ΜΝΗΜΕΣ ΨΥΧΡΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Μνήμες “Ψυχρού Πολέμου” ξύπνησαν χθες με την ολοκλήρωση της μεγάλης επιχείρησης ανταλλαγής κατασκόπων που πραγματοποίησαν ΗΠΑ και Ρωσία στο αεροδρόμιο της Βιέννης.
Από το αυστριακό αεροδρόμιο, απογειώθηκαν δύο αεροπλάνα, ένα ρωσικό και ένα αμερικανικό, με τα οποία επαναπατρίζονται 14 κατάσκοποι. Πρώτα απογειώθηκε, γύρω στη 1.30 μ.μ. (ώρα Ελλάδας) χθες, από το αεροδρόμιο της Βιένης για τη Μόσχα ένα επίσημο ρωσικό αεροπλάνο Yakovlev Yak-42, με τους 10 ρώσους μυστικούς πράκτορες που απελάθηκαν από τις ΗΠΑ τη νύκτα της Πέμπτης προς την Παρασκευή.
Περίπου 15 λεπτά αργότερα ήταν σειρά του αμερικανικού αεροπλάνου, το οποίο έφερε το σήμα Vision Airlines, να απογειωθεί με προορισμό τη Νέα Υόρκη μεταφέροντας τέσσερις Ρώσους, τρεις από τους οποίους είναι καταδικασμένοι για κατασκοπία για λογαριασμό δυτικών χωρών και οι οποίοι ανταλλάχθηκαν με τους δέκα ρώσους μυστικούς πράκτορες.
Σ? ένα τέλος αντάξιο του Ψυχρού Πολέμου, η ανταλλαγή έγινε στην πίστα του αεροδρομίου, αφού το αεροπλάνο που ήρθε από τη Νέα Υόρκη πήρε θέση λίγο πριν από τις 12.30 (ώρα Ελλάδας) δίπλα στο επίσημο ρωσικό αεροπλάνο που είχε φτάσει νωρίς το πρωί. Αυτή η ανταλλαγή είναι η πρώτη από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, το 1989/1990. Κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, οι ανταλλαγές κατασκόπων ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή αποτελούσαν τρέχουσα πρακτική.
Οι δέκα μυστικοί πράκτορες που επί χρόνια εργάζονταν για τη ρωσική Υπηρεσία Εξωτερικών Πληροφοριών (SRV) απελάθηκαν αργά προχθές το βράδυ από τις ΗΠΑ, αφού “παραδέχτηκαν την ενοχή τους”, όπως δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Ρίτσαρντ Μπάουμ, ένας από τους συνηγόρους των κατηγορουμένων. Με λεωφορείο οδηγήθηκαν σε ένα από τα αεροδρόμια της Νέας Υόρκης με προορισμό τη Μόσχα.
Χθες, στο πλαίσιο της συμφωνίας, ο Ρώσος πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ υπέγραψε τις αιτήσεις χάρητος των τεσσάρων κατασκόπων που κατηγορούνται ότι μετέφεραν απόρρητες πληροφορίες στη Δύση. Το έγγραφο υπογράφηκε αφού οι τέσσερις δήλωσαν ένοχοι για τις κατηγορίες που τους βαρύνουν.
Τρεις από τους ρώσους κρατούμενους έχουν καταδικασθεί για κατασκοπία υπέρ της Δύσης. Οι υποθέσεις είχαν τύχει ευρείας κάλυψης από τα μέσα ενημέρωσης, ενώ λίγα στοιχεία είναι γνωστά για τον τέταρτο κρατούμενο.
Οι τέσσερις κατάσκοποι είναι: Ο Ρώσος ερευνητής ειδικευμένος στα στρατηγικά όπλα Ιγκορ Σουτιάγκιν, που συνελήφθη το 1999 και καταδικάσθηκε το 2004 σε κάθειρξη 15 ετών για κατασκοπία υπέρ των ΗΠΑ, μέσω μιας βρετανικής εταιρείας συμβούλων Alternative Futures, η οποία παρουσιάσθηκε ως βιτρίνα της CIA από τη ρωσική δικαιοσύνη. Ηλικίας 45 ετών σήμερα, ο Ιγκορ Σουτιάγκιν συνεχίζει να δηλώνει αθώος και διαβεβαιώνει ότι έχει εργασθεί ως σύμβουλος για τη βρετανική εταιρεία και ότι δεν έχει διαβιβάσει παρά μόνο δημόσιες πληροφορίες. Ωστόσο αναγκάσθηκε να ομολογήσει ενοχή για να έχει τη δυνατότητα να επωφεληθεί από την προεδρική χάρη.
Ο πρώην συνταγματάρχης του GRU, των υπηρεσιών Πληροφοριών του ρωσικού στρατού, Σεργκέι Σκρίπαλ, ο οποίος είχε παραδεχθεί ότι εργαζόταν για τις βρετανικές υπηρεσίες Πληροφοριών από το 1995. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο είχε διαβιβάσει πληροφορίες σε ρώσους πράκτορες που δρουν στην Ευρώπη. Εγκατέλειψε το GRU το 1999 για το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών πριν εργασθεί στον ιδιωτικό τομέα. Συνελήφθη το 2004 από το FSB, τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες. Είναι 59 ετών. Ο πρώην συνταγματάρχης των ρωσικών υπηρεσιών εξωτερικών Πληροφοριών, του SVR, Αλεξάντρ Ζαπορόσκι, που καταδικάσθηκε το 2003 σε 18 χρόνια καταναγκαστικών έργων για κατασκοπία υπέρ της Ουάσινγκτον. Είχε δώσει στη CIA πληροφορίες για τις δραστηριότητες των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών στο εξωτερικό. Υπήρξε υποδιευθυντής του αμερικανικού τμήματος του SVR και στη συνέχεια του τμήματος αντικατασκοπίας. Ο Αλεξάντρ Ζαπορόσκι ήλθε ο ίδιος σε επαφή με τη CIA κατά τη διάρκεια ταξιδιού του στην Αργεντινή το 2994, σύμφωνα με το κατηγορητήριο. Ο πράκτορας εγκατέλειψε την ενεργό δράση το 1997 και εγκαταστάθηκε τότε στις ΗΠΑ. Συνελήφθη στο αεροδρόμιο της Μόσχας το 2001.
Τέλος, ο Γκενάντι Βασιλένκο, ο οποίος είναι ο μόνος από τους τέσσερις που δεν έχει καταδικασθεί για κατασκοπία. Πρώην πράκτορας της KGB, υπήρξε εκ των επικεφαλής της υπηρεσίας ασφαλείας του τηλεοπτικού δικτύου “NTV-Plus”. Καταδικάσθηκε σε φυλάκιση τριών ετών για παράνομη κατοχή όπλων, κατασκευή αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών και αντίσταση κατά της αρχής. Οι ρωσικές δεν έχουν εξηγήσει για ποιόν λόγο εξακολουθεί να βρίσκεται στη φυλακή.