» Μέσα από ανταποκρίσεις του Ευρωπαϊκού Τύπου που βρίσκονται στο Μουσείο Τυπογραφίας
ΙΤΑΛΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ (Β’ µέρος):
Gli Avvenimenti d’Oriente
Ο βοµβαρδισµός του Ακρωτηρίου, οι σφοδρές µάχες των επαναστατηµένων Κρητών που ζητούσαν Ελευθερία από τον τουρκικό ζυγό και Ένωση µε την µητέρα Ελλάδα, ο ρόλος των Μεγάλων ∆υνάµεων, καταγράφονται µέσα από ανταποκρίσεις και πλούσιο φωτογραφικό υλικό, του ιταλικού εικονογραφηµένου περιοδικού Gli avvenimenti d’ Oriente, στο Β’ µέρος του ιστορικού αφιερώµατος για την τελευταία Κρητική επανάσταση του 1897. (Δείτε εδώ το Α΄μέρος). Σχετικά σλάιντς παραχωρήθηκαν από τον συλλέκτη Γ. Ηλιάκη στο Μουσείο Τυπογραφίας Γιάννη και Ελένης Γαρεδάκη.
Οι ανταποκρίσεις µεταξύ Φεβρουαρίου και Μαρτίου 1897 είναι συνεχείς και το φωτογραφίες της εποχής, περιγράφουν µε σαφήνεια το κλίµα που επικρατούσε στα Χανιά, κατά την τελευταία Κρητική επανάσταση. Άλλωστε, σύµφωνα µε τα γραφόµενα, τα δεινά των Κρητών, οι σφαγές των Χριστιανών και µε αποκορύφωµα τον βοµβαρδισµό του Ακρωτηρίου, είχαν συγκινήσει την ιταλική κοινή γνώµη µε τους συντάκτες να το χαρακτηρίζουν «δυσάρεστο» γεγονός, που « προκάλεσε µεγάλη αναταραχή στην Ιταλία, καθώς η συµπάθεια για την Ελλάδα ήταν ζωντανή σε κάθε κόµµα και σε κάθε τάξη». Η συµπάθεια αυτή είναι εµφανής τόσο στα κείµενα όσο και στις φωτογραφίες που δηµοσιεύει το ιταλικό περιοδικό.
Στην έκδοση του Φεβρουαρίου του Gli avvenimenti d’ Oriente, υπάρχει ανταπόκριση για τις φονικές συµπλοκές µεταξύ Χριστιανών και Οθωµανών στα Χανιά, όταν οι Χριστιανοί ζητούν εκδίκηση για την δολοφονία ενός παιδιού από τους Τούρκους. Τότε, όπως αναφέρεται, «οι χριστιανοί σκοτώνουν τέσσερις Τούρκους» ενώ «το ελληνικό ατµόπλοιο Θέτις, κατά την είσοδό του στο λιµάνι, δέχεται επίθεση µε πυροβολισµούς από τους Τούρκους και αναγκάζεται να γυρίσει πίσω». Παράλληλα οι πρόξενοι στα Χανιά στέλνουν αποστολές, για να επηρεάσουν τις Μ. ∆υνάµεις ώστε να τα ηρεµήσουν τα πνεύµατα. Στον κόλπο της Σούδας ήδη έχουν καταπλεύσει ξένα πολεµικά πλοία των Μ. ∆υνάµεων για να επιβλέπουν την κατάσταση. Οι καπετάνιοι των αγγλικών και γαλλικών δυνάµεων αποβιβάζουν πλήρωµα και τους αναθέτουν να φυλάνε την τηλεγραφική γραµµή. Επίσης, δύο Αυστροουγγρικά πολεµικά πλοία αναχωρούν για τα Χανιά.
«Φόνοι, πυρκαγιές και λεηλασίες έχουν αναφερθεί από διάφορα σηµεία του νησιού. Οι χριστιανοί αντάρτες ανταλλάσσουν πυροβολισµούς µε τους Τούρκους. Επικρατεί µεγάλος αναβρασµός. Στο τέλος, οι αρχηγοί των εξεγερµένων υπόσχονται στους προξένους να παύσουν το πυρ, αν κάνουν το ίδιο και οι Τούρκοι» αναφέρει το Gli avvenimenti d’ Oriente.
Το ιταλικό περιοδικό κάνει λόγο για «αιµατηρές συµπλοκές και πυρπολισµούς συνοικιών των Χανίων» ενώ οι «οι ναυτικοί του ιταλικού πλοίου «Αίτνα» σώζουν περισσότερους από 700 πρόσφυγες». «Ακόµα και τα προξενεία ξεχειλίζουν από φυγάδες χριστιανούς» σηµειώνει. «Οι περισσότερες από τις χριστιανικές γειτονιές έχουν µετατραπεί σε ένα τεράστιο σωρό από ερείπια, έχουν καταστραφεί διακόσια σπίτια και αρκετές αποθήκες!»
Εν τω µεταξύ όλο και περισσότερα στρατεύµατα των Μεγάλων ∆υνάµεων αποβιβάζονται στα Χανιά. Το ιταλικό περιοδικό κάνει λόγο για «απόσπασµα Ρώσων, εκατό Γάλλων, εκατό Άγγλων, εκατό Ιταλών και πενήντα Αυστριακών, µε διοικητή Ιταλό αξιωµατικό. Στις επάλξεις της πόλης κυµατίζουν οι αγγλικές, ρωσικές, ιταλικές, γαλλικές και αυστριακές σηµαίες». Το Συµβούλιο των Ναυάρχων, βρίσκεται υπό την προεδρία του Ιταλού ναυάρχου Canevaro, ο οποίος είναι φίλα προσκείµενος προς τους Χριστιανούς ( το όνοµα του έχει δοθεί σε δρόµο της παλιάς πόλης Χανίων).
Οι Έλληνες αντάρτες καταλαµβάνουν το µοναστήρι της Αγίας Τριάδας και τον λόφο του Ακρωτηρίου ενώ ο Έλληνας πρόξενος στα Χανιά κοινοποιεί επίσηµα στους συναδέλφους του τη διακήρυξη της προσάρτησης της Κρήτης στην Ελλάδα, που δηµοσιεύει ο συνταγµατάρχης Τιµολέων Βάσσος. Οι πρόξενοι λένε ότι δεν είναι εξουσιοδοτηµένοι να λάβουν υπόψη το έγγραφο.
Και τα επεισόδια της επανάστασης συνεχίζονται εν πλω: αγγλικό θωρηκτό εµποδίζει ένα ελληνικό πλοίο που µετέφερε πολεµικά πυροµαχικά για τους αντάρτες να πλησιάσει την Κρήτη, το γερµανικό θωρηκτό «Kaiserin Augusta» αποβιβάζει κι άλλους ναύτες ενώ άλλο ελληνικό ατµόπλοιο που µετέφερε πυροµαχικά στους εξεγερµένους αντιµετωπίζεται εχθρικά από αγγλικό πλοίο.
ΟΙ ΒΟΜΒΑΡΙΣΜΟΙ
ΣΤΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙ
Το ιταλικό περιοδικό καταγράφει τα γεγονότα του βοµβαρδισµού του Ακρωτηρίου. Όπως αναφέρει µεταξύ άλλων: « Μετά από ανταλλαγή πυρών µεταξύ των τουρκικών φυλακίων και Ελλήνων ανταρτών που κατέλαβαν το Ακρωτήρι, στον κόλπο των Χανίων συγκεντρώνονται αγγλικά, γερµανικά και ρωσικά πλοία µε τα Αυστροουγγρικά πληρώµατα να πυροβολούν πρώτα κατά του Ακρωτηρίου και του στρατοπέδου των ανταρτών. Η πρώτη βολή έγινε από το γερµανικό πλοίο «Kaiserin Augusta». Τα ιταλικά ή γαλλικά πλοία δεν πυροβόλησαν: λέγεται ότι ήταν αγκυροβοληµένα στα δυτικά του κόλπου. Ο ναύαρχος Canevaro επέτρεψε στο ελληνικό πλοίο «Ύδρα» να επιβιβάσει τους τραυµατίες και επίσης παραχώρησε για τον ίδιο σκοπό ιταλικά πλοία. «Το δυσάρεστο γεγονός του βοµβαρδισµού του Ακρωτηρίου προκάλεσε µεγάλη αναταραχή στην Ιταλία, καθώς η συµπάθεια για την Ελλάδα ήταν ζωντανή σε κάθε κόµµα και σε κάθε τάξη, και η κυβέρνηση κατέστησε σαφές ότι, εάν ξανά γίνει µια τέτοια ενέργεια, κανένα ιταλικό πλοίο δεν θα λάβει µέρος…»
Σ.Σ Θερµές ευχαριστίες στον αρχαιολόγο, Επίτιµο Έφορο Αρχαιοτήτων Μιχάλη Ανδριανάκη για την πολύτιµη συµβολή του στην ταυτοποίηση των θέσεων µνηµείων που απεικονίζονται στα σκίτσα και τις φωτογραφίες του αφιερώµατος.
