Τα φονικά ρίχτερ της φτώχειας

Γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΡΕΤΣΗ
Η φτώχεια είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων. Μακροχρόνιοι πόλεμοι είτε εμφύλιοι είτε στρατιωτικές επεμβάσεις ισχυρών κρατών για τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πηγών κάποιας άλλης χώρας, περιβαλλοντικοί παράγοντες (π.χ. ξηροθερμικό κλίμα και λειψυδρία που προκαλούν ερημοποίηση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων) και κυρίως απουσία πολιτικής βούλησης και ευαισθησίας των τοπικών κυβερνήσεων και της διεθνούς κοινότητας κρατούν έναν λαό όμηρο της φτώχειας και της εξαθλίωσης.
Οσον αφορά στα άτομα, αν έχεις τύχη διάβαινε και ριζικό περπάτα. Η φτώχεια δυστυχώς είναι κληρονομικός τίτλος. Αν γεννηθείς σε οικογένεια που μετά δυσκολίας κερδίζει τον επιούσιο, οι πιθανότητες να μπορέσεις να βγεις από το αδιέξοδο είναι μηδαμινές. Αν πάλι μια αντίξοη συγκυρία, όπως ένα σοβαρό χρόνιο πρόβλημα υγείας ή μια απρόβλεπτη απόλυση σε θέσουν εκτός παιχνιδιού χωρίς να διαθέτεις άλλους πόρους, μην περιμένεις ότι θα ανακάμψεις με το αξιοθρήνητο επίδομα ανεργίας, ειδικά αν βρίσκεσαι σε μία χώρα που δεν εφαρμόζει οργανωμένο σχέδιο επανένταξης των ανέργων της. Αν πάλι αποκτήσεις τζογαδόρικες έξεις ή εθιστείς στον υπερβολικό δανεισμό, τότε σίγουρα θα βρεθείς στους απόκληρους της ζωής.
Εκτός από τις γνωστές τριτοκοσμικές χώρες, η πολιτισμένη Δύση έχει να καυχιέται για τη δημιουργία του “τέταρτου κόσμου”, τις άθλιες γκετοποιημένες και περιθωριοποιημένες συνοικίες που έχουν δημιουργηθεί στις μητροπολιτικές ενδοχώρες της, οι οποίες πάντα λειτουργούν σαν μαγνήτες για τους εσωτερικούς και εξωτερικούς μετανάστες.
Η φτώχεια ναρκοθετεί τη βιολογική, πνευματική, ψυχική και ηθική υπόσταση του ανθρώπου. Υπονομεύει την υγεία του και μειώνει κατά πολύ το προσδόκιμο όριο ζωής του. Τον καταδικάζει σε πνευματική ένδεια λόγω του αναλφαβητισμού αλλά και της ανεπαρκούς και κακής ποιότητας διατροφής. Ενας οργανισμός που υποσιτίζεται, οι πνευματικές του ικανότητες αναστέλλονται. Απ’ την άλλη πόση δύναμη και απόθεμα ψυχής μπορεί να έχει ένας άνθρωπος που ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας; Ενας ρακοσυλλέκτης που νιώθει ευάρεστη οργή για τις λουκούλλειες ποσότητες τροφής που πετούν στους κάδους απορριμμάτων οι χορτασμένοι θνητοί για να του εξασφαλίσουν την επιβίωσή του; Ο εξαθλιωμένος είναι ζηλόφθων, μνησίκακος, δε θέτει ηθικούς φραγμούς στη συμπεριφορά του. Θα κλείψει, θα βιάσει, θα διακινήσει ναρκωτικά για να επιζήσει. Γι’ αυτό η φτώχεια είναι ο κυριότερος εγκληματογόνος παράγοντας που απειλεί την κοινωνική ειρήνη των σύγχρονων κοινωνιών. Γι’ αυτό η μαζική πτώχευση και ανέχεια μετά το οικονομικό κραχ του 1929 – 1932 έφερε στην εξουσία ακραία πολιτικοϊδεολογικά κινήματα, οι ηγέτες των οποίων αιματοκύλισαν την ανθρωπότητα.
Πάνω στον πλανήτη όμως έχει συσσωρευτεί πρωτοφανής πλούτος. Πλούτος που μοιράζεται σε μεγαλοστελέχη πολυεθνικών, σε golden boys, σε ισχυρούς κυβερνητικούς παρατρεχάμενους, σε ποδοσφαιριστές με χρυσά πόδια, σε ηθοποιούς με χρυσές σφαίρες, σε πιλότους της φόρμουλα 1, στους προύχοντες των πολεμικών βιομηχανιών για την προστασία των κρατών. Πλούτος που κατασπαταλιέται σε δείπνα ισχυρών, σε άκαρπες παγκόσμιες περιβαλλοντικές συνδιασκέψεις, σε συνόδους κορυφής, σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές καλύψεις ποδοσφαιρικών αγώνων, σε συνεντεύξεις Τύπου ηγετών που βρίσκονται στο εξωτερικό (ένα τσούρμο δημοσιογραφικοί ακόλουθοι συνοδεύουν στο εξωτερικό τον εκάστοτε πρωθυπουργό της Ελλάδας για να του υποβάλλουν όμως ερωτήσεις για θέματα εσωτερικά. Τι παράνοια κι αυτή!!).
Ενώ κάποιοι άλλοι -άτομα και λαοί- στερούνται τα απαραίτητα: στέγη, τροφή, νερό. Στερούνται το δικαίωμα στη ζωή και στην αξιοπρέπεια. Στερούνται το δικαίωμα να επιβιώσουν ή να μην ξεκληριστούν μετά από μια φυσική καταστροφή. Γιατί θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι οι φυσικές καταστροφές δεν κάνουν διακρίσεις.
Κι όμως διαφορετικά μπορεί να αντιμετωπίσει μια πλούσια χώρα μια φυσική καταστροφή (τσουνάμι, σεισμός, πλημμύρες) και διαφορετικά μια φτωχή. Η Αϊτή, η φτωχότερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου με χρέη ύψους 215 εκατ. δολαρίων και με πλούσιο σεισμογενές βιογραφικό, δε διέθετε σεισμική θωράκιση στα κτήριά της ούτε φυσικά αρμόδιες υπηρεσίες με κατάλληλο εξοπλισμό για να μπορούν να αρχίσουν άμεσα το έργο του απεγκλωβισμού ούτε φυσικά υγειονομικές υπηρεσίες και επάρκεια ιατρικού, νοσηλευτικού και φαρμακευτικού υλικού για την περίθαλψη των τραυματιών. Μια τραγική χώρα που ανέδειξε ότι η διαχείριση μιας ανθρωπιστικής κρίσης είναι εύκολο -παρά την παγκόσμια και άμεση κινητοποίηση- να τιναχτεί στον αέρα, όταν η ίδια η πληγείσα χώρα δε διαθέτει την υποδομή και τους μηχανισμούς που θα της επιτρέψουν από την πρώτη στιγμή να αυτοβοηθηθεί. Πώς αυτή η χώρα θα μπορέσει να ανασυγκροτηθεί και να ανακάμψει ακόμη κι αν διαγραφούν τα χρέη της;
Ο εθελοντισμός, η ανθρωπιστική δράση κι οι προσευχές του Ομπάμα και κάθε ισχυρού ηγήτορα του πλανήτη δεν αρκούν.
Η λύση που θα οδηγήσει σε αποτέλεσμα τα μόνιμου χαρακτήρα για όλους τους λαούς που ζουν μια λαθραία ζωή είναι η δίκαιη κατανομή πλούτου, η παροχή δυνατοτήτων για δημιουργία βασικών υποδομών και χρήση επιστημονικών και τεχνολογικών επιτευγμάτων που θα τους επιτρέψουν να πετύχουν την οικονομική τους αυτάρκεια και τον αυτοέλεγχο της ζωής τους.
Μόνο που αυτό σημαίνει αυτοαναίρεση και αυτοαποκαθήλωση της Παγκόσμιας Νέας Τάξης Πραγμάτων (σύμφωνα με τον Ν. Τσόμσκι δομές που υπηρετούν τα συμφέροντα των υπερεθνικών εταιρειών, των τραπεζών και των επενδυτικών εταιρειών), η οποία σαφώς προτιμά να βλέπει κάποιους λαούς και κοινωνικές ομάδες να πλήττονται από τα φονικά ρίχτερ της φτώχειας και της εξαθλίωσης.