Γράφει η ΜΑΡΙΑ ΟΡΦΑΝΟΥ – ΤΣΑΛΑΤΣΑΝΗ
Ως ρινίτιδα ορίζεται η φλεγμονή του βλεννογόνου της μύτης που χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως καταρροή (πρόσθια ή οπίσθια), μπούκωμα, φταρνίσματα και/ή φαγούρα της μύτης, ενώ συχνά συνοδεύεται κι από μάτια που δακρύζουν.
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι η πιο συχνή μορφή μη λοιμώδους αιτιολογίας. Αποτελεί την 6η συχνότερη χρόνια νόσο στις ΗΠΑ. Η έναρξη τοποθετείται στην πλειονότητα των περιπτώσεων στην παιδική και εφηβική ηλικία, το δε 40% των ατόμων με αλλεργική ρινίτιδα αφορά σε παιδιά.
Παρά το γεγονός ότι δεν αποτελεί επικίνδυνη για τη ζωή νόσο, επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής, τη συμπεριφορά, την κοινωνικότητα, τις επιδόσεις στο σχολείο για τα παιδιά και στη δουλειά για τους ενήλικες. Επιπρόσθετα συχνά προδιαθέτει σε νοσήματα από τους πνεύμονες, τους παραρρίνιους κόλπους (π.χ. ιγμόρεια) και το αυτί. Στα παραπάνω προστίθενται και οι ανεπιθύμητες ενέργειες κάποιων φαρμάκων που συχνά χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ρινίτιδας, όπως ευερεθιστότητα ή καταστολή, επηρεάζοντας περαιτέρω τη σχολική απόδοση και την ικανότητα μάθησης.
Πιο αναλυτικά η επίδραση της αλλεργικής ρινίτιδας στα παιδιά σχολικής ηλικίας αφορά στους εξής τομείς:
1. Ρινίτιδα και σχολικές απουσίες: τα αλλεργικά νοσήματα αποτελούν τη σημαντικότερη αιτία χαμένων ημερών από το σχολείο, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν σημαντικά τη σχολική απόδοση, ενώ ταυτόχρονα συνοδεύονται από απουσία των γονέων από τη δουλειά. Η <> λόγω συμπτωμάτων ρινίτιδας, αποτελεί εξίσου σημαντικό πρόβλημα. Προβλήματα στη συγκέντρωση και στην εκτέλεση των σχολικών τους καθηκόντων είναι πολύ συχνά.
2. Ρινίτιδα και διαταραχές συμπεριφοράς: τα παιδιά με ρινίτιδα είναι περισσότερο ευερέθιστα και κουρασμένα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές προσήλωσης στην τάξη, έλλειψη ενδιαφέροντος, νευρικότητα και επιθετικότητα. Τελευταία διερευνάται η πιθανή σχέση αλλεργικής ρινίτιδας και διαταραχών υπερκινητικότητας με διάσπαση προσοχής. Μη καλά ελεγχόμενη ρινίτιδα στα παιδιά έχει συσχετιστεί επίσης με ψυχιατρικά νοσήματα, όπως κατάθλιψη.
3. Ρινίτιδα και διαταραχές ύπνου: ο διαταραγμένος ύπνος είναι μια από τις σημαντικότερες επιπλοκές της ρινίτιδας. Η ρινική συμφόρηση και απόφραξη (μπούκωμα) οδηγούν σε μικροαφυπνίσεις, ακανόνιστη αναπνοή, ροχαλητό και άπνοιες. Το παιδί αυτό εμφανίζει υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας με επακόλουθο μειωμένη σχολική απόδοση.
4. Ρινίτιδα και ποιότητα ζωής: τα παιδιά συχνά απέχουν από δραστηριότητες όπως παιχνίδι στο γρασίδι, ενασχόληση με ζώα ή κατασκήνωση στη φύση, λόγω του κινδύνου έξαρσης των συμπτωμάτων. Η μερική απομόνωση μπορεί να επιφέρει θυμό, λύπη, αμηχανία ή απογοήτευση, οδηγώντας με έμμεσο τρόπο σε διαταραχές συμπεριφοράς καθώς και σε μειωμένη καθημερινή δραστηριότητα.
5. Επίδραση φαρμάκων για τη ρινίτιδα στις σχολικές επιδόσεις: κύριες ανεπιθύμητες ενέργειες των παλαιότερων αντιισταμινικών φαρμάκων είναι η καταστολή (υπνηλία) που οδηγεί σε μειωμένη σχολική απόδοση, γνωστική λειτουργία και παραγωγικότητα. Γι? αυτό η χρήση τους για τη θεραπεία της ρινίτιδας έχει περιοριστεί σημαντικά κι έχει πλέον αντικατασταθεί από τα νεότερης γενιάς αντιισταμινικά, τα ρινικά στεροειδή και/ή τα αντιλευκοτρινικά. Τα φάρμακα αυτά θεωρούνται αρκετά αποτελεσματικά και ασφαλή ακόμα και για μακροχρόνια χρήση.
Η ρινίτιδα έχει σημαντική αρνητική επίδραση στη γνωστική λειτουργία και την απόδοση των μαθητών στο σχολείο, καθώς και στις κοινωνικές και οικογενειακές τους σχέσεις και εν τέλει στην ποιότητα ζωής. Η μη θεραπεία ή η θεραπεία της ρινίτιδας με κατασταλτικά φάρμακα επιδεινώνουν περισσότερο την ακαδημαϊκή επίδοση. Η αποτελεσματική θεραπεία των παιδιών με ρινίτιδα με νεότερα φάρμακα βελτιώνει σημαντικά τις επιδόσεις τους και αυξάνει την αυτοπεποίθηση τους, γι? αυτό οφείλουμε και πρέπει να την παρέχουμε.
*Παιδίατρος τ. επιστημονικός συνεργάτης Παιδοαλλεργιολογικού Τμήματος Παίδων Πεντέλης
