“Δεν μπορώ. Με κανένα τρόπο δεν μπορώ να συνθέσω στο κενό. Δεν μπορώ να παίζω με φαντάσματα… Οι φράσεις πρέπει να ?χουν αντίκρυσμα. Μου είναι απαραίτητη η ψυχή στο ποίημα: ένα ισοζύγιασμα ανάμεσα στην σκέψη και το συναίσθημα”. Αυτά κατέγραφε, μεταξύ άλλων, ο ποιητής και λογοτέχνης Γιώργης Μανουσάκης στο ημερολόγιό του στις 25 Απριλίου του 2003 ανήμερα της Μεγάλης Παρασκευής.
Όψεις από το δημιουργικό έργο αλλά και τις καθημερινές αγωνίες του ποιητή μοιράστηκαν όσοι παραβρέθηκαν χθες το πρωί στο φιλολογικό μνημόσυνο με τίτλο “Πολιτική και Ποιητική στο έργο του Γιώργη Μανουσάκη. Η πορεία της ζωής του”, που ήταν αφιερωμένο στη μνήμη του ποιητή και διοργάνωσε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων στο Ενοριακό Πολιτιστικό Κέντρο Αγίου Κωνσταντίνου “Κωνσταντινουπολειάδα”.
Η Δρ Φιλολογίας Τασούλα Μαρκομιχελάκη, μιλώντας με θέμα “Ο Γιώργης Μανουσάκης μιλά για την Ποίηση, την Ποιητική και τη Γλώσσα”, φώτισε με γλαφυρό τρόπο, άλλοτε παραπέμποντας σε ποιήματα (κάποια αδημοσίευτα) και δημόσιες τοποθετήσεις του τιμώμενου κι άλλοτε σε ημερολογιακές σημειώσεις του, το ποιητικό σύμπαν του Γ. Μανουσάκη: “Ο Γ. Μανουσάκης θα δώσει στην ποίηση πολλούς ορισμούς. Γλαφυρά, θα την αποκαλέσει «άρτο ζωής» και «γέφυρα στις μοναξιές μας» ή θα την περιγράψει σαν «εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου» και σαν «τρόπο να υπάρξεις»”, τόνισε η κα Μαρκομιχελάκη, ενώ συνεχίζοντας αναφέρθηκε σ’ ένα ημερολογιακό κείμενο του Μανουσάκη στο οποίο ο ποιητής σχολιάζει σαρκαστικά για το σύγχρονο ποιητικό γίγνεσθαι: “Τώρα έχουν πέραση εκείνοι που εναλλάσσουν, σαν ταχυδακτυλουργοί, τα φραστικά τεχνάσματα. Να σκαρώνεις εντυπωσιακές φράσεις, αυτό είναι το παν. Κανείς δεν νοιάζεται αν υπάρχει κάτι βαθύτερο. Αρκούν οι σκαλωσιές: η λέξη που ξαφνιάζει μέσα σε μια φράση, το στραμπούληγμα της γλώσσας… Μάθε να αιφνιδιάζεις, να δημιουργείς εντυπώσεις. Αυτό είναι το δόλωμα: το ξάφνιασμα. Τότε θα σε προσέξουν”.
Η συγγραφέας Νένα Κοκκινάκη μιλώντας με θέμα “Ο Γιώργης Μανουσάκης και η αδικία της ιστορίας” επικεντρώθηκε στο πεζογραφικό έργο του Γ. Μανουσάκη και κυρίως στα μυθιστορήματά του “Όταν το πέλμα μας εταίριαζε με το χώμα” και “Ο Εθελοντής”: “Ο Γ. Μανουσάκης, λογοτέχνης με εκτενές και σημαντικό ποιητικό έργο, ο οποίος από τους περισσότερους λογίζεται ως κατεξοχήν ποιητής, υπήρξε παράλληλα ο ξεχωριστός Κρητικός πεζογράφος που προκειμένου να εμψυχώσει το παρόν αναμετρήθηκε με τη μνήμη. Τα πεζογραφήματά του συνιστούν ένα επίμονο και εκτενές αυτοβιογραφικό πείραμα με πρώτη ύλη την ιστορία. Δεν θα μπορούσε να άλλωστε να συμβεί διαφορετικά όταν ο συγγραφέας αποφασίζει να τοποθετήσει την πλοκή σε συγκεκριμένους γεωγραφικά τόπους και ιστορικούς χρόνους με ήρωες που βιώνουν αληθινά συμβάντα, όπως ο πόλεμος και η συνεχής αναταραχή και όπου η μνήμη προσεγγίζεται ως δεξαμενή βιωματικών εμπειριών, προσδοκιών ελπίδων αλλά και διαψεύσεων”, σημείωσε, μεταξύ άλλων, η κα Κοκκινάκη.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τη συγκινητική οπτικοακουστική παρουσίαση της εργοβιογραφίας του ποιητή – που είχε ως τίτλο “Γιώργης Μανουσάκης: Πορεία ζωής” – από τη φιλόλογο Αγγελική Καραθανάση-Μανουσάκη.
Στο πλαίσιο της παρουσίασης προβλήθηκε φωτογραφικό υλικό από τη ζωή του Γ. Μανουσάκη και παρουσιάστηκαν οι σημαντικότεροι σταθμοί στη δημιουργική του πορεία. Το οπτικό υλικό συνόδευε η φωνή του ποιητή, άλλοτε να απαγγέλει και άλλοτε να αυτοβιογραφείται ή να σχολιάζει στιγμές του συγγραφικού του έργου.
Να σημειώσουμε τέλος, ότι κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, που συντόνισε ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης Σταμάτης Φιλιππίδης, οι ηθοποιοί – σκηνοθέτες Μιχάλης Βιρβιδάκης και Δέσποινα Πολλαναγνωστάκη διάβασαν αποσπάσματα από το έργο του Γ. Μανουσάκη, δίνοντας ένα ξεχωριστό τόνο στις εισηγήσεις που πραγματοποιήθηκαν.
Ο ποιητής
Ένα όνομα πλάθω
από οδύνη κι όνειρο
να σημειώνει το στίγμα μου
στην πετρωμένη έρημο
του χρόνου.
(Αδημοσίευτο ποίημα
του Γ. Μανουσάκη που
διάβαστηκε στην εκδήλωση)
