Του ΓΙΑΝΝΗ ΒΟΥΡΔΟΥΜΠΑ*
Η περιφέρεια Burgenland ήταν πριν 15-20 χρόνια η φτωχότερη περιοχή της Αυστρίας, όπου τα κύρια εισοδήματά της προερχόταν από τη γεωργία. Το Gussing είναι μια πόλη στην περιφέρεια αυτή με πληθυσμό 27.000 κατοίκων (βρίσκεται 130 χλμ. Νοτιοανατολικά της Βιέννης) και η ευρύτερη περιοχή του ήταν ιδιαίτερα φτωχή. Σήμερα, όμως, αποτελεί την πρώτη κοινότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπου όλες οι ενεργειακές της ανάγκες καλύπτονται από Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ταυτόχρονα ο πληθυσμός του ευημερεί, πολλές νέες θέσεις εργασίας εξειδικευμένων επιστημόνων έχουν δημιουργηθεί, και δεκάδες εταιρείες νέας τεχνολογίας έρχονται να εγκατασταθούν στην περιοχή αυτή και να αναπτύξουν τις καινοτόμες δραστηριότητές τους στον τομέα των Ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ίσως είναι εντυπωσιακό, πώς μια φτωχή, αγροτική περιοχή της κεντρικής Ευρώπης, που πριν από 20 περίπου χρόνια σημαντικό μέρος του πληθυσμού της μετακινείτο σε άλλες περιοχές για εξεύρεση εργασίας, μεταμορφώθηκε σε μια ευημερούσα περιοχή όπου με την αξιοποίηση των τοπικών της φυσικών πόρων και με τη χρήση νέων καινοτόμων ενεργειακών τεχνολογιών αποτελεί ένα παράδειγμα για μίμηση σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στις αρχές της δεκαετίας του ?90 η δημοτική αρχή του Gussing αποφάσισε ότι έπρεπε να εγκαταλείψει σταδιακά τη χρήση της ενέργειας που παράγεται από ορυκτά καύσιμα και να προσπαθήσει να καλύψει τις ανάγκες της σε ηλεκτρισμό, θέρμανση, ψύξη και καύσιμα οχημάτων με Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με βάση τους ενδογενείς της φυσικούς πόρους.
Η αρχή έγινε με τη λήψη μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας στα κτήρια, όπου επιτεύχθηκε σημαντική μείωση της καταναλισκόμενης ενέργειας. Ακολούθησε η δημιουργία ενός εργοστασίου παραγωγής βιολογικού ντίζελ με πρώτη ύλη την ελαιοκράμβη που παραγόταν στους αγρούς της περιοχής. Στη συνέχεια κατασκευάσθηκε ένα μικρό έργο τηλεθέρμανσης 27 σπιτιών της περιοχής με καύσιμο το ξύλο. Στα τέλη της δεκαετίας του ?90 αξιοποιήθηκε ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας του Πολυτεχνείου της Βιέννης, σχετικά με την αεριοποίηση του ξύλου, και στη συνέχεια την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο το παραχθέν αέριο. Ακολούθησε η δημιουργία πολλών ακόμη τέτοιων εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής στην ευρύτερη περιοχή. Μια ακόμη ενδιαφέρουσα εφαρμογή αξιοποίησης της τοπικής αγροτικής παραγωγής για την παραγωγή ενέργειας, έγινε με τη δημιουργία μονάδας αναερόβιας χώνευσης γεωργικών υπολειμμάτων για την παραγωγή βιοαερίου (που χρησιμοποιείται για την παραγωγή θερμότητος και ηλεκτρισμού). Έτσι δημιουργήθηκε μια σειρά εργοστασίων τα οποία αξιοποιώντας τους αγροτικούς πόρους της περιοχής αυτής (ξύλα, προϊόντα ξύλου, γεωργικά υπολείμματα, ελαιοκράμβη), παράγουν θερμική, ηλεκτρική ενέργεια και καύσιμα οχημάτων.
Τα κίνητρα που δόθηκαν προσέλκυσαν 50 περίπου επιχειρήσεις δραστηριοποιούμενες στους τομείς των Ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και δημιουργήθηκαν 1.000 άμεσες θέσεις εργασίας στην πόλη του Gussing και ακόμα περισσότερες στην ευρύτερη περιοχή. Η πόλη αυτή δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την προστασία των δασών της, γιατί αυτά παρέχουν την απαραίτητη βιομάζα για την τροφοδοσία των εργοστασίων παραγωγής ενέργειας από αυτή.
Στην πόλη δημιουργήθηκε ένα κέντρο Ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπου παρέχονται εκπαιδευτικά σεμινάρια στις νέες καινοτόμες ενεργειακές τεχνολογίες. Πολλοί επισκέπτες, λάτρεις του οικολογικού τουρισμού επισκέπτονται την πόλη, συνδυάζοντας το τουρισμό με την γνώση των αειφορικών ενεργειακών τεχνολογιών. Η περιοχή είναι πλέον αυτοδύναμη ενεργειακά, αξιοποιώντας τους ενδογενείς της φυσικούς πόρους. Το Gussing έχει μειώσει σήμερα τις εκπομπές του CO2 κατά 93% σε σχέση με το 1995. Ενδεικτικά η πόλη Vaxjo της Σουηδίας, που κέρδισε το πρόσφατο βραβείο της Ε.Ε. για την «καλύτερη αειφόρο κοινότητα» πέτυχε μείωση των εκπομπών CO2 κατά 25% την τελευταία δεκαετία. Πρόσφατα δε ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ κ. Αλ Γκόρ, ζήτησε μείωση των παγκόσμιων εκπομπών CO2 κατά 90% μέχρι το έτος 2050. Σήμερα στην Ε.Ε. δεν είναι γνωστή άλλη πόλη που να έχει πετύχει τόσο εντυπωσιακά αποτελέσματα στη μείωση των εκπομπών CO2. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η πόλη αυτή προσελκύει και άλλες επιχειρήσεις αξιοποίησης των ΑΠΕ, εκτός της βιομάζας, όπως μία πρόσφατη επένδυση 50 εκατ. ? για τη δημιουργία εργοστασίου παραγωγής φωτοβολταϊκών στοιχείων.
Για το μετασχηματισμό του Gussing σε μια ευημερούσα κοινότητα, συνέβαλαν οι εξής παράγοντες
1. Η βούληση των τοπικών αρχών να υλοποιήσουν τις αποφάσεις τους.
2. Η δημιουργία κατάλληλων κινήτρων, για την προσέλκυση επιχειρήσεων στην περιοχή.
3. Η απόφαση των επιχειρήσεων να εγκατασταθούν και να επενδύσουν στο Gussing.
4. Η στήριξη της Αυστριακής κυβέρνησης και της Ε.Ε. στο φιλόδοξο αυτό τοπικό πρόγραμμα.
5. Η στήριξη των κατοίκων και η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα.
Η εμπειρία του Gussing δείχνει ότι σήμερα στην Ε.Ε. είναι δυνατή η πράσινη ανάπτυξη, όπου η αξιοποίηση των ενδογενών φυσικών πόρων μιας περιοχής με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών μπορεί να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και νέες επιχειρήσεις και να οδηγήσει μια περιοχή με σημαντικό έλειμμα ανάπτυξης, στην ευημερία.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2
ΤΑ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ GUSSING ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΙΑΣ
1. Κάλυψη όλων των ενεργειακών αναγκών της με Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Απεξάρτηση από ανθρακούχα καύσιμα
2. Μείωση των εκπομπών CO2 κατά 93% σε σχέση με το 1995.
3. Δημιουργία και εγκατάσταση στην περιοχή 50 περίπου επιχειρήσεων δραστηριοποιούμενων στους τομείς των ΑΠΕ
4. Δημιουργία 1000 άμεσων εξειδικευμένων θέσεων εργασίας και πολλών έμμεσων
5. Ανάπτυξη του οικολογικού και του ενεργειακού τουρισμού.
6. Δημιουργία κέντρου εκπαίδευσης και ενημέρωσης σε θέματα ΑΠΕ
7. Προώθηση της έρευνας, της ανάπτυξης και της δημιουργίας διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στους τομείς των ΑΠΕ.
