14. Επιθανάτιες εμπειρίες
Α΄. Πρόλογος
Oταν ο άνθρωπος φτάσει στο τέρμα της γήινης διαδρομής του, θεωρείται ότι έχει κοπεί οριστικά ο “ομφάλιος λώρος”, με ό,τι κρατούσε την ύπαρξή του ζωντανή. Είναι έτσι όμως; Η διεθνής βιβλιογραφία βρίθει περιπτώσεων ανάκαμψης του θνήσκοντος και αναφοράς του σε πρωτόγνωρες εμπειρίες, αποκαλούμενες διεθνώς επιθανάτιες εμπειρίες (Near Death Experiences –NDE-).
Β΄. Επιθανάτιες εμπειρίες
Ο Λατίνος κλασσικός Κικέρων (106 π.Χ.–43 π.Χ.) είχε πει: “ Όλα είναι Ελληνικά (Όλα προέρχονται από τους `Ελληνες”. Ετσι, και το θέμα των επιθανάτιων εμπειριών, έχει τις ρίζες του στην Ελλάδα, ειδικότερα στην Αρχαία Ελλάδα, με τον μύθο του Ηρός, όπως περιγράφεται στην “Πολιτεία” του Πλάτωνα:
Ο Ηρ, γιος του Αρμένιου από την Παμφυλία, ήταν ένας γενναίος πολεμιστής, ο οποίος σκοτώθηκε σε μια μάχη. Όταν μετά από 10 ημέρες ήλθαν να παραλάβουν τα σώματα των νεκρών που βρίσκονταν πλέον σε αποσύνθεση, το δικό του ήταν σώο και ακέραιο. Τον μετέφεραν στην πατρίδα για ταφή και ενώ τη δωδέκατη από τον θάνατό του ημέρα βρισκόταν ήδη στην πυρά για αποτέφρωση, επανήλθε στη ζωή και άρχισε να διηγείται στους θνητούς την ιστορία που έζησε το διάστημα που ήταν νεκρός. Σύμφωνα με τη διήγηση του Ηρός, οι ψυχές των νεκρών είχαν μεταβεί σε ένα τόπον “δαιμόνιον”, προκειμένου να κριθούν. Στο σημείο εκείνο υπήρχαν δύο χάσματα πάνω στη γη και δύο ακριβώς απέναντι στον ουρανό. Ανάμεσα σ’ αυτά τα χάσματα του ουρανού και της γης, δικαστές απένειμαν δικαιοσύνη στους νεκρούς. Ο Ηρ δεν πέρασε από τη διαδικασία της κρίσεως, αλλά του ανατέθηκε η “αποστολή” να παρακολουθήσει με λεπτομέρεια όλα όσα συνέβαιναν εκεί, προκειμένου να τα μεταφέρει στους θνητούς1.
Στους αιώνες που πέρασαν, το ζέον αυτό θέμα πέρασε στα αντικείμενα της Παραψυχολογίας. Τα τελευταία χρόνια όμως, η επιστήμη έθεσε το θέμα στο μικροσκόπιό της, και εμφανίστηκαν ερευνητές οι οποίοι δεν δέχονται την εξήγηση ότι οι επιθανάτιες εμπειρίες αποτελούν προϊόν παραισθήσεων του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Το 1975 ο Αμερικανός Ψυχίατρος Raymond Moody (ο οποίος θεωρείται ως ο “πατέρας” της σύγχρονης αντίληψης των επιθανάτιων εμπειριών), δημοσίευσε το βιβλίο του Life After Life (Η ζωή μετά τη ζωή) με τις πολύ ενδιαφέρουσες εμπειρίες 50 ασθενών του, που είχαν παραμείνει κλινικά νεκροί, έστω για λίγη ώρα2.
Η μεγαλύτερη έως τώρα επιστημονική έρευνα σχετικά με τις επιθανάτιες και εξωσωματικές εμπειρίες (τις οποίες κατά καιρούς αναφέρουν άνθρωποι που έπαθαν καρδιακή ανακοπή αλλά τελικά ανένηψαν), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι σε όλο τον κόσμο το φαινόμενο δεν είναι καθόλου σπάνιο μεταξύ όσων επιβίωσαν. Dr. Sam Parnia 3,4.
Οι περισσότεροι νευρολόγοι πιστεύουν ότι η συνείδηση είναι προϊόν της ύλης του εγκεφάλου.
Αλλά, εάν οι εμπειρίες “οιονεί θανάτου” είναι πράγματι αυτό που λένε ότι είναι όσοι τις βίωσαν, τότε πώς μπορεί η συνείδηση να υπάρχει και να δρα ανεξάρτητα από την εγκεφαλική λειτουργία;
O Dr. Pin Van Lommel, καρδιολόγος στο Πανεπιστήμιο Regestate της Ολλανδίας και επικεφαλής της πρωτοποριακής και ανατρεπτικής νέας έρευνας, γράφει: «Οταν ανοίγουμε την τηλεόραση, βλέπουμε κάποιο πρόγραμμα. Το πρόγραμμα αυτό δεν το δημιουργεί όμως η τηλεόρασή μας απλώς το λαμβάνει.
Η τηλεόραση είναι δέκτης. Όταν σβήσουμε την τηλεόραση, το πρόγραμμα συνεχίζει να παίζει, αλλά εμείς δεν μπορούμε να το δούμε.
Ετσι, όταν “σβήνουμε” το μυαλό μας, η συνείδηση συνεχίζει να υπάρχει εκεί, αλλά εμείς απλώς δεν είμαστε σε θέση να την αισθανθούμε ότι υπάρχει μέσα στο σώμα μας”5.
Σύμφωνα με τη Μαρία Μακρίδου (και πηγές της), μια επιθανάτια εμπειρία συντελείται στα ακόλουθα 10 στάδια: 1) Ο ασθενής συνειδητοποιεί ότι πεθαίνει. 2) Παύει να υποφέρει και καταλαμβάνεται από ένα βαθύ αίσθημα ευφορίας, ενώ βρίσκεται σε πλήρη εγρήγορση. 3) “Βγαίνει” από το σώμα του και βρίσκεται κάπου ψηλά στο θάλαμο, απ’ όπου παρακολουθεί τους γιατρούς, ενώ αυτοί προσπαθούν να τον επαναφέρουν στη ζωή. 4) Νιώθει ότι ταξιδεύει σε ένα σκοτεινό τούνελ. 5) Έχει επικοινωνία με ένα φωτεινό ον γεμάτο αγάπη, που οι χριστιανοί ταυτίζουν με το Θεό. 6) Βλέπει όλη του τη ζωή να περνά μπροστά από τα μάτια του. 7) Συναντά νεκρούς συγγενείς του. 8) Έχει την ευκαιρία να δει ένα παραδεισένιο τοπίο μοναδικής ομορφιάς, και πλημμυρισμένο από χρώματα. 9) Συναντά λουλούδια και ζώα που όμοιά τους δεν υπάρχουν στη Γη. 10) Καλείται να αποφασίσει εάν θέλει να μείνει ή να επιστρέψει. Και κατά κανόνα, επιστρέφει, γιατί γνωρίζει ότι αυτό οφείλει να κάνει. Εάν ωστόσο κάποιοι μένουν, δεν θα το μάθουμε ποτέ! (Σημειώνεται ότι σπάνια βιώνει κάποιος όλα αυτά τα στάδια. Συνήθως, οι περισσότεροι “επιστρέφουν” μετά τα τρία πρώτα στάδια)6. Μια ακόμη ενδιαφέρουσα διαπίστωση όσων επιστημόνων έχουν ασχοληθεί με το θέμα, είναι ότι, δεν είναι πάντα ευχάριστες όλες οι επιθανάτιες εμπειρίες. Κάποιοι βλέπουν εφιαλτικές εικόνες, στην δε Κίνα και Ιαπωνία (για κάποιο ανεξήγητο λόγο) η πλειοψηφία των περιστατικών που έχουν καταγραφεί, αναφέρουν ως κύρια συναισθήματα το φόβο, τον πόνο και την αγωνία6. Οι προσπάθειες της επιστήμης, δεν περιορίζονται στις περιπτώσεις που αναφέραμε παραπάνω. Δεκάδες έρευνες διεξάγονται ανά τον κόσμο, πολλές δεκάδες ανακοινώσεις σε επιστημονικά περιοδικά γίνονται και έχουν γραφεί αρκετά βιβλία.
Γ’. Επίλογος. Είναι γεγονός ότι ο άνθρωπος, όσο περισσότερο διευρύνονται οι πνευματικοί του ορίζοντες, τόσο περισσότερο θα αρχίσει να διερευνά και καταστάσεις που δεν είναι άμεσα συνειδητές όπως αυτή των επιθανάτιων εμπειριών που ακροθιγώς παρουσιάσαμε. Καταστάσεις, που προσθέτουν στοιχεία στις αποδείξεις της ύπαρξης ζωής μετά θάνατον…
*Γεωπόνος – Συγγραφέας
Μέλος της “Λογοτεχνικής
Παρέας Χανίων”
(Στο επόμενο: Επίλογος: Οι προσωπικές
μας απόψεις)
ΠΗΓΕΣ
1. Πλάτωνος “Πολιτεία”. Τόμος Β’, Βιβλίο Ι, έκδοση “Ευθεία”, Αθήνα.
Μετάφραση Ι.Ν. Γρυπάρη. Σειρά: Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα.
2. Raymond Moody. 1975. Life after life. New York.
3. Εφημερίδα Έθνος on line.17-10-2014. Επιθανάτιες εμπειρίες: Τι λέει ένας άνδρας
που “πέθανε” για τρία λεπτά.
4. Sam Parnia.2002. Near death experiences in cardiac arrest: Visions of a dying brain
of visions of a new science of consciousness. Resuscitation, 52 (1).
5. Τα Νέα gr. Αναμνήσεις από τον θάνατο. 19-12-2001.
6. Μαρία Μακρίδου, Επιθανάτιες εμπειρίες: Επιστρέφοντας από τον άλλο κόσμο.
Περιοδικό “Φαινόμενα” (τεύχος 67) της εφημερίδας “Ελεύθερος Τύπος”, 18-2-2012.
