Τα πρώτα Λαφονήσια έγιναν την 1η Κυριακή του Μάη το 1979. Αιτία κι αφορμή η ερώτηση ενός μαθητή στο Δημοτικό Σχολείου Κεφαλίου Βάθης.
– Κύριε έγινε η σφαγή στο Λαφονήσι; Γιατί δεν την αναφέρει ο ιστορικός χάρτης;
Την απάντηση την έδωσε ο δάσκαλος μαζί με τους μαθητές, ανεβάζοντας στη σχολική σκηνή “Το δράμα του Λαφονησιού”. Οι ίδιοι μαθητές αργότερα βοήθησαν στην ύψωση του Μ. Σταυρού της Θυσίας πάνω από το Τουρκαύλακο. Ετσι ξεκίνησαν και στη συνέχεια καθιερώθηκαν σαν τοπική εθνική εορτή.
Ετσι φτάνουμε στο σήμερα με 41 Λαφονήσια που μπορούμε να κάνουμε και απολογισμό θετικών ή αρνητικών στοιχείων με αμφισβητήσεις, με μεγάλες παρουσίες αλλά και απουσίες.
41 χρόνια περιμαζεύουμε την ιστορία του Λαφονησίου από γραπτά και παράδοση.
Στο Λαφονήσι το Πάσχα του 1824 που συνέπεσε τότε 24 Απριλίου βρίσκονται περί τα 850 γυναικόπαιδα και ηλικιωμένοι υπό την προστασία 40 πολεμιστών με πρωτόγονα λιανοτούφεκα, για να γλιτώσουν από την υστερική μανία των Τουρκοαιγυπτίων. Περίμεναν τα ελληνικά πλοία να τους φυγαδεύσουν σε ασφαλές μέρος κυρίως στα Επτάνησα.
Εδώ που βρισκόμαστε ήλθαν οι Τουρκοαιγύπτιοι, αφού ισοπέδωσαν τα 9 χωριά. Εμαθαν ότι απέναντι υπάρχει κόσμος. Πέρασαν έφιπποι στο νησί. Τη συνέχεια τη γνωρίζουμε. Αφού τέλειωσαν οι σφαίρες και οι 40 πολεμιστές νεκροί, νέες Θερμοπύλες. 600 γυναικόπαιδα σφαγμένα στο Τουρκαύλακο, 150 αγόρια και κορίτσια οδηγήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου.
Ενα αγόρι έγινε πασάς, θυμόταν τους συγγενείς του στην Κρήτη και τους έστελνε καφέ και χουρμάδες.
Θεία δίκη υπάρχει, οι γερανοί του Ίβυκου δεν ξεχνούν.
Ο Χουσεΐν Μπέης -πρωτοπαλίκαρο του Ιμπραήμ- αιματόβαψε το Λαφονήσι. Αργότερα στην πολιορκία του Μεσολογγίου σκοτώθηκε στο νησάκι Κλείσοβα. 1826 Κυριακή των Βαΐων.
Μετά την ηρωϊκή έξοδο στο Μεσολόγγι ένα αγόρι βρέθηκε μόνο και χαμένο μέσα στο αίμα και τον καπνό. Ο Ιμπραήμ το περιμάζεψε όχι σαν σκλάβο αλλά προστατευόμενο που αργότερα στην Αίγυπτο εξελίχθηκε σε πασά με το όνομα Ζελιφάρ= διχαλωτό σπαθί.
Ποτέ όμως δεν ξέχασε την καταγωγή του και την πίστη του. Το ίδιο και ο γιος του Ζελιφάρ, Σάιν πασάς. Σε επτασφράγιστο υπόγειο δωμάτιο του μικρού ανακτόρου του στη Γκίζα έμπαινε μόνο αυτός. Εκεί υπήρχαν εικόνες αγίων και καντήλια που δεν έσβηναν ποτέ. Μια είναι η ιστορία και η μοίρα της Ελλάδας από το ένα άκρο μέχρι το άλλο, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, από το Λαφονήσι μέχρι το Μεσολόγγι, το Σούλι, τα Ψαρά.
Αίμα, θυσία, δόξα, τιμή, λευτεριά, υπερβατικός διαλογισμός χωρίς φραγκοδίφραγκα είναι τα εθνικά μας προικιά για χιλιάδες χρόνια. Μέρος του Γολγοθά μας και το Λαφονήσι με τη θυσία που τιμούμε σήμερα.
Στις εκδηλώσεις μνήμης, χρέους -τιμής πάει όποιος θέλει. Εδώ έρχεται όποιος το αισθάνεται, όποιος εκτιμά το πνεύμα του Λαφονησίου που είναι πνεύμα των Ετεοκρητικών, των γνήσιων, που είναι πνεύμα της Ελλάδας.
Οταν περιφρονείται το πνεύμα και στο χειρότερο όταν μισείται, τότε εκείνο εκδικείται. Τα άδεια σακιά δεν στέκονται όρθια. Τα άδεια από πνεύμα και ψυχή σώματα είναι μηδενικά και πεθαμένα.
Το πνεύμα αυτό καθ’ αυτό, είναι θεϊκό, δεν φοβάται, αν είναι αληθινό θα ζήσει, αν είναι ψεύτικο θα σβήσει.
Το πνεύμα του Λαφονησίου, των Μουσαγόρων των Αρχαίων σαν ομορφιά, σαν ιερότητα, σαν πίστη, σαν ιστορία, σαν θυσια, ζει. Άντεξε, άσχετα αν εμείς το εκτιμούμε, το αγνοούμε ή δεν το γράφουμε στους ιστορικούς χάρτες.
Το Λαφονήσι το έχουμε ανάγκη ψυχική, γιατί εδώ κοινωνούμε των αχράντων μυστηρίων του ελληνισμού και του πολιτισμού μας.
Εδώ θα γεμίσουμε τις μπαταρίες της άδειας ή ψόφιας ψυχής μας. Εδώ στη σιωπή χειμώνα, στη σιωπή του ενός λεπτού σιγή. Εκεί παίζεται το Μεγ. Παιχνίδι. Εκεί φαίνεται τι πήραμε απ’ αυτήν την εκδήλωση, απ’ αυτήν την επαφή στο Μεγάλο Δράμα της σφαγής του Λαφονησίου.
Τα πολύ μεγάλα νοήματα και γεγονότα δεν λέγονται με λόγια, δεν χωράνε σε λέξεις και βιβλία. Αυτά λέγονται με σιωπή. Είναι η μη λεκτική επικοινωνία της σύγχρονης ψυχολογίας. Εξάλλου, ο πιο αγαπητός άγγελος του Θεού, λέγεται, ότι είναι ο άγγελος της σιωπής. Στη σιωπή του ενός λεπτού σιγή επικοινωνούμε με τους Μεγάλους νεκρούς του Λαφονησιού, άνδρες, γυναίκες και παιδιά.
Ο Osho, ινδός φιλόσοφος είπε ότι η κάθε γνώση είναι ζώσα όταν ανανεώνεται. Η σταθερή γνώση είναι νεκρή και σαβανωμένη. Η γνώση, η ιστορία του Λαφονησιού συνέχεια γίνεται πλουσιώτερη, ανανεώνεται και με γεγονότα.
Μουσαγόροι των αρχαίων, σφαγή του 1824, ναυμαχία του θρυλικού “Αρκαδιού” το 1867 ανατίναξη του περίφημου φάρου το 1944 και πολλά ναυάγια.
Στα πρώτα Λαφονήσια δυσκολευτήκαμε για την ομιλία της ημέρας. Τα γραπτά στοιχεία ελάχιστα, η παράδοση άτονη και χλιαρή. Ερευνώντας και ερανίζοντας, μαζεύτηκαν και μαζεύονται αρκετά. Ακόμη γίνεται λόγος για το όνομα: Ελαφόνησος ή Λαφονήσι.
Ελάφια δεν υπήρξαν ποτέ στην περιοχή. Οι παππούδες μας Λαφονήσι το γνώρισαν και Λαφονήσι μας το παρέδωσαν. Λαφονήσι και στα δημοτικά τραγούδια της σφαγής: “Αλλη σφαγή στον Αι-Λια κι άλλη στο Λαφονήσι κι ο Τούρκος αποφάσισε ρωμιό να μην αφήσει” ή “Κατακαμένη Κίσσαμο πολλά ‘ναι τα δεινά σου. Στο Λαφονήσι έσφαξαν οι Τούρκοι τα παιδιά σου”.
Ολοι οι βενετσιάνικοι χάρτες Λαφονήσι το γράφουν και Μουσαγόρες, όπως το αναφέρουν οι αρχαίοι γεωγράφοι.
Υπάρχει όμως το αρχαίο ρήμα λαφύττω ή -σσω που σημαίνει καταπίνω, καταβροχθίζω. Στον Ησίοδο συναντούμε τη λέξη λάφωνοι= άλαλοι, άφωνοι δηλ. αυτοί που κατάπιναν τη γλώσσα τους.
Μα και το Λαφονήσι καταπίνει τα καράβια και τους ναυτικούς. Χιλιάδες χρόνια. Απόδειξη τα πολλά ναυάγια. Γι’ αυτό οι αρχαίοι τιμούσαν σ’ αυτό τον Μουσαγέτη Απόλλωνα, προστάτη των θαλασσινών.
Πιστεύω από ρήμα λαφύττω και το λαφ -σαν πρώτο συνθετικό του ονόματος Λαφονήσι.
Ακόμη και στα αρμένικα Λάφεμ σημαίνει λαφύσσω, καταπίνω (α’ τόμ. Ιστορ. Παπαρηγόπουλου σελ. 67).
Αυτά καταθέτει η ταπεινότητά μου, για να γνωρίζουμε και την ιστορία του ονόματος ΛΑΦΟΝΗΣΙ.
Θα κλείσω- για να μη γίνω βαρετός- με τον Κρητικό του μνημείου. Ο βρακοφόρος Κρητικός χαρακτηρίζει και εκφράζει μια εποχή γεμάτη ηρωϊσμούς και θυσίες.
Είναι ανώνυμος, γιατί προσωποποιεί την κρητική ψυχή και την αρχέγονη δημοκρατία της Κρήτης.
Η ψυχή δεν είναι φτιαγμένη από άμμο που μετατοπίζεται με τον αέρα και τα κύματα. Οσο περνά ο καιρός οι πληγές της αγριεύουν. Αυτό δεν μπόρεσαν να το καταλάβουν όλοι οι κατακτητές της Κρήτης, Ρωμαίοι, Σαρακηνοί, Βενετσιάνοι, Τούρκοι και Ουνογερμανοί, που νόμισαν ότι με βία, πόνο, αίμα, ολοκαυτώματα και γενοκτονίες θα μειώσουν το φρόνημα των υπόδουλων Κρητικών.
Ο Κρητικός του μνημείου ατενίζει το ματωμένο Λαφονήσι με άδεια χέρια, άοπλος, σιωπηλός, σαν να λέει από τα βάθη των αιώνων και από την Οδύσσεια του Καζαντζάκη “Λευτεριά για σένα χάνομαι πίσω μου θα ‘ρθουν κι άλλοι, στρατός οι γιοι μου και τ’ εγγόνια μου και θα σε λευτερώσουν.
Δεν είμαι γω ξαρμάτωτος, φορώ σκουτάρι μου το δίκιο (αιώνια ασπίδα του ελληνισμού).
Μην κλαις κερά. Μα γω θ’ αναστηθώ θα σ’ αρπάξω πάλι…”.
Δηλαδή πεθαίνω χωρίς να πεθάνω. Μουέρο πορκέ νο μουέρο. Πεθαίνω, γιατί δεν πεθαίνω, όπως έλεγε η Αγία Τερέζα.
Την Αγία Ειρήνη του Λαφονησιού την γκρέμισαν οι ιερόσυλοι το Πάσχα του 1824. Την ξανακτίσαμε και θα τη λειτουργήσουμε μεθαύριο (19 προς 20 Ιουνίου 1920 η Κωνσταντινούπολη είναι λεύτερη. Φρούραχος ο εννιαχωριανός Τζανακάκης).
Τελευταία εκπόρθησαν την Αγία Σοφία την ανοιχτή. Έκρυψαν τις εικόνες, έκρυψαν τον πολιτισμό που τους θαμπώνει και τους τυφλώνει.
Οι νόθες δημοκρατίες στηρίζονται με σπιρτόξυλα, βία και απάτη.
Ο πολιτισμός, κατακτιέται αναίμακτα πάντα – με πολιτισμό ανώτερο και αξιότερο, όχι με αθλιότητες και ρύπανση.
Η ανοιχτή Αγία Σοφία, το κόσμημα πίστης και τέχνης, το καύχημα του πολιτισμού δεν φοβάται, όταν είναι ακέραιη στην ψυχή μας. Ευτελίζεται όποιος πάει να τη βεβηλώσει, ο κάθε ψυχασθενής, ο κάθε γυμνοσάλιαγκας, ο κάθε δον Κιχώτης. Τις κερκόπορτες να φοβόμαστε όχι τον εχθρό…
Για τα παιδιά που θυσιάστηκαν, που δεν πρόλαβαν να μεγαλώσουν και να χαρούν συμβολικά, σε φακελάκι μνημοσύνου, θα προσφέρουμε δύο κουφέτα.
196 χρόνια μετά τη θυσία τους, για τον γάμο τους με τη λευτεριά, που εμείς χαιρόμαστε.
Σας ευχαριστώ που με ακούσατε
