Του Φίλιππου Ζάχαρη
Η Κίνα για πολλοστή φορά στο στόχαστρο οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων για πολλαπλές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε βάρος της εθνοτικής ομάδας των Ουιγούρων. Συγκρούσεις και ανθρώπινες απώλειες σε μια χώρα όπου οι ειδήσεις βγαίνουν κυριολεκτικά με το σταγονόμετρο. Πολλά τα θύματα, άγνωστο το μέλλον της τύχης των Ουιγούρων.Σε μεγάλες απώλειες οδήγησε η πρόσφατη σύγκρουση μεταξύ των Ουιγούρων και των κινέζων Χαν στην αυτόνομη περιφέρεια Ξιντζιάνγκ στην Κίνα. Σειρά τώρα έχει ο κινέζικος στρατός που επενέβη και επιτέθηκε στους Ουιγούρους, στο όνομα της διατήρησης της έννομης τάξης. Η επαρχία Ξιντζιαγκ είναι μια αυτόνομη περιοχή της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, όπως και το Θιβέτ, αλλά οι περίπου 8,5 εκατομμύρια μουσουλμάνοι Ουιγούροι, τουρκικής καταγωγής εθνότητα που ζουν εκεί και σε γύρω περιοχές, λένε πως καταπιέζονται και ζητούν κάτι παραπάνω, την ανεξαρτησία τους, την οποία είχαν και στις αρχές του αιώνα πριν τους κάνει τμήμα της η κουμμουνιστική Κίνα. Ο εξόριστος ηγέτης τους δήλωσε ότι, με βάση πληροφορίες, οι Ουιγούροι που έχασαν τη ζωή τους στις πρόσφατες συγκρούσεις στην επαρχία Ξιντζιάνγκ ανέρχονται σε περίπου 800. Ο κινέζικος στρατός, από την άλλη κάνει λόγο για περίπου 150. Το πρόβλημα της κατάστασης των Ουιγούρων αναδείχθηκε με την τέλεση των Ολυμπιακών αγώνων στην Κίνα. Οι μεγάλες εθνοτικές μειονότητες της Κίνας στα δυτικά της χώρας, σε περιοχές που κατοικούνται από Θιβετανούς και στην κυρίως Μουσουλμανική επαρχία της Αυτόνομης Περιφέρειας Ξιντζιάνγκ Ουιγούρ, εξακολουθούν να υφίστανται από χρόνια συστηματικές διακρίσεις. Αυτή είναι και μία από τις πιο σημαντικές αιτίες και του ξεσηκωμού των τελευταίων ημερών. Η περιθωριοποίηση των Ουιγούρων, οι συστηματικές παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους αλλά και η μεταχείρισή τους σαν πολίτες δεύτερης και τρίτης κατηγορίας, προκάλεσαν τα τελευταία αιματηρά επεισόδια. Όμως το ιστορικό των συγκρούσεων στην εν λόγω περιοχή είναι εξίσου πλούσιο. Και οι δύο αυτές περιοχές έζησαν το 2008 μερικές από τις χειρότερες ταραχές των τελευταίων ετών. Οι διαμαρτυρίες Θιβετιανών μοναχών τον περυσινό Μάρτιο και οι διαμαρτυρίες άλλων μοναχών που ακολούθησαν, ζητούσαν να σταματήσουν οι εκστρατείες πολιτικής εκπαίδευσης που επέβαλε η κυβέρνηση και να χαλαρώσουν οι περιορισμοί στην άσκηση των θρησκευτικών πεποιθήσεων. Βία ξέσπασε όταν στις διαμαρτυρίες προστέθηκαν Θιβετιανοί λαϊκοί, εκφράζοντας μακροχρόνια παράπονα, μεταξύ άλλων για τον, όπως θεωρούν, αποκλεισμό τους από τα οφέλη της οικονομικής ανάπτυξης και για την εξασθένηση της θιβετιανής κουλτούρας και εθνοτικής ταυτότητας μέσω κυβερνητικών πολιτικών. Μερικοί διαδηλωτές επιτέθηκαν τότε εναντίον μεταναστών Χαν και των επιχειρήσεών τους στη Λάσα, όμως οι διαμαρτυρίες συνεχίστηκαν στις περισσότερες των περιπτώσεων ειρηνικά σε όλες τις περιοχές του Θιβέτ. Οι κινεζικές αρχές ανέφεραν τελικά ότι 21 άνθρωποι δολοφονήθηκαν από βίαιους διαδηλωτές και ότι περισσότερα από 1.000 άτομα, που είχαν τεθεί υπό κράτηση κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων, αφέθηκαν ελεύθερα. Θιβετιανές οργανώσεις στο εξωτερικό ανέφεραν, από την άλλη πλευρά, ότι είχαν φονευθεί περισσότεροι από 100 Θιβετανοί και εκτιμούσαν ότι τουλάχιστον μερικές εκατοντάδες παρέμεναν υπό κράτηση στο τέλος του περασμένου έτους. Οι ακριβείς αριθμοί είναι δύσκολο να προσδιοριστούν, διότι οι αρχές αρνήθηκαν την πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης και τους ανεξάρτητους παρατηρητές. Στην Ξιντζιάνγκ, το περυσινό καλοκαίρι, ο Γουάνγκ Λετσουάν, Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος στην Ξιντζιάνγκ, κήρυξε μάχη «ζωής και θανάτου» εναντίον της «αποσχιστικής τάσης» των Μουσουλμάνων Ουιγούρων. Οι αρχές επικαλέστηκαν μια σειρά βίαιων περιστατικών από φερόμενους ως τρομοκράτες για να δικαιολογήσουν ένα κύμα σαρωτικής καταστολής και συνέχισαν τον στενό τους έλεγχο στις θρησκευτικές πρακτικές, που περιλάμβανε την απαγόρευση σε όλους τους κυβερνητικούς υπαλλήλους και τα παιδιά να τελούν λατρευτικές εκδηλώσεις στα Μουσουλμανικά τεμένη. Οι κινεζικές αρχές ανέφεραν ότι περισσότεροι από 1.300 άνθρωποι συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους με κατηγορίες τρομοκρατίας, θρησκευτικού εξτρεμισμού ή άλλων παραβάσεων των νόμων περί κρατικής ασφάλειας, και σε 1.154 απαγγέλθηκαν επίσημα κατηγορίες ή αντιμετώπισαν δίκες ή διοικητικές κυρώσεις. Και πάλι τώρα έχουμε επανάληψη του ίδιου σκηνικού. Οι Ουιγούροι εξεγέρθηκαν, επιτέθηκαν κατά των κινέζων Χαν και η καταστολή από την πλευρά του κινεζικού στρατού στράφηκε εναντίον τους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην πρόσφατη καταστολή κατά των Ουιγούρων επενέβη και η Τουρκία, καταδικάζοντας τις διώξεις σε βάρους της τουρκόφωνης εθνοτικής ομάδας από τον κινεζικό στρατό. Η κατάσταση στην περιοχή φαινομενικά έχει ηρεμήσει, όμως το πρόβλημα με τη μεταχείριση των Ουιγούρων παραμένει και δεν αποκλείεται να ξαναδούμε παρόμοιες σκηνές συγκρούσεων στο εγγύς μέλλον. Ταυτόχρονα και μεγάλη καταστολή από την πλευρά του κινέζικου στρατού, στο όνομα της διατήρησης της τάξης σε μια χώρα όπου οι ειδήσεις βγαίνουν με το σταγονόμετρο.
