Κ. Νεστορίδη (1) Μνήμη
ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΜΕΤΑΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ
Ακούω τον αντίλαλο της αγωνίας του κυνηγηµένου ∆ίκιου.
Οι διασκελιές κρούουν τις θύρες της γης
αιµοσταγή σπαθιά σπινθηρίζουν κάτω απ΄το φως του ήλιου
ένα µπα-ο-µπαµπ ψιθυρίζει στο σαµάνο:
«Μπορείς να κρυφτείς εδώ».
Μια αιωνόβια ελιά κρύβει στα σπλάχνα της το παιδί
Που διώκεται από ριπές όπλων
Μια λίµνη κρύβει στις ρίζες του καλαµιώνα της
Την παθογένεια που η φωτιά
Με µεγάλα άλµατα/προσπαθεί να φτάσει.
Καθώς τα ανθρωπόµορφα προσωπεία πέφτουν,
προβάλλει η ειδώς άγνωστων θηρίων.
Μέσα από το βαθύ κουκούλι του πηγαδιού
µια φωνή απαγγέλλει: «∆ώσε µου ήχο
∆ώσε µου στίχο να πιαστώ/ ν’ ανεβώ στο χείλος του χάους
να γίνω ποίηµα».
«Ανθρωποκτόνος Άνθρωπος»
της Πόπης Ντουντουλάκη
Εµπεριέχεται στη συλλογή «Το µεγάλο Θήτα»
Τόσο κοντά µας «για ποιον χτυπά η καµπάνα» το δια-µορφωµένο τέρας του πολέµου στη Γάζα και καθώς τα ανθρωπόµορφα προσωπεία πέφτουν προβάλλει η ειδώς άγνωστων θηρίων.
Περνώντας δύσκολα στο προσωπικό µου αγώνα, όρθιος ακόµα και όχι στη βολή του καναπέ µου, ανεβασµένος ήδη προ πολλού στο χείλος του χάους, αδράχνω το δραµατικό ποίηµα, από τη µεστή, τόσο σηµαντικά επίκαιρη-αφού πατά σε διαχρονικές αναγκαιότητες και κάνω µάλλον την τελευταία µου πυκνή µετά φλούξους παράσταση ανασύροντας µε φιλική συµµετοχή αγωνίες ανθρώπων που βιώνουν αντίστοιχες παγκόσµιες ανησυχίες. Ναι, δεν αρκεί µια απλή βιβλιοπαρουσίαση µου το είπε εµφατικά η δοκιµασµένη συγγραφέας, ποιήτρια, Π. Ντουντουλάκη, όταν την ρώτησα, έχεις τόσους φίλους, γιατί δεν κάνεις την εκδήλωση στο Πνευµατικό Κέντρο, αλλά θα στριµωχτούµε στο «Χώρο Τέχνης Χανίων». Γιατί Γιάννη, ο Χώρος σου µε εµπνέει, εντάσσει το έργο µου στη δραµατική διάσταση-επίκληση της ενσωµάτωσης Ικεσία και Απειλή που δηµιούργησες πάνω στο θαυµάσιο βιβλίο της Πεπης Ρηγοπούλου,. Ένα εικαστικό περιβάλλον που απελευθερώνει το όνειρο δίπλα στη βιβλιοθήκη που τα βιβλία, γεµάτα ενέργεια αφουγκράζονται τα νεοφερµένα που διάβηκαν την εξώθυρα και πήραν τη θέση τους, περιµένοντας νέες αναγνώσεις, Β. Μπέντζαµιν, Αθ. Βαβλίδας, Φ. Νίτσε, Γ. Ανδρεάδης, Γρ. Γεωργουδάκης.(2)
Στην εκδήλωση συµπράττουν εκτός από την ποιήτρια, οι: Κ. Αλέξη, Ρ. Κονταδάκη- Μοτάκη, Γ.Π. Μαρκαντωνάκης, Ζ. Κολλάρου, Π. Μαρκαντωνάκης, Μηνάς Μισώρης, Β. Μουλούδης και Μ. Μανούτσογλου.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΙΚΗ;
Όνειρα, εσείς που στέγη γίνεστε
Για το δαρµένο απ’ τον καιρό κορµί µου
Όπως κοιµάται ακίνητο
Στον ίσκιο κάποιας µνήµης
Όνειρα! Εγερθείτε!
Μον’ οι νεκροί δε βλέπουν όνειρα
αλλά εµείς ονειρευόµαστε
και σύννεφα και δάκρυα και νεκρούς
Αθανάσιος Βαβλίδας (3) 2005
Ένας λόγος που υπηρετώ τον συµπολίτη µου µέσα από µια παρατεταµένη αρθρο-γραφια (από το χειµώνα του 1982) είναι ότι οι σελίδες των Χανιώτικων Νέων είναι ανοιχτές στον κοινωνικό διάλογο, το λόγο περί πολιτισµού-εκτός από ρεπορτάζ- φιλοξενεί κριτικά σηµειώµατα και τα παιδαγωγικά παράθυρα που βλέπουν στο µέλλον αξιοποιώντας τις δια-πιστώσεις του παρελθόντος. Αυτό κάνει την εφηµερίδα ασυναγώνιστη πανελλαδικά στον επαρχιακό τύπο και είναι µια δικαίωση για τον Γιάννη Γαρεδάκη που αξιοποίησε τους συνεργάτες του περισσότερο από 55 χρόνια τώρα…
Πριν 40 χρόνια εγώ και κάποιοι άλλοι αιθεροβάµονες, ονειρευόµαστε στο ξεκίνηµα του πολυτεχνείου Κρήτης ένα ίδρυµα στιβαρό, υπερκινητικό, µε ποιοτικές σχολές-όπως µια Καλών Τεχνών- αλλά κυρίως µε καθηγητές που θα ηταν δάσκαλοι απέναντι στους νέους τεχνοκράτες φοιτητές, αφού θα του προσέφεραν µιαν αγκαλιά.
Αυτό το ζησαµε µερικά χρονια αργότερα µε την περίπτωση της νέας τότε καθηγήτριας Πέπης Ρηγοπούλου που χωρίς ακαδηµαϊκές περγαµηνές, δηµιούργησε το σπουδαιότερο συµπόσιο που έγινε στην Κρήτη για την «Τέχνη και την τεχνολογία». , στο φιλολογικό σύλλογο «Χρυσόστοµο, τον Μάρτιο του 1987. Το καθηµερινό µετερίζι της εφηµερίδας, δουλεύει καθηµερινά όλα αυτά τα χρόνια και στήνει ένα συνεχές «σενάριο» διακριτικών αποκαλύψεων σαν τους «συνεχόµενους πνιγµούς» του Πήτερ Γκριναγουει, που εστιάζει στην ευρηµατική διάδοχη και το 99-το εκλαµβάνω σαν παρα-θέση αινιγµατικών εικόνων, απέναντι στην παγκόσµια συνοµοσιολογία. Η εφηµερίδα σταθερά παραθέτει µε ταυτότητα ειδήσεις, ρεπορτάζ, σχόλια, κριτικά κείµενα µε πειθώ, συνέπεια και κυρίως δηµιουργώντας ένα πλαίσιο ανα-µοχλεύσεων της µνήµης και ταυτόχρονα βαζει την ενηµέρωση σε ουσιαστική τροχεια΄ επιτρέποντας διαλεκτική επαναφορά µετακριτικης επικοινωνίας. Η Πέπη Ρηγοπουλου που αναγνώρισε έµπρακτα τα δείγµατα γραφής του επιτυχηµένου καθηµερινού δίπολου Χανιώτικα Νέα-Μουσείο Τυπογραφίας στο περίφηµο βιβλίο της «το σώµα ικεσία και απειλή» µεταξύ άλλων αναφέρει στο κεφάλαιο « PILLOW BOOK»του Greenaway
«το σώµα που αποσύρεται για να γίνει cyborg έχει κοινά χαρακτηριστικά-και ίσως χαρακτήρα- µε τον µυθικό φύλακα του Λαβυρίνθου, τον Τάλω. Στην τεχνολογικη αυτή επιστροφή στον µύθο υφέρπει το κυκλικό στοιχείο, απειλώντας να οδηγήσει την µελαγχολά της επανάληψης στην ψύχωση. Για τον Marx, όπως και για τον Freud, η πόλη είναι ο τόπος όπου δηµιουργείται κάθε corpus, το σώµα των πολιτών και οι άλλες σωµατικές µεταφορές που το επιµερίζουν και το συµβολίζουν. Ο Marx, ακλουθώντας τον Αριστοτέλη, θα ορίσει την πόλη κατ’ αντίθεση προς την βαρβαρότητα και την αγριότητα που ενεδρεύει στην αρχαία λέξη αγρός. Αντλώντας από την τραγωδία, ο Nietzche και ακολουθώντας τον ο Freud, θα αναζητήσουν την αγριότητα µέσα στην πολιτισµό και την πόλη….»
Χανιώτικα Νέα, ∆ευτέρα 11/12/23 η εφηµερίδα φιλοξενεί 3 διαφορετικές δηµοσιογραφικές προσεγγίσεις που έχουν µια κοινή συνιστώσα, τις απόψεις 3 διαφορετικών καθηγητών του Πολυτεχνείου Κρήτης, που τους χαρακτηρίζει ένα στοιχείο εξωστρέφειας και σύνδεσης του Πολυτεχνείου σε σχέση µε τη σιωπηλή πλειοψηφία των καθηγητών του ιδρύµατος, που ουσιαστικά έχουν αποκοπεί από το δηµιουργικό γίγνεσθαι της πόλης χρόνια τώρα, αλλά στερώντας και από τους φοιτητές τους τη δυνατότητα να χαίρονται την πόλη που τους φιλοξενεί.(στο θέµα θα επανέλθω και µε αφορµή τη λειτουργία της αρχιτεκτονικής σχολής σε σχέση µε την πόλη των Χανίων)
Το δισέλιδο αφιέρωµα του Γιώργου Κώνστα για τη διπλωµατική εργασία των αποφοίτων αδελφών Ευθυµίας και Μαρίας Τερζάκη, αξίζει συγχαρητήρια. Η ιστορικότητα, ο σχεδιασµός και η τεκµηρίωση για το «Φανταστικό µουσείο» της Μάχης της Κρήτης, αρκετά πειστικός () οµως επανέφερε το «φάντασµα» του µουσείου προς υλοποίηση, µεταξύ Γαλατά, Κίσσαµου, Αποκόρωνα σαν ένα εκκρεµές που στοιχειώνει τη µνήµη τους αγώνες σπουδαίων µορφών, µεταξύ αυτών και ο Μανώλης Γλέζος. Μελέτες όπως του Τοµπάζη-Ζογγολόπουλου, στα αζήτητα , µας εκθέτουν διεθνώς. Η υποστήριξη του επιβλέποντος καθηγητή-περι αυτού ο λόγος- δεδοµένη και απαραίτητη θα συµπλήρωνα, αν και έχω τις παρατηρήσεις µου, ωε γέρος πλέον και όχι κατ ανάγκη σοφός, για την αξιοποίηση της «κεντρικότατης» ως όψη κορύφωσης εκτός από της λειτουργικής κατοψικότητας. Νοµίζω, ότι λείπει ένα προστιθέµενο οπτικολειτουργικό κρεσέντο. Όπως και νάχει, η συµβολή του Νίκος Σκουτέλη, σηµαντική και η θέση του στα κοινά της πόλης, δηµιουργικά εποικοδοµητική. (βλέπε µελέτη Νεωρίων)
Η δεύτερη περίπτωση, είναι του Κώστα Ζοπουνίδη, τακτικού συνεργάτη των Χ.Ν. και το άρθρο του «Η φιλοσοφική διάσταση του χρόνου». Ο γείτονας µου χρόνια τώρα, Κώστας, φιλικός και υπερδραστήριος, αρθρογραφικός, συνήθως προτείνει µέσα από ποιοτικές, οικονοµικές συνιστώσες, προτάσεις, χρησιµοποιώντας και αυτό το βρίσκω θετικό, προχωρηµένους φοιτητές του. Στο κείµενο αυτό, αναπόφευκτα µένει στην µεταιστορική εισαγωγική της φιλοσοφίας για το χρόνο. Όσο για την «ψευδαίσθηση» η φιλοσοφία και ιδιαίτερα την τέχνη, του προτείνω το εξαιρετικό βιβλίο του Φρ. Νιτσε, «Το πάθος για την αλήθεια» (4 )
Η τρίτη αναφορά µου για σήµερα, λόγο έλλειψης χώρου, είναι στην δοµική, φιλική , αλληλέγγυα προσωπικότητα του Μανώλη Μανούτσογλου, και το πώς αυτή διαρθρώνεται στο συγκλονιστικό διαχρονικό προσωπικό του τοπίο εύρηµα, που ως υπέρτατος χαρτογράφος, στρωµατογράφος µνήµης, αναδεικνύει ΚΑΙ στο κείµενο του («µάρτυρες» διαχρονικού σεβασµού;) για τη τόσο καινοτόµο εργασία πάνω στα απολιθώµατα του Σταυρού, θα συνοµιλήσουµε αποκλειστικά σε επόµενο κείµενο.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Στον Κώστα Νεστορίδη αφιέρωµα; Σε µια στήλη φιλοσοφικών στοχασµων και τέχνης. Ναι, για το ήθος, το πρότυπο εκατοµµυρίων προσφύγων στον ροµαντικό αρχιµαεστρο της µπάλας, µιας εποχής όπου ΑΕΚ-Νεστωρας και Ηρακλειτος
Το µεγάλο Θήτα, η νέα ποιητική συλλογή της Πόπης Ντουντουλάκη εκδόσεις, Α-Ω
Σε επόµενο κείµενο προσέγγιση των ποιητικών συλλογών του Αθανάσιου Βαβλίδα «ορχήστρα Φαινοµένων» και του Γρηγόρη Γεωργουδακη, «η εντροπία των ρολογιών»
Εκδόσεις Gutenberg, φιλολογ. Επιµέλεια, σχόλια Ηρκος Ρ. Αποστολίδης.
