Η κρίση που διέρχεται η ελληνική κοινωνία είναι πρωτίστως πολιτιστική και οι πνευματικοί άνθρωποι θα πρέπει να συνδράμουν στον πολιτιστικό επανακαθορισμό της πορείας του τόπου προς το μέλλον.
Αυτό επισημάνθηκε, μεταξύ άλλων, χθες κατά το στρογγυλό τραπέζι με θέμα: “Ο ρόλος των πνευματικών δημιουργών σε περιόδους κρίσης”, το οποίο διοργανώθηκε στο πλαίσιο του τετραήμερου αφιερώματος με τίτλο “Οι τέχνες και τα γράμματα στην Κύπρο”, το οποίο ολοκληρώθηκε χθες στην έδρα της Εταιρείας Κρητικών Σπουδών – Ιδρυμα Καψωμένου στον Αλικιανό.
Να υπενθυμίσουμε ότι το αφιέρωμα διοργάνωσαν οι: Εταιρεία Κρητικών Σπουδών – Ιδρυμα Καψωμένου, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων, σε συνεργασία με το Δήμο Χανίων, την Επιθεώρηση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και το Σύνδεσμο Φιλολόγων Ν. Χανίων και ήταν ενταγμένο στις εκδηλώσεις για τα πενήντα χρόνια από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η ΚΡΙΣΗ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ
Στη χθεσινή συζήτηση συμμετείχαν ακαδημαϊκοί, ποιητές, λογοτέχνες και πνευματικοί άνθρωποι από την Ελλάδα και την Κύπρο, μεταξύ των οποίων και οι: Λ. Βάσσης, Κ. Ζουράρις, Γ. Καραμπελιάς, Γ. Ιωάννου, Ε. Καψωμένος, Γ. Πετούσης κ.ά.
Κατά τη διάρκεια των τοποθετήσεων αναδείχθηκε η βαρύνουσα σημασία που έχει η στάση των πνευματικών δημιουργών και των διανοουμένων στην κοινωνική και πολιτική ζωή της κοινωνίας, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης, ενώ στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε και το κυπριακό.
Ο εκπαιδευτικός και πρόεδρος της Εταιρείας Παιδείας και Πολιτισμού “Εντελέχεια”, Λαοκράτης Βάσσης, μιλώντας στα “Χ.Ν.” υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ότι ο ρόλος των διανοουμένων δεν μπορεί να οριστεί αλλά μπορεί να κριθεί από τη στάση που τηρεί ο κάθε πνευματικός δημιουργός: “Θα έλεγα ότι για την Ελλάδα σε αυτή την πολύ δύσκολη περίοδο κρίσης, που είναι πρωτίστως και κατά βάθος πολιτιστική, έχω την εντύπωση πως έχει πειραχτεί λίγο το ίδιο μας το πολιτιστικό κύτταρο. Σε αυτή την περίοδο, αν θέλουμε να βρούμε το βηματισμό μας, θα πρέπει οι πνευματικοί άνθρωποι να βοηθήσουν στο να ξαναβρούμε ως λαός τις πολιτιστικές μας συντεταγμένες ώστε να βάλουμε τα θεμέλια μιας πολιτιστικής στρατηγικής, που να κοιτάζει στο μέλλον και αυτή να αποτελέσει το βάθος μιας εθνικής πολιτικής, η οποία θα οδηγήσει την Ελλάδα και τον ελληνισμό στην ανηφοριά του 21ου αιώνα”, σημείωσε ο κ. Βάσσης και πρόσθεσε ότι οι πνευματικοί άνθρωποι θα πρέπει να συνεισφέρουν και να συνδράμουν στον πολιτιστικό επανακαθορισμό της πορείας του τόπου προς το μέλλον.
Ερωτηθείς αν αυτό συνεπάγεται τη διαμόρφωση μια νέας πολιτιστικής ταυτότητας απάντησε: “Δε μιλάμε για μια νέα ταυτότητα. Θα πρέπει να καταλάβουμε καλά ποιες ήταν οι πολιτιστικές συντεταγμένες του ελληνισμού και αυτές να προεκτείνουμε σωστά στο μέλλον”, είπε και πρόσθεσε ότι: “Η αναζήτηση μιας άλλης ταυτότητας θα ισοδυναμούσε με “μετάλλαξη”. Τούτη τη στιγμή ο τόπος είναι παγιδευμένος σε ένα επικίνδυνο δίπολο: ο ένας πόλος είναι ένας αυτιστικός ελληνοκεντρισμός, ένας εθνοκεντρισμός επικίνδυνος που σε κάνει να κοιτάζεις τον ομφαλό σου και να μην βλέπεις τον κόσμο. Αντί να αντιμετωπιστούν τα νοσηρά στοιχεία αυτού του πόλου, κάποιοι έφτιαξαν ένα άλλο πόλο διαμετρικά αντίθετο. Τον αντιελληνικό εκσυγχρονισμό. Είναι ένας αντιελληνοκεντρικός κοσμοπολιτισμός που έρχεται ως προοδευτικοφανής αντίληψη. Αν δε διεμβολίσουμε αυτό το δίπολο δε θα βρεθούμε υπερβατικά στο μέλλον”, επεσήμανε ο κ. Βάσσης και διευκρίνισε ότι: “Θα πρέπει να αντιμετωπιστούν τόσο η εθνικιστική όσο και η εκσυγχονιστική παράκρουση”, σχολιάζοντας σχετικά με την τελευταία ότι αποτελεί “ένα μεταμφιεσμένο κοσμοπολιτισμό, μια μεταμφιεσμένη νέα τάξη πραγμάτων”.
“Εγώ πιστεύω σε ένα πολύχρωμο παγκόσμιο πολιτισμό και θεωρώ ότι οι πνευματικοί άνθρωποι έχουν χρέος να ενισχύουν τα χρώματα του δικού τους πολιτισμού όχι μόνο ως συνεισφορά στον τόπο τους αλλά ως συνεισφορά στον παγκόσμιο πολιτισμό. Δεν πρέπει να αφήσουν την παγκοσμιοποίηση να “σιδερώσει” τις πολιτιστικές συνειδήσεις των λαών. Και επειδή ο λαός μας είναι και ένας αντιστασιακός λαός, μακάρι να βρει τα κουράγια να ξεπεράσει αυτή την καταναλωτική καθίζηση που έχει και να σηκώσει το ανάστημά του, γιατί αν μείνει σε αυτό το καταναλωτικό τέλμα μάλλον θα χαθεί”.
Ο ΟΡΘΟΣ ΛΟΓΟΣ
Από την πλευρά του ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου Γιάννης Ιωάννου, σημείωσε ότι σε περιόδους κρίσης πρέπει να κινητοποιούνται όλες οι δυνάμεις ενός λαού ώστε να προχωρούν σε μια σύνθεση και να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις πολυεπίπεδες κρίσεις: “Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι γνωστή η κρίση και στο εθνικό αλλά και στο οικονομικό – κοινωνικό επίπεδο. Εγώ πιστεύω ότι ένα από τα μεγάλα όπλα των διανοουμένων είναι αυτό που αποκαλούμε ορθός λόγος. Κάποιοι ίσως προσπαθούν να ενοχοποιήσουν αυτό το στοιχείο, γιατί νομίζω ότι αποδείχθηκε ότι ο ελληνισμός δε χρησιμοποίησε με επάρκεια αυτό το σημαντικό εργαλείο για να οργανώσει τη ζωή και την πολιτική του και να τα προβάλλει προγραμματισμένα, ορθά και αποτελεσματικά. Ετσι, πιστεύω, ότι κάποιοι προσπαθούν να το χρησιμοποιήσουν ως άλλοθι για να πουν ότι ο ορθός λόγος είναι εργαλείο της Δύσης, είναι ανοησία κ.λπ.”.
Ο κ. Ιωάννου επεσήμανε, συνεχίζοντας, ότι ένας από τους σημαντικούς ρόλους των πνευματικών ανθρώπων του ελληνισμού, είναι να αναδείξουν τη δυναμική του ορθού λόγου: “Πρέπει να ορθολογικοποιήσουμε τις πολιτικές μας, τα αιτήματά μας και τις στρατηγικές μας για να μπορέσουμε να έχουμε αποτέλεσμα”, είπε χαρακτηριστικά.
Ερωτηθείς, τέλος, να σχολιάσει την άποψη ότι οι διανοούμενοι τα τελευταία χρόνια δε στέκονται κριτικά απέναντι στην εκάστοτε εξουσία, σημείωσε: ?Δυστυχώς, είναι αλήθεια, ότι με την εμφάνιση των ηλεκτρονικών μέσων μαζικής ενημέρωσης και το ρόλο τους, η επαφή του διανοούμενου και η αμεσότητα που υπήρχε με την κοινωνία και από την άλλη αυτή η συνεχής αμφισβητησιακή στάση απέναντι στην εξουσία, αποδυναμώνονται. Δεν είναι, ωστόσο, μια νομοτέλεια αυτό, μπορούν οι πνευματικοί άνθρωποι και πάλι να διαδραματίσουν ένα ρόλο χρησιμοποιώντας τα μέσα ενημέρωσης και μετατρέποντάς τα σε ένα μεγάλο όπλο…”.
Δημ. Μαρ.
