» Ο Νίκος Κουντουράκης, Έλληνας μετανάστης, ένας από τους δολοφονημένους
«Ένας ηρωικός Κρητικός σκοτώθηκε εις Άγιον Φραγκίσκο»
Με αυτό τον τίτλο, στις 17 Αυγούστου του 1934 δημοσιεύεται στην εφημερίδα ΛΕΦΤΕΡΙΑ του Βαγγέλη Κτιστάκη η δολοφονία του Νίκου Κουντουράκη «από το Βλάτος Κισσάμου… από μισθοφορικά όργανα του ταξικού εχθρού» στη διάρκεια της μεγάλης απεργίας των λιμενεργατών στο Σαν Φραγκίσκο. (2)
Αυτή η είδηση, που βρήκα τυχαία, ψάχνοντας στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης στοιχεία για το εργατικό κίνημα στα Χανιά, για την εκδήλωση της κομματικής οργάνωσης Χανίων του ΚΚΕ (μ-λ) στο Ιτζεδίν για τα 100χρονια από την ίδρυση του ΣΕΚΕ-ΚΚΕ, ήταν αφορμή για αυτό το άρθρο. Είδηση που δεν επιβεβαίωνε η μέχρι τότε γνώση μου για το εργατικό κίνημα στις ΗΠΑ, ιδιαίτερα μέσα από το βιβλίο «Η άγνωστη ιστορία ου εργατικού κινήματος των ΗΠΑ των Ρίτσαρντ Μογιερ- Χερμερτ Μ.Μορε, όπου ο Κουντουράκης αναφέρεται μόνο με το αμερικάνικο όνομα Nick Bordoise,
Απ’ αυτό το βιβλίο (σελ.474-486), αλλά και στις ιστοσελίδες των εργατικών σωματείων του Σαν Φραγκίσκο διαβάζουμε, ότι η απεργία διήρκεσε 82 μέρες και νέκρωσε τα λιμάνια της δυτικής όχθης των ΗΠΑ. Ξεκίνησε στις 9 Μάη 1934 και μέχρι τέλη Ιούλη σκοτώθηκαν 8 άνθρωποι και εκατοντάδες τραυματίστηκαν. Είναι η απεργία σταθμός στο εργατικό κίνημα του Σαν Φραγκίσκο, αλλά και των ΗΠΑ, που μετατράπηκε σε γενική απεργία. Μέχρι σήμερα γίνονται εκδηλώσεις μνήμης κάθε χρόνο, με αναφορά την «Ματωμένη Πέμπτη», ενώ έχει τοποθετηθεί αναμνηστική πλάκα έξω από το κτίριο που στέγαζε το σωματείο, σημείο της άνανδρης δολοφονίας των Howard Spirri και Nick Bordoise (Νίκος Κουντουράκης). Επίσης έχει φτιαχτεί ένα καλλιτεχνικό σύμπλεγμα που αναπαριστά γεγονότα από την απεργία (1)
“Με όρους δουλεμπορίας γίνονταν οι προσλήψεις των λιμενεργατών και των ναυτών που ξεμπάρκαραν και έμεναν άνεργοι, ιδιαίτερα μετά το κραχ του 1929. Κάθε πρωί στις 5 γύρω από τον αρχιεργάτη περίμεναν αν θα τους διαλέξουν για δουλειά. Δούλευαν όσες ώρες υπήρχε δουλειά χωρίς σταμάτημα ( 10,12,16 και 24 ώρες), άρρωστοι και τραυματισμένοι, με το φόβο μήπως πάρει άλλος τη θέση τους. Οι εργοδότες ενθάρρυναν τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις διάφορες εθνότητες, με αποτέλεσμα τους καθημερινούς τραυματισμούς, λόγω της έντασης στη δουλειά.. Αναφέρεται ότι στην προκυμαία του Σαν Φρανγκίσκο, για κάθε 8ωρη βάρδια 2000 εργατών, είχαν 3 έως 6 τραυματισμούς. Ο μέσος εβδομαδιαίος μισθός ήταν 10,45 $ ( 0,75 σεντς/ώρα).Είχαν γίνει και άλλες απεργίες αλλά χωρίς επιτυχία. Το Σεπτέμβρη του 1933 το Waterfront Worker μαζί με τη Διεθνή Ένωση Λιμενεργατών ( I.L.A ) οργάνωσαν μια πετυχημένη απεργία και επέστρεψαν στην εργασία τους 4 απολυμένοι, μέλη του σωματείου.
«Στις 9 Μάη, μετά από άρνηση της εργοδοσίας να διαπραγματευτεί και να αναγνωρίσει το συνδικάτο αποφασίστηκε η απεργία. Δώδεκα χιλιάδες λιμενεργάτες από το Σαν Φρανγκίσκο, το Σιατλ, το σαν Νιτέγκο, την Αστόρια και άλλα λιμάνια κατέβηκαν σε απεργία. Στις 23 Μάη απεργούσαν 8 συνδικάτα ναυτιλιακών επαγγελμάτων, με αποτέλεσμα 35000 εργάτες να πηγαίνουν στα λιμάνια και να μην πιάνουν δουλειά. Η πρωτοφανής αστυνομική αγριότητα μετέτρεψε την απεργία των ναυτικών σε γενική απεργία 127.000 εργατών του Σαν Φραγκίσκο. Η απεργία συκοφαντήθηκε σαν «κομμουνιστική εξέγερση» και η εργοδοσία αρνήθηκε κάθε διαπραγμάτευση»
Τα αιτήματα των εργατών ήταν: 1$ αμοιβή την ώρα, έξι ώρες εργασία τη μέρα, τριάντα ώρες τη βδομάδα και προσλήψεις μέσα από το συνδικάτο. Την Τρίτη 3 του Ιούλη η αγριότητα της επέμβασης της αστυνομίας στις απεργιακές γραμμές με περιπολικά, εμετογόνα αέρια, γκλόμπς και πυροβολισμούς δεν ήταν παρά ο πρόλογος της «Ματωμένης Πέμπτης».
«Στις 5 Ιούλη, την «Ματωμένη Πέμπτη», οι εργοδότες προσπάθησαν να ανοίξουν το λιμάνι του Σαν Φρανσίσκο χρησιμοποιώντας φορτηγά με απεργοσπάστες με τη συνοδεία της αστυνομίας. Η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα, ρόπαλα και όπλα ενάντια στους άοπλους απεργούς. Τουλάχιστον 100 απεργοί και αλληλέγγυοι τραυματίστηκαν. Τρεις εργάτες πυροβολήθηκαν από αστυνομικούς με πολιτικά ρούχα έξω από τα κεντρικά γραφεία του συνδικάτου στις οδούς Mission και Steuart. Ένας εργάτης, ο Τσαρλς Όλσεν, επέζησε. Άλλοι δύο, ο Howard Sperry, λιμενεργάτης και βετεράνος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, και ο Nick Bordoise , ένας μάγειρας και υποστηρικτής της απεργίας, πυροβολήθηκαν στην πλάτη και σκοτώθηκαν». (3)
«Ένας από τους δύο νεκρούς της μέρας εκείνης ήταν ο Έλληνας κομμουνιστής Νίκος Κουντουράκης. (Nick Bordoise) γράφει ο Κώστας Καρποζήλος στο βιβλίο του «Κόκκινη Αμερική». Πυροβολήθηκαν πισώπλατα έξω από τα γραφεία της ένωσης ILA. Ο Νίκ Μπορντουάζ ήταν μάγειρας, μέλος του σωματίου μαγείρων και του κομμουνιστικού κόμματος ΗΠΑ.
Η εν ψυχρώ δολοφονία δύο ανθρώπων άλλαξε τη στάση της κοινής γνώμης. Στις 16 Ιούλη ξεκίνησε Γενική Απεργία στο Σαν Φραγκίσκο. Μια από τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις στην ιστορία της αμερικάνικης εργατικής τάξης τερματίστηκε στις 19 Ιούλη. Στις 30 Ιούλη οι 35000 εργάτες της ναυτιλίας ξανάπιασαν δουλειά. Είχαν κατακτήσει το 6ωρο, τις 30 ώρες τη βδομάδα και να πληρώνονται συν 50% στις υπερωρίες. Οι μισθοί έγιναν 95 σεντς την ώρα και η υπερωρία 1,40 $. Επίσης οι προσλήψεις θα γίνονταν μέσα από το συνδικάτο.
Σ’ αυτή τη σπουδαία απεργία ο Νίκος Κουντουράκης συμμετείχε ενεργά και από τη θέση του έπαιξε σπουδαίο ρόλο, όπως γράφει η εφημερίδα Western Worker (4) Κ.Κ. ΗΠΑ της δυτικής περιοχής στις 16/7/1934. «Ο Κουντουράκης ή Bordois όπως ήταν γνωστός, ήταν μέλος του Κ.Κ και του τοπικού σωματίου μαγείρων Νο 44. Ήταν από τα πιο δραστήρια μέλη του κόμματος. …Ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του κόμματος για ολόπλευρη υποστήριξη της απεργίας….Την Μέρα Μνήμης ( 30 Μαΐου )ήταν ένας από τους πιο βαριά τραυματισμένους. ……Την ματωμένη Πέμπτη από πολύ πρωί ήταν ήδη στη Μάχη του RINCON Hill. ……
Ο Κουντουράκης δεν ήταν «ένας, ανά την επικράτεια γνωστός κόκκινος από τη Ν. Υόρκη», όπως ο ντέντεκτιβ Ντουέλλα είπε στον τύπο. Ήταν ένας εκλεγμένος ταξικός εργάτης και εργαζόμενος στα αρχεία του κόμματος… Πολλοί εργάτες τον γνωρίζουν σαν οργανωτή της καμπάνιας ης Διεθνούς Εργατικής Άμυνας για τον Tom Mooney ( International Labor Defence.) Ήταν μέλος του Ελληνικού Συλλόγου Spartacus και μέλος της Ένωσης Μαγείρων και σερβιτόρων».
Τον Ιούλιο του 1938 ο Πάνος Κολυμπάρης στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ ( Ελληνική εφημερίδα του Κ.Κ ΗΠΑ), (5) σε άρθρο του με τίτλο « Ο αείμνηστος Νίκος Κουντουράκης._ Μάρτυς της εργατικής ιδεολογίας», δημοσιεύοντας και φωτογραφία του, μεταξύ άλλων γράφει:
«Προχθές την 5ην Ιουλίου συμπληρώθηκαν τέσσερα χρόνια από τη μέρα που σκότωσαν τα όργανα του καπιταλισμού, στην παραλία του Αγίου Φραγκίσκου, την 5ην Ιουλίου 1934, τον αλησμόνητο και ηρωικός σύντροφον μας, τον Νίκον Μπερντίος ή Κουντουράκην. …..Τον είχα γνωρίσει το 1933, όταν βρισκόμουν στο Φρίσκο και εργαζόμουν στον «Προμηθέα» συντάκτης. Η πάλη των τάξεων εις την Καλιφόρνια είχε οξυνθεί το 1933. …..Γράφανε οι εφημερίδες περιγραφές για τις μάχες και ερχότανε στο γραφείο μου οι ίδιοι οι εργάτες – που τριγούσαν – και μου διηγούντο την κατάσταση. Σιγά- σιγά άνοιγα τα μάτια μου. Κι άθελα, χωρίς να το νοιώθω σπρωχνόμουνα στο πλευρό των. Σε μια από τις συγκεντρώσεις για τους απεργούς του Λοντάι πήρα το βήμα και μίλησα και κει γνώρισα τον Κουντουράκη. Μιλούσε λίγα λόγια. Μετά αναμίχθηκα στην οργάνωση των Ελλήνων εργατών τροφίμων του Φρίσκου. Ο αγώνας αυτός ήταν τραχύς. Στην εξέλιξη της οργανωτικής εκστρατείας μάθαινα κάθε μέρα περισσότερα. ¨Ένοιωθα πια την πάλη των τάξεων. Και γνώρισα καλύτερα τον Κουντουράκη, που προσπαθούσε να κατευνάση τα νεύρα μου και να μου κόψει τον ατομικισμό. Τότε γνώρισα εκ του πλησίον τους Κομμουνιστάς. Τους εκτίμησα πολύ που δεν έκανα τίποτα χωρίς να τους συμβουλευθώ. Τους αναγνώρισα ως τους αρχηγούς της εργατιάς.
Την 3η Ιουλίου έγιναν αι μεγάλαι συμπλοκαί, που κτυπήθηκαν πολλοί έλληνες που δεν ήταν απεργοί, αλλά πήγαν να βοηθήσουν τους απεργούς. Δεκάδες άλλοι αρρώστησαν από τα δακρυγόνα το Φρίσκο ευρίσκετο εν αναστατώσει.
Στον πίνακα του «Σπαρτάκου» ευρίσκοντο τα εξής:
«Όλα τα μέλη του «Σπαρτάκου» εις το γουώτερφροντ, στον καθήκον πλάι στους απεργούς»! Όλη τη μέρα εγένοντο μάχες στην παραλία. Διαδόσεις ανέβαζαν τα θύματα σε εκατοντάδες. Το απόγευμα πήγα για λίγα λεπτά στην Λέσχην, βρήκα κει πέρα τον Κουντουράκη . Είχε προσβληθεί από δακρυγόνα αέρια . Τα μάτια του κόκκινα σαν τα δικά μου. Προσπαθήσαμε να τον αποτρέψουμε, γιατί το κεφάλι του είχε επιδέσμους για κάτι τραύματα που αποκτήσει από τους αστυνομικούς σε μια άλλη συμπλοκή . Μα δεν το κατορθώσαμε. Πήγε.
Είχε νυκτώσει πια. Η Λέσχη ήτανε γεμάτη από εργάτες και εργάτριες. Όλοι συζητούσανε για το μακελειό που συνέβη. Τηλεφωνούσα για να μάθω για τους Έλληνες που είχανε κτυπηθεί. Κι έμαθα για τον σκοτωμό του συντρόφου μας του Ν. Κουντουράκη. Μου τηλεφώνησε ο Σμιτ, νυν πρόεδρος των φορτοεκφορτωτών, τότε μέλος της οργανωτικής επιτροπής και φίλος μου στενός. Τον βρήκα νεκρό στο νεκροτομείο της πόλεως με τον Μάνο. Τον είχαν σκοτώσει με δυο σφαίρες στην πλάτη, την ώρα που έσκυβε να σηκώσει έναν τραυματισμένο απεργό, για να μην πεθάνει από αιμορραγία! Τον σκότωσαν άνανδρα! Έγινε η κηδεία και πάνω στον τάφο του τραγουδώντας τη Διεθνή ωρκιστήκαμε-όλοι οι σύντροφοι του – πως θα εκδικηθούμε τον θάνατο του, πως θα αφιερώσουμε τη ζωή μας για την εργατικήν τάξιν για το μεγάλωμα του εργατικού κινήματος».
Στην πτυχιακή του εργασία ο Daniel Froutino Elash με τίτλο “Greek Americans communists and the San Francisco General Strike Strike of 1934”. (Οι Ελληνοαμερικανοί κομμουνιστές και η απεργία του Σαν Φραγκίσκο το 1934), που δημοσιεύτηκε στο HELLENIC JOURNAL OF DIASPORA (VOLUME 33.1&2 2007) (6) δίνει πολύ σημαντικά στοιχεία για τον Nick Bordoise (Coundourakis), αλλά και για τις συνθήκες που οδήγησαν στην αποσιώπηση των δύο καθοριστικών χαρακτηριστικών του. Μετανάστης και κομμουνιστής. «Λόγο της αντιπαράθεσης τότε και τώρα για το καθεστώς των μεταναστών και ιδιαίτερα αυτών που έχουν ριζοσπαστικές αναφορές, ακόμη και αυτοί που θυμούνται τον Bordoise, δεν «θυμούνται» ότι ήταν ¨Έλληνας και κομμουνιστής. Όμως o Bordoise ήταν μέλος της κοινότητας των ελληνοαμερικανών κομμουνιστών…». Ένα ψάξιμο στο διαδίκτυο επιβεβαιώνει αυτή την παρατήρηση, όπου στις διάφορες αναφορές για τον Bordoise, αυτός αναφέρεται σαν πολιτικός ακτιβιστής και κάποιες φορές κομμουνιστής. Όχι έλληνας μετανάστης. Μόνο ο Νταν Γεωργακάς (Greek-American Radicalism:The Twentieth Century) (Ο ελληνοαμερικάνικος ριζοσπαστισμός τον εικοστό αιώνα) HELLENIC JOURNAL OF DIASPORA (VOLUME 20.1,1994) (7), περιγράφει ότι «στην κηδεία του ομάδες ελλήνων συγγενών και φίλων συνόδεψαν το φέρετρο τραγουδώντας τη διεθνή με υψωμένες γροθιές. Επίσης ότι ο αδελφός του και η γυναίκα του ήταν κι αυτοί αγωνιστές»
Και στο βιβλίο η «Άγνωστη ιστορία του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ» δεν αναφέρεται ότι ο Bordoise ήταν έλληνας μετανάστης. «Οι σύγχρονοι ελληνοαμερικανοί ιστοριογράφοι επίσης αν δεν το αποσιωπούν, μιλάνε για ελάχιστους ριζοσπάστες ελληνοαμερικανούς και για συμμετέχοντες στην αμερικάνικη αριστερά. Είναι εξηγήσιμο»: γράφει ο Daniel Froutino Elash, «αφού αμέσως μετά την απεργία του 1934 εκδηλώθηκαν απελάσεις «κόκκινων» μεταναστών, κάτι που δεν ήθελαν να τους επηρεάσει οι αστοί της ελληνικής κοινότητας στο Σαν Φραγκίσκο και στις ΗΠΑ. Επίσης η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα έπαιξε σημαντικό ρόλο».(6)
«Ο Νίκος Κουντουράκης ζούσε στην 5η οδό στο San Francisco για κάμποσα χρόνια και η σύζυγος του ονομαζόταν Julia Bordoise.…Ήταν αφοσιωμένο μέλος του κομμουνιστικού κόμματος, που εκείνο τον καιρό δεν δούλευε, επειδή ανάρρωνε από μια χειρουργική επέμβαση. ¨Όμως συμμετείχε στην απεργιακή κουζίνα σαν εθελοντής και σε άλλες απεργιακές δραστηριότητες. ….». (6) «Η απεργία των λιμενεργατών μετατράπηκε σε γενική απεργία μετά τη δολοφονία των Howard Sperry,βετεράνου του Παγκοσμίου Πολέμου και του Nick Bordoise. Ο Nick Bordoise, μέλος της ένωσης μαγείρων και σερβιτόρων, που βοηθούσε εθελοντικά στα συσσίτια των απεργών στην 84 Embascadero Street. Κηδεύτηκε σαν κομμουνιστής στο Cypress Lawn Cemetery στην Colma, της Καλιφόρνιας . Ο Sam Darcy υπεύθυνος Κ.Κ ΗΠΑ στην περιοχή μίλησε στην κηδεία του» (Daniel Froutino Elash) (6)
«Δεν ήρθαμε εδώ για να κλάψουμε. Και ο Νίκος δεν θα ήθελε να κλάψουμε. Να συνεχίσουμε τον αγώνα. Μόλις ξεκινήσαμε!» είπε χαρακτηριστικά. (8)
Ο συγγραφέας του βιβλίου “H Μεγάλη Απεργία” Μαικ Κουήν περιγράφει συγκλονιστικά την κηδεία, ενώ φωτογραφίες της εποχής αποτυπώνουν αυτή τη μοναδική μέχρι τότε μέρα για το Σαν Φραγκίσκο «Σιγά-σιγά —και μετά βίας— τα φορτηγά ( που κουβαλούσαν τα φέρετρα) βγήκαν στην οδό Μάρκετ. Με αργά, ρυθμικά βήματα, ακολούθησε η γιγάντια πομπή. Τα πρόσωπα ήταν σκληρά και σοβαρά. Τα καπέλα κρατούνταν περήφανα στα στήθη. ….Οι οδηγοί σταμάτησαν τα αυτοκίνητά τους κατά μήκος της γραμμής της πορείας και στάθηκαν σιωπηλοί, κρατώντας τα καπέλα τους στο στήθος, με τα κεφάλια ψηλά. Ούτε ένα χαμόγελο, στα ατελείωτα τετράγωνα, των ανδρών που βαδίζουν. Τα πλήθη στο πεζοδρόμιο, ως επί το πλείστον, στέκονταν με τα κεφάλια ψηλά και τα καπέλα βγαλμένα. Άλλοι παρακολουθούσαν την πομπή με φόβο και ανησυχία. Εδώ κι εκεί καλοντυμένοι επιχειρηματίες από την οδό Μοντγκόμερι στέκονταν έκπληκτοι και εντυπωσιασμένοι, αλλά με τα καπέλα ακόμα στο κεφάλι. Απότομες φωνές ακούστηκαν από τη γραμμή της πομπής: “Βγάλε το καπέλο σου!” Ο τόνος της φωνής ήταν εξαιρετικός. Η αντίδραση ήταν άμεση. Με γρήγορες, νευρικές χειρονομίες, οι επιχειρηματίες υπάκουσαν. ……..Οι λιμενεργάτες που φορούσαν μπλε περιβραχιόνια κατευθύνουν την κυκλοφορία και προεδρεύουν με έναν αέρα εξουσίας. Κανένα αστυνομικό σήμα ή σφύριγμα δεν έλαβε ποτέ τόσο άμεσο σεβασμό και υπακοή όσο οι ήρεμες, αποφασιστικές φωνές των λιμενεργατών. Οι Εργάτες έθαβαν τους δικούς τους.» (9), (10)
Το φύλλο της 16 Ιουλίου 1934 της Western Worker (4) γράφει: «40.000 συγκεντρώθηκαν στην κηδεία των Howard Sperry και Nick Coundeorakis. Κoμμουνιστές ηγέτες μίλησαν κατά την ταφή του Νίκου Κουντουράκη. Ανάμεσα στους ομιλητές ήταν ο Nτάρσυ από το Κ.Κ ΗΠΑ, εκπρόσωπος του ILD, ο Κολλυμπάρης από το ελληνικό σύλλογο Spartacus και ο αδελφός του Coundeorakis.
Η ομιλία του αδελφού του, δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 16 Ιουλη 1934 της Western Worker:
«Ο αδελφός μου ήταν πάντα δραστήριος για την τάξη του, την εργατική τάξη. Κάθε στιγμή την αφιέρωνε στην κινητοποίηση της εργατικής τάξης. Ήταν μέλος της ένωσης μαγείρων και σερβιτόρων. Ήταν μέλος της ¨Ένωσης Ελλήνων εργαζομένων. ¨Ήταν μέλος της Διεθνούς Εργατικής Άμυνας και μέλος του πολιτικού κόμματος της εργατικής τάξης, του κομμουνιστικού κόμματος. Όταν οι λιμενεργάτες ξεκίνησαν την απεργία ο Νίκος αισθάνθηκε ότι εκεί ήταν η θέση του, να βοηθήσει να πετύχουν τους στόχους τους. Ήταν ιδιαίτερα εμπνευσμένος από την ηρωική πάλη των ναυτικών ενάντια στους πλοιοκτήτες. Στις 30 Μαΐου, όταν η αστυνομία επιτέθηκε στους λιμενεργάτες ο Νίκος ήταν απ’ αυτούς που πολέμησαν για να υπερασπιστούν τους εργάτες. Γι αυτό κτυπήθηκε από την αστυνομία αλλά δεν έχασε το κουράγιο του. Μόλις συνήλθε ξαναπήγε στη γραμμή της απεργίας.
Αισθάνομαι ότι ο Νίκος έκανε μια σπουδαία και χρήσιμη δουλειά στη ζωή του. Οι δράσεις του και το παράδειγμα του με έχουν εμπνεύσει και θα εμπνεύσουν δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους που θα συσπειρωθούν στον αγώνα της εργατικής τάξης ενάντια στην καπιταλιστική τάξη. Με την εργατική αλληλεγγύη μπορούμε να νικήσουμε. Όλοι οι εργαζόμενοι πρέπει να συσπειρωθούν στις εργατικές ενώσεις, στα σωματεία της δουλειάς τους και να βοηθήσουν να δυναμώσει ο αγώνας για καλύτερες συνθήκες για όλη την εργατική τάξη τώρα και για την τελική χειραφέτηση όλων μας από την καπιταλιστική πείνα και τρομοκρατία». (4)
Η αναφορά σ’ ένα τόσο μακρινό, χρονικά και τοπικά, γεγονός, δεν γίνεται μόνο επειδή ο Νίκος Κουντουράκης κατάγεται από τα Χανιά και πράγματι αξίζει να μνημονευτεί στον τόπο του. Γίνεται επίσης γιατί σήμερα οι συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των εργατών και των εργαζομένων συνολικά παγκόσμια και στον τόπο μας μοιάζουν όλο και πιο πολύ μ’ εκείνα τα δύσκολα χρόνια. Και σ’ αυτές τις δύσκολες συνθήκες η εργατική τάξη και οι εργαζόμενοι εμπιστεύονταν τη συλλογική πάλη και τον απεργιακό αγώνα γιατί έπαιρναν κουράγιο και ελπίδα απ’ την πρώτη προσπάθεια οικοδόμησης μιας νέας κοινωνίας χωρίς εκμετάλλευση και καταπίεση. Οικοδόμηση που έγειρε τον ταξικό συσχετισμό υπέρ των λαών και των εργατών.
Η νίκη αυτής της απεργίας βασίστηκε στον κοινό αγώνα ντόπιων και μεταναστών των λιμενεργατών, των ναυτικών και άλλων κλάδων εργαζομένων. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η συμφωνία του ILA με το σωματείο των Αφροαμερικανών να μην δουλέψουν σαν απεργοσπάστες και το σωματείο των λιμενεργατών να επιβάλει προσλήψεις χωρίς διακρίσεις. (3)
Η αλληλεγγύη ήταν πολύ πλατιά με τους φοιτητές και τους μαθητές να συμμετέχουν ενεργά στις πορείες, αλλά και των ανέργων, οι οποίοι παρόλο που ο «λεγόμενος στρατός Σωτηρίας» έκοψε τα συσσίτια αυτοί δεν πήγαν να δουλέψουν, σαν απεργοσπάστες. Αποκαλύφτηκε ότι το κράτος και η εργοδοσία πετάνε στην άκρη τις μάσκες δημοκρατίας ( εποχή Ρούσβελτ, New Deal), όταν έχουν απέναντι τους οργανωμένους και αποφασισμένους να παλέψουν για το δίκιο τους εργαζόμενους.
Πρόσφατο είναι το γεγονός του ξυλοδαρμού αλλοδαπού εργάτη στον νομό μας από εργολάβο, αλλά και παρόμοια γεγονότα σε άλλες περιοχές. Γεγονότα που αναδεικνύουν την αναγκαιότητα να οικοδομηθούν οι όροι, ώστε να γίνει πράξη το σύνθημα: «¨Έλληνες και μετανάστες εργάτες ενωμένοι». Γιατί δεν χρειάζονται απλά την αλληλεγγύη μας, αλλά όλοι μαζί χρειαζόμαστε τους κοινούς αγώνες για δουλειά και ζωή με δικαιώματα. Δύσκολος αλλά αναγκαίος δρόμος. Εξ άλλου, πάντα οι αγώνες για το δίκιο της εργατικής τάξης και των εργαζομένων ήταν δύσκολοι και είχαν κόστος, γιατί η εργοδοσία και οι κυβερνήσεις που την στηρίζουν δεν υποχωρούν παρά μόνο όταν βρουν απέναντι τους εργαζόμενους αποφασισμένους να παλέψουν για να νικήσουν.
Γεωργία Θάνου
1 http://www.bcx.news/photos/art/exhibits/monuments/1934_west_coast_waterfront_strike/
2. Εφημερίδα ΛΕΦΤΕΡΙΑ, όργανο των φίλων της αντιφασιστικής κίνησης στην Κρήτη. Χανιά, 1934, Ιστορικό
Αρχείο Κρήτης
3. https://www.ilwu.org/remembering-bloody-thursday-july-5-1934-on-the-san-francisco-waterfront/\
4. https://www.marxists.org/history/usa/pubs/westernworker/index.htm
5. Εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ ελληνική εφημερίδα του ΚΚ ΗΠΑ, .Αντίγραφο που μου παραχωρήθηκε από
τον Κ. Καρποζήλο, συγγραφέα του βιβλίου “Κόκκινη Αμερική” και ιστορικό διευθυντή του ΑΣΚΙ.
6.https://scholarship.tricolib.brynmawr.edu/bitstream/handle/10066/13143/33_1- 2_2007.pdf?sequence=1&isAllowed=y 7.https://scholarship.tricolib.brynmawr.edu/bitstream/handle/10066/13128/20_1_1994.pdf?sequence=1&isAllowed=y
8. https://marinpost.org/blog/2020/10/25/tough-guys-part-ii-we-didnt-come-out-here-to-cry
9. https://www.foundsf.org/index.php?title=1934_Funeral_March
10. https://www.foundsf.org/index.php?title=Category:1934_General_Strike ΄
