ΣΤΗΝ ΚΡΟΑΤΙΑ

Ζάγκρεμπ
Με την έκθεση φωτογραφίας “Ποταμοί της Κροατίας” τέθηκε σε τροχιά εκκίνησης εθνική εκστρατεία για την προστασία του υδάτινου πλούτου της χώρας, με στόχο αφ’ ενός την προβολή της ανεκτίμητης και ανεξερεύνητης ομορφιάς των φυσικών οικοτόπων και αφ’ ετέρου την υπενθύμιση ότι απαιτείται ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων, καθώς δεν είναι ανεξάντλητοι.
Η  έκθεση φωτογραφίας «Ποταμοί της Κροατίας», που διοργανώθηκε στο Ζάγκρεμπ, θα αποτελέσει τη βάση για μία μεγάλη μονογραφία, με θέμα τα κροατικά ποτάμια, στην οποία θα παρουσιάζεται η πλούσια φυσική κληρονομιά της χώρας και ταυτόχρονα θα προωθούνται η οικολογική δράση και οι δυνατότητες τουριστικής αξιοποίησης των υδάτινων οικοσυστημάτων, δήλωσε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο δημιουργός της, ο βιολόγος, ερευνητής, φωτογράφος και συγγραφέας, Γκόραν Σάφαρεκ, ο οποίος έχει αφιερώσει τη ζωή του στη διατήρηση και βελτίωση της φυσικού περιβάλλοντος.
 «Τα κροατικά ποτάμια είναι άγνωστος θησαυρός και δεν υπάρχει μέχρι τώρα βιβλιογραφία για το σύνολό τους. Προβάλλουμε το πιο πολύτιμο κομμάτι της Κροατίας – τα ποτάμια μας. Στόχος είναι να επικεντρωθεί η προσοχή της κοινής γνώμης στην ομορφιά τους, αλλά και στους κινδύνους που απειλούν τα ποτάμια», τόνισε ο κ. Σάφαρεκ, υπογραμμίζοντας ότι η πολιτιστική και φυσική κληρονομιά είναι από τις σπουδαίες πτυχές που είναι σε θέση να προβάλει η Κροατία.
Στην έκθεση παρουσιάζονται διάφορες φωτογραφίες ποταμών απ’ όλες τις περιοχές της Κροατίας -ορεινές, πεδινές και από τα παράλια της Αδριατικής- που συνιστούν συνδετικό κρίκο για την εκπομπή σήματος κινδύνου για τη διάσωση των οικοσυστημάτων από τη μόλυνση και την καταστροφή.
Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται φωτογραφίες υποβρύχιες κι εναέριες, με σπάνια είδη ζώων και πουλιών.
Στην Κροατία, μία χώρα πλούσια σε υδάτινους πόρους, καθώς διαθέτει κατά μέσον όρο 9.500 κυβικά μέτρα πόσιμου νερού ανά κάτοικο, ετησίως, η ανθρώπινη παρέμβαση στα ποτάμια δεν είναι τόσο εκτεταμένη όσο στην υπόλοιπη Ευρώπη.
«Προστατεύουμε ακόμη τα πεδινά ποτάμια. Για παράδειγμα, ο Ντράβα και ο Μούρα έχουν ακόμη φυσική δυναμική, με εξαιρετικά πολύτιμους υδροβιότοπους: διακλαδώσεις, μηνοειδείς λίμνες, αλλουβιακά (υδρόφιλα) δάση και λιβάδια», εξήγησε ο κ. Σάφαρεκ.
«Στα ποτάμια οφείλεται η βιοποικιλότητα και τα σπάνια είδη ζώων, πτηνών και φυτών που συναντώνται στην Κροατία και είναι υπό εξαφάνιση στην υπόλοιπη Ευρώπη», πρόσθεσε.
Κάστορες, οχθοχελίδονα, μαύροι πελαργοί και πολλά άλλα είδη, που προστατεύονται αυστηρά σε όλη την Ευρώπη και κατοικούν στους υδροβιότοπους της Κροατίας, είναι οι “πρωταγωνιστές” των φωτογραφιών του Γκόραν Σάφαρεκ.
«Ιδιαίτερης σημασίας είναι τα είδη πτηνών που φωλιάζουν σε εκτάσεις με χαλίκια και άμμο. Οι οικότοποι αυτοί δεν είναι μόνο πολύ σημαντικοί για την άγρια ζωή, αλλά αποτελούν και συστήματα τεράστιας φυσικής εξυγίανσης του περιβάλλοντος, ανεκτίμητα για τη γεωργία, τα δάση και για άλλα πεδία», τόνισε. Ο φωτογραφικός φακός εστίασε, επίσης, στα όμορφα ποτάμια με τους καρστικούς σχηματισμούς. «Το χαρακτηριστικό τους είναι συχνά τα ιζήματα τραβερτίνη, που δημιουργούν θαυμάσιους καταρράκτες, όπως στις λίμνες Πλίτβιτσα, ένα από τα Εθνικά Πάρκα της χώρας. Το νερό, ολοκληρωτικά, μεταμορφώνει το τοπίο, κυρίως τα άνυδρα και βραχώδη τμήματα στις όχθες των ποταμών», υπογράμμισε ο κ. Σάφαρεκ.
Αναφερόμενος στα κίνητρα που τον ώθησαν στη συμμετοχή του στην εκστρατεία για τη διάσωση των ποταμών της Κροατίας, ο κ. Σάφαρεκ υπογράμμισε ότι είναι πολλά, αλλά βασίζονται σε δύο αρχές, στο ότι παρά τη σπουδαιότητα και τη σημασία τους, τα ποτάμια δεν αναγνωρίζονται ως κάτι το ιδιαίτερο και αναγκαίο και συνεπώς υφίστανται καταστροφές.
 «Ο οργανισμός που διαχειριζόταν την κομμουνιστική περίοδο τις υδάτινες πηγές, Hrvatske Vode, έχει το μονοπώλιο και ο τρόπος διαχείρισης των υδάτινων πόρων είναι πλήρως απαρχαιωμένος. Τα ποτάμια στην Ευρώπη προστατεύονται, σήμερα, με αυστηρή νομοθεσία και οδηγίες, όπως η Οδηγία Πλαίσιο για το Νερό. Στην Κροατία, αντίθετα, σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των υδάτινων πόρων εφαρμόζεται, ό,τι ισχύει από τη δεκαετία του 1950. Κανονισμοί άσκοποι και απίστευτα υπερεκτιμημένοι», ανέφερε ο κ. Σάφαρεκ.
«Αυτό είναι το παράδοξο: Η Ευρώπη σε μεγάλο βαθμό έχασε τα φυσικά ποτάμια και τώρα επενδύει πολλούς πόρους για την αποκατάστασή τους, ενώ η Κροατία έχει πολλά φυσικά ποτάμια, τα οποία με αστραπιαίους ρυθμούς υφίστανται καταστροφή. Η Ευρώπη έμαθε ότι τα προστατευμένα ποτάμια είναι περισσότερο πολύτιμα για τους ανθρώπους και για τη φύση και έχουν μεγαλύτερη οικονομική, αλλά κυρίως και μη οικονομική αξία (υγεία, ποιότητα ζωής), τόνισε.
Στόχος του προγράμματος είναι -μέσω των φωτογραφιών, αλλά και διαλέξεων και παρουσιάσεων σε όλη τη χώρα- η ευαισθητοποίηση του κοινού και η ένταξη όσο το δυνατόν περισσότερων ατόμων στην εκστρατεία για την προστασία των ποταμών της Κροατίας, μιας χώρας που αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό, κυρίως όμως για τις παραλιακές ακτές της.
Η σημασία των ποταμών στη ζωή των κατοίκων της Κροατίας παραμένει τεράστια, παρ’ ότι, σύμφωνα με τον κ. Σάφαρεκ, σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο, παραβλέφθηκε.
«Το κομμουνιστικό καθεστώς εξέλαβε τη φύση ως πηγή, την οποία εκμεταλλεύτηκε για την πρόοδο – αλλά με κοντόφθαλμη λογική. Η επιστήμη απέδειξε ξεκάθαρα ότι η προστασία ενός ποταμού είναι πιο ευεργετική για τον τοπικό πληθυσμό, απ’ ότι τα έργα για την ρύθμιση της ροής του», ανέφερε.
Την υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος ακολούθησε και η αλλοίωση του παραδοσιακού τρόπου ζωής, η καταστροφή της γεωργίας, του πολιτισμού που συνδέεται με τα ποτάμια για μία μηχανιστική ανθυγιεινή κοινωνία, σύμφωνα με τον κ. Σάφαρεκ.
«Οι άνθρωποι έχασαν τους δεσμούς με τη φύση. Βασιζόμαστε συνεπώς μόνο στον τουρισμό και στην εκμετάλλευση της σύγχρονης γης με έναν τρόπο που θα δείξει σ’ αυτούς τους ανθρώπους ότι είναι πολύ καλύτερα να έχουν ένα όμορφο ποτάμι στο πίσω μέρος της αυλής του σπιτιού τους», τόνισε.
 Για την προστασία των ποταμών αναπτύσσουν τα τελευταία χρόνια διασυνοριακή συνεργασία κυβερνητικές οργανώσεις από την Κροατία, την Αυστρία, τη Σλοβενία, την Ουγγαρία και τη Σερβία. Η στήριξη από την πλευρά της διεθνούς κοινότητας, από ευρωπαϊκούς οργανισμούς και διεθνείς μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως η WWF και η Euronatur είναι κρίσιμη, σύμφωνα με τον κ. Σάφαρεκ.
Ο Γκόραν Σάφαρεκ έχει λάβει μέρος σε ερευνητικές αποστολές σε όλο τον κόσμο και συνεργάζεται με περιοδικά γεωγραφικού και επιστημονικού ενδιαφέροντος, όπως τα «National Geographic», «Geo» και «Meridijani». Ταξιδεύει συχνά σε τροπικές χώρες, στο πλαίσιο έρευνας για την εξέλιξη των βάτραχων των τροπικών.
Ο Γκόραν Σάφαρεκ έχει εκπονήσει ερευνητικές, καταγραφικές μελέτες για το περιβάλλον προσπαθώντας να προωθήσει την επιστήμη, τη φύση και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
 Για την έκθεση «Ποταμοί της Κροατίας» και την εκστρατεία προστασίας τους συνεργάστηκε με τον Τόμισλαβ Σόλιτς, ακτιβιστή για την προστασία του περιβάλλοντος και κυρίως των υδροβιότοπων της Κροατίας.