1908. Μια χρονολογία που κάθε Παναθηναϊκός γνωρίζει πάρα πολύ καλά. Πλέον µικροί και µεγαλύτεροι φίλαθλοι έχουν την ευκαιρία να µάθουν άγνωστες πτυχές της ιστορίας του “τριφυλλιού” µέσα από το πρωτότυπο graphic novel “1908”.
Το “Μολύβι µελάνι” είχε την ευκαιρία να συνοµιλήσει µε τον Ανδρέα Οικονόµου, κειµενογράφο της πρωτότυπης αθλητικής έκδοσης αλλά και ιδρυτή της Εκδοτικής Belle Époque.
Πώς προέκυψε η ιδέα και τι πραγµατεύεται το graphic novel “1908”;
Πριν από δεκαεπτά χρόνια, ξεκινήσαµε µια µεγάλη προσπάθεια καταγραφής της ιστορίας του Παναθηναϊκού. Σχηµατίστηκε µια ερευνητική οµάδα, που εξελίχθηκε σε φιλία ζωής. Είχαµε –και έχουµε–ως όραµα, να ξαναγραφτεί η ιστορία του Τριφυλλιού από την αρχή, µέσα από ανέκδοτα ντοκουµέντα και πρωτογενείς πηγές. Από την πρώτη µέρα αναζητούσαµε τρόπους ώστε αυτός ο ιστορικός πλούτος να απευθύνεται σε όλους, δίχως περιορισµούς: σε οπαδούς και φιλάθλους των “πρασίνων”, σε υποστηρικτές άλλων σωµατείων, σε µικρά παιδιά, σε ενήλικες… Στόχος µας λοιπόν ήταν, παράλληλα µε τα βιβλία, να µπορέσουµε να εκδώσουµε και graphic novels, τα οποία αποτελούν παγκοσµίως έναν προσιτό και συναρπαστικό τρόπο αφήγησης της ιστορίας.
Έτσι, όταν το 2018, γνωρίσαµε τον εικονογράφο Πέτρο Μπάλτα, πάρθηκε αστραπιαία η απόφαση να προχωρήσουµε στην έκδοση µιας σειράς κόµικ, που θα µας ταξιδεύει στην “όµορφη εποχή” του ελληνικού ποδοσφαίρου. Το “1908”, λοιπόν, πραγµατεύεται τη νοσταλγία µας για µια εποχή την οποία ποτέ δεν ζήσαµε. Τότε που κυριαρχούσε η αθωότητα, ο ροµαντισµός, η ευγένεια στον αθλητισµό. Τότε που οι αθλητές αγωνίζονταν για µια ιδέα – “για τη φανέλα”, όπως λέει η αθλητική αργκό.
Η ιστορία του κόµικ ξεκινάει από το 1906, όταν το ποδόσφαιρο βρισκόταν στα σπάργανά του, και µε τον πιο πρόσφατο τόµο φτάσαµε αισίως στο 1930, τότε που ο Παναθηναϊκός κατέκτησε το πρώτο του πρωτάθληµα υπό την ΕΠΟ. Έχουν κυκλοφορήσει επτά τόµοι, οι δύο τελευταίοι µε τον νέο µας εικονογράφο, τον Κωνσταντίνο Κολέτσο, παρέα µε τον οποίο συνεχίζουµε µε το ίδιο µεράκι.
Κατά πόσο ήταν ρίσκο η έκδοση ενός graphic novel το οποίο σχετίζεται µε τον αθλητισµό και απευθύνεται σε ένα συγκεκριµένο κοινό;
Μέσα από τα βιβλία της σειράς “Παναθηναϊκή Εγκυκλοπαίδεια” είχαµε ήδη χτίσει έναν κορµό πιστών υποστηρικτών της προσπάθειάς µας. Το γεγονός αυτό µείωνε το όποιο ρίσκο. Πράγµατι, απευθυνόµαστε σε ένα συγκεκριµένο κοινό, όµως το κοινό αυτό διακατέχεται από φανατισµό και πάθος για µία ιδέα, διψάει για γνώση, για πληροφορίες, για ταξίδια στον χρόνο. Έτσι, είναι πιο εύκολο και για εµάς να αλληλεπιδρούµε µαζί τους και να προωθήσουµε το έργο µας.
Φυσικά, δεν µπορούσαµε να αποκλείσουµε το ενδεχόµενο πως όλη αυτή η προσπάθεια δεν θα είχε ανταπόκριση. Το άγχος αυτό “εξατµίστηκε”, όταν ο πρώτος τόµος εξαντλήθηκε µέσα σε λίγες µονάχα µέρες. Ήµασταν βέβαια τυχεροί: από την αρχή στο τιµ της Belle Epoque ενσωµατώθηκε η αγαπηµένη µας Μαργαρίτα Κοτσίνη, η εµπειρία και οι γνωριµίες της οποίας στον εκδοτικό χώρο µας βοήθησαν καθοριστικά σε αυτό το ξεκίνηµα.
Πόσο “belle epoque” είναι η σηµερινή εποχή για τον χώρο του κόµικ και του βιβλίου γενικότερα;
Είναι κοινή παραδοχή των Ελλήνων εκδοτών ότι διανύουµε µια πολύ δύσκολη εποχή, όσον αφορά τις πωλήσεις και τα κέρδη. Από τη µία, η ακρίβεια που δυσκολεύει την καθηµερινότητα κάθε νοικοκυριού και από την άλλη, η αύξηση τιµών στις πρώτες ύλες (το κόστος του χαρτιού έχει εκτιναχθεί στα ύψη), οδηγούν σταδιακά το βιβλίο από βασικό αγαθό, σε είδος πολυτελείας.
Ωστόσο, η κρίση αυτή δηµιουργεί αναπόφευκτα µια ευκαιρία. Θεωρώ βέβαιο πως τα επόµενα χρόνια θα παρατηρηθεί µια µεγάλη στροφή στην ποιότητα, καθώς τόσο οι εκδότες όσο και οι αναγνώστες θα γίνουν πιο επιλεκτικοί. Στο πλαίσιο αυτής της ποιοτικής ανόδου, φαίνεται πως το κόµικ κερδίζει έδαφος. Πλέον, πέρα από τους παραδοσιακούς φανατικούς αναγνώστες, αρχίζει να απασχολεί όλο και περισσότερο το ευρύ κοινό, που ανακαλύπτει την αφηγηµατική δύναµη των graphic novel, µέσα από βιογραφίες, ιστορικά και κοινωνικά θέµατα. Τα βιβλιοπωλεία του δίνουν όλο και µεγαλύτερο χώρο, ενώ η σύνδεσή του µε τον κινηµατογράφο και τις τηλεοπτικές σειρές ενισχύει ακόµη περισσότερο το ενδιαφέρον.
Τι δυσκολίες αντιµετωπίσατε στην πορεία προς την έκδοση του κόµικ;
Η αρχική δυσκολία αφορούσε τη δυσπιστία του φίλαθλου κοινού ως προς το περιεχόµενο της έκδοσης. Κάποιοι θεώρησαν πως πρόκειται για έναν «φτηνό» τρόπο προσηλυτισµού της νεολαίας στον Παναθηναϊκού. Άλλοι πίστεψαν πως θα διαβάσουν όσα έχουν ήδη γραφτεί ξανά και ξανά. Αυτό ξεπεράστηκε εύκολα, αφού έπειτα από επτά τόµους, οι αναγνώστες κατανοούν πως το “1908” στοχεύει πρωτίστως στη διάδοση της αθλητικής Ιδέας, όπως την οραµατίστηκαν οι πατέρες του ελληνικού αθλητισµού και συνάµα στην απεικόνιση άγνωστων στο ευρύ κοινό γεγονότων από την ιστορία του Παναθηναϊκού.
Η δεύτερη δυσκολία που αντιµετωπίσαµε, αφορά το οικονοµικό σκέλος. ∆ηλαδή, να διατηρείς την ίδια ποιότητα (σε σκίτσο, χαρτί, εκτύπωση, σελιδοποίηση κ.λπ.), παρά τις συνεχόµενες αυξήσεις στο κόστος έκδοσης. Όταν έχεις να κάνεις µε µια σειρά βιβλίων, οφείλεις να σέβεσαι το κοινό σου και να προσφέρεις την ίδια ποιότητα µε την οποία ξεκίνησες. Πάντως, και αυτή η δυσκολία ξεπεράστηκε µέσω των συνδροµητών µας. Έχοντας χτίσει µία βάση συνδροµητών, που λαµβάνουν ως ανταπόδοση διάφορα προνόµια (συλλεκτικά προϊόντα, συµµετοχή σε “κλειστές” κληρώσεις κ.λπ.), εξασφαλίζουµε πως κάθε τόµος αποκλείεται να είναι ζηµιογόνος.
Έχει ξεχωρίσει κάποιο τεύχος περισσότερο από τα υπόλοιπα;
Σίγουρα το τεύχος 01 ήταν αυτό που µας καθιέρωσε. Ήταν η πρώτη φορά που οι φίλοι του Παναθηναϊκού (αλλά και γενικότερα οι Έλληνες φίλαθλοι) έβλεπαν κάτι αντίστοιχο κι έτσι, δηµιουργήθηκε ένας “θόρυβος”. Τα βιβλιοπωλεία µας πρόσεξαν, οι συνδροµητές γράφονταν σωρηδόν, ενώ και ο ίδιος ο Σύλλογος ζήτησε να τοποθετήσει τα κόµικ στη µπουτίκ του γηπέδου.
Εξίσου µεγάλος ντόρος έγινε µε το έβδοµο τεύχος, το οποίο καταπιάνεται µε τον θρυλικό ποδοσφαιριστή της προπολεµικής εποχής, Άγγελο Μεσσάρη. Σίγουρα, ευνοεί το εντυπωσιακό (όπως µας αναφέρουν οι αναγνώστες µας) εξώφυλλο, αλλά και το γεγονός πως παρουσιάστηκε σε µια επιβλητική εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής.
Υπάρχει κάποιο νέο πρότζεκτ στα σκαριά;
∆ουλεύουµε µια ξεχωριστή έκδοση του “1908”. Ένα συλλεκτικό, µη αριθµηµένο τεύχος, το οποίο θα είναι σε στιλ νουάρ και θα καταπιάνεται µε την αντιστασιακή δραστηριότητα ανθρώπων του Παναθηναϊκού στα χρόνια της Κατοχής. Πρόκειται για ένα θέµα που ανέπτυξα στο βιβλίο µου “Λεωφόρος Ηρώων” (Κάπα Εκδοτική, 2014) και ανυποµονώ να δω αυτές τις συναρπαστικές περιπέτειες των ηρωικών µορφών του Συλλόγου, να ζωντανεύουν ξανά µέσα από την εικονογράφηση του Κωνσταντίνου Κολέτσου.
info:
Belle Epoque Εκδοτική
Πληροφορίες: info@b-e.gr / 210.6132737
e-shop: vivliapao.gr
γραμμοσκιάσεις… Zgur
