Γράφει η ΣΤΕΛΛΑ ΑΛΙΓΙΖΑΚΗ*
Με αφορμή τη συμπλήρωση δύο χρόνων από τον θάνατο του Γιώργη Μανουσάκη πραγματοποιήθηκε εκδήλωση αφιερωμένη στη μνήμη του την Κυριακή 7 Φεβρουαρίου στο Ενοριακό Πολιτιστικό Κέντρο του Αγίου Κων/νου στη Νέα Χώρα, οργανωμένη υπό την αιγίδα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χανίων.
Το θέμα της εκδήλωσης ήταν «Πολιτική και ποιητική στο έργο του Γιώργη Μανουσάκη ? Η πορεία της ζωής του».
Οι εισηγήσεις, που παρουσιάστηκαν, από τη Νένα Κοκκινάκη και την Τασούλα Μαρκομιχελάκη είχαν αντίστοιχα θέματα: Ο Γιώργης Μανουσάκης και η αδικία της ιστορία και Ο Γιώργης Μανουσάκης μιλά για την ποίηση την ποιητική και τη γλώσσα. Οι ομιλήτριες πρόσθεσαν σημαντικά στοιχεία στην κριτική ανάγνωση και στις φιλολογικές προσλήψεις του έργου του ποιητή. Κατέδειξαν την ιστορική διάσταση του πεζογραφικού του έργου, την οικουμενικότητα της ποιητικής γραφής του, την απήχηση των γραφομένων του και τη διαχρονικότητα των προβληματισμών του. Εισηγήσεις περιεκτικές και ουσιαστικές καταδείκνυαν το ενδιαφέρον που έχει το έργο του, ώστε να μπορεί να προσελκύσει κάθε αναγνώστη του καιρού μας , αλλά ιδιαίτερα κάθε πνευματικό δημιουργό.
Αν ο Μανουσάκης είναι διαχρονικός, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι και οικουμενικός, όχι μόνο γιατί περιλήφθηκε σε μεγάλες ευρωπαϊκές ή παγκόσμιες καταγραφές και ανθολογήσεις λογοτεχνικών κειμένων, όχι μόνο γιατί ταξίδεψε στον κόσμο και επικοινώνησε με ανθρώπους του πνεύματος διαφορετικών εθνικοτήτων, όπως φάνηκε και από την Οπτικοακουστική Εργογραφία που με αίσθημα φιλολογικής ευθύνης, αλλά και περίσσια αγάπη συνέταξε και παρουσίασε η σύντροφος της ζωής του Αγγελική Καραθανάση – Μανουσάκη, αλλά και γιατί ακόμη σήμερα συγκινεί μαθητές και νέους ανθρώπους διαφορετικών εθνικοτήτων, όπως αποκαλύφθηκε από τη δεύτερη εισηγήτρια .
Τη συγκινητική φόρτιση του «φιλολογικού μνημοσύνου» ενέτεινε η υποβλητική ανάγνωση κειμένων του από το Μιχάλη Βιρβιδάκη και τη Δέσποινα Πολλαναγνωστάκη, ενώ η παρουσίαση ανέκδοτων σελίδων από το Ημερολόγιό του, καθώς και ποιημάτων του καθιστούσαν πολύτιμη εμπειρία τη μέθεξη στην εκδήλωση μνήμης και τιμής.
Ο καθηγητής Σταμάτης Φιλιππίδης, που συντόνιζε την όλη εκδήλωση υπενθύμισε την πρόταση του Κώστα Μουτζούρη, Προέδρου του Συνδέσμου Φιλολόγων Χανίων να μετονομαστεί η οδός Πειραιώς, όπου κατοικούσε ο Γιώργης Μανουσάκης, σε οδό Γιώργη Μανουσάκη. Ανεξάρτητα από το αν υλοποιηθεί αυτή η πρόταση ή όχι, το έργο και η ζωή του, τα γραπτά και οι παρεμβάσεις του, η κρητολογική του έρευνα και η εκπαιδευτική του θητεία μάλλον επιβάλλουν να καθιερωθεί γι? αυτόν η ιδιότητα του Ποιητή των Χανίων, όχι για να μικράνουμε το Μανουσάκη αλλά για να καταξιώσουμε τα Χανιά.
Δεν είναι μόνο ότι η Οπτική Εργογραφία, που ήδη αναφέρθηκε, η οποία υπέβαλε τη σκέψη αυτή, καθώς συνέδεε όλο το βίο του με τον Πνευματικό Κόσμο της πόλης: το Α? Γυμνάσιο, το Χρυσόστομο, τα Πολιτιστικά Δρώμενα (παραδειγματικά υπενθυμίστηκαν αυτά του 1995, με το δυναμικό ρόλο του Γιώργη Κουνάλη), το Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου, την Εταιρεία Θεάτρου Μνήμη. Είναι η επίμονη πρόσδεση του με αυτήν την πόλη ως πηγή βιωμάτων, έμπνευσης και δημιουργίας, ως χώρου προβληματισμού, αναζήτησης και ιδεολογικής φόρτισης, αλλά και ως τόπου αφόρμησης για τις μεγάλες εξερευνήσεις του εσωτερικού κόσμου του ανθρώπου, του «εσωτερικού υπογείου» του καθενός, καθώς μπορούμε κι? εκείνον να τον εντάξουμε για τη φιλοσοφική διάσταση της ποιητικής του στους «όχι και τόσο λίγους Κολόμβους του γνωστού κόσμου».
Ο χαρακτηρισμός του Γιώργη Μανουσάκη ως του ποιητή της δικής μας πόλης δεν έχει ακόμη γίνει τυπικά και επίσημα. Ίσως προϋποθέτει χρόνο για την αποδοχή της πρότασης, τυπικές παρεμβάσεις ιθυνόντων και επίμονη επανάληψη από τα χείλη διακεκριμένων πνευματικών ανθρώπων. Όμως είναι σκόπιμο να παρατηρηθεί ότι η καθολική προσέλευση στην εκδήλωση και η με κάθε τρόπο στήριξή της, η γενικευμένη συγκίνηση κατά τη διάρκειά της και το ζωηρό ενδιαφέρον για τη διάδοση του έργου του και την αναγνωσιμότητα των γραφομένων του μάλλον επιβεβαιώνουν άτυπα την απήχηση της ιδέας.
Όπως και αν έχει το πράγμα στις 7 Φεβρουαρίου για άλλη μια φορά οι συντελεστές της εκδήλωσης και όλοι οι Χανιώτες «δίπλωσαν την ψυχή τους και την έστειλαν το δικό τους γράμμα στον ποιητή», που όλοι αισθάνονταν να είναι παρών.
* Φιλόλογος – ιστορικός
