28η Οκτωβρίου 1940: Ελληνοϊταλικός πόλεμος

Η ΕΝΔΟΞΗ 5η ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΚΡΗΤΩΝ

Ο Βenito Mussolini, κατά την «εαρινή επίθεση», ελέγχει τις Ελληνικές θέσεις στα Αλβανικά βουνά. Σε κάποιες ομιλίες του ο Μουσολίνι, δια να δικαιολογήση την ήτα του είπε ότι οι Έλληνες πολεμούσαν μαζί με μια άγρια φυλή τους Κρητικούς…

Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΡΑΦΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ 5ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΚΡΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΛΑΣΤΟΓΡΑΦΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΑΡΑΧΤΕΣ

Κατά το πρώτο ήμισυ του 20ου αιώνα στην πολιτική ζωή της Ελλάδος εξελίσσονται γεγονότα, τα οποία ξεπερνούν κάθε έννοια λογικής, αξιοπρέπειας και πολιτισμού.
Εμπλέκονται πολιτικοί και στρατιωτικοί, σε μια ατέλειωτη σειρά από δολοπλοκίες, ίντριγκες, φυλακίσεις, εξορίες, απόπειρες δολοφονίας, δολοφονίες, κινήματα, πραξικοπήματα, δικτατορίες, εκτελέσεις πολιτικών και στρατιωτικών.
Όλα τα παραπάνω είχαν άμεση επίδραση και αντίχτυπο, στον Έλληνοιταλικό πόλεμο, στη μάχη της Κρήτης, στην Κατοχή, όπου Έλληνες συνεργάστηκαν με τους δήμιους του Νταχάου, του Άουσβιτς, των κρεματορίων και των θαλάμων αερίων και στον Εμφύλιο, όπου χάθηκε κάθε ίχνος ανθρώπινης αξιοπρέπειας και πολιτισμού.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ

Ιθάκη 12/4/1871 Αθήνα 29/1/1941 στρατιωτικός–πολιτικός και δικτάτορας.
Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον Εθνικό Διχασμό συντασσόμενος με την παράταξη των βασιλοφρόνων – αντιβενιζελικών.
Το 1917 εξορίστηκε στην Κορσική, παρέα με τον περιβόητο Δ. Γούναρη(Γουδί).
Οι πραγματικοί λόγοι του «όχι» του «Γιαννάκη» στον Μουσολίνη ήταν, πρώτα οικονομικοί, τα Ελληνικά δάνεια από Αγγλία και Γαλλία και στη συνέχεια, η διορατικότης που είχε, σαν έμπειρος και παλαιός στρατιωτικός, να προβλέπει ότι οι δυνάμεις του άξονα αργά η γρήγορα θα έχαναν τον πόλεμο, όπως προέβλεψε και την ήτα του Ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία.
Το 1902 αποφοίτησε στη πολεμική ακαδημία του Βερολίνου, με εμφανείς επιρροές από τον Πρωσικό Μιλιταρισμό. Είχε άριστες σχέσεις με τη βασιλική οικογένεια. Η βασίλισσα Σοφία, αδελφή του Κάϊζερ της Γερμανίας, τον αποκαλούσε «Γιαννάκη».(Ο Κάϊζερ είχε ανακηρυχτεί από τους Τούρκους προστάτης του Ισλάμ.)
Με τον Αγγλο-Γαλλόφιλο Εθνάρχη ήσαν άκρως αντίθετοι. Έλαβε μέρος σ’ όλες τις επιχειρήσεις των Βαλκανικών Πολέμων.
Το 1916 περίπου, με τους Γ. Στρέιτ, Δούσμανη, και τη βασίλισσα Όλγα, επηρέαζαν το Βασιλιά Κων/νο Α΄, διατηρούσαν συνεχή επαφή με το Βερολίνο (εν εξελίξει του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου), στο οποίο διοχέτευαν απόρρητα έγγραφα, με αξιωματούχους της Γερμανικής Πρεσβείας στην Αθήνα.
Από το 1914 προεξοφλούσε την ήτα του Ελληνικού Στρατού, σε περίπτωση επέμβασης στη Μικρά Ασία, δι’ αυτό και δεν ανάλαβε καμία από τις υψηλόβαθμες προτεινόμενες εις αυτόν θέσεις, από τους «πατριώτες» του Γούναρη.

Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΑΤΟΡΑ Ι. ΜΕΤΑΞΑ ΜΕ ΤΑ ΧΑΝΙΑ

Μόλις τρείς μήνες μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας, και οκτώ μήνες, από το θάνατο του Ελ. Βενιζέλου, το πρωί της 7ης Νοεμβρίου 1936, ο δικτάτορας έφθασε στο λιμάνι των Χανίων.
Μόλις πάτησε το πόδι του στην αποβάθρα, είδε στην υποδοχή του, πολυάριθμο στρατό, χωροφυλακή και ελάχιστους μαθητές. Ο λαός των Χανίων απουσίαζε στο σύνολό του. Με το που προχώρησε λίγα μέτρα ακούστηκε μια κραυγή: Ζήτω η δημοκρατία! Θάνατος στο φασισμό! Κάτω η 4η Αυγούστου! Συγχρόνως κυκλοφορούσαν αντιδικτατορικές προκηρύξεις παντού. Αυτά γινόταν σε κάθε βήμα του δικτάτορα.
Τον επόμενο χρόνο υπολόγισε, ότι ο λαός θα είχε ξεχάσει και το Μάιο του 1937 ξαναήλθε μαζί με το βασιλιά Γεώργιο το Β΄. Μόλις ο βασιλιάς πάτησε το πόδι του στην αποβάθρα, ο γενναίος και λαοπρόβλητος δήμαρχος Χανίων Γιάννης Μουντάκης προσφώνησε το βασιλιά μεγαλόφωνα με τα εξής λόγια: « Μεγαλειότατε ο λαός της πόλεως των Χανίων σας καλωσορίζει και σας εύχεται πολλά τα έτη της βασιλείας σας. Ως εκπρόσωπος ……… να καταλύσετε το δυνατόν ταχύτερον την δικτατορίαν και να επαναφέρετε το κοινοβουλευτικόν πολίτευμα ….»
Δύο αξιωματικοί εμπόδισαν το δήμαρχο να συνεχίσει. Σκυφτοί βασιλιάς και Μεταξάς προχώρησαν, ανάμεσα από διπλές σειρές από στρατιώτες, μέχρι την Τριμάρτυρη, για την τέλεση δοξολογίας. Στην πόλη των Χανίων, τα παράθυρα των σπιτιών ήταν κλειστά και κανείς δεν κυκλοφορούσε, μόνο χωροφύλακες στους έρημους δρόμους.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας έγινε επίσημη δεξίωση από τον Γενικό Διοικητή Κρήτης τον περιβόητο Μπότη Σφακιανάκη από το Λασίθι, στην αίθουσα « Χρυσόστομος». Την ώρα της συγκέντρωσης μέλη της Δημοκρατικής Νεολαίας Χανίων διέκοψαν την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και η αίθουσα βυθίστηκε στο σκοτάδι.
Στις 29 Ιουλίου 1938, οι βουλευτές της τελευταίας προ της δικτατορίας βουλής των Ελλήνων, Αριστομένης Μητσοτάκης, Μανώλης Μπακλατζής, Μανούσος Βολουδάκης, μαζί με το δήμαρχο Χανίων Γιάννη Μουντάκη, και το φυγόδικο στρατηγό Μανώλη Μάντακα, αποφάσισαν να ανατρέψουν την δικτατορία και να επαναφέρουν την δημοκρατία. Κατέλυσαν τις αρχές του δικτάτορα για 24 ώρες, έσπασαν τις αποθήκες και πήραν τα όπλα, …..
Το κίνημα απέτυχε. Διαταγή να το καταστείλει είχε πάρει ο πρώτος πρωθυπουργός της γερμανοκρατούμενης Ελλάδας Γεώργιος Τσολάκογλου. Αποτέλεσμα ήταν να γεμίσουν όλα τα μεσαιωνικά φρούρια-φυλακές της Ελλάδος, Χανιώτες κρατούμενους.
Να σημειωθεί ότι ο δικτάτορας Ι. Μεταξάς, όλη την Κρήτη αποκαλούσε «το άπιστο νησί»!!!!!, παρ’ όλο που κατά το κίνημα του 1938, οι άλλοι τρεις νομοί ουδόλως κινήθηκαν….
Κατά τη Μάχη της Κρήτης, οι Κρήτες έμειναν άοπλοι καθ’ όσον το καθεστώς , με πονηριά τους είχε αφαιρέσει 4000 όπλα, τα οποία υποτίθεται ότι θα έστελνε στην Αλβανία. Επίσης δεν όπλισαν το λαό, διότι όπως έλεγε ο υποστράτηγος Κίτσου, «τα όπλα οι χωρικοί θα τα έστρεφον κατά της κυβερνήσεως». (πλοίο «Θαμώνη), κλπ.
Το καθεστώς Βασιλιά-Μεταξά, με τα Χανιά, και κατ’ επέκταση με την Κρήτη, βρισκόταν σε βεντέτα.

Ο ΦΑΝΤΑΡΟΣ ΤΗΣ 5ΗΣ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΚΡΗΤΩΝ ΣΤΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ

Ο Ηλίας Φιλιππίδης στο βιβλίο του «ΚΡΗΤΗ 1941» γράφει:
«…ο τρόπος αντιμετώπισης της 5ης Μεραρχίας, αποδεικνύει όχι μόνο το μίσος των καθεστωτικών της 4ης Αυγούστου κατά των Κρητικών, λόγω των κινημάτων του 1935 και 38, αλλά και την πρόθεσή τους να μην συνεχισθεί ο πόλεμος στην Κρήτη, έτσι ώστε να μην αναδειχθεί το νησί σε προπύργιο του Ελληνισμού. Γι αυτό και αντιμετώπιζαν την 5η Μεραρχία, περισσότερο ως σύνολο πολιτικών ομήρων και καταδίκων , παρά ως στρατιώτες της πατρίδας που υπερέβαλαν τους εαυτούς τους, κατά την εκτέλεσιν των καθηκόντων τους…».
Η ύποπτη πολιτικά 5η Μεραρχία, είχε 1141 νεκρούς, 2025 τραυματίες και 2550 με κρυοπαγήματα και 450 από άλλες ασθένειες. Γιατί;; η 5η Μεραρχία Κρητών, είχε τις μεγαλύτερες απώλειες από τις άλλες Ελληνικές Μεραρχίες ;;
Κάποιοι μειωμένης αντίληψης, και μεγαλωμένοι στα σαλόνια και κρίνοντας με σημερινά δεδομένα την τότε εποχή, αποδίδουν τα κρυοπαγήματα στο ήπιο!!!! κλίμα της Κρήτης. Τους πληροφορώ ότι την εποχή εκείνη, και αργότερα, όλα τα σπίτια στην ορεινή Κρήτη δεν είχαν κάσσες στις πόρτες και η θερμοκρασία ήταν το ίδιο μέσα και έξω. Στην Κρήτη στα ορεινά χωριά το Χειμώνα η θερμοκρασία πέφτει στους -3, -4, -5. Τότε στα ορεινά χωριά έπεφτε ένα και δύο μέτρα χιόνι.
Στους -10 και -20, των βουνών της Αλβανίας, κανένας, απ’ όπου και να κατάγεται δεν αντέχει, και ειδικά με άθλια ένδυση, υπόδηση, πείνα, δίψα, στο χιόνι δίψα, ψείρες κλπ. Αν ακόμη υποθέσομε ότι, για τα κρυοπαγήματα των Κρητικών φταίει το κλήμα της Κρήτης, για τα κρυοπαγήματα, άλλων 27.500 Ελλήνων ποιος φταίει;;;

Αφήγηση φαντάρου 5ης Μεραρχίας Κρητών :

«……..Στις 12 Νοεμβρίου 1940 πήγαμε από Σούδα Θεσσαλονίκη με καράβια. Ποδαρόδρομο πήγαμε Λαγκαδά, απ’ όπου με σιδηρόδρομο μας πήγανε Αμύνταιο και από εκεί με τα πόδια στο μέτωπο…
Μέχρι τις 27 του Γενάρη του 1941 μας ταλαιπωρούσανε στους δρόμους μέχρι να φτάσουμε στην πρώτη γραμμή. Η πείνα, οι ταλαιπωρίες, και τα κρύα του χειμώνα μας είχανε τσακίσει. Τα μουλάρια ψοφούσανε το ένα μετά το άλλο, από τη πείνα και το κρύο. Λίγα αλεσμένα χαρούπια που τους φέρνανε, τα κλέβανε οι στρατιώτες και τα τρώγανε αυτοί…
Ο μέραρχός μας Παπαστεργίου είχε δηλώσει επανειλημμένως, ότι θα μαυροφορέσει την Κρήτη, εκδικούμενος τους Κρητικούς για τα δημοκρατικά τους αισθήματα, γιατί είχαν επαναστατήσει ενάντια στο Μεταξά….
Τα ξημερώματα της 28ης Γενάρη πιάσαμε θέση για επίθεση.… είμαστε νηστικοί από την προηγούμενη μέρα και μας λέγανε ότι θα κάνανε διανομή συσσιτίου την επομένη, υπολογίζοντας σε οικονομία λόγω των σκοτωμένων…
Άρχισε η επίθεση να καταλάβομε το ύψωμα 1812. Από τα 12 πολυβόλα που είχε ο λόχος μας δούλεψαν μόνο τα 5 ελλείψει ορυκτελαίου. Ο σκοπός δεν πέτυχε και περάσαμε τη νύχτα καθισμένοι πάνω στο κράνος, με το αντίσκηνο στη πλάτη, τρέμοντας από το κρύο, καθ’ όσο είχε χιόνι και χωρίς φαί…..
Την άλλη μέρα επιτεθήκαμε πάλι στο ύψωμα και το καταλάβαμε αλλά πέσαμε στα πυρά του δικού μας πυροβολικού και σκοτώθηκαν τουλάχιστον 15 δικοί μας.
Τώρα έπρεπε να κρατήσουμε το ύψωμα, καθ’ όσων το είχε καταλάβει το 5ο σύνταγμα Τρικάλων δύο φορές και τους το είχαν πάρει πίσω οι Ιταλοί.
Για να μην πάει το αίμα χαμένο, τρέξαμε και βγήκαμε πάνω στο ύψωμα. …. Πέσαμε στην προπαρασκευή του Ιταλικού πυροβολικού. Μας κατασπαράξανε…. Όλοι οι άνδρες του στοιχείου μου είτε σκοτώθηκαν είτε τραυματίστηκαν, και έμεινε μονάχα ο σκοπευτής, Σηφοπολάκης Μανούσος από τ’ Ασκύφου Σφακίων, και ανάλαβε γεμιστής ο δεκανέας Αντωνοβαρδάκης Αρτέμης από την Παλιόχωρα Σελίνου, γιατί είχε χάσει το δικό του πολυβόλο.

Αρτέμιος Αντωνοβαρδάκης (φωτ. Λ. Μπασιάς)

Την ώρα που τοποθετούσαμε το πολυβόλο, άκουσα το σφύριγμα μιας οβίδας που νόμισα ότι θα έπεφτε πάνω μου. Με δόνησε και μ’ άφησε αναίσθητο και όταν συνήλθα διαπίστωσα ότι ήμουνα τραυματισμένος και σκεπασμένος με χιόνια.
Κοιτάζω και βλέπω, το πολυβόλο παραμορφωμένο ριγμένο δίπλα, το γεμιστή πεταγμένο 10 μέτρα πέρα, ολόμαυρο, γινομένο κιμά, ζυμωμένο με τα ρούχα του. Βλέπω το σκοπευτή 2 μέτρα από το πολυβόλο και ζούσε ακόμη και μόλις με είδε μου ζήτησε βοήθεια. Τον έπιασα από τις μασχάλες και τον έσυρα ποιο πέρα και πέθαινε στα χέρια μου. Και οι δύο ήσαν μοναχογιοί.
Πήρα τα πυρομαχικά τα έδωσα δίπλα σε ένα άλλο πολυβόλο, έπιασα θέση ποιο πέρα και έβαζα με το όπλο. Ήτανε τόσο σφοδρή η αντεπίθεση, που αν δεν είμαστε μεθυσμένοι από το μακελειό και να μην λογαριάζουμε τίποτα άλλο παρά να μην πάει το αίμα που χύθηκε χαμένο, θα χάναμε τη μάχη, γιατί είχαμε μείνει λίγοι, ενώ αυτοί ήταν πολυάριθμοι και με καλύτερο οπλισμό.
Τους αποκρούσαμε τους κυνηγήσαμε και καταλάβαμε και το ύψωμα 1923, το ψηλότερο της Τρεμπεσίνας , που δεν ήταν στον αντικειμενικό σκοπό. Στο πεδίο της μάχης το χιόνι είχε σκεπαστεί από νεκρούς, γυλιούς και όπλα. Από 160 άνδρες πού είχε ο λόχος μας μείναμε 35. Φτύναμε 2 μέρες μαύρο σάλιο από τη κάπνη.
Μείναμε και κείνο το βράδυ νηστικοί μέχρι την άλλη μέρα το μεσημέρι….. τροφή μας φέρνανε μια μέρα, πολύ λίγη και ξηρά, και δύο δεν μας φέρνανε. Μοιραζόμαστε 1,800 γρ. ψωμί 14 άτομα. Τρώγαμε βρομότυρο, κορινθιακή σταφίδα γεμάτη άμμο και κονσέρβες κόρνε μπίφ χωρίς νερό. Τρώγαμε χιόνι αλλά αντί να ξεδιψάσεις καίγεσαι περισσότερο……

Ιταλοί στρατιώτες, ομηρικά πράξαντες, έθαψαν Έλληνα στρατιώτη και πάνω από τον τάφο, τοποθέτησαν ξύλινο σταυρό και έγραψαν : « στρατιώτης Έλληνας –άγνωστος».

Έπιασε μεγάλη χιονοθύελλα που κράτησε μέρες…… Οι ψείρες δεν μας αφήνανε ένα λεπτό ήσυχους, αλλά ως ένα σημείο ωφελούσανε γιατί εξιούμαστε και άναβε το αίμα μας και ζεσταινόμαστε κάπως….
Το αντίσκηνο από το βάρος του χιονιού βούλιαξε. Βγήκαμε έξω το ξαναστήσαμε καλύτερα και ξαναμπήκαμε. Σε δύο ώρες πάλι τα ίδια, αυτό επαναλήφθηκε 5 φορές, και είχαμε τρελαθεί να τσαλαβουτούμε στα χιόνια.
Άμα ήταν καλοσύνη ερχόταν πολλά Ιταλικά αεροπλάνα και μας βομβάρδιζαν, αλλά δικά μας δεν φαινόταν κανένα, και λέγαμε : «ήντα καμε ο Μεταξάς τα λεφτά που μάζωξε με τσ’ εράνους υπέρ τσ’ αεροπορίας;»…. ( σ.σ. όντος μέχρι την δεκαετία του 1970 επικρατούσε και λεγόταν, όταν κάτι χανόταν, ότι πήγε υπέρ της αεροπορίας …του Μεταξα)
Η μεραρχία μας είχε κάνει στην πρώτη γραμμή καιρό και δι αυτό έπρεπε να γυρίσει στα μετόπισθεν, αλλά ο μέραρχος μας Παπαστεργίου, στις προτάσεις που του κάνανε οι ανώτεροί του για αντικατάσταση από άλλη μονάδα, απαντούσε ότι οι άνδρες μου έχουνε την δύναμη και την ικανότητα να συνεχίσουν να μάχονται. Αυτό το έκανε για να εκδικηθεί τη δημοκρατική Κρήτη.

Ο ΥΠΟΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ 5ΗΣ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ

Διονύσιος Παπαδόγγονας από Πεταλίδι Μεσηνίας

Αξιώματα και βραβεύσεις

Ανώτερος Ταξιάρχης του Τάγματος του Φοίνικα, Χρυσός Σταυρός του Τάγματος του Φοίνικα, Αργυρός Σταυρός του Τάγματος του Σωτήρος, Διασυμμαχικό Μετάλλιο Νίκης (Ελλάδας), Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας, Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων (Ελλάδα), Χρυσό Αριστείο Ανδρείας, Πολεμικός Σταυρός.
Διονύσιος Παπαδόγγονας : συνεργάτης των Ναζί, και ιδρυτής των Ταγμάτων Ασφαλείας στην Πελοπόννησο. Σκοτώθηκε κατά τα Δεκεμβριανά στο Γουδί.
Στις 25 Απριλίου 1944 τουφέκισε 110 Έλληνες σε αντίποινα για τη δολοφονία του Γερμανού στρατηγού Κρεχτ από τον ΕΛΑΣ. Εκτός των παραπάνω πρέπει να αναφερθούμε και στην προσωπική ευχαριστήρια επιστολή που του έστειλε ο Χίτλερ, δια την σφαγή των 110 Έλληνων. Είχε προηγηθεί και η σφαγή 200 πατριωτών δια τον αυτό λόγο από τους Ναζί.
Ακόμη πρέπει να αναφερθούμε και στην απαντητική επιστολή του Χίμλερ, προς τον Παπαδόγκωνα, δια τα συγχαρητήρια που έστειλε ο Παπαδόγγονας, δια τη σωτηρία του Φίρερ, κατά τη απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ, από τον Σταουφενμπέργκ (20/7/1944).