Δευτέρα, 23 Δεκεμβρίου, 2024

21η Φεβρουαρίου 1913: Η συμβολή των Κρητών στην απελευθέρωση των Ιωαννίνων

Η 21η Φεβρουαρίου 1913 είναι μία ιστορική επέτειος για την Ελλάδα η οποία συνδέει την Κρήτη με την Ηπειρο. Την ημέρα αυτή απελευθερώθηκαν τα Ιωάννινα και οι Κρήτες διαδραμάτισαν το δικό τους ιστορικό ρόλο.
Δεν ήταν μόνο ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος ως πρωθυπουργός συνέβαλε τα μέγιστα σε αυτό τον ιερό σκοπό, αλλά και ο «Ιερός Λόχος Κρητών Φοιτητών», ο οποίος συμμετείχε σε όλες τις ηρωικές μάχες για την απελευθέρωση της Ηπείρου. Ο ίδιος ο Βενιζέλος στις 14 Οκτωβρίου 1912, παρέδωσε στον Αντισυνταγματάρχη Πεζικού Λάμπρο Συνανιώτη τη σημαία του Συντάγματος που έλαβε μέρος στις μάχες Πέντε Πηγαδιών (24-27 Οκτ.), Πεστών (29 Οκτ.) και από το Δεκέμβριο 1912 μέχρι τις 21 Φεβρουαρίου1913 στις θρυλικές και φονικές μάχες Αετοράχης, Μανωλιάσας και Μπιζανίου. Από Κρήτες πολεμιστές του Συνανιώτη ακούστηκε πρώτη φορά η ιαχή ΑΕΡΑ…
Οι Κρήτες εθελοντές δημιούργησαν 77 σώματα δυνάμεως 3.500 ανδρών με αρχηγούς τους Γύπαρη, Ηππίτη, Κυριάκο Μητσοτάκη, Δεληγιαννάκη, Μακρή, Σκουλά, Μάνο και άλλους. Ακόμη 3.500 Κρήτες συγκρότησαν το Ανεξάρτητο Σύνταγμα Κρητών υπό τον Αντισυνταγματάρχη Συνανιώτη. Tον Οκτώβριο του 1912 έφθασε στην Πρέβεζα ο Ιερός Λόχος Κρητών Φοιτητών με 240 (κατ’ άλλους 250) φοιτητές οι οποίοι εντάχθηκαν στο Στρατό Ηπείρου (από αυτούς τους αμούστακους ήρωες οι 160 έπεσαν νεκροί κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων) και o Λόχος Κρητών δασκάλων που εντάχθηκε στο Σύνταγμα του Ηππίτη. Ο Κωστής Καπιδάκης, εθελοντής φοιτητής της Νομικής στον «Ιερό Λόχο Κρητών Φοιτητών» και μετέπειτα προϊστάμενος της Γραμματείας του Εφετείου Κρήτης γράφει: «Εκ των 1.400 ανδρών του Τάγματος που είχε ενταχθεί ο Λόχος Φοιτητών έμειναν ζώντες 567. Οι λοιποί 833 είχαν πέσει στο πεδίο της Μάχης και το Τάγμα οργανώθηκε σε Διλοχία». Ο «Ιερός Λόχος Κρητών Φοιτητών» υπαγόταν στο 1ο Τάγμα Κρητών του Ανεξάρτητου Συντάγματος Κρητών. Ο ιερολοχίτης Ιωάννης Κ. Χατζιδάκης και μετέπειτα γεωπόνος, στο βιβλίο του “Ηρώον Πολεμιστών” το 1927, μας δίνει μια πλήρη και συνοπτική εικόνα της οργάνωσης και της δράσης αυτού του ηρωικού λόχου: «Ο Κρητικός Εθελοντικός Λόχος απετελέσθη εκ 250 φοιτητών και σπουδαστών, οίτινες εγκαταλείψαντες τα μαθητικά θρανία, έσπευσαν αμέσως μετά την κήρυξιν των Βαλκανικών Πολέμων αυθορμήτως να χύσωσιν και αυτοί το αίμα των ως Ιερολοχίται του 1821, υπέρ της απελευθερώσεως των υπό τον Τουρκικόν Ζυγόν στεναζόντων αδελφών μας. Ελαβον μέρος απ’ αρχής μέχρι τέλους εις την γιγαντομαχίαν του Ηπειρωτικού Αγώνος. Διεδραμάτισαν κύριον ρόλον εις την μάχη των Πεστών, κυριεύσαντες και δύο πυροβόλα – πρώτοι εισελθόντες εις Πεστά… Η 21η Φεβρουαρίου 1913, ημέρα παραδόσεως του Μπιζανίου, εύρεν αυτούς απέναντί του και εις απόστασιν 200 μόλις μέτρων. Αλλά και το έγγραφον της παραδόσεως των Ιωαννίνων κατατέθη εις χείρας των. Και δι’ αυτών, μεταβιβάσθη εις Γενικόν Αρχηγείον…». Αποκορύφωμα της συμμετοχής και της συμβολής των Κρητών για την απελευθέρωση της Μακεδονίας και της Ηπείρου κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους 1912 – 1913 αποτελούν και οι μαθητές του Γυμνασίου Χανίων.
Εθελοντικό σώμα δημιούργησαν και οι Έλληνες Ερυθροχιτώνες γνωστοί ως Γαριβαλδινοί του Ριτσιώτη Γαριβάλδη που ήλθε από την Ιταλία. Σ’ αυτό κατατάσσεται με 70 Κερκυραίους εθελοντές και ο Κερκυραίος βουλευτής και ποιητής Λορέντζος Μαβίλης, ο οποίος ξεψυχώντας μετά τον θανάσιμο τραυματισμό του στο Δρίσκο Ιωαννίνων στις 23 Νοεμβρίου 1912 είπε την αθάνατη φράση: «Δεν ήλπιζα τέτοια τιμή, να δώσω τη ζωή μου για την Ελλάδα». Στο άκουσμα του πολέμου, 225 παλληκάρια που ήταν εγκατεστημένα στην Αμερική συγκρότησαν τον Ιερό Λόχο Φιλαδέλφειας, γνωστό σαν Λόχο των Αμερικανών. Τα εγκατέλειψαν όλα προκειμένου να προσφέρουν στην Πατρίδα. Με την οικονομική συνδρομή των εκεί Ηπειρωτών μίσθωσαν επιβατικό πλοίο, αγόρασαν 4 πεδινά κανόνια και οπλισμό και το Νοέμβριο 1912 εντάχθηκαν στο Ανεξάρτητο Σύνταγμα Κρητών του Συνανιώτη. Οι μισοί σκοτώθηκαν στην Αετοράχη Ιωαννίνων.

Κρητικόπουλο ψυχομαχεί στου Μπιζανιού τη ράχη
Δεν έχει μάνα να τον κλαίει, κύρη να τον λυπάται,
ούτε αδερφό ουτ’ αδερφή να τον ψυχοπονάται,
μόνο το δεκανέα ντου κι εκείνος τον λυπάται.

Ως Ηπειρώτης ορμώμενος εξ Ιωαννίνων, αλλά και μόνιμος κάτοικος Χανίων, εκφράζω τη βαθιά μου ευγνωμοσύνη σε όλους αυτούς τους ηρωικούς Κρήτες και ειδικά τους Χανιώτες πολεμιστές που έδωσαν τις ζωές τους για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, της γενέτειρας πόλης μου. Και σιγοτραγουδώ μαζί τους τους στίχους των δύο παρακάτω δημοτικών τραγουδιών:
«Τα πήραμε τα Γιάννενα, μάτια πολλά το λένε, μάτια πολλά το λένε όπου γελούν και κλαίνε. Το λεν’ πουλιά των Γρεβενών κι αηδόνια του Μετσόβου, όπου τα σκίαζεν η παγωνιά κι ανατριχίλα φόβου. Το λεν’ οι χτύποι κι οι βροντές, το λένε και οι καμπάνες, το λέν’ και οι χαρούμενες κι οι μαυροφορέμενες μάνες».
«Στα Πεστά και στο Μπιζάνι, μάνα μου τι κρύο κάνει. Στα Πεστά στη Μανωλιάσα που δεν πήραμε ανάσα. Δεν με φοβίζουν μάνα μου οι σφαίρες τα κανόνια. Μόν’ με φοβίζει η παγωνιά, του Μπιζανιού τα χιόνια».

ΑΘΑΝΑΤΟΙ!

*υποψήφιος διδάκτωρ Πολυτεχνείου Κρήτης

Υστερόγραφο της τελευταίας στιγμής:
Οπως πληροφορήθηκα, στις 19/2/2016 υπήρξε επερώτηση στη Βουλή σχετική με τη λειτουργία της Προτύπου Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων. Πιο συγκεκριμένα Έλληνες βουλευτές (δεν έχει σημασία ποιου κόμματος) ζητούν να πληροφορηθούν τους λόγους για τους οποίους εξαιρέθηκε από τα Πρότυπα Σχολεία το αρχαιότερο σε λειτουργία σχολείο της χώρας Λύκειο της Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων.
Ως απόφοιτος της παλαιάς Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων συγχαίρω τους συγκεκριμένους βουλευτές. Αν δεν υπήρχαν οι Ηπειρώτες Ευεργέτες πολλά δεν θα είχαν γίνει πολλά στην Ελλάδα. Πάρα πολλά σχολεία στα Ιωάννινα, και όχι μόνο, χτίστηκαν από αυτούς: Ζωσιμαία, Καπλάνειο, Βαλάνειο, τα Αρσάκεια, η Ριζάρειος σχολή, Δομπόλης (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), Ζάππας με το Καλιμάρμαρο και το Ζάππειο (αχ Αθήνα), Αβέρωφ-Τοσίτσας (Θωρηκτό), Γεώργιος Σταύρου (Εθνική τράπεζα) κ.λπ. 
Η Ελληνική Βουλή οφείλει να το κάνει δώρο στην Πόλη των Ευεργετών.


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

5 Comments

  1. Αθανατοι τιμη κ δοξα στους ΗΡΩΕΣ. Ως Ηπειρωτισσα προσκυνω τα αγια κοκκαλα ολων εκεινων των ΗΡΩΩΝ που ηξεραν γιατι ζουσαν γιατι ηρθαν σε αυτη τη ζωη κ ποιος ειναι ο προορισμος τους γιατι ειχαν αξιες κ ιδανικα που ηταν βαθια ριζωμενα στην ψυχη τους στο μυαλο τους. Δυστυχως σημερα δεν υπαρχουν ΗΡΩΕΣ κ αν υπαρχουν ειναι απειροελαχιστοι.Τιμη κ δοξα στα παλικαρια. ΑΘΑΝΑΤΟΙ.

  2. ΚΑΚΗΜΕΡΑ ΠΡΩΤΑ ΘΑ ΣΑΣ ΕΥΧΗΘΩ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΑΝ ΕΧΕΤΕ ΚΑΝΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ Η ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΠΟ ΤΟΥΣ Α ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ 1912 1913 ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΡΗΤΙΚΟΥΣ ΗΡΩΑΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΡΕΥΘΕΡΟΣΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 1 ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΡΗΤΩΝ ΜΕ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗ ΠΕΖΙΚΟΥ ΣΙΝΑΝΙΩΤΗ ΔΗΜ. ΛΑΜΠΡΟ ΣΤΙΣ ΦΟΝΙΚΕΣ ΜΑΧΕΣ ΠΕΝΤΕ ΠΙΓΑΔΙΑ ΣΤΙΣ ΜΑΧΕΣ ΠΕΣΤΩΝ Ο ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΟΑΕΤΟΡΑΧΗ ΜΑΝΩΛΙΩΣΑΣ ΜΠΙΖΑΝΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΚΡΞΤΙΚΟΥΣ ΠΟΥ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΑΚΟΥΣΤΗΚΕ Η ΙΑΧΗ ΑΕΡΑ ΑΘΑΝΑΤΟΙ ΜΕ ΣΕΒΑΣΜΟ ΑΓΓΕΛΟΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ ΑΡΚΑΔΙΑ ΤΗΛ. 6943932374

  3. ΚΑΚΗΜΕΡΑ ΠΡΩΤΑ ΘΑ ΣΑΣ ΕΥΧΗΘΩ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΑΝ ΕΧΕΤΕ ΚΑΝΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ Η ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΠΟ ΤΟΥΣ Α ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ 1912 1913 ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΡΗΤΙΚΟΥΣ ΗΡΩΑΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΡΕΥΘΕΡΟΣΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 1 ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΡΗΤΩΝ ΜΕ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗ ΠΕΖΙΚΟΥ ΣΙΝΑΝΙΩΤΗ ΔΗΜ. ΛΑΜΠΡΟ ΣΤΙΣ ΦΟΝΙΚΕΣ ΜΑΧΕΣ ΠΕΝΤΕ ΠΙΓΑΔΙΑ ΣΤΙΣ ΜΑΧΕΣ ΠΕΣΤΩΝ Ο ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΟΑΕΤΟΡΑΧΗ ΜΑΝΩΛΙΩΣΑΣ ΜΠΙΖΑΝΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΚΡΞΤΙΚΟΥΣ ΠΟΥ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΑΚΟΥΣΤΗΚΕ Η ΙΑΧΗ ΑΕΡΑ ΑΘΑΝΑΤΟΙ ΜΕ ΣΕΒΑΣΜΟ ΑΓΓΕΛΟΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ ΑΡΚΑΔΙΑ ΤΗΛ. 6943932374

  4. ΚΑΛΗΜΕΡΑΣΑΣ ΚΥΡΙΕ ΣΩΤΗΡΗ ΚΑΜΕΝΟΠΟΥΛΕ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΆ ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΑΝ ΕΧΕΤΕ ΚΑΝΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ Η ΠΕΡΙΕΔΙΚΟ ΑΠΟ ΤΩΝ Α. ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥ Σ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 1912 1913 ΜΕ ΘΕΜΑ 21ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1913 ΟΙ ΚΡΗΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 1ΑΝΣΞΣΤΥΗΤΟ ΣΥΝΤΣΓΜΣ ΚΡΗΤΩΝ ΣΥΗΝ ΗΠΕΙΡΟ Η ΑΝ ΕΧΕΤΕ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΡΥΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΟΝΙΚΕΣ ΜΑΧΕΣ ΠΕΝΤΕ ΠΗΓΑΔΙΑ ΜΑΧΕΣ ΠΕΣΤΩΝ ΑΕΤΟΡΑΧΗ ΜΑΝΩΛΙΩΣΑΣ ΜΠΙΧΑΝΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΚΡΗΤΙΚΟΥΣ ΠΟΛΕΜΗΣΤΑΣ ΜΕ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΩΝ ΗΡΩΑ ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΣΡΧΗ ΠΕΖΙΚΟΥ ΛΑΜΠΡΟ ΣΙΝΑΝΙΩΤΗ ΠΟΥ ΑΚΟΥΣΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ Η ΙΑΧΗ ΑΕΡΑ ΑΘΑΝΑΤΟΙ ΜΕ ΣΕΒΑΣΜΟ ΑΓΓΕΛΟΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ 212ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΩΝ 6ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ ΤΗΛ. 6943932374

  5. ΚΑΛΗΣΠΕΡΑ ΣΑΣ ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΑΝ ΕΧΕΤΕ ΚΑΝΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ Η ΠΕΡΙΕΔΙΚΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΊΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΙΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΡΗΤΩΝ 21 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ1913 Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΚΡΗΤΙΚΟΥΣ ΓΡΥΠΑΡΗ ΚΥΡΙΑΚΟ ΜΗΣΤΟΤΑΚΗ ΔΕΛΗΓΙΑΝΑΚΗ ΣΚΟΥΛΑ ΗΡΩΕΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΜΕ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΤΩΝ ΗΡΩΑ ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗ ΠΕΖΙΚΟΥ ΣΙΝΑΝΙΩΤΗ ΛΑΜΠΡΟ ΠΟΥ ΛΑΒΑΝΕ ΣΤΙΣ ΦΟΝΙΚΕΣ ΜΑΧΕΣ ΠΕΝΤΑ ΠΗΓΑΔΙΑ ΜΑΜΕΣ ΠΕΣΤΩΝ ΑΕΤΟΡΑΧΗ ΜΑΝΩΛΙΩΣΑΣ ΜΠΙΖΑΝΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΜΕ ΤΟ 1ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΡΗΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗ ΣΙΝΑΝΙΩΤΗ ΛΑΜΠΡΟ ΠΟΥ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΑΚΟΥΣΤΙΚΕ Η ΙΑΧΗ ΑΕΡΑ ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΑΝ ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΕΧΩ ΤΟ ΤΗΛΕΦΟΝΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΣΩΤΗΤΗ ΚΑΜΕΝΟΠΟΥΛΟ ΜΕ ΣΕΒΑΣΜΟ ΑΓΓΕΛΟΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ ΤΗΛ.6943932374

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Εντός εκτός και επί τα αυτά

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα