ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΚΡΙΒΟΠΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΑΜΑΘΕΙΑΣ

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΚΑΤΣΙΚΑ
Eνας λοιπόν από τους κρίσιμους στόχους της δεκαετίας, τον οποίον η Ε.Ε, είχε θέσει το 2000 ήταν η μείωση του ποσοστού των 15άρηδων που αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στην κατανόηση ενός κειμένου, τουλάχιστον κατά 20%. Όπως, όμως, προκύπτει από τα στοιχεία που δημοσίευσε πρόσφατα η γαλλική εφημερίδα «La Croix» το ποσοστό αυτό που κυμαινόταν στο 21% το 2000, ξεπέρασε το 26% το 2006. Το δε ποσοστό των εφήβων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ανάγνωση ανήλθε από το 15% στο 21%. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Ευρωπαίου επιτρόπου, αρμόδιου σε θέματα εκπαίδευσης, Μάρος Σέφκοβιτς, η αύξηση του ποσοστού των παιδιών που ερχόμενα σε επαφή με ένα κείμενο δυσκολεύονται να κατανοήσουν τι διαβάζουν που ανιχνεύθηκε στις αναπτυγμένες τεχνολογικά χώρες όπως τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και την Νότια Κορέα, εξαπλώθηκε και στην Ευρώπη.
Στη χώρα μας τα υψηλά ποσοστά χαμηλών βαθμολογιών που καταγράφονται κάθε χρόνο στις πανελλαδικές εξετάσεις, όπου περίπου το 1/3 των εξετασθέντων γράφουν κάτω από τη βάση και από αυτούς περισσότεροι από τους μισούς δίνουν σχεδόν λευκή κόλλα πριμοδοτούν την ανάπτυξη μιας δημόσιας συζήτησης καθώς αναδεικνύουν ένα εκπαιδευτικό παράδοξο: οι μαθητές μας “οικοδομούν” τη γνώση τους στο τρίγωνο “σχολείο – φροντιστήριο-ιδιαίτερο”, “ροκανίζουν” την εφηβεία τους με “γερμανικά ωράρια” ασκήσεων και εξετάσεων, μπαζώνουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό με υπέρογκα φροντιστηριακά έξοδα, κι όμως δε μαθαίνουν.
Αναφερόμαστε σ? ένα ολοένα και αυξανόμενο τμήμα μαθητών μας που αδυνατούν να αρθρώνουν συνεχή λόγο, να ελέγχουν και να λογικοποιούν τις σκέψεις τους χωρίς χάσματα και αντιφάσεις, να κάνουν λογικές αφαιρέσεις ή να κατανοούν γραπτά κείμενα εκτός από τα υποτυπώδη, που σκοντάφτουν σε ερωτήσεις που απαιτούν κρίση. Το ζήτημα είναι πάρα πολύ σοβαρό, καθώς στη γενίκευση του φαινομένου μπορούμε να μιλήσουμε για την εφιαλτική προοπτική μιας τεχνολογικώς υπεραναπτυγμένης και παράλληλα πειθαρχημένης κοινωνίας “κατακερματισμένων ανθρώπων” – υπηκόων, ένα είδος “προσοντούχων αγραμμάτων” και αργότερα «σοφών άσχετων».
Τα πράγματα δεν φαίνεται να καλυτερεύουν όταν ερχόμαστε στους πτυχιούχους των Πανεπιστημίων μας. Σύμφωνα με δημοσίευμα στο περιοδικό «Επίκαιρα», στις προφορικές εξετάσεις αποφοίτων της Νομικής που διεκδίκησαν πρόσφατα μια θέση στο Δικαστικό Σώμα (Εθνική Σχολή Δικαστών), οι απαντήσεις στις ερωτήσεις έσπαγαν κόκαλα!
Σε ερώτηση εξεταστή σε υποψήφιο «για το τι συνέβη στο Βατερλό, στις 18 Ιουνίου του 1815» δόθηκε από τον τελευταίο η αποστομωτική απάντηση: «Ναυμαχία»! Ο συγκεκριμένος υποψήφιος φαίνεται σα να μην είχε ακούσει ποτέ για μια από τις πιο πολυσυζητημένες μάχες όλων των εποχών, που σήμανε το τέλος των πολιτικών φιλοδοξιών του Ναπολέοντα και την κατάλυση της αυτοκρατορίας του. Ούτε φυσικά αναρωτήθηκε ποτέ γιατί το Βατερλό, μικρό χωριό στο σημερινό Βέλγιο, ?που βρίσκεται 20 χιλιόμετρα έξω από τις Βρυξέλλες? είναι συνώνυμο της αποτυχίας!
Σε άλλη ερώτηση για το πότε απελευθερώθηκε η Θεσσαλία από τον τουρκικό ζυγό, η απάντηση από υποψήφιο ήταν το 1964! «Δηλαδή ο παππούς σου φοράει ακόμη τσαρούχια;» ήταν το σχόλιο του εξεταστή προς τον υποψήφιο με καταγωγή μάλιστα από τα Τρίκαλα, χωρίς όμως να γνωρίζει ότι η Θεσσαλία πέρασε σε ελληνικά χέρια το 1881.
Άλλη υποψήφια για εισαγωγή στην Εθνική Σχολή Δικαστών, ερωτάται για το αν γνωρίζει κάτι για τη δράση της Λέλας Καραγιάννη ?την «ψυχή» της οργάνωσης της Αντίστασης την περίοδο της γερμανικής Κατοχής? και απαντά ότι η μόνη που γνωρίζει είναι η ηθοποιός Μάρθα Καραγιάννη!
Στην ίδια ενότητα των εξετάσεων, δηλαδή της Γενικής Παιδείας, τέθηκε και ερώτηση για τον Ανδρέα Κάλβο. Πολλοί ήταν εκείνοι που δεν γνώριζαν τον ποιητή των «Ωδών», έναν από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές και λόγιους.
Την ίδια τύχη είχαν όμως και ο Μπενίτο Μουσολίνι, όπως και ο Βλαντίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοβ, γνωστότερος ως Λένιν. Υπήρξαν υποψήφιοι που δεν ήξεραν ούτε ποιος ήταν ο γνωστός ιταλός δικτάτορας, ιδρυτής και ηγέτης του φασιστικού κόμματος που διοίκησε την Ιταλία από το 1922 έως το 1943 υπό δικτατορικό καθεστώς, ούτε ο ηγέτης της Οκτωβριανής Επανάστασης, ενός από τα σημαντικότερα γεγονότα που «σφράγισαν» όχι μόνο την πορεία της Ρωσίας, αλλά επηρέασαν καθοριστικά ολόκληρη τη νεότερη παγκόσμια ιστορία.
Αλλά και ο Αδαμάντιος Κοραής, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του νεοελληνικού Διαφωτισμού, ήταν παντελώς άγνωστος για υποψήφιο για εισαγωγή στην Εθνική Σχολή Δικαστών. Ο συγκεκριμένος νεαρός δεν ήξερε καν ποιος ήταν ο δάσκαλος του γένους, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του νεοελληνικού διαφωτισμού, έστω κι αν το άγαλμά του υπάρχει έξω από την Πρυτανεία του πανεπιστημίου στην Αθήνα?