Αρχιτεκτονικοί διάλογοι με
το κρητικό τοπίο
Δεν υπάρχει κτήριο σε σχέση
μόνο με τον εαυτό του. Το κτήριο
περιέχεται στο περιβάλλον. Είτε
οικιστικό είτε φυσικό είναι αυτό.
Αριστομένης Βαρουδάκης
Γράφει η ΑΡΓΥΡΩ ΧΑΝΙΩΤΑΚΗ – ΣΜΥΡΛΑΚΗ
Μια σημαντική Εκθεση αρχιτεκτονικής με τίτλο “Αρχιτεκτονικοί Διάλογοι με το Κρητικό Τοπίο” ολοκλήρωσε τον κύκλο της πριν λίγες μέρες στο Μουσείο Μπενάκη.
Οι χανιώτες αρχιτέκτονες Αριστομένης και Γιώργος Βαρουδάκης παρουσίασαν αντιπροσωπευτικά έργα της δουλειάς τους, που είναι άμεσα συνδεδεμένα με το περιβάλλον, την ιστορία, τον πολιτισμό, την αρχιτεκτονική παράδοση και τα υλικά του τόπου.
Το εγχείρημα δεν ήταν καθόλου εύκολο. Είναι γνωστές οι υψηλές προδιαγραφές του συγκεκριμένου Μουσείου για τη διοργάνωση μιας έκθεσης. Οι Αφοί Βαρουδάκη, όμως, με την ποιότητα που τους διακρίνει, ανταποκρίθηκαν και κάλυψαν τις προδιαγραφές.
Είναι αλήθεια ότι τα κτήρια τους δεν είναι προϊόντα συγκυρίας ή ανάγκης. Εδράζονται στο δικό τους τρόπο σχεδιασμού, που ενσωματώνει και ταυτόχρονα αναδεικνύει τον τόπο. Η ικανότητα τους να «αρθρώσουν» συγκροτημένο αρχιτεκτονικό λόγο προέρχεται από τις σπουδές τους, την εμπειρία τους, τη δεκτικότητα τους στις διεθνείς τάσεις, αλλά και τη γνώση της «τοπικότητας», όπως αυτή αναδεικνύεται από τον χώρο, το κλίμα, τα υλικά και τις πολιτιστικές επιρροές του νησιού.
Η δουλειά τους δεν τελειώνει με το σχεδιασμό. Οι ίδιοι
επιβλέπουν τα εργοτάξια. Οι συνδημιουργοί του έργου – συνεργάτες μηχανικοί, τεχνίτες και μάστορες – είναι στενοί συνεργάτες και κυρίως άνθρωποι «ψαγμένοι». Γι? αυτό και τα έργα τους είναι «χειροποίητα». Τα υλικά τους, πέτρα και σκυρόδεμα, άρτια συνδυασμένα με χάλυβα, ξύλο και απαλούς χρωματισμούς, δίνουν τη μορφή. Η συμμετρία και ο πλουραλισμός διέπουν φιλοσοφικά τη δουλειά τους. Η λιθοδομή, η εσωτερική αυλή (αίθριο), οι μεγάλοι ημιυπαίθριοι χώροι, η ένταξη του νερού ως στοιχείο σύνθεσης, η ανάδειξη των υπαρχόντων δέντρων, η επαφή με το έδαφος τούς χαρακτηρίζουν. Αλλά και η λειτουργικότητα μαζί με τις ανάγκες του χρήστη είναι μέσα στην έγνοια τους, αν και όπως λέει ο Αριστομένης «την λειτουργικότητα ο καθένας την αντιλαμβάνεται διαφορετικά» και ότι «το κτήριο θα υπάρχει και πολύ μετά τη φυσική ζωή του χρήστη που το κατασκεύασε για να τον στεγάσει».
Η Έκθεση απαρτίστηκε από φωτογραφίες αντιπροσωπευτικών έργων, σχέδια, σχεδιάσματα, μακέτες και υποστηριζόταν από ταινία, που προβαλλόταν σε ειδικά διαμορφωμένο παρακείμενο χώρο. Στη διάρκεια της Έκθεσης οργανώθηκε Ημερίδα με τίτλο: «Η αρχιτεκτονική στην ελληνική περιφέρεια -Περιορισμοί και δυνατότητες» με ομιλητές τους διακεκριμένους αρχιτέκτονες Δ. Αντωνακάκη, Αμ. Κωτσάκη, Ρ. Σακελλαρίδου, με συντονιστή τον διευθυντή σύνταξης της «Καθημερινής» Ν. Κωνσταντάρα.
Ο Κατάλογος της Έκθεσης περιελάμβανε αναλύσεις των Α. Σκιαδά, Α. Κωτσάκη, Γ. Τζιρτζιλάκη, Δ. Φιλιππίδη, καθώς και αποσπάσματα από συνεντεύξεις και κείμενα των δύο δημιουργών.
Ετσι το υλικό της Έκθεσης, η ταινία, η ημερίδα και ο Κατάλογος συνέθεσαν ένα άρτιο σύνολο που απλόχερα προσφέρθηκε στους επισκέπτες ειδικούς και μη. Η επισκεψιμότητα ήταν αθρόα, αφού με βάση τα εισιτήρια εισόδου φθάνει τα 7.500 άτομα, όταν την ίδια περίοδο στην Αθήνα παρουσιάζονται μεγάλες και διεθνείς Εκθέσεις.
Πριν κλείσει τον κύκλο της διατυπώθηκαν αιτήματα για μεταφορά της σε πόλεις του εσωτερικού, αλλά και του εξωτερικού. Στο σημείο αυτό μπαίνει και ένα ζήτημα: Επιβάλλεται να έρθει και στα Χανιά. Να τη δουν και οι χανιώτες. Γιατί:
– Οι Αφοί Βαρουδάκη είναι δικοί μας άνθρωποι. Εδώ ζουν και εργάζονται και η αγάπη τους για τον τόπο, ως και η σεμνότητΆ τους δεν τους επέτρεψαν -παρ? όλες τις διακρίσεις και τα διεθνή βραβεία τους- να αναζητήσουν την προβολή και τα άλλα οφέλη που προσφέρει η πρωτεύουσα και το εξωτερικό.
– Η αρχιτεκτονική παράδοση της Κρήτης διαμορφώνει μεν ένα πλούσιο παρελθόν, το οποίο όμως πρέπει να φαίνεται και στο παρόν, αλλά και να υποδομεί το μέλλον.
– Τα Χανιά έχουν παράδοση στις αρχιτεκτονικές σπουδές και ο αριθμός των μηχανικών αυτής της ειδικότητας είναι μεγάλος.
– Η ανάδειξη της Αρχιτεκτονικής Σχόλης θα υποστηριχθεί και θα ενισχυθεί, τώρα που ξεκινά το βηματισμό της,
αφού και ο Αριστομένης διδάσκει εκεί.
– Θα αποτελέσει οδηγό γνωριμίας και γνώσης του τόπου, όπως αυτός συντίθεται με όλες τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά του.
Ας ελπίσουμε ότι η πρόταση θα υλοποιηθεί.
