ΖΕΥΓΑΡΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΩΝ

Ο Δαρβίνος θα χαιρόταν στην ιδέα ότι το έργο του συνεχίζεται ακριβώς εκεί που έθεσε ο ίδιος τις βάσεις της θεωρίας της εξέλιξης. Ο Πίτερ και η Ρόζμαρι Γκραντ, οι πραγματικοί κληρονόμοι του μεγάλου Βρετανού φυσιοδίφη, ζουν στα νησιά Γκαλαπάγκος τουλάχιστον έξι μήνες κάθε χρόνο τα τελευταία 37 χρόνια και μελετούν την εξέλιξη των ειδών. Το ζεύγος των Αμερικανών επιστημόνων έφτασε στα Γκαλαπάγκος το 1973. Τότε, ήταν δυο νεαροί ερευνητές που ταξίδεψαν στα πιο διάσημα νησιά της επιστήμης χάρη σε μια υποτροφία 4.000 δολαρίων για ένα έτος.
Μολονότι έχουν περάσει σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, ακόμη δεν έχουν τελειώσει τη δουλειά τους, όπως δηλώνουν στο περιοδικό L?Espresso. Η επιστήμη, λένε, δεν έχει ημερομηνία λήξης. Στο μεταξύ, ανακηρύχθηκαν επίτιμοι καθηγητές στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον και έλαβαν δεκάδες τιμητικές διακρίσεις, όπως το βραβείο Κιότο το 2009 και το βραβείο Μπαλζάν το 2005. Με τα χρηματικά έπαθλα που συνοδεύουν αυτές τις διακρίσεις μπόρεσαν να χρηματοδοτήσουν ένα μέρος της έρευνάς τους.
Ο Πίτερ και η Ρόζμαρι Γκραντ εγκαταστάθηκαν στα Γκαλαπάγκος το 1973 μαζί με τα δυο τους παιδιά, έξι και οκτώ χρόνων. Η εκπαίδευσή τους δεν ήταν τυπική. Τα δυο παιδιά μελετούσαν με τους γονείς τους στα διαλείμματα των ερευνών στο νησί, ενώ τις περισσότερες φορές ακολουθούσαν τους δυο επιστήμονες στις εξερευνήσεις τους. Η κόρη τους δημοσίευσε την πρώτη της έρευνα για τις τσίχλες στα 13 της χρόνια για να ακολουθήσει και επαγγελματικά τα βήματα των γονιών της μετά την ενηλικίωσή της.
Η ημέρα της οικογένειας στα νησιά του Δαρβίνου ξεκινά εδώ και 37 χρόνια στις 5 τα ξημερώματα, μια ώρα πριν από την αυγή. Αυτή την ώρα έχει λιγότερη ζέστη, και το ζεύγος των επιστημόνων μπορεί να αφιερωθεί στη μελέτη του ανεβαίνοντας και κατεβαίνοντας βράχους και χαράδρες και στήνοντας παγίδες για τα είδη που πρέπει να καταγραφούν. Στις 11 το πρωί ο Πίτερ και η Ρόζμαρι Γκραντ επιστρέφουν στη βάση τους για να φάνε μια σούπα και να ανταλλάξουν πληροφορίες γύρω από τις παρατηρήσεις τους. Το μεσημέρι, αντίθετα, είναι η στιγμή του «μαρκαρίσματος» των πουλιών, 25 έως 30 την ημέρα. Η εργασία τους τελειώνει στις 4 το απόγευμα με ένα ντους από αλμυρό νερό κι ένα γεύμα από τόνο και ρύζι. Το τροπικό ηλιοβασίλεμα έρχεται στις 6 και 19 λεπτά ακριβώς. Μισή ώρα αργότερα πέφτει το σκοτάδι.
Σε αυτές τις τέσσερις δεκαετίες οι δυο επιστήμονες παρατήρησαν και καταχώρησαν στο αρχείο τους με μεθοδικότητα και υπομονή επτά γενιές ενός είδους σπίνου που ενδημεί στα Γκαλαπάγκος. Η δουλειά τους έδωσε μια νέα ώθηση στη θεωρία της εξέλιξης και εξουδετέρωσε την άποψη ότι στη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου δεν μπορούν να γίνουν ακριβείς παρατηρήσεις γύρω από την επιλογή των ειδών.
Μελετώντας τους σπίνους, το ζεύγος Γκραντ ανακάλυψε ότι οι μεταβολές στη διαθεσιμότητα της τροφής που οφείλονται στις απότομες αλλαγές του κλίματος, έχουν ως συνέπεια την αύξηση του ποσοστού θνησιμότητας και οδηγούν σε μια ταχεία φυσική επιλογή. Με άλλα λόγια, στις περιόδους ξηρασίας, όταν οι σπόροι είναι πιο σκληροί, οι σπίνοι που διαθέτουν δυνατό και φαρδύ ράμφος επιβιώνουν πολύ πιο εύκολα από τους σπίνους με το λεπτό ράμφος, το οποίο αναζητά την τροφή του στους χυμούς των καρπών και τους μαλακούς σπόρους. Το αποτέλεσμα είναι ότι στην επόμενη γενιά του είδους κυριαρχούν σπίνοι με φαρδύ ράμφος. Όταν επικρατούν οι αντίθετες κλιματικές αλλαγές, αυτή η διαδικασία αντιστρέφεται.
Η μεγάλη ταχύτητα των γενετικών μεταλλάξεων που διαπιστώθηκε χάρις στην μοναχική εργασία των δυο ερευνητών προκάλεσε μεγάλη έκπληξη στην επιστημονική κοινότητα. Ο Πίτερ και η Ρόζμαρι Γκραντ είχαν επίσης την τύχη να παρατηρήσουν τη δημιουργία ενός νέου είδους που προέκυψε από τη διασταύρωση ενός τοπικού πουλιού με έναν «μετανάστη» που έφτασε στα Γκαλαπάγκος από τη νήσο Σάντα Κρουζ.
Στα 73 τους χρόνια, οι δυο ερευνητές βλέπουν τη μόνη απειλή για τις μελέτες τους να προέρχεται από τους θεολόγους που απορρίπτουν ολοκληρωτικά τη θεωρία της εξέλιξης υποστηρίζοντας φανατικά τον ευφυή σχεδιασμό. Όπως δηλώνει ο Πίτερ Γκραντ, «το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η νέα γενιά των Αμερικανών φονταμενταλιστών θεολόγων που προσπαθεί να καταστρέψει χρόνια επιστημονικής δουλειάς».