Πριν από 72 χρόνια, έπεσε η μαύρη αυλαία του δράματος της εμφύλιας αλληλοσφαγής 1946-1949.
Η τραγωδία αυτή ουσιαστικά ξεκίνησε από τα «Δεκεμβριανά» του 1944, για να συνεχιστεί χωρίς θερμοπολεμική σύγκρουση ελλήνων εναντίον ελλήνων, αλλά με τα ψυχροπολεμικά επακόλουθα της περιόδου 1949-1975. Δηλαδή σύνολο 30 χρόνια αιματηρού και πολιτικο-κοινωνικού Διχασμού.
Σε αυτήν ακριβώς την περίοδο (1944-1974), η κεντρική και βόρεια Ευρώπη όχι απλώς επούλωσε τις πληγές της, από τον πόλεμο κατά του γερμανικού ναζισμού, αλλά με σταθερά και αδιάκοπα βήματα, προχώρησε σε καλπάζοντα οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό εκσυγχρονισμό. Με άλλα λόγια, η χώρα μας χρεώθηκε τουλάχιστον 30 χρόνια στασιμότητας και αναχρονισμού, με τις μετεμφυλιοπολεμικές ψυχώσεις που διατάραξαν σημαντικά την πορεία μας προς τη Συναδέλφωση, αλλά και μας οδήγησαν σε μια σχεδόν ισόβια εξάρτηση από δυνάμεις, που ποικιλοτρόπως μας συνέδραμαν οικονομικά στην πορεία μας προς την ανασυγκρότηση.
Το ερώτημα που βασάνισε τις μεταπολεμικές και μετεμφυλιοπολεμικές γενιές της Ελλάδας, ήταν εάν μπορούσε ν’ αποφευχθεί η εμφύλια σύγκρουση, ώστε να μην επικρέμαται στις πλάτες μας, το στίγμα μιας κοινωνίας της διχόνοιας και της ασυνεννοησίας. Σ’ αυτό λοιπόν το ερώτημα η απάντηση, στο μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής αλλά και της διεθνούς κοινής γνώμης, είναι ότι η αδελφοκτόνος αυτή σύγκρουση θ’ αποφευγόταν, εάν το υπό την καθοδήγηση του Νίκου Ζαχαριάδη ΚΚΕ δεν έκανε την αποχή από τις βουλευτικές εκλογές του 1946. Μάλιστα, σύμφωνα με τις τότε δημοσκοπικές εκτιμήσεις, που δεν είχαν την τεχνολογική τελειότητα των σημερινών πολιτικών ερευνών, το ΚΚΕ εάν μετείχε σ’ αυτές τις εκλογές, θα έμπαινε στο κοινοβούλιο με τουλάχιστον 50 έδρες.
Έτσι, το ελληνικό ΚΚ θ’ ακολουθούσε την εποικοδομητική πορεία στον κοινοβουλευτικό βίο, που ακολούθησαν τα αδελφά ΚΚ της Γαλλίας και Ιταλίας. Στο σημείο αυτό κρίνεται σκόπιμη μια σύντομη αναφορά σε εξέχουσες ηγεσίες των ΚΚ Γαλλίας και Ιταλίας μαζί με κορυφαίους εκπροσώπους της Διανόησης και της Τέχνης όπως στη Γαλλία ο γενικός γραμματέας του ΚΚ Ζωρζ Μαρσαί (1972-1994) και σημαντικοί εκπρόσωποι του γαλλικού πολιτισμού και των επιστημών όπως οι Λουί Αραγκόν, Φρεντερίκ Ζολιό Κιουρί, Πάμπλο Πικάσο και Ροζέ Γκαροντί. Στην Ιταλία, την ίδια εποχή, θα διακριθούν οι πολιτικές φυσιογνωμίες των Παλμίρο Τολιάτι (1938-1964), Λουίτζι Λόνγκο (1964-1972) και Ενρίκο Μπερλινγκουέρ (1972-1984).
Οι αλλαγές του Κώστα Κολιγιάννη
Εναργέστερα όμως παρουσίασε αυτές τις καλώς νοούμενες χαμένες ευκαιρίες για το ελληνικό ΚΚ αλλά και τον ελληνικό κοινοβουλευτισμό, ο α’ γραμματέας του ΚΚΕ Κώστας Κολιγιάννης, ο οποίος υπό την ιδιότητα του αιρετού αξιώματός του, στην περίοδο του 1950 και μέχρι το 1972 που αποσύρθηκε από την πολιτική. υποστήριξε ρητά, ότι η αποχή του ΚΚΕ από τις εκλογές του 1946 ήταν και το έναυσμα που πυροδότησε το αιματοκύλισμα του 1946-1949 στην Ελλάδα, με τα επίχειρα των 55.000 πολιτικών προσφύγων και το ημιεπίσημο έως επίσημο αστυνομικό κράτος με τις εκτοπίσεις, τις φυλακίσεις και τις πορείες προς το εκτελεστικό απόσπασμα.
Ίσως την πιο σθεναρή αρνητική απάντηση σ’ αυτό το διχαστικό κλίμα, που δηλητηρίασε τον ελληνικό κοινωνικό βίο, την έδωσαν χιλιάδες ανώνυμοι έλληνες και ελληνίδες και της δεξιάς, της κεντροδεξιάς, αλλά και της κεντρώας, αριστερής και κεντροαριστερής πλευράς, που συμπεθέρεψαν μεταξύ τους, με γάμους αγάπης και ομόνοιας.
Ίσως το γεγονός αυτό ν’ αποτελεί την πιο κραυγαλέα απάντηση στις διχαστικές εμμονές που καλλιεργήθηκαν από τους επαγγελματίες καλλιεργητές του κοινωνικού Διχασμού…
Το ίδιο ακριβώς συνέβη στην πατρίδα μας, στους περισσότερους τομείς της επαγγελματικής και κοινωνικής συμβίωσης, όπως περισσότερο στους μαθητές και μαθήτριες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και λιγότερο στους φοιτητές και τις φοιτήτριες των ΑΕΙ, που αντιστοίχως μαθήτευσαν και σπούδασαν στα ίδια θρανία, στα ίδια εργαστήρια και στα ίδια αμφιθέατρα, γυρίζοντας σχεδόν όλοι την πλάτη τους στον κοινωνικό και πολιτικό διχασμό.
Τελικά το 1983 άνοιξε η νέα πολιτική συμφιλιωτική αυλαία, με την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, την παλιννόστηση των πολιτικών προσφύγων και λίγο αργότερα με την άρση των συνεπειών του εμφυλίου πολέμου.