Ολοκληρώθηκε στις 15/1/2010, η δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση για το σχέδιο νόμου “Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής”.
Στο κάλεσμα της υπουργού Περιβάλλοντος, για κατάθεση απόψεων και προτάσεων από αρμόδιους φορείς και πολίτες, ανταποκρίθηκαν θερμά, όχι μόνο οι άμεσα ενδιαφερόμενες μεγάλες εταιρείες (36 περίπου), οι περιβαλλοντικές οργανώσεις και οι πρωτοβουλίες πολιτών (21), οι φορείς (23), αλλά ως επί το πλείστο οι πολίτες (574). Συνολικά υποβλήθηκαν 1.046 μακροσκελέστατα σχόλια, που αντιστοιχούν σε 1.380 ηλεκτρονικές σελίδες!
Επιθυμώντας να συμβάλλουμε στον περαιτέρω διάλογο, ενός μείζονος θέματος που θα απασχολεί ολοένα και περισσότερο την κοινωνία μας, θα επιχειρήσουμε κατά την κρίση μας, μια συνοπτική, περιεκτική παρουσίαση των “παρεμβάσεων”.
Ο νόμος του νόμου
Το σχέδιο νόμου προτείνει την τροποποίηση άρθρων σε πολλούς προγενέστερους διαφορετικούς νόμους, από τον νόμο 998/1979 έως και τον 3734/2009, ενώ και ο προηγούμενος νόμος 3468/2006 της ΝΔ για τις ΑΠΕ τροποποιούσε κι αυτός, ώστε τελικά η τροποποίηση της τροποποίησης να ενθαρρύνει περαιτέρω τη γραφειοκρατία, την οποία το νέο νομοσχέδιο επιχειρεί να “θεραπεύσει”, εις βάρος της φύσης και του πολιτισμού της χώρας μας.
Καταστροφικές επιπτώσεις των ΑΠΕ -Αντισυνταγματικές διατάξεις
Σαφέστατα η πλειονότητα τάσσεται υπέρ των ΑΠΕ και ένα ποσοστό, όχι όμως πλειοψηφικό, θεωρεί ότι το σχέδιο νόμου κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Καταγράφονται όμως εντονότατες διαφωνίες για τον τρόπο υλοποίησης τους και τις αλλαγές που το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο προωθεί, με την κατάργηση “κομβικών” διαδικασιών αδειοδότησης. Αναιρώντας κατ? ουσία τις διατάξεις του άρθρου 24 του Συντάγματος για την προστασία των δασών και των οικοσυστημάτων, ενάντια στην ανάγκη προστασίας της βιοποικιλότητας (το 2010 έχει οριστεί ως “έτος βιοποικιλότητας”), που έχει θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση με τις συνθήκες της Βέρνης, της Βόννης και τη διεθνή συνθήκη Ραμσάρ. Έπιτρέποντας την εγκατάσταση ΑΠΕ σχεδόν παντού, σε ζώνες Natura και “παρθένους” οικότοπους, σε περιοχές σημαντικές για την ορνιθοπανίδα, σε δάση και προστατευτικές περιοχές.
Απειλώντας έτσι με παραπομπή τη χώρας μας, για άλλη μια φορά, στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, με πρόστιμα που θα επιβαρύνουν τον Έλληνα φορολογούμενο, που θα πληρώσει με επιπλέον φόρους και τη διαφορά της ακριβότερης “καθαρής” ενέργειας ΑΠΕ απ? τη συμβατική, ως “πριμ” του κράτους στις επιχειρήσεις.
Το σχέδιο νόμου, που εάν ψηφιστεί θα συμβάλλει στην “κατακρεούργηση” των ελληνικών βουνών, κυρίως με τους γιγαντιαίους βιομηχανικούς σταθμούς ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών, θεωρείται ως αντισυνταγματικό όχι μόνο για το άρθρο 24, αλλά και για τη θεσμοθέτηση της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης ΑΠΕ, ως “Εθνικού” στόχου και την προτεινόμενη εγκατάσταση τους ακόμα και σε εδάφη υψηλής παραγωγικότητας στη γεωργία. Προβλέπεται σωρεία προσφυγών στο Σ.Τ.Ε., εάν τελικά το νομοσχέδιο κατατεθεί ως έχει.
Επιχορηγήστε τις οικίες και τις μικρές επιχειρήσεις
Επιτακτική προβάλλει η ανάγκη, της δίκαιης αναδιανομής του δημοσίου (ανήκει σε όλους τους Έλληνες), πλούτου των ΑΠΕ, με την προώθηση και επιδότηση μικρών συστημάτων για οικιακή χρήση, με τη δυνατότητα συμμετοχής πολλών μικρών επενδυτών και Ο.Τ.Α. Ώστε να μπορέσουν τα νοικοκυριά να καταστούν ενεργειακά ανεξάρτητα, ενισχύοντας το εισόδημα τους σε περίοδο οικονομικής κρίσης.
Έτσι θα παράγεται ενέργεια “αποκεντρωτικά”, χωρίς επιζήμιες, ακριβές και “ασταθείς”, μακρινές γραμμές μεταφοράς ηλεκτρισμού στις πόλεις από την ύπαιθρο και κυρίως χωρίς τεράστιες καταστροφές στο φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον.
Άλλωστε οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής τοπιογραφίας επιβάλλουν το σεβασμό της, με την ανάπτυξη και εγκατάσταση μικρής κλίμακας ΑΠΕ και όχι την άκριτη υιοθέτηση γιγαντιαίων βιομηχανικών εφαρμογών, από χώρες με αχανείς διαθέσιμες εκτάσεις.
Αναγκαία η χωροθέτηση των ΑΠΕ
Απ? όλες τις πλευρές υπογραμμίζεται η αναγκαιότητα χωροθέτησης των ΑΠΕ, που δημιουργεί τα τεράστια προβλήματα, με την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, του Δασολογίου και των ΣΧΟΑΠ, με ουσιαστική συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και των πολιτών στις αποφάσεις, που επιβάλλεται να έχουν τον πρώτο (και τον τελευταίο) λόγο.
Να αναπτυχθεί η έρευνα και η εγχώρια παραγωγή ΑΠΕ
Με το παρόν σχέδιο νόμου δεν προωθείται η επιστημονική έρευνα, σε συνεργασία με τα ελληνικά πανεπιστήμια, ούτε ενθαρρύνεται η ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας για την παραγωγή συστημάτων ΑΠΕ. Έτσι, και παρά την προβλεπόμενη ραγδαία αύξησης τη ανεργίας, όχι μόνο δεν θα δημιουργηθούν οι αναγκαίες θέσεις εργασίας που “διαφημίζονται”, αλλά αντιθέτως θα υποστούμε περαιτέρω οικονομική αφαίμαξη, με την εξαγωγή συναλλάγματος για την αγορά μηχανών ΑΠΕ από το εξωτερικό και την εκταμίευση του μεγαλύτερου μέρους των εσόδων της παραγωγής, στις πολυεθνικές.
Ναι στην εξοικονόμηση ενέργειας
Ενώ το σχέδιο νόμου προτάσσει ως “εθνικό στόχο” την ανάπτυξη των ΑΠΕ, για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, δεν μεριμνά ανάλογα και για την εξοικονόμηση ενέργειας. Γιατί διαπιστώνεται πως η όποια συμβολή του ανθρώπου στην κλιματική αλλαγή αποτελεί πρωτίστως πρόβλημα κυρίως υπερβάλλουσας ζήτησης (καπιταλιστικής αδηφαγίας) και πολύ λιγότερο πρόβλημα προσφοράς ενέργειας.
Να παταχθεί η “εμπορευματοποίηση” των αδειών παραγωγής ΑΠΕ
Οι επενδυτικές εταιρείες ΑΠΕ, που ευνόητα επικροτούν το σχέδιο νόμου, επισημαίνουν στην κα υπουργό το τεράστιο πρόβλημα που έχει ανακύψει στην αγορά, με την εμπορεία των αδειών παραγωγής και τα “βρομερά” κέρδη του “χρηματιστηρίου των ρύπων”, που έχει αναπτυχθεί και στη χώρα μας. Προτείνεται η απαγόρευση της ανεξέλεγκτης μεταπώλησης αδειών, και να γίνονται ενδελεχείς έλεγχοι σε κάθε στάδιο υλοποίησης των έργων, ώστε να αποδεικνύεται η οικονομική δυνατότητα και η πρόθεση πραγματοποίησής τους.
Παραλήψεις νομοσχεδίου για πολλές μορφές ΑΠΕ
Σημαντικές φαίνεται να είναι οι παραλήψεις του σχεδίου νόμου για τις άλλες μορφές παραγωγής ΑΠΕ, πέρα των ανεμογεννητριών και των φωτοβολταϊκών. Εστιάζεται η προσοχή στα πλεονεκτήματα της γεωθερμίας, (που διαθέτει άφθονη η Ελλάδα), των μηχανών υδρογόνου, της βιομάζας και του φυσικού αερίου, της αεροθερμίας και της υδροθερμίας, της παραγωγή καυσίμων από ορυκτά έλαια, κοπριές, και κατσιγάρους, στην εκμετάλλευση του θαλάσσιου κυματισμού, ενώ ζητείται να τύχουν και αυτές ισότιμης συμμετοχής στις όποιες ευεργεσίες του νέου νόμου.
Υφαρπαγή ατομικών περιουσιών
Καλούνται οι ιδιοκτήτες, να ξαναγοράσουν κατ? ουσία τις πατρογονικές περιουσίες τους, που το κράτος “εν μία νυκτί” τις “άρπαξε”, για να τις μισθώσει στη συνέχεια, “κομμάτι ψωμί” στις πολυεθνικές. Με μακροχρόνιους, δυσβάστακτους οικονομικά και αβέβαιους δικαστικούς αγώνες, αν λόγω ανάγκης, δεν υποκύψουν σε ταπεινωτικούς “εκβιασμούς” εταιρειών, με υπογραφή ιδιωτικών συμφωνητικών, που σε καμιά περίπτωση δεν διασφαλίζουν την ιδιοκτησία τους ούτε την καταβολή της υποσχόμενης αμοιβής. Οι περιπτώσεις στο Αποπηγάδι με την υφαρπαγή περίπου 2.500 στρ. γης και στη Λευκάδα με 9.500 στρ., είναι από τις πιο χαρακτηριστικές. Ζητείται να “ακυρωθούν” όλοι οι μαζικοί, αθέμιτοι αποχαρακτηρισμοί γης, και να τηρηθεί η πολιτική δέσμευση της κυβέρνησης, για υλοποίηση ΑΠΕ μόνο με τη συμφωνία της τοπικής κοινωνίας.
Επίλογος
Καθίσταται σαφές από τα παραπάνω, πως ο προτεινόμενος νόμος για τις ΑΠΕ, δεν αποτελεί παρά μια πρόχειρη αναπαραγωγή του προγενέστερου σχετικού νόμου του κ. Σιούφα, με σαφή προσανατολισμό υπέρ των πολυεθνικών, των μεγάλων εταιρειών και των κερδοφόρων γιγαντιαίων βιομηχανικών εγκαταστάσεων, χωρίς να σταθμίζει τις επιπτώσεις των “χωρίς όρια” ΑΠΕ στο φυσικό – κοινωνικό περιβάλλον της χώρας μας.
Η νέα κυβέρνηση όμως, οφείλει με τα ικανά στελέχη που διαθέτει, να θεσμοθετεί και να χαράσσει τη δική της ξεχωριστή πολιτική, εφόσον δεν επιθυμεί να ταυτιστεί και να θεωρηθεί ως συνέχεια της προηγουμένης.
Τώρα με τις “δημόσιες διαβουλεύσεις”, της δίνεται η δυνατότητα να λάβει σοβαρά υπόψη της και τους πολίτες. Για να μην ακούγεται σαν ψέμα αυτό που μας υποσχέθηκε ο πρωθυπουργός: “πρώτα ο πολίτης”. Και να μην γίνεται η διαβούλευση μόνο για τη διαβούλευση, “στάχτη” στα μάτια του κόσμου.
Αναμένουμε, τις επιλογές της.
Κωστής Πετράκης,
κοινωνιολόγος, e-mail: petrakiskostis@gmail.com
