντων στα Χανιά – Κρήτη καθώς σε αναμνήσεις από την κρητική αντίσταση κατά των Γερμανών στην κατοχή, αλλά και τεκμήρια από αναμνήσεις της εκπαιδευτικής του δράσης.
Στο παράρτημα 3, περιλαμβάνονται 19 σημαντικά αλληλογραφικά τεκμήρια και στο παράρτημα 4, περιέχονται 19 τεκμήρια από σημαντικά δημοσιεύματα και αφηγήσεις.
´Νίκος Πετρουλάκης – Από την εκπαιδευτική πολιτική στην εκπαιδευτική πράξη´. Ενα βιβλίο ενός μεγάλου δασκάλου, παιδαγωγού και φιλοσόφου της ουσιαστικής Παιδείας, που είναι ιδιαίτερης σημασίας, για την αφιλοσόφητη Παιδεία των καιρών μας. Περιμένουμε τη βράβευση του Νίκου Πετρουλάκη από τους Μεγάλους Δήμους της Κρήτης, από την Παιδαγωγική Ακαδημία κλπ.
