ΠΑΝΤΑ ΠΑΡΩΝ

Iσως δεν υπάρχουν πολλά που να μην έχουν ειπωθεί για τον Νίκο Ξυλούρη! Ακόμη όμως κι εκείνα μοιάζουν και είναι πολύ λίγα μπροστά στα όσα θα ειπωθούν αλλά και στα όσα αξίζουν να λέγονται για τον τραγουδιστή με την αγγελική μορφή και την αξεπέραστη φωνή!
Ψάχνοντας ανάμεσα σε κάποιες από τις χιλιάδες σελίδες του διαδικτύου που είναι αφιερωμένες στον Ψαρονίκο που έφυγε στις 8/2/1980, και συγχρόνως έχοντας ως συντροφιά κάποια από τα τραγούδια που μας άφησε, αυτό που κυριαρχούσε εντός μου ήταν η αίσθηση ότι δεν του αξίζει καμία αναφορά τούτες τις μέρες γιατί ακριβώς ο ίδιος είναι πάντα, ολοχρονίς και σχεδόν καθημερινά “παρών” στα γλέντια, στις ξεφάντωσες, στις χαρές, στις λύπες, ακόμη και στις συζητήσεις πόλλων μεγάλων αλλά και μικρών σε ηλικία!
Μια αλήθεια που από μόνη της χαρακτηρίζει την έννοια “Νίκος Ξυλούρης”!
Μια αλήθεια που την κατανοούν -ευτυχώς- εκείνοι, που μέσα στη νέα εποχή (όπου κυρίαρχο ρόλο παίζει η
υποκουλτούρα) εξακολουθούν να ακούν και να συγκινούνται -κι ας μου επιτραπεί- να ανατριχιάζουν κάθε φορά που ακούν τη φωνή του Ξυλούρη!
Το σημαντικότερο δε είναι, ότι η όποια συγκίνηση δεν προέρχεται πλέον από τον θάνατό του όπως ίσως ενδεχόμένως να συνέβαινε παλαιότερα, αλλά από την ίδια τη φωνή του…
Σε αυτό το μικρό αφιέρωμα παρουσιάζουμε ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του Χρήστου Ν. Χαραλάμπους “ΝΙΚΟΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ, Με τη χορδή της λύρας”, Εκδόσεις Εξάντας, και δηλώσεις γνωστών Ελλήνων, που έγιναν στο άκουσμα του θανάτου του!
Κι είναι ενδεικτικά και αυτά γιατί ο Νίκος Ξυλούρης δεν
έπαψε και δε θα πάψει να βρίσκεται ανάμεσά μας!
…Η γέννηση του γιου μετά τις τρεις θυγατέρες έφερε φως και αρσενική περηφάνεια στη φτωχή οικογένεια του Γιώργη Ξυλούρη (του πατέρα του Ψαρονίκου). Μέρες ολόκληρες ήτανε στημένες οι τάβλες στ? Ανώγεια, όλο το χωριό γλεντούσε μερόνυχτα κι οι μπαλωθιές στον αέρα δεν είχανε τελειωμό… Έτσι γλεντά και χαίρεται η Κρήτη τα μεγάλα γεγονότα. Σαν μαθητής, άντεξε μόνο μέχρι την τρίτη δημοτικού. Τα γράμματα δεν τ? άρεσαν και προτιμούσε να βόσκει τ? αρνιά και τις αίγες και να καμώνεται τον λυράρη. Στα δώδεκά του χρόνια απόκτησε την πρώτη λύρα και στα δεκατέσσερά του άρχισε κι όλας να παίζει και να τραγουδά σε γάμους και πανηγύρια. Έφηβος ακόμα, ήταν περιζήτητος στα χωριά της περιοχής του. Όλοι ζητούσανε ν? ακούσουν τ? Ανωγειανάκι με τη γλυκιά φωνή. Το Ηράκλειο αποτέλεσε τον σημαντικότερο σταθμό στη ζωή του. Από εκεί ξεκίνησε την καριέρα του κι εκεί γνώρισε τη γυναίκα του. Η ταξική τους διαφορά δεν επέτρεπε τον γάμο τους κι έτσι κλεφτήκανε ένα βράδυ και στεφανωθήκανε την επομένη το πρωί. Ο Ψαρονίκος γαλουγήθηκε με τα ιδανικά της ελευθερίας, της ανθρωπιάς και της αξιοπρέπειας. Παιδί της γερμανικής κατοχής, βίωσε όλη τη σκληρότητα του πολέμου. Δημοκράτης από τα γεννοφάσκια του, ήτανε πάντα παρών στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες της Ελλάδας, με αποκορύφωμα τη δυναμική παρουσία του δίπλα στους φοιτητές του Πολυτεχνείου. Ό,τι έκανε το ?κανε με τη θεωρία του στραμμένη στον Ψηλορείτη. Από τα σπηλιαράκια και τ? αγρίμια του βουνού αντλούσε τη δύναμη και τη λεβεντιά του. «Παράδεισος θαρρώ ?ναι η Κρήτη, σύντεκνε», είχε πει σε μια συνέντευξή του, λίγο πριν τον καλέσουν κοντά τους οι αρχάγγελοι. Έβαλε στόχο να κάνει γνωστή την κρητική μουσική κι έξω από τα σύνορα της Ελλάδας και το πέτυχε. Γνώρισε φτώχειες και κακουχίες, αλλά κατάφερε κι έκανε τα ριζίτικα κτήμα του κόσμου. Από το 1970 μέχρι τον πρόωρο θάνατό του κυριαρχεί στα μουσικά πράγματα της Ελλάδας. Μέσα σε μια δεκαετία δηλαδή ηχογράφησε 37 συνολικά μεγάλους δίσκους, συνεργαζόμενος με σπουδαίους συνθέτες και ποιητές, ενώ στα συρτάρια των εταιρειών και των συνθετών υπάρχουν ακόμα αρκετά ηχογραφημένα τραγούδια με τη φωνή του, που οι Έλληνες περιμένουν να τα κάνουν δικά τους…
Είπαν γι? αυτόν:
Τζένη Καρέζη
“Ήταν από τα ωραιότερα και τα πιο αγνά πλάσματα που έχω συναντήσει . Όσο καθάρια και όσο συγκλονιστική ήταν η φωνή του, άλλο τόσο ήταν και στη ζωή του γνήσιος και καθάριος. Ήταν σαν αρχάγγελος. Κι ίσως γι? αυτό πέθανε τόσο νέος. Κι εγώ κι ο Κώστας θυμόμαστε πάντα τη συνεργασία μας και τώρα θα τη θυμόμαστε με περισσότερη συγκίνηση”.
Κώστας Καζάκος
“Ο θάνατος του Νίκου δεν μας βρήκε απροετοίμαστους, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι ο πόνος μας είναι μικρότερος. Όσοι το γνωρίσανε και περισσότερο όσοι δουλέψανε μαζί του ξέρουνε ότι σαν καλλιτέχνης και σαν άνθρωπος είναι αναντικατάστατος”.
Αλίκη Βουγιουκλάκη
“Χάθηκε το παλικάρι με τη φωνή, το ήθος και τη λεβεντιά. Κάτι τέτοιες στιγμές αναλογίζομαι πόσο άδικος είναι ο Θεός”.
Γιάννης Κεφαλογιάννης
“Είμαστε μαζί από παιδιά, στην ίδια γειτονιά, στο ίδιο σχολειό. Μαζί κάναμε τα πρώτα βήματα στα σοκάκια του Κάστρου. Σαν γίναμε παλικάρια εκείνος ήταν ο αρχηγός στις νυχτερινές μας καντάδες κάτω από τα κλειστά παράθυρα των κοριτσιών. Ήμουν δίπλα του στα πρώτα βήματα της καριέρας του. Στις πρώτες του δειλές εμφανίσεις στα κέντρα της Αθήνας και έπειτα στις μπουάτ της Πλάκας. Θυμάμαι ακόμα το πρώτο του δοκιμαστικό συμβόλαιο για 40 μέρες στην «Λήδρα» και την επιτυχία του στην άγνωστη μέχρι εκείνη την ώρα γι? αυτόν δουλειά”.
Μίκης Θεοδωράκης
“Ο θάνατός του ήταν μεγάλη απώλεια για την ελληνική μουσική και την Κρήτη”.
Μάνος Κατράκης
“Όταν μιλάει κανείς για τον Ξυλούρη δεν μπορεί να μη θυμηθεί το χαμόγελο και τη μεγάλη του καρδιά. Είχε μια απλή λεβεντιά που δύσκολα πια συναντάς. Δίκαια οι Κρητικοί ένιωθαν περήφανοι γι? αυτόν”.
Δήμητρα Γαλάνη
“Δεν υπήρξα φίλη του Νίκου αλλά είχαμε συνεργαστεί αρκετές φορές. Είναι κάπως δύσκολο να μιλήσω με δυο λόγια για τον καλλιτέχνη και κυρίως για τον άνθρωπο Ξυλούρη. Ήταν ευθύς, γνήσιος, με λίγα λόγια αυτό που λέμε «λεβέντης». Εκείνο που θα θυμάμαι πάντα από τον Νίκο είναι το μόνιμο χαμόγελο στα καλογραμμένα χείλη του και την έξυπνη ματιά του. Δεν νομίζω ότι το ελληνικό τραγούδι θα ξαναγεννήσει έναν Ξυλούρη”.
Μίμης Πλέσσας
“Για μένα άνοιγε το στόμα του και τραγουδούσε η Ελλάδα. Ο χαμός του δεν είναι χαμός του τροβαδούρου, αλλά ενός συμβόλου”.
Τάνια Τσανακλίδου
“Ο θάνατος του μ? έχει συγκλονίσει. Φίλος καλός κι ακόμα πιο καλός συνεργάτης ήταν ο Νίκος Ξυλούρης. Η εντελώς ιδιότυπη φωνή του άφησε τη σφραγίδα της στο ελληνικό τραγούδι. Σ? όλες τις συνεργασίες που είχαμε, είτε στην Αθήνα είτε σε περιοδείες, ο Νίκος ήταν κάτι περισσότερο από καλός συνάδελφος, ήταν ένας λεβέντης. Θα τον έχω για πάντα στ? αυτιά μου και στη καρδιά μου”.
Γιάννης Πάριος
“Χάθηκε ένας πολύ μεγάλος τραγουδιστής κι ένας καταπληκτικός άνθρωπος. Ήταν λεβέντης σε όλα του ο Νίκος, ο φιλαράκος με την πιο γλυκιά καρδιά του κόσμου”.
Αλέξης Μινωτής
“Τον θαύμαζα γιατί ήταν ένας καλός κρητικός, ένας θαυμάσιος τραγουδιστής. Λυπάμαι βαθιά που χάθηκε”.
Λίνος Κοκοτός
“Μέχρι τον τελευταίο χρόνο δουλεύαμε μαζί. Οι σχέσεις μας δεν ήταν εκείνες οι τυπικές των συνεργατών. Ο Νίκος ήθελε ν? ανοίγει το σπίτι του και την αγκαλιά του σε φίλους και συνεργάτες σα γνήσιος Κρητικός. Ήταν πάνω απ? όλα άνθρωπος, το σπιτικό του δεν θύμιζε ποτέ «σπίτι φιρμάδικο», κάτι πολύ συνηθισμένο στις μέρες μας. Δεν είδε ποτέ τον εαυτό του σα βεντέτα, τον ενδιέφερε μόνο η σωστή δουλειά. Ο Νίκος Ξυλούρης δεν είχε μόνο μια σπουδαία φωνή, αλλά κι ένα μοναδικό ένστικτο για να δίνει τη σωστότερη ερμηνεία”.
Λυκούργος Καλέργης
“Ήταν ο καλλιτέχνης που άφησε τη δική του σφραγίδα όχι μόνο σαν τραγουδιστής αλλά και σαν άνθρωπος”.