Στην αίθουσα των βίβλων
διαμένει, με βλέμμα
που επιδρά, όσο διαβάζει, σ’ εκείνο
που κοιτά, ώσπου τ’ αλλάζει
σε μια προσωπική του οικουμένη.
κι εκείνος που γερνά
κι επανεκδίδει την πρώτη λέξη
στο παιδί ταξίδι
τόσο που νοσταλγεί,
ξαναγυρίζει να παρηγορηθεί
στο κοιμητήρι.
Οι δυο από τις τρεις στροφές του ποιήματος «βακτηρία βασιλική» (1) του γιάννη δούκα, επέσυρα τη μεσαία, όπως ο ποιητής ευφυέστατα για λόγους αισθητικούς; Προβληματισμού; Ταυτότητας; απέσυρε από την ιδιαιτέρως προσωπική ποιητική συλλογή «η θήβα μέμφις» όλα τα κεφαλαία γράμματα. Ο ποιητής εξέχων, διακριτικός (βιώνω την αντίφαση) μ’ ένα βιβλίο με προσδιορισμένο χρονικό πλαίσιο μας ταξιδεύει σε μια ποίηση άχρονης υπερβατικής πανδαισίας με εικόνες που βγαίνουν από ένα φάσμα μουσικότητας του στίχου. Στα Χανιά ο ίδιος κινείται στα όρια της γενέθλιας πόλης της μητρός του, ιδιαίτερα αγαπητής, Μάρως Δούκα με ένα τρόπο που υπερβαίνει την πτώση του γειτονικού του Ίκαρου στο Κουμ Καπι επιλέγω με πλάγια γράμματα να ενσωματώσω «ανάκατα» ποιητικά αποσπάσματα από αυτή τη νέα συλλογή του σε μια διαλλεκτική συνύπαρξη , στοχεύοντας την ανάδειξη του πλαισίου του 1ου Φεστιβάλ βιβλίου Χανίων. «στα φοβερά τους ύδατα φυγάδας, με σώμα πετρωμένης αμοιβάδας;». Λίγο παραπέρα βιώνει το κέντρο της παλιάς πόλης που ως Κυδωνία και Χανιά, αφήνει μακρόχρονα ίχνη σε ένα ιδιότυπο αμάλγαμα που ύμνησαν ποιητές όπως ο Τίτος Πατρίκιος. Και ναι η «επίπλωση του χρόνου» βρίσκει όχι μόνο το γιάννη, μα και όλους τους σημερινούς επισκέπτες της μαγικής πόλης που έκανε επίτιμους δημότες εκτός από τον Πατρίκιο και τον αείμνηστο φίλο Αντόνιο Ταμπούκι, συνοδοιπόρο του Ανταίου Χρυσοστομίδη στη σκιά της Πίζας, της Λισαβόνας, του Παρισιού στην ατέρμονη αγωνία του Αντόνιο να αναδιατυπώσει απ τους πρώτους, πηγές, αρχεία, νέες αφηγήσεις; Και εν τέλει αναδρομικής σημασίας «δημιουργία της ιστορίας στον ύστατο βαθμό» (2) μέσα από ανασυρόμενες καταστάσεις που βρεθήκαν σε ένα γνωστό μπαούλο για τον Πεσσόα, αλλά ακόμα ένα επικουρικό γνώσης και πληροφοριών κατά τη Μαρία Παπαδήμα.
Και ναι, σε ένα ιστορικό κέντρο 1000 μέτρων μακριά από το αφάνταστα διαφορετικό(από τους σύγχρονους μινιμαλιστικούς, άδειους μνήμης χώρους) φιλόξενο μικρό ξενοδοχείο «Δώμα», ξετυλίγεται το κέντρο της δράσης σε μα πόλη που ψάχνεται ιστορικά, πολιτισμικά και πολιτιστικά «στις τόσες αντιθέσεις των φώτων και σχημάτων με τη θέα προς…» αυτό τα μέρος της πόλης που ο Αντόνιο έδειχνε «στις κεραίες της εποχής μας» απαγγέλλοντας τις «φωνές» του Κωνσταντίνου Καβάφη υπό τα διακριτικά βλέμματα του Ανταίου, του Σταύρου, της Ιωάννας , της Ρένας και των ανθρώπων της ιστορικής εκπομπής του βιβλίου (3)
Ναι, αυτή ήταν η μαγεία και μερικά χρόνια μετά το θάνατο των δυο, το πρώτο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, είναι πραγματικότητα, αφού ήδη είχε «αφυπνίσει» δυο μεγάλους εκδοτικούς οίκους τον «Άγρα» και τον «Καστανιώτη»
Είχε ενδιάμεσα φιλοξενηθεί στο Δώμα ο Λεονάρδο Παδούρα και είχε αναδειχτεί το έργο του από τη Μικέλλα Χαρτουλάρη. Στα δεδομένα που συνέβαλαν για να γινει το Φεστιβάλ ήταν η διαπίστωση εκπρόσωπων των εκδοτικών οίκων, που εκδίδουν ποιοτικά βιβλία κυρίως, Καστανιώτη, Άγρα, Πλέθρον, Πόλις, Gutenberg κ.α., ότι τα Χανιά είναι η πρώτη περιφερειακή πόλη σε αναγνωσιμότητα με βάση τον πληθυσμό της.
Αυτό, το συνειδητοποίησαν οι αυτοδιοικητικοί παράγοντες, Περιφέρεια, και Δήμος Χανίων με μπροστάρη τον ίδιο το δήμαρχο Παναγιώτη Σημανδηράκη και αφού βρήκαν τον κατάλληλο άνθρωπο, τον σπουδαίο και επίμονο βιβλιοκριτικό, παραγωγό βιβλιοπαρουσιάσεων αλλά και πλούσια εμπειρία συμμετοχής στην Ελλάδα και εκτός αυτής σε φεστιβάλ βιβλίου αναφέρομαι στο Μανώλη Πιμπλή, με καταγωγή και αγάπη για τα Χανιά. Προχώρησαν στο πρώτο μεγάλο βήμα, το ΣΗΜΕΡΑ.
Τι έμενε λοιπόν , ένας πυρήνας που θα πλαισίωνε τον «άφθαρτο» καλοσυνάτο και εργασιομανή Μ. Πιμπλή, μια ομάδα που να αγαπά το βιβλίο και να το προβάλλει σε χρόνο ελάχιστο, που θα δημιουργήσει όμως ένα ντόμινο ευεργετικών εξελίξεων για την πόλη και τους ανθρώπους της, εκείνους που δεν τα μετρούν όλα σαν «τουριστικά κεφάλια που κουβαλούν χρήμα», για αυτούς που ο χρόνος είναι ποσοτικός, χαοτικός και αβυσσαλέος , οι ποιοτικοί μηχανισμοί της πόλης αντέτειναν «σαν ένα ναν΄ απόσπασμα του κόσμου των ηθικών μα κι άθρησκων (αντιδογματικών) τριπτύχων, μύθων, αλληγορίας και των ήχων που εκδράμουν εμβατήριου δικός του (ς) αυτός ο χώρος…» «μ’ άδειες παλάμες στ’ όνειρο πηγαίνει;» απεναντίας με γεμάτες χωρίς περιστροφές χωρίς ενδοιασμούς θέλει να παραλάβει τα βραβεία που του ταξαν δεν είναι συμφωνία, μια πέτρα είναι υπογεγραμμένη».
Το πρωτογενές team του φεστιβάλ, Κυριακή Μπεϊόγλου, Λένα Ματσιώρη, Ζωή Γεωργούλα, Κατερίνα Κούσκουρα, Βασίλης Κιμούλης, Ελένη Αφεντάκη, πλαισιωμένοι αυτοί με νέους δραστήριους του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας. Φυσικά, πρέπει να αναφέρω , ψυχή του Φεστιβάλ εκ μέρους του Δήμου Χανίων είναι ο αντιδήμαρχος πολιτισμού Γιάννης Γιαννακάκης, ο άνθρωπος που δίνει εργατοώρες προσφοράς ώστε τα κτήρια που ελέγχει ο Δήμος Χανίων να είναι φιλόξενα και ζωτικής σημασίας στην εκπλήρωση του στόχου.
Θέατρο Μίκης Θεοδωράκης, Μεγάλο Αρσενάλι, Γιαλί Τζαμί και άλλα ακόμα, νοιάζεται και συντονίζει τη Φορτέτσα, το Χρυσόστομο, και τον «Χώρο Τέχνης Χανίων» (ο μοναδικός πυρήνας εικαστικής δραστηριότητας που δραστηριοποιείται έξω από τα όρια της Παλιάς πόλης.
2022 ορόσημο ο πρόωρος καρπός του γεγονότος κι η ερμηνευτική (του εγχειρήματος που απέχει από) της τραγωδίας (την αποτυχία) αφού το φεστιβάλ εμπεριέχει ως ταυτότητα του δομικό οπλικό διάλογο. Δηλαδή θεματική οριοθετημένη με κεντρικό θέμα αλλά και θεματικούς διαχρονικούς και επίκαιρους άξονες όπου η ιστορία, κοινωνιολογία και λογοτεχνία ένα σφικτό πρόσταγμα που επιτρέπει όντως αντιδογματικό ακόμα και στην μυθολογία να αναπτυχτεί. Και να ξεκινήσει να γράφει ιστορία, ελλείψεις υπάρχουν, είναι το πρώτο Φεστιβάλ…
Ξένα βιβλία, η αναφορά μου μ’ αρκετές σημάνσεις πρώτη ότι τα βιβλία είναι ξένα ως προς την κυρίαρχη επιβολή της τηλεεικόνας και του διαδικτύου που μας κατακλύζει. Οι συγκεκριμένες επιλογές συγγραφέων βιβλίων, δεν έγινε με κριτήριο την εμπορικότητα, αλλά την ιστορική λογοτεχνική ποιότητα σε μια εποχή που στην Ελλάδα επιβάλλεται «μανταδοποιηση» (βιβλία με τον τόνο) και βέβαια κυριολεκτικά ξένα βιβλία σπουδαίων ξένων λογοτεχνών, που έχω διαβάσει βιβλία τους και θα τους παρουσιάσω σε ένα άλλο κείμενο: Ερικ Βυιγιάρ, Νικόλας Χριστοδούλου, Αλι Σμιθ, Μπερνάντο Ατσάγα, ο αγαπημένος μου Αντρέι Κούρκοφ, ο μαγικός Σαντιάγκο Ρονκαλιόλο, η Ρουθ Πάντελ, ο Ιαν Κόλινς με το θαυμάσιο βιβλίο του για τον ζωγράφο φίλο Τζο Κράξτον, όπου όμως χωρίς δίλημμα δε θα παρακολουθήσω, αφού ίδια μέρα και ίδια ώρα σήμερα, στις 19.00 στο Γυαλί Τζαμισί η διεισδυτική έμπειρη και στο βιβλίο δημοσιογράφος Κυριακή Μπεϊόγλου, συζητά με τον Δημήτρη Αγγελάτο για το βιβλίο του «Αποφλοίωση και ακόνισμα. Ο ποιητής γλύπτης: η ελεγεία στις Σάτιρες του Κ.Γ. Καρυωτάκη» εκδ. Gutenberg. Ακόμα και από τον τίτλο, αντιλαμβάνεται ο φίλος του βιβλίου ότι ο καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας και θεωρίας Λογοτεχνίας στο Καποδιστριακό, χρησιμοποιεί όχι απλά ως αντιδάνειο αλλά με δομικούς όρους παρμένους από τις εικαστικές τέχνες . Υπενθυμίζω πως η πραγματεία του για τη «Λογοτεχνία και ζωγραφική» Gutenberg, 2017 είναι ένα βιβλίο μοναδικό παγκοσμίως, ως συνύπαρξη εμπεριστατωμένη των δυο Τεχνών. Ο φίλος μου Δημήτρης έχει δώσει, δημιουργικό χρόνο αγόγγυστα στον «περιφερειακό «Χώρο Τέχνης Χανίων», ως διακριτικός επιμελητής, στο σπουδαίο καθηγητή συγγραφέα είμαι ευγνώμων και φυσικά θα είμαι εκεί για να απολαύσω την παρουσίαση του βιβλίου του…
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…
