28 Οκτωβρίου 1940

Β’ ΜΕΡΟΣ
Ο Γεώργιος Α. Δασκαλάκης, στο τεύχος που εξέδωσε το
1963 με έμμετρες εμπνεύσεις του, καταχωρίζει και μια ιστο-
ρική ρίμα με τίτλο: “Το ΟΧΙ του Σαράντα”, απ’ όπου ανθο-
λογούμε τους παρακάτω δεκαπεντασύλλαβους:
«Ωστε να στέκει Ουρανός θα ’ναι και νυχτοβρόχι,
το ’χουνε του Μεταξά το ΟΧΙ
ο τρανός, ο Μουσολίνης τότες,
το μυαλό, όσο ’χουνε κι οι κότες
επρότεινε του Μεταξά την Κέρκυρα να δώσει
στης Ιταλίας το στρατό να την ε παραδώσει
τη θέλει για τον πόλεμο και όταν τελειώσει
με το “πολύ ευχαριστώ” οπίσω θα τη δώσει…
Και προθεσμία του ’δωσεν ο πρόξενος μιαν ώρα,
να μην μπορεί να κινηθεί να χάσωμε τη Χώρα
την τιμημένη Κέρκυρα, κι αλλη φορά εμπήκε
μα βία πάλι έφυγε, με κλάμα την αφήκε.
Με θάρρος, με γερή καρδιά, με παλικαροσύνη
είπε στον πρόξενο: “Μολών-λαβέ” την, Μουσολίνη
Κτύπησε τα τηλέφωνα, σ’ όλες τις μεραρχίες
«Ελληνες, σήμερο ζητώ, του καθενός θυσίες»
Κι οι Ελληνες ωσάν πουλιά εφτάξαν ενωμένοι
στην προθεσμία ακριβώς, ήταν ετοιμασμένοι.
Και το αντιμετωπίσανε μ’ όλες τους τις δυνάμεις
και του ’ρθε να κουζουλαθεί, γιατί χαμένα πάνε
οι κόποι και τα σχέδια όπου ’χει μελετήσει,
κι όλοι πάνε αιχμάλωτοι και θα ’πιστοχωρήσει…
Στον ποταμό τσι φτάξασι κι ακόμη τσι ζυγώνουν
ζωή δεν περιμένουσι, στον ποταμό τρυπώνουν».

Στη συνέχεια ο ποιητής αναφέρεται στις νίκες των Ελληνικών όπλων στη Βόρειο Ηπειρο και την Αλβανία, στην απελευθέρωση των ελληνικών πόλεων, που ως τότε βρίσκονταν κάτω από την αλβανική σκλαβιά κ.λπ. ενώ μετά την ενίσχυση του εχθρού από τη Γερμανία και το αποτέλεσμα του άνισου αγώνα, ο λαϊκός ποιητής Γεωργ. Α. Δασκαλάκης προβαίνει σε παραινέσεις και δίνει κουράγιο στη χειμαζόμενη Ελλάδα:
«…Μην απαλεπίζεστ’ αδελφοί, τα πράγματα έτσα πάνε
Πάλι με χρόνους με καιρούς, πάλι δικά μας θα’ ναι!…»
Ο σύγχρονός μας Κώστας Β. Κόκκινος μετανάστης μια ζωή  στη Γερμανία έχει εκδώσει ολόκληρο τόμο με τις εμπνεύσεις του. Απαγγέλλει σε εθνικές και λοιπές εκδηλώσεις τις ρίμες του, κι έχει περιλάβει στο θεματολόγιό του μακροσκελέστατη ιστορική ρίμα για τον “Ελληνοϊταλικό πόλεμο” Ανθολογούμε τους παρακάτω στίχους:
“Ειν’ Οκτωβρίου εικοσιοκτώ, γλυκοχαράζει η μέρα
που των σημάντρων η βουή, σκορπούσε στον αέρα.
Τρέμουνε τα καμπαναριά, τα σήμαντρα βουίζουν
άντρες, γυναίκες και παιδιά τον ήχο χαιρετίζουν.
Σύσσωμος ο ελληνικός λαός την ώρα’ κείνη
έδινε την απάντηση στον Ντούτσε Μουσολίνι.
Και πρώτος ο πρωθυπουργός απάντησε στον Γκράτσι
ΟΧΙ, δεν θα άφήσουμε κανέναν να περάσει…
…Κι έγραφεν η διαταγή, να μην αντισταθούμε
στου Ντούτσε τα στρατεύματα, όμορφα να φερθούμε.
Σε ’κείνη τη διαταγή κάτι είχενε ξεχάσει
την Ιστορία του Ελληνα, δεν είχενε διαβάσει.
Στις έξι ώρα το πρωί, προσπέλαση θα κάνει
Κανείς να μην αντισταθεί έγραφε το φιρμάνι.
Δεν ήξερε ότι θα βρει καινούριους Λεωνίδας
αφηνιασμένα κύματα με νέας Σαλαμίνας
Δεν πίστευε ότι θα βρει, νέους Βουλγαροκτόνους
και του Μεγάλου Αλέξαντρου, γενναίους απογόνους
Ο Ντούτσε δε θα διάβασε Ελληνική Ιστορία
π’ οι Ελληνες στο δίκιο τους χυμάνε σα θηρία.
Τι τρέχει Ντούτσε; πού τραβάς; ποιόν θέλεις ν’ ανταμώσεις;
Το χώμα το ελληνικό, μ’ αίμα θα το πληρώσεις!
…Το ΟΧΙ τρέχει σαν βροχή, ο άνεμος το παίρνει
το διασκορπάει στα χωριά, σ’ όλες τις πόλεις μπαίνει
Ολος ο ελληνικός λαός φωνάζει μ’ ένα στόμα
ΟΧΙ θα μείνει αδούλωτο το ελληνικό το χώμα
Οπου κι αν πας, όπου σταθείς, παντού θ’ ακούσεις ΟΧΙ
φρούριο στήνει απάτητο η δοξασμένη λόγχη…»
***
Πάντα πνευματώδης η λαϊκή ρίμα της Κρήτης, μιλεί με περιφρόνηση για τον υπερφίαλο Μουσολίνι:
“Του Μουσουλίνι η κεφαλή κατέβασε μια μέρα,
πως την Ελλάδα στη σκλαβιά θα βάλει πέρα ως πέρα
Διάλε την κουκουνάρα σου, Μπενίτο Μουσολίνι,
και δεν εσυλογιάστηκες στο τέλος τι θα γίνει;
Μπέμπει τσι φτερουγάτους του
μπέμπει και βερσαλλιέρους
να κατεβούν στον Καλαμά,
μιαν Κυριακή ταϋτέρου
Εμπεψε τσι κενταύρους του,
στην Πίνδο να ριχτούνε
και κείνοι μαυροέρημοι γλακούνε να χωστούνε.
Οντας των εγιουργιάρανε τσολιάδες και φαντάροι
σαν τσι λαγούς γλακούσανε και τρέμαν σαν το ψάρι.
Αέρα! οι φαντάροι μας, φούσκωστον οι τσολιάδες,
επιάσανε τσι σαν τ’ αρνιά αιχμάλωτους χιλιάδες.
Μάχουντ’ οι νιοί τση Ρούμελης, τσ’ Ηπειροθεσσαλίας,
τση Θράκης, του Μωριά οι αητοί και τση Μακεδονίας.
Εφτάξανε κι οι Κρητικοί, οι καστροπολεμάρχοι,
στση Τρεμπεσίνας τα βουνά, δίδουν την πρώτη μάχη…
Ετότεσάς ελόγιασε ο μαστροκαμπαλέρο:
-Μα το Μεγαλοδύναμο, δε θα τα καταφέρω,
Μηνά τ’ ο Ντούτσε: -Βόσταξε, κι η άνοιξη κοντεύει.
-Ντούτσε μ’ ο Ελληνικός Στρατός, κακό μου μαγερεύει,
όντε θα ν’ έρθ’ η γι’ άνοιξη, Ντούτσε γιβεντισμένε,
Μπεράτι, Αυλώνας κι Ελμπασάν, ελληνικά θα ν’ είναι!
-Ετσά που την κατάντησες, Ντούτσε την Ιταλία,
μοιάζει με το γραμμάτιο που λήξ’ η προθεσμία!”
Ηταν η χαρισματική έμπνευση του Λευτέρη Μαυρομάτη “εκ Χανιών”, με την ένδειξη “Αθήνα, 1941” και βρίσκεται κατατεθιμένη στο Ιστορικό Αργείο Κρήτης (Χανιά), το οποίο και από τη θεση αυτή ευχαριστούμε, για την παραχώρηση.
_ Ο πασίγνωστος και πραγματικά χαρισματικός ριμαδόρος και λαϊκός ποιητής Γιάννης Χασαπλαδάκης (ή Καβρός) από τα Μετόχια της Σητειας, αφιερώνει στον “Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940”, μιαν εμπνευσμένη ρίμα 154 στίχων, από την οποία θα σας μεταφέρω λίγους:
“-Πολλοί πολέμοι γίνανε, ρυάκι ’τρεξε το αίμα,
μα το Σαράντα ποταμός και το Σαράνατα ένα.
Να τονε κάψει ο θεός οπού ’τανε αιτία,
και θάφτηκαν τόσα παιδιά πάνω στην Αλβανία.
Ο Μουσολίνης ήτανε, που να σκυλογαυγίσει,
να μην ’τονε χωνέψει η γης, εκειά που θα ψοφήσει
Αυτός, ο ψευτοκαίσαρας που ’θελε την Ελλάδα,
με μαντολίνα και βιολιά να κάμει μια καντάδα.
Για κείνο κι ήρθε ύπουλα την “Ελλη” να βυθίσει,
και να βρεθεί μιαν αφορμή να μας σε κατακτήσει.
Κι εμείς για ν’ αποφύγομε την αιματοχυσία,
είπαμ’ «ας το βρει απ’ το Θιό κι από την Παναγία!».
Σαν δεν τον χτύπησ’ η Ελλάς, στέκει και συλλογάται,
τα οκτώ εκατομμύρια, τις λόγχες μας φοβάται.
Τ’ Οκτώβρη τσ’ είκοσι οκτώ, πήγε με ρεντικότα,
ο πρέσβυς του και χτύπησε του Μεταξά την πόρτα.
-Τι τρέχει και με ξύπνησες, στον ύπνου μου τη ζάλη;
Την ανεξαρτησία μας, μας εγγυάσαι πάλι;…
Μα’ κείνος ετρεμούλιαζε, ωσάν τη σουσουράδα.
“-Ο Μουσολίνι, σου ζητά και θέλει την Ελλάδα!…
…Αντί να πει “μολών λαβέ”, εκείνος είπε τ’ ΟΧΙ
εμείς δε σας φοβούμαστε, αν είστε κι άλλοι τόσοι.
Οι λόγχες σας είναι πολλές, όχι όμως πως τρυπούνε,
γιατί θα να ’ναι Ιταλοί οπού θα τις κρατούνε.
Πώς είν’ τα όπλα του πολλά, θαρρεί θα μας φοβίσει,
ας ξέρει ότι μ’ Ελληνες έχει να πολεμήσει…
…Κι αμέσως βγαίνουν στο λαό και τον ειδοποιούνε,
Ελευθερία ή Θάνατος, για σκλάβοι να γενούμε.
Κι είπεν αμέσως ο Λαός, σαν να ’ταν μ’ ένα στόμα:
Ελευθερία ή Θάνατος, να λυώσουμε στο χώμα.
Κάλλιο, να σκοτωθούμενε ένας μας να μη μείνει,
παρά να ζούμε υπόδουλοι, και πού; Στο Μουσολίνι!…
Και τα γεγονότα εκτυλίσσονται αστραπιαία:
…Με της Πατρίδας τη φωνή οι Ελληνες πετούνε,
σαν τα πουλάκια γρήγορα, τ’ άρματα να ζωστούνε,
-Πήγαινετ’ όλοι στο καλό, στης μάχης τα πεδία,
τη Νίκη να μας φέρετε και την Ελευθερία…
Το αποτέλεσμα:
…Της Αλβανίας τα βουνά, γενήκανε σχολείο,
και δάσκαλος είν’ η Ελλάς, μ’ ένα χρυσό βιβλίο.
Εκεί διδάσκει ο δάσκαλος, κι ας πάνε όσοι θέλουν,
να μάθουν όλοι οι λαοί πώς πρέπει να πεθαίνουν.
Της Αλβανίας τα βουνά, πάντά ’ναι χιονισμένα
και τ’ άνθη που φυτρώνουνε μ’ αίμα ’ναι ποτισμένα…
Και οι επιλογικές δεκαπεντασύλλαβες γραμμές, που λένε:
…Εκεί που πέσει Ελληνας, δάφνη θα ξεφυτρώνει,
Και πάνω στα κλωνάρια της θα κελαηδεί τ’αηδόνι.
…Εις τα πεδία της τιμής επέσατε ανδρείως,
λαμπάδες εις τους τάφους σας, θ’ ανάβουν αιωνίως…
…Κι απάνω εις τους τάφους σας, πουλάκια θα πετούνε,
το Χαίρε, ω Χαίρε Ελευτεριά, να σας ε τραγουδούνε…”

Και από μια ρίμα, δημοσιευμένη στο φύλλο της 25/10/1995 (σελ. 6) της εβδομαδιαίας εφημερίδας “Νέοι Ορίζοντες” από το δημιουργό της Ηλία I. Πολυχρονάκη, λίγες στροφές:
“…Ετσ’ έγραφαν οι Ελληνες το Επος του Σαράντα,
και οι νεώτερες γενιές θα το θυμούνται πάντα.
Πως η Ελλάς πολέμησε για την Ελευθερία,
τον ναζισμό, τον φασισμό, αυτά τα δυο θηρία.
Πρώτα στην πρώτη τη γραμμή κι ο γιος κι η θυγατέρα
θά το βροντοφωνάξουνε το ΟΧΙ και ΑΕΡΑ.
Οπως και όταν οι καιροί θελήσουν και οι χρόνοι
τον Ελληνα δεν τον πτοούν θυσίες, ούτε πόνοι.
Οσοι κι αν εδοκίμασαν στης μάχης τα πεδία,
την πάθανε, πληρώσανε, το γράφει η Ιστορία!
Το ΟΧΙ θα ν’ απάντηση, για όποιον θα τολμήσει,
επίβουλα την πόρτα μας, αν θα ξαναχτυπήσει!”

Αυτή η έμμετρη καταγραφή της Ιστορίας, η αφηγηματική λαϊκή ιστορική ρίμα μας, η πολλές φορές φτωχική σε εκφραστικά μέσα, αλλά ένθεα πυρωμένη από βιώματα και αισθήματα, αθανάτισεν πρόσωπα, γεγονότα, ώρες και μεγαλεία της Εποποιίας του θρυλικού ’40.
Γι’ αυτό φλογίζει κι αναφλογίζεται! Γιγαντώνει στήθια και αναθρέφει ήρωες!
Απ’ αυτά τα λαϊκά έμμετρα δημιουργήματα, τα προσυπογραμμένα από τον λαό μας, προσπαθήσαμε να σας μεταφέρουμε κάποια ψήγματα, να ζωντανέψουμε την εποχή του ’40.
– Για να θυμηθούμε, επίκαιρα εφέτος, 78 χρόνους από τότε, τις μεγάλες ώρες του Εθνους μας! Μέσα από τη λαϊκή ποιητική τους έκφραση!
– Για να κάψουμε λιβάνι στην ιερή μνήμη των 7.948 Ηρώων και των Μαρτύρων του Πολέμου του Σαράντα, που πάντα θυμούμαστε!
-Και για να συλλογιστούμε σοβαρά, τ’ ακριβά διδάγματα που μας κληροδότησαν οι Πατέρες μας· πώς δηλαδή ενωμένοι όλοι, γινόμαστε γίγαντες σωστοί και αγονάτιστοι, κι αντιμετωπίζουμε νικηφόρα τον κάθε εισβολέα!…
-Κι ύστερ’ απ’ όλα τούτα, να μπορούμε να πρωτοστατούμε στον αγώνα για το: «Ποτέ πια πόλεμος» έχοντας αδιατάραχτα δεδομένη την σταθερή θέση μας: «της ουδέ σπιθαμήν πατρώας γης, παραχωρήσως».

Σας ευχαριστούμε για τη δαπάνη του χρόνου σας να μας διαβάσετε! Και του χρόνου!

Σημ. Πρώτη δημοσίευση στο πανηγυρικό ένθετο των “Χανιώτικων νέων” της 28-10-1997