Η απόδοση τιμών σε όσους αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την προάσπιση των ιδανικών της Ελευθερίας, αποτελεί οφειλόμενο χρέος και ελάχιστη ανταπόδοση της προσφοράς τους προς την πατρίδα. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, οφείλουμε αυτή την τιμή στους νεκρούς ήρωές μας που αντιστάθηκαν στη βάρβαρη εισβολή του Tούρκικου Αττίλα.
Τιμούμε τη μνήμη τους, σε επιτέλεση Εθνικού χρέους και απόδοση οφειλόμενης ευγνωμοσύνης και στρέφουμε προς εκείνους τη σκέψη, για να λάβουμε την επιβεβαίωση της πορείας μας και την κατάφαση των Εθνικών επιδιώξεών μας.
Αποτελεί για εμένα ΤΙΜΗ και ΠΡΟΝΟΜΙΟ, ως Πρόεδρος του “Παγκρήτιου Συνδέσμου Πολεμιστών Κύπρου 1974”, να εκφωνώ λόγο επιμνημόσυνο, για τους πεσόντες ήρωες της Κυπριακής τραγωδίας, αυτούς που πότισαν με το αίμα τους, τα Ελληνικά χώματα της Κύπρου. Χώματα που πέρασαν στην Ιστορία ως χώροι υπέρτατης θυσίας και ανθρώπινης καταξίωσης, χώροι μεγαλείου, δόξας και θρύλου.
“Δεν ξεχνώ”. Αυτή ήταν η πρώτη φράση που ανέβηκε, στα χείλη των αδελφών Κυπρίων, στα χείλη όλων των Ελλήνων και πολύ περισσότερο εμάς, που η μοίρα μας έλαχε να υπηρετούμε την πατρίδα στην Μεγαλόνησο, την μαύρη περίοδο του Ιουλίου και Αυγούστου 1974.
Μόλις μπορέσαμε να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος της καταστροφής του 1974, όταν απροκάλυπτα η Τουρκία των 60 εκατομμυρίων, εισέβαλε στην Κύπρο, φέρνοντας την καταστροφή και την οδύνη. “Δεν ξεχνώ”. Γιατί η μνήμη είναι το κυριότερο όπλο μας. Γιατί αν ξεχάσουμε εμείς, τότε μας ξεχνά και η ιστορία, που είναι η μεγάλη τιμωρός και η Τουρκία είναι υπόλογη απέναντι της ιστορίας και όχι μόνο. “Δεν ξεχνώ” γιατί δεν έχω το δικαίωμα να ξεχάσω. “Δεν ξεχνώ”, γιατί είναι σαν να ξεχνώ τους ήρωες νεκρούς και τραυματίες Συμπολεμιστές μας.
Για όσους δεν γνωρίζετε πρέπει να μάθετε ότι από εδώ στα Χανιά, από το Καλάμι καταγόταν ο ήρωας Διοικητής μου, στην 173 Μοίρα Πυροβολικού Κύπρου, που έπεσε ηρωικά στην Κύπρο πριν από 44 χρόνια και αύριο στο Καλάμι, τιμούμε τον ηρωικό θάνατό του με το μνημόσυνο, που συμπίπτει και με το θάνατό του.
Πρέπει να μάθετε πως από εδώ στα Χανιά, από το Μάλεμε ξεκίνησαν τα αεροπλάνα για να μεταφέρουν, τους Καταδρομείς στην Κύπρο, όπου σκοτώθηκαν οι 29 στην Λευκωσία το 1974, κάνοντας πράξη τη συμπαράταξη με ένα κομμάτι του Ελληνισμού, που μέσα στους αιώνες, δεν είχε στιγμή το δικαίωμα να επαναπαυθεί και να στραφεί απερίσπαστο στα ειρηνικά του έργα, παρά έπρεπε να στέκει αντιμέτωπο στις επιβουλές και να υπερασπίζεται γλώσσα, θρησκεία, πολιτιστική κληρονομιά. Από εδώ στα Χανιά, από το απέριττο μνημείο των Κρητών Πολεμιστών της Κύπρου του 1974, με τα μάτια της ψυχής μας, ατενίζουμε τα αιματοβαμμένα χώματα της Κύπρου.
Από εδώ στα Χανιά, με το μνημείο στους ηρωικούς Πολεμιστές της ΕΛΔΥΚ που έδωσαν τη ζωή τους για την Κύπρο, με τα μάτια της ψυχής μας ατενίζουμε το βομβαρδισμένο, κατεστραμμένο και ερειπωμένο Στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, που έπεσαν ηρωικά να το κρατήσουν.
Από εδώ στα Χανιά, με το μνημείο στους ηρωικούς Καταδρομείς με τα μάτια της ψυχής μας ατενίζουμε τον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, εκεί που έπεσε το αεροπλάνο με τους 30 Καταδρομείς και Αεροπόρους. Επέζησε ένας.
Με τα μάτια της ψυχής μας από εδώ στο Καλάμι Χανίων, που βρίσκεται η προτομή του ΗΡΩΑ Διοικητή μου, Συνταγματάρχη Μανώλη Χατζηδάκη, ατενίζουμε την περιοχή Καραόλου έξω από την αιχμάλωτη πόλη της Αμμοχώστου, που έπεσε ηρωικά.
Με τα μάτια της ψυχής μας από εδώ στα Χανιά, ατενίζουμε την όμορφη Κερύνεια, τις βουνοκορφές του Πενταδάκτυλου, την Καρπασία, όπου έπεσαν ΗΡΩΕΣ Συμπολεμιστές μας, αψηφώντας το θάνατο και πολεμώντας τον Τούρκο κατακτητή και καταθέτουμε ευλαβικά όλοι εμείς που πολεμήσαμε μαζί τους, Ελληνοκύπριοι και Ελληνοέλληνες, ανανεώνοντας τον όρκο μας. ΔΕΝ ΞΕΧΝΟΥΜΕ. Δεν ξεχνούμε όσους πότισαν με το αίμα τους τη γη της Ελληνικής Κύπρου μας. Δεν ξεχνούμε τους τόπους που πολεμήσαμε. Δεν ξεχνούμε του αδερφούς Κυπρίους.
ΔΕΝ ξεχνούμε, ΔΕΝ μπορούμε να ξεχάσουμε και ΔΕΝ έχουμε το δικαίωμα να ξεχάσουμε τους ηρωικούς Πολεμιστές της ΕΛΔΥΚ το 1974, νεκρούς και ζώντες. Όλος ο Ελληνισμός και η Ελληνική Ιστορία κατέγραψε τις άνισες μάχες των Πολεμιστών της ΕΛΔΥΚ το 74, που αντιμετώπισαν τις επιθέσεις των βαρβάρων, όταν επιτίθονταν με αεροπλάνα, άρματα, πυροβολικό και κράτησαν σαν λιοντάρια.
Δεν ξεχνούμε τους Ελλαδίτες Συμπολεμιστές που κατέβηκαν στην Κύπρο ως Κύπριοι πολίτες, ως Εθνοφρουροί με ψεύτικα ονόματα, επίθετα και διαβατήρια. Ένας από αυτούς ήμουν και εγώ. Πολλοί όμως ΔΕΝ επέστρεψαν στις οικογένειές τους .
Δυστυχώς η Ελληνική πολιτεία δεν αναγνώρισε έγκαιρα τις ηρωικές αυτές θυσίες. Δήλωσε μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις, ότι έπεσαν στον πόλεμο της Κορέας ή το 1940, αν και δεν είχαν γεννηθεί κάποιοι από αυτούς.
Η Τουρκία και μόνο μέσα στον τελευταίο αιώνα, έχει διαπράξει εγκλήματα για τα οποία δεν είναι δυνατόν να παραμείνει ατιμώρητη. Κι αν θελήσει να δει την ιστορική αλήθεια, θα καταλάβει πως εμείς σε πείσμα των κατακτήσεων, σε πείσμα όλων όσων ήθελαν να αλλοιώσουν την ταυτότητα ή τις παραδόσεις μας, ζούμε ακόμα εδώ, χιλιάδες χρόνια τώρα, και αρθρώνουμε τον Ελληνικό μας λόγο και να είναι σίγουροι πως η ανθεκτικότητα και το πείσμα του ‘Ελληνα είναι μέσα στο αίμα μας.
Σήμερα 44 χρόνια μετά, η διεθνής κοινότητα ανέχεται ακόμα τον εμπαιγμό της Τουρκίας και τον παραλογισμό της αδιαλλαξίας της, ανέχεται την επιβολή του νόμου του ισχυρότερου και την αδρανοποίηση των ψηφισμάτων του Ο.Η.Ε. Εμείς πάντως κρατάμε και θα αντέξουμε. Η ηρωική θυσία των Καταδρομέων, των ΕΛΔΥΚάριων των Ελλαδιτών Εθνοφρουρών και όλων που έπεσαν μαχόμενοι στην Κύπρο μας, Ελλαδιτών και Κυπρίων, μόνο αυτό το δρόμο και μόνο αυτήν την επιλογή μας δίνει.
Η ηρωομάνα Κρήτη μας και η ηρωική Μεγαλόνησος Κύπρος ήταν πάντα δίδυμες αδερφές. Γι’ αυτό και το μνημόσυνο αυτό σήμερα 44 χρόνια μετά, αρμόζει και πρέπει να γίνεται εδώ, γιατί κάνει τον παλμό της Ελλάδας μας να ακούγεται πιο κοντά στην καρδιά μας και να μας δίνει δύναμη και κουράγιο.
Οι νεκροί ΗΡΩΕΣ μας, που αναπαύονται στην Κύπρο, βρίσκονται στην αγκαλιά μιας γης που τους δέχτηκε με ευγνωμοσύνη και αγάπη και που εσαεί θα τιμά τη μεγάλη θυσία τους. Κείτονται σήμερα στα ματωμένα χώματα της Κύπρου και μας εποπτεύουν.
Κάποιοι, με την επιγραφή στην εντάφια πλάκα τους, τιμημένοι από πατρίδα και οικογένεια. Άλλοι σε άγνωστους τάφους, χωρίς σταυρούς και εντάφιες πλάκες, ως πρόσμειξη ηρωισμού σωμάτων και ψυχών, με την αγιότητα των χωμάτων της κατεχόμενης γης της Κύπρου, που στενάζει κάτω από την μπότα του Τούρκικου Αττίλα. Όλοι, όπου και να βρίσκονται, πάντα μαζί μας είναι, παρακολουθούν το συνεχιζόμενο δράμα της Κύπρου και συμπάσχουν μαζί μας, θυμίζοντάς μας πως ΔΕΝ πρέπει να τους ξεχνάμε. Το καλύτερο μνημόσυνο για τέτοιους ΗΡΩΕΣ που αψηφούν το θάνατο, ειναι η διαβεβαίωση που δίνουμε, πως θα συνεχίσουμε τον αγώνα όποτε μας καλέσει η πατρίδα.
Ο συνταγματάρχης Εμμανουήλ Χατζηδάκης*
Θέλω να σας ευχαριστήσω, όχι γιατί με καλέσατε να παρευρεθώ και να μιλήσω στο σημερινό μνημόσυνο του ΗΡΩΑ Διοικητή μου, στην 173 Μοίρα Πυροβολικού Κύπρου, Συνταγματάρχη Εμμανουήλ Χατζηδάκη, αλλά γιατί 44 χρόνια μετά, δείχνετε πως πρέπει εμείς οι Έλληνες να θυμόμαστε και να τιμούμε όπως πρέπει, τους ήρωές μας, τους ανθρώπους που θυσιάστηκαν για την λευτεριά της πατρίδας μας, γιατί και η Κύπρος μας είναι Ελλάδα, μια Ελλάδα με μια ένδοξη ιστορία και χιλιάδες ήρωες. Τιμούμε σήμερα τη μνήμη του ΗΡΩΑ Εμμανουήλ Χατζηδάκη, ΕΝΟΣ ήρωα που εμείς που πολεμήσαμε στο πλευρό του και υπό τις οδηγίες του, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε εκτός από την ΗΡΩΙΚΗ και ΑΝΔΡΕΙΩΜΕΝΗ στρατιωτική του μορφή και την Ανθρώπινή του μορφή.
Για εμάς που τον γνωρίσαμε και υπηρετήσαμε δίπλα του, υπό τις διαταγές του, θεωρούμε πως ήταν γνήσιος ΕΛΛΗΝΑΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ. Ήταν o άνθρωπος που έπεισε τους νέους Στρατιώτες του στο Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων Πυροβολικού, λίγο έξω από την πανέμορφη πόλη της Αμμοχώστου στο Στρατόπεδο Καραόλου, ότι υπεράνω όλων είναι η Πατρίδα μας και ότι αν χρειαστεί θα πρέπει να δώσουμε και τη ζωή μας γι αυτήν. Το απέδειξε πρώτα αυτός και μετά, δεκάδες παλικάρια του. Ήταν ο άνθρωπος Χατζηδάκης και όχι μόνο ο Διοικητής μας.
Αγκάλιασε τους νέους Στρατιώτες, συζητούσε μαζί τους και δεν δεχόταν την αδικία σε βάρος Στρατιωτών του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν το ότι τιμώρησε Εφεδρο Ανθυπολοχαγό, γιατί έβγαλε στην αναφορά Στρατιώτη κατόπιν πληροφοριών και όχι γιατί αντελήφθη αυτός το παράπτωμα του φαντάρου.
Περιφερόταν στις Πυροβολαρχίες και συζητούσε με τους νέους, για τα προβλήματά τους, για τις μελλοντικές σπουδές τους, ρωτούσε εάν είναι παντρεμένοι. Έμπαινε στα εστιατόρια και δοκίμαζε αυτός πρώτος το φαγητό πριν σερβιριστεί στους νέους.
Εμείς που τον ζήσαμε από κοντά τον τελευταίο χρόνο της ζωής του, σαν Ανώτερο Αξιωματικό και Διοικητή μας, του χρωστάμε πολλά, ίσως και τη ζωή μας, γιατί αυτός προέβλεψε το βομβαρδισμό και διέταξε τη μετακίνηση της βάσης Στρατοπέδου, έσωσε εμάς, αυτός όμως χάθηκε.
Για εμάς που τον ζήσαμε στις στιγμές της μάχης μέχρι την τελευταία του στιγμή, δεν τον θεωρούμε χαμένο, δεν έσβησε, υπάρχει ανάμεσά μας κάθε μέρα ΖΕΙ και θα ΖΕΙ για πάντα στην καρδιά μας, όπως είπε στην ομιλία του στις 19 Ιουλίου 1998 ο αγαπημένος του Κύπριος Λοχίας Δημήτρης Στεφανίδης, κατά τα αποκαλυπτήρια εδώ της προτομής του.
Θα θυμόμαστε τον Συνταγματάρχη Εμμανουήλ Χατζηδάκη, με ένα πολυβόλο στο χέρι ΟΡΘΙΟΣ – ΛΕΒΕΝΤΗΣ και να φωνάζει στους Στρατιώτες του στην περιοχή του τούρκικου θύλακα Σακκάρια, έξω απο το Στρατόπεδο Καραόλου λίγο πριν το μοιραίο: “Μη φοβάστε ρε, θα τους φάμε!”.
Θα θυμόμαστε όσο ζούμε τις τραγικές εκείνες στιγμές που αφού εκκενώθηκε η 173 Μοίρα Πυροβολικού, απλώθηκε στη γύρω περιοχή μέσα στα δέντρα.
Τα αεροπλάνα επεσήμαναν τα αντιεροπορικά μας, που είχαμε για κάλυψη και άρχισαν να βομβαρδίζουν.
Το υπό κατασκευή σπίτι, του οποίου το υπόγειο θα χρησιμοποιούνταν για Διοικητήριο, βρισκόταν στο κέντρο του χώρου και διαγώνια προς τα αντιεροπορικά, κάτι που με τον βομβαρδισμό των αεροπλάνων σε ευθεία, χτύπησε το Διοικητήριο.
Το Land Rover του Διοικητή μας, μπήκε με την όπισθεν στο υπόγειο, αφού κατέβασε πρώτα τους ΗΡΩΕΣ, Διοικητή μας Συνταγματάρχη Μανώλη Χατζηδάκη, τον Κύπριο Ανθυπολοχαγό Σωτήρη Χατζηπροκοπίου και τον μόνιμο Ανθυπασπιστή Βαγγέλη Κατσάνο από την Πρέβεζα.
Ο οδηγός δεν πρόλαβε να κατέβει και ξαφνικά μια βόμβα ΝΑΠΑΛΜ πέρασε πάνω από το στρατιωτικό όχημα και έσκασε μέσα στο υπόγειο με το θλιβερό αποτέλεσμα, τον ηρωικό θάνατο των τριών Αξιωματικών και τον σοβαρό τραυματισμό του οδηγού. Αυτό έγινε σαν σήμερα πριν 44 χρόνια.
Θέλω να πιστεύω ότι αν ζούσε ο ΗΡΩΑΣ Διοικητής μου, Συνταγματάρχης Μανώλης Χατζηδάκης, η 173 Μοίρα Πυροβολικού θα άντεχε και δεν θα διαλυόταν, αλλά και η περιφραγμένη σήμερα αιχμάλωτη πόλη της Αμμοχώστου, δεν θα παραδιδόταν αμαχητί στους Τούρκους. Αυτό το ομολογούν και άλλοι Συμπολεμιστές.
Δεν ξεχνούμε φίλε, αδερφέ και πατέρα Μανώλη, σου υποσχόμαστε μπροστά στην προτομή σου, ότι όσο ζούμε, μέσα στα μάτια μας θα είναι το σημείο που σε θάψαμε μαζί με τους ΗΡΩΕΣ φίλους μας Αξιωματικούς, τον Ανδρέα Μουζάκη και τον Βαγγέλη Κατσάνο, δίπλα στο μεγάλο πέτρινο σταυρό στο Νεκροταφείο Τιμίου Σταυρού Αμμοχώστου.
Είναι χρέος όλων μας και ειδικά εμάς που σε ζήσαμε, να σας ξεθάψουμε με τις ανάλογες τιμές που σας αξίζουν και να δώσουμε το δικαίωμα στα παιδιά σας και στις οικογένειές σας να προσκυνήσουν και να μνημονεύσουν τα ηρωικά κόκκαλά σας.
Ας ευχηθούμε ότι οι κυβερνώντες τόσο την Κύπρο, αλλά και στη μάνα Ελλάδα να καταλάβουν επιτέλους, ότι αυτές οι οικογένειες έχουν το δικαίωμα να παραλάβουν τα κόκκαλα των ηρώων τους.
Ξέρουμε πού είναι, όπως ήξερε και ο Ντεκτάς που είναι τα οστά της μάνας του και τα πήρε.
Φίλε Μανώλη Χατζηδάκη, οι σελίδες της ένδοξης Ελληνικής Ιστορίας σε έγραψαν με χ ρ υ σ ά γράμματα, για εμάς όμως δεν αρκεί. Θα ησυχάσουμε μόνο όταν ολοκληρωθεί αυτό το βιβλίο με τη μεταφορά των οστών και των τριών φίλων μας, εκεί που θέλουν τα παιδιά σας.
Η θρησκεία μας φίλοι μου, λέει ότι η εκταφή πρέπει να γίνεται με θρησκευτικές τελετές. Σας ορκίζομαι ότι θα το είχαμε κάνει μέχρι τώρα, εάν δεν πιστεύαμε στο Θεό.
Για το λόγο αυτό, στη μνήμη των ηρώων μας, παρακαλώ την πολιτεία να μας βοηθήσει τώρα που ζουν ακόμα οι άνθρωποι που τους έθαψαν και είναι πρόθυμοι να έρθουν μαζί μας, να κάνουμε την επίσημη εκταφή.
ΑΘΑΝΑΤΕ φίλε Μανώλη Χατζηδάκη, ας είναι ελαφρύ το χώμα που σε σκεπάζει στην αιχμάλωτη πόλη της Αμμοχώστου.
*Ομιλία στο μνημόσυνο Εμμανουήλ Χατζηδάκη Συνταγματάρχη (ΠΒ)
