«Φεγγάρι, μάγια μου ?κανες?»*
«Τ? Αυγούστου και του Γεναριού, τα δυο χρυσά φεγγάρια».
Η ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ του Αυγούστου έχει πάντα ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: το χρώμα της. Δεν το «φοράει» άλλο μήνα. Οταν ανατέλλει μέσα από τη θάλασσα, ή όταν δύει, είναι φωτεινό κόκκινο στην αρχή, έπειτα γίνεται πυρόξανθο χαράσσοντας ονειρικές πορείες? Γι? αυτό κι ο λαός εξομοιώνει το αυγουστιάτικο σεληνόφως με αυτό του ήλιου:
«Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ? Αυγούστου το Φεγγάρι».
ΒΕΒΑΙΑ το Ελληνικό Φεγγάρι είναι χιλιοτραγουδημένο. Και με μαντινάδες άφθονες. Ξεκινώντας απ? τη Σαπφώ («?δέδυκε μεν α Σελάνα και Πληιάδες?») και τους άλλους λυρικούς φθάνουμε στους ρομαντικούς του 19ου αιώνα? Ή, περνώντας απ? τα φεγγάρια του Bram Stoker (Dracula) και της Stephenie Meyer (Twilight, New Moon), με τους αλλόκοτους νοσηρούς κόσμους τους, σταματούμε στο τρυφερό «Χάρτινο το φεγγαράκι?» του Μ. Χατζιδάκι? Το περίεργο και τόσο κοντινό μας αυτό ουράνιο «πλάσμα» δείχνει να είναι απόλυτα συνδεδεμένο με την ψυχοσύνθεσή μας.
ΕΤΣΙ, η φετινή μνημονιακή Αυγουστιάτικη Πανσέληνος παραμένει ερωτική αλλά και επίφοβη, ονειρική αλλά και επικίνδυνη! Βλέπετε, μόνο με το φως και τα «παιχνιδίσματά» της αδυνατεί να μας λυτρώσει από τους λαβυρίνθους των προβλημάτων στα οποία βυθιζόμαστε συνεχώς.
ΠΡΩΤΟ στοιχείο μιας Πανσέληνου είναι ο ρομαντισμός της. Θες το χρώμα και το μέγεθος, θες η υποβολή και η μαγεία που ενέχει η εμφάνισή της, θες οι θρύλοι και οι εικασίες που δημιουργούνται γύρω της?, όλα συγκλίνουν σε έναν απόλυτο ρομαντισμό: «Οταν βραδιάζει, εκεί που πάω, το φεγγάρι θα ?ρχεται προς εσένα κι εγώ κάθε βράδι θα τ? ακολουθώ, θα παίρνω το δρόμο του φεγγαριού και θα πέφτω στην αγκαλιά σου», μας λέει ο Ομηρος Αβραμίδης (1).
ΑΠΟ τη σύγχρονη κρητική μουσική, με έμπνευση το Φεγγάρι, στεκόμαστε στους «αγαπησιάρικους» στίχους (2) που θα ζήλευε κι ο καλύτερος ρομαντικός ποιητής. Και που μας συνοδεύουν συχνά, άλλοτε με τον Παντελή Θαλασσινό κι άλλοτε με τον Γ. Νικολάου:
«Δεν το μπορείς του φεγγαριού/ να βρεις ένα ψεγάδι
γιατί σκορπά την ομορφιά/ στην πλάση κάθε βράδυ
Ζηλεύγω του, του φεγγαριού/ που πάντα σεργιανίζει
γιατί θωρεί την π? αγαπώ/ τη νύχτα σαν πορίζει
Σαν θα περνάς την πόρτα τζη/ φεγγάρι μου σταμάτα
χαιρέτα μου την, κι ύστερα/ συνέχισε τη στράτα
Ήλιε μου παραγγέλνω σου/ να γοργοβασιλέψεις
μην, το φεγγάρι, δεις αυγή/ γιατί δα ντου ζηλέψεις
Φεγγάρι μου ουρανόστρατο/ χαμήλωσε μια στάξη
να φέγγει, η αγάπη μου/ στο σπίτι τζη να φτάξει.
Σαν θα περνάς την πόρτα τζη/ φεγγάρι μου θυμήσου
πόσες βραδιές περάσαμε/ αυτή κι εγώ μαζί σου».
ΠΟΛΛΑ τα φεγγάρια του Αυγούστου. Κι ο καθένας τούς δίνει το χρώμα, το περιεχόμενο και τον συμβολισμό που θέλει. Το Φεγγάρι του Ελύτη -στη «Μαρία Νεφέλη» (3)- είναι κρυφό, δεν πολυμιλά. Μόνο ομολογεί «νεύοντας» στους ανέραστους νιους να γευτούν την αγάπη που τους προσφέρει:
«Κάθε φεγγάρι ομολογεί και μες στα δέντρα κρύβεται μην
και το καταλάβεις
έχεις αναστατώσει τόσο τους καιρούς που μήτε ο ίδιος ξέρεις
από πού το μήνυμα θα λάβεις.
Εσύ σαι ο ένας απ? αυτούς που του ?δωσαν χαρτί μεγάλο
για να γράψει και δεν έστερξε την πέννα του να πιάσει
που του ?ρθε η τύχη σαν λακκάκι μες στο μάγουλο και που
δεν είπε μπάρεμ να χαμογελάσει.
Εσύ ?σαι αυτός που του ριξαν το δίχτυ μέσα στο λουτρό να
τον σκοτώσουν μα κρατάει μες στο βασίλειο του ακόμη
που σπρώχνει την αγάπη απ? το παράθυρο κι ύστερα κλαίγεται
και λέει ότι τον αδικούν οι νόμοι.
Κάθε φεγγάρι ομολογεί κι εσύ κάνεις πως τάχα δεν καταλαβαίνεις.
Ξέρεις ότι φορείς τον ήλιο – και ότι πριν εκείνο κατέβει εσύ ανεβαίνεις.
Δίνε δωρεάν το χρόνο
αν θες να σου μείνει λίγη αξιοπρέπεια».
ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΝ, για όλους, οι φεγγαροϊστορίες? ευτυχείς. Για τους αλαφροΐσκιωτους οι υγρές νύχτες της Πανσέληνου γεννούν Νεράιδες που λούζουν τα μαλλιά τους σε κρυστάλλινα νερά! Σε άλλους, ξωτικά του δάσους, λυκανθρώπους, αλλόκοσμα πλάσματα? Γεννούν την Εκάτη, την επίφοβη αρχαία τρίμορφη θεά των πνευμάτων και του ερέβους. Αλλοι πάλι, περιμένουν στις όχθες των βουνίσιων ποταμών την ανατολή του Φεγγαριού, για να κατεβάσουν, λέει, φεγγαρόσκονη, για να γιατρέψουν τις «ερωτοπλανταγμένες» κοπέλες του χωριού τους.
ΟΙ ΘΡΥΛΟΙ, για τη μαγική επίδραση του Φεγγαριού στον άνθρωπο, ξεκίνησαν από το Μεσαίωνα: τότε που οι δεισιδαιμονίες, η θρησκοληψία, η μαγεία, οι αιρέσεις, η Ιερά Εξέταση, το αρρωστημένο θεοκεντρικό σύστημα, ο σατανισμός -γενικότερα οι σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης φύσης- ήταν στο προσκήνιο. Ανέκαθεν η Σελήνη αντιπροσώπευε την ανεξερεύνητη πλευρά του φυσικού κόσμου, αλλά και τα εσώψυχα του ανθρώπου.
ΣΗΜΕΡΑ, το φαινόμενο του «σεληνιασμού», ας πούμε, συνδέεται με τις διαδρομές της Σελήνης. Δεδομένου ότι το ανθρώπινο σώμα αποτελείται κατά 80% από νερό, οι επιστήμονες υποθέτουν πως η Σελήνη- που διαταράσσει την πορεία των κυμάτων της θάλασσας (παλίρροιες), επηρεάζει αναπόφευκτα και την ισορροπία του σώματός μας! Για άλλους, η επίδραση αυτή επεκτείνεται και στην αντιστροφή των χυμών των δέντρων και των φυτών! Για το λόγο αυτό, η μετάγγιση του κρασιού ή το κλάδεμα των αμπελιών εξαρτώνται από τις φάσεις της Σελήνης?
ΕΙΝΑΙ γνωστό πως η Σελήνη δεν επηρεάζει μόνο ευφρόσυνα (ερωτικά) ή αρνητικά (μελαγχολία) την ψυχοσύνθεσή μας. Επηρεάζει και την εμφάνιση φυσικών φαινομένων (βροχών, πλημμυρών, εποχών). Άρα, και τη διάρκεια της ζωής των όντων στον πλανήτη. Όσο για την Πανσέληνο, λένε πως συμβολίζει την ολοκλήρωση, την ισχύ και την πνευματική δύναμη. Ο καθένας διαλέγει και παίρνει?
ΕΜΕΙΣ αφήνουμε στους επιστήμονες τη ρεαλιστική, την «σκοτεινή» κι ανεξερεύνητη πλευρά του Φεγγαριού. Διαλέγουμε την άλλη, τη φανερή, πλανεύτρα και ονειροπόλα που γεννάει φαντασιώσεις ή μας προσκαλεί σε «ταξίδια» ελπιδοφόρα?
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
-(1) Όμηρος Αβραμίδης, «Ο δρόμος του φεγγαριού», Αθήνα, 1999
-(2) «Δεν το μπορείς του φεγγαριού?» [Στίχοι: Μιχάλης Χουρδάκης, Μουσική: Γιάννης Νικολάου, με εκτελεστές τον Π. Θαλασσινό ή τους Γ. Νικολάου και Κώστα Χρονάκη.
-(3) Οδ. Ελύτης, Μαρία Νεφέλη, σελ. 57, «Κάθε φεγγάρι ομολογεί», Ίκαρος, 1980
Από το πασίγνωστο τραγούδι του Μ. Θεοδωράκη, δανειζόμαστε τον πρώτο στίχο? (Στίχοι Ερρ. Θαλασσινού. Τραγούδι, Γρηγόρης Μπιθικώτσης)
