Με την έκδοση από το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας των πρακτικών του συνεδρίου Ιουλίου 2017 στο Καστέλι Πεδιάδος στην Κρήτη στον Β’ Παγκ. Πόλεμο θα αναφερθώ στο άγνωστο γερμανικό αεροδρόμιο στον Ομαλό που έγινε γνωστό μονο με παλαιότερη δημοσίευση στα “Χ.Ν.”
Στο κεφάλαιο όπου αναφέρεται στο αεροδρόμιο αυτό υπάρχει αναφορά σε διαδόσεις ότι στον Ομαλό προσγειώνονταν εκτός τα μικρά αεροπλάνα και… Στούκας δηλαδή τα καθετής εφόρμησης Γιούνκερ (JU-85) πράγμα πέρα από κάθε φαντασία αφού ο πρόχειρος διάδρομος εκεί δεν ξεπερνούσε τα 150 μέτρα σε μήκος και το JU χρειαζόταν ως ένα χιλιόμετρο και καλά στρωμένο.
Ο επισιτισμός των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής, αλλά και των μαχόμενων στρατιών του Γ’ Ράιχ στη Μέση Ανατολή, είχε γίνει προβληματικός κατά τη δύσκολη για τους Γερμανούς χρονιά του 1943. Ετσι, είχε ληφθεί η απόφαση να γίνει προσπάθεια να αξιοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι παραγωγικοί χώροι και να εξευρεθούν λύσεις για το πρόβλημα αυτό.
Στις προσπάθειες αυτές, συμπεριέλαβαν και το οροπέδιο Ομαλού στα Λευκά μας Ορη, όπου τότε φυσικά δεν έφθανε αμαξιτός δρόμος. Για τον σκοπό αυτό μετέφεραν στο οροπέδιο δύο τρακτέρ, από τα οποία το ένα ερπυστριοφόρο, ένα φορτηγό αυτοκίνητο με σιδερένιες ρόδες και μια αλωνιστική μηχανή της εποχής. Ολα αυτά “λύθηκαν” μέχρι και την τελευταία βίδα στους Λάκκους και από εκεί μεταφέρθηκαν στον Ομαλό με αγγαρείες εβδομάδων.
Συγκέντρωσαν από τους Λάκκους και τα κοντινά χωριά τους γερούς άντρες, που ανάλαβαν αυτές τις αγγαρείες και αλίμονο σ’ αυτόν που κάποια μέρα θ’ απούσιαζε από το προσκλητήριο. Τον περίμενε η Αγιά ή τα γερμανικά στρατόπεδα εξοντώσεως από όπου αρκετοί Λακκιώτες δεν γύρισαν πίσω.
Για τα κυρίως σώματα των μηχανημάτων αυτών, που δεν ήταν δυνατόν να λυθούν σε μικρότερα κομμάτια, χρειάστηκαν υπεράνθρωπες προσπάθειες εβδομάδων να μεταφερθούν ώς το οροπέδιο με ειδικά “φορτία” πάνω στους ώμους ή συρόμενα σε ειδικά “καρότσια” στην Στράτα των Μουσούρων. Σε μια τέτοια μεταφορά δύο λεβέντες πανύψηλοι Λακκιώτες, ο Μανόλης Μιχελάκης και ο Χαράλαμπος Κουτρούλης, όταν ο 22χρονος Γερμανός συνοδός τους αγρίεψε γιατί καθυστερούσαν, συνεννοήθηκαν αστραπιαίως και ο Κουτρούλης άρπαξε τον στρατιώτη βάζοντάς τον κάτω, ο δε Μιχελάκης τον αφόπλισε. Εντρομος ο Γερμανός τους παρακαλούσε για ώρα να μην τον σκοτώσουν και να του επιστρέφουν το πιστόλι, γιατί αν ανέφερε ότι τον αφόπλισαν θα τον εκτελούσαν οι Γερμανοί.
Η πορεία συνεχίστηκε ομαλά, όταν του επεστράφη το πιστόλι και όταν έδωσε υπόσχεση ότι δεν θα αναφέρει τίποτα για το επεισόδιο. Υπόσχεση που πράγματι τήρησε. Ο Κουτρούλης σκοτώθηκε μαχόμενος ηρωικά στη Μάχη της Παναγιάς.
Μετά τον πόλεμο, ο στρατιώτης αυτός, ο Φράνς, που τελικά αποδείχθηκε Αυστριακός, ξαναγύρισε στους Λάκκους, και πολλοί διηγούνται τη συγκινητική στιγμή του σφιχταγκαλιάσματος των δύο πρώην εχθρών. Του Μιχελάκη και του Φράνς, που δεν συγκράτησε τη στεναχώρια του όταν έμαθε για το τέλος του Κουτρούλη.
Οι Γερμανοί λοιπόν κατέλαβαν το τμήμα του Ομαλού από τα πηγάδια του Λακκιώτικου Γύρου, μέχρι το μέσον περίπου του οροπεδίου αρχίζοντας να καλλιεργούν σιτάρι, πατάτες κ.λπ. Μου διηγήθηκαν μάλιστα πως κατά την συγκομιδή κατέβαιναν νύχτα οι αντάρτες στους γύρους και γέμιζαν τα σακκούλια των με πατάτες, μιας και οι Γερμανοί δεν διατηρούσαν πολλούς στρατιώτες στην περιοχή. Μόνον το κεντρικό φυλάκιο στον Πύργο του Χατζήμιχάλη και ένα μικρό στο Σελί του ποταμού.
Λίγο αργότερα καθάρισαν από τα κλαδιά και τις πέτρες έναν χώρο, στην τοποθεσία Βρουλέδες (στου Μανιά τον Βρουλέ), στα όρια του Λακκιώτικου με τον Σεληνιώτικο Γύρο και εδημιούργησαν έναν πρόχειρο διάδρομο προσγείωσης, μια βάση κατά ένα τρόπο, για μικρά αεροπλάνα. Ο Ζαν Φίλντινγκ, ο βρετανός πράκτορας στην Αντίσταση, που η τέφρα του θάφτηκε κατά την εν ζωή επιθυμία του, σε ορεινό σημείο του Ομαλού, αναφέρει στο βιβλίο του πως το μικρό απόσπασμα της Λουφτβάφε είχε στρατοπεδεύσει σε δύο επιταγμένες καλύβες τυροκόμων.
Στις αρχές του 1944, το οροπέδιο ε- πισκέφθηκε, φθάνοντας σ’ αυτό με αναγνωριστικό αεροπλάνο, ο στρατηγός διοικητής του Φρουρίου Κρήτης, για να επιθεωρήσει τις αγροτικές εργασίες. Θέλησε όμως να πεζοπορήσει στα Λευκά Ορη, και έτσι με τη συνοδεία του κατέβηκε από τη Στράτα των Μουσούρων στους Λάκκους πεζός.
Ο συνταξιούχος Λακκιώτης δάσκαλος Γεώργιος Βολάνης, μου διηγήθηκε πως, ενταγμένος τότε στο αντάρτικο, α- ντιλήφθηκαν το ξαφνικό γεγονός αυτό καταστρώνοντας αστραπιαία ένα σχέδιο απαγωγής ή δολοφονίας του στρατηγού. Με πιο ώριμη όμως σκέψη και σταθμίζοντας τα αντίποινα, στα οποία θα προέβαιναν οι καταχτητές, με εκτελέσεις και καταστροφές χωριών, δεν προχώρησαν στο εγχείρημα αυτό. Ο μόνος που διαφώνησε μαζί τους και α- γανακτισμένος αποχώρησε προσωρινά από εκεί, ήταν ένα παλληκάρι, που μεταφέρθηκε αργότερα στα φοβερά στρατόπεδα της Γερμανίας απ’ όπου δεν γύρισε. Ο Παντελής Μιχελετάκης πέθανε στο Μαουτχάουζεν.
Αυτή είναι η άγνωστη για τους πολλούς ιστορία του γερμανικού αεροδρομίου Ομαλού και της εκεί αγροτικής δραστηριότητας των κατακτητών.
