Απόφαση υπέρ της έγκρισης έκδοσης οικοδομικών αδειών από τη Διεύθυνση Πολεοδομίας και Πολεοδομικής Εφαρμογής, για χρήσεις οικίας και μόνο, χωρίς τη γνωμοδότηση της ΝΕΧΩΠ, έλαβε χθες, κατά πλειοψηφία, το Νομαρχιακό Συμβούλιο Χανίων, δίνοντας εντολή στον νομάρχη και πολιτικό προϊστάμενο της Πολεοδομίας Γρηγόρη Αρχοντάκη -που έκανε και τη σχετική εισήγηση- να εφαρμόσει τη συγκεκριμένη απόφαση.
Ως γνωστόν, το τελευταίο διάστημα έχει «παγώσει» η έκδοση οικοδομικών αδειών σε πολλές περιοχές εκτός σχεδίου του Νομού Χανίων και συγκεκριμένα σε εκτάσεις που θεωρούνται ή χαρακτηρίζονται ως γη υψηλής παραγωγικότητας σύμφωνα με γνωμοδότηση της ΝΕΧΩΠ.
Η εξέλιξη αυτή έχει δημιουργήσει μείζον πρόβλημα σε εκατοντάδες ιδιοκτήτες γης, οι οποίοι σχεδίαζαν να προχωρήσουν
-αλλά πλέον εδώ και καιρό δεν μπορούν- στην κατασκευή κατοικίας ή επαγγελματικής στέγης στις περιουσίες τους, ειδικά στον κάμπο της Αγιάς και στο Ακρωτήρι.
Το θέμα συζητήθηκε για δεύτερη φορά, μέσα σε δύο μήνες, στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Χανίων, καθώς στην πρώτη συνεδρίαση δεν ελήφθη απόφαση.
Στη διάρκεια της συνεδρίασης επισημάνθηκε ότι για το θέμα υπάρχει ασάφεια της κείμενης νομοθεσίας, μη εφαρμογή της(!), καθώς και διαφωνία ακόμη και μεταξύ των συναρμόδιων Υπουργείων για τον τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος που έχει προκύψει.
Ο κ. Αρχοντάκης υπενθύμισε, πάντως, ότι ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γ. Κανελλόπουλος, σε έγγραφό του προς τον ίδιο, στη 1η Ιουνίου 2010, τόνιζε ότι «δεν επιτρέπεται η οικιστική δόμηση εντός της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας» και πρόσθετε ότι «μέχρι την έκδοση των Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων που προβλέπονται στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 56 του Ν. 2637/98 οι ΝΕΧΩΠ είναι αρμόδιες να γνωμοδοτούν προς τις κάθε φορά αρμόδιες Υπηρεσίες αν ένα αγροτεμάχιο βρίσκεται εντός γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας ή όχι».
Ο νομάρχης Χανίων υποστήριξε ότι η απόφαση -που και τελικά ελήφθη από το Νομαρχιακό Συμβούλιο- «θα συμβάλλει στην εκτόνωση της υφιστάμενης σε όλα τα επίπεδα κρίσης έως την έκδοση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης ή νεότερης κανονιστικής διάταξης που θα επιλύει το θέμα κατά τρόπο οριστικό. Το αντίθετο θα δημιουργήσει οικονομικό, κοινωνικό και δημογραφικό πρόβλημα, διαταράσσοντας ακόμα και αυτή την αγροτική πληθυσμιακή ισορροπία του Νομού».
Ο Γ. ΤΖΑΝΑΚΑΚΗΣ
Υπέρ της πρότασης του νομάρχη τάχθηκε ο επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης Γιώργος Τζανακάκης, ο οποίος τόνισε ότι θα πρέπει να βρεθεί λύση, τουλάχιστον για την έκδοση οικοδομικών αδειών για χρήση κατοικίας.
«Επειδή επιμένετε ότι μία απόφασή μας θα διευκολύνει καταστάσεις και θα λύσει προβλήματα κυρίως όσων έχουν ανάγκη πρώτης κατοικίας κι επειδή θα καλύψει τους υπαλλήλους της Πολεοδομίας από την ταλαιπωρία των δικαστικών Αρχών όπου πηγαινοέρχονται, όπως λέτε, κι επειδή θα προλάβει κάποιες καταστάσεις στις εκτός σχεδίου περιοχές κι επειδή αντιλαμβάνομαι ότι υπάρχουν πάλι δύο εισηγήσεις που γειτνιάζουν σε κάποια θέματα θα δώσουμε τη θετική μας ψήφο και ας αφήσουμε τις υψηλές αναλύσεις», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Τζανακάκης απευθυνόμενος στον νομάρχη Χανίων και αφού νωρίτερα είχε καταθέσει διαφορετική πρόταση ο επικεφαλής της ελάσσονος αντιπολίτευσης Γιώργος Αγοραστάκης.
Ο Γ. ΑΓΟΡΑΣΤΑΚΗΣ
«Είναι επιβεβλημένο -και για την προστασία της γεωργικής γης- να προχωρήσουν άμεσα όλα τα χωροταξικά σχέδια που ελλείπουν στο Νομό Χανίων. Να εφαρμόζονται οι ρυθμίσεις των εγκεκριμένων χωροταξικών σχεδίων όπως και να εφαρμόζεται η ισχύουσα νομοθεσία (και όχι η ανεφάρμοστη) για την εκτός σχεδίου δόμηση, για όλες τις επιτρεπτές από αυτήν δραστηριότητες», υπογράμμισε στην πρότασή του ο κ. Αγοραστάκης.
Όπως ο ίδιος ανέφερε, «οι διατάξεις της παραγράφου του άρθρου 56 του Ν. 2637/1998 (όπως αντικαταστάθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 3 παρ. 37 του Ν.2945/2001), με βάση τις οποίες απαγορεύεται κάθε αλλαγή χρήσης σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται με αποφάσεις της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης ως “γη υψηλής παραγωγικότητας” παραμένουν ανεφάρμοστες, καθόσον προαπαιτούμενο για την έκδοσή τους αποτελεί η έκδοση ΚΥΑ των Υπουργών Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης που να καθορίζει τα κριτήρια με βάση τα οποία κατατάσσεται η γεωργική γη στην κατηγορία της “γης υψηλής παραγωγικότητας”. Τέτοια ΚΥΑ που να ορίζει τα κριτήρια όμως δεν υπάρχει μέχρι σήμερα και ως εκ τούτου δεν μπορεί να υπάρξει -όπως και δεν υπάρχει – καμιά απόφαση των Διευθύνσεων Αγροτικής Ανάπτυξης χαρακτηρισμού και καθορισμού των γεωγραφικών ορίων της “γης υψηλής παραγωγικότητας” σε κάθε περιοχή όπως επιτάσσει ο ίδιος Νόμος. Συνεπώς ο όρος “γη υψηλής παραγωγικότητας” του Ν. 2637/1998 μέχρι σήμερα στερείται περιεχομένου».
Ο κ. Αγοραστάκης τόνισε ότι «ο αναφερόμενος νόμος ορίζει ρητά και συγκεκριμένα κάτω υπό ποιες διαδικασίες και κάτω υπό ποιες κανονιστικές πράξεις
-αποφάσεις και από ποια όργανα μπορεί να προκύψει ο χαρακτηρισμός “γη υψηλής παραγωγικότητας”. Καμιά άλλη διαφορετική διαδικασία και κανένα άλλο όργανο (π.χ. ΝΕΧΩΠ) εκτός από τις Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης δεν νομιμοποιείται να τους υποκαθιστά και να παίρνει αποφάσεις χαρακτηρισμού της “γης υψηλής παραγωγικότητας” και να απαγορεύει ως εκ τούτου την αλλαγή χρήσης της».
Ο κ. Αγοραστάκης επισήμανε, ακόμη, ότι «ο όρος “γη υψηλής παραγωγικότητας” δεν αναγνωρίζεται και δεν υπάρχει στη χωροταξική νομοθεσία» και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι «το τελευταίο εγκεκριμένο χωροταξικό του Νομού, που είναι το ΣΧΟΟΑΠ Πλατανιά δεν περιλαμβάνει τη χρήση γης “γη υψηλής παραγωγικότητας”. Περιλαμβάνει τη χρήση γης “γεωργική γη” και ορίζει στις ζώνες που χωροθετεί (π.χ. νότια του ΒΟΑΚ) ως επιτρεπόμενες χρήσεις εκτός από την κατοικία και πλήθος άλλες, όπως τουριστικές εγκαταστάσεις, εστιατόρια, αναψυκτήρια, χώρους συνάθροισης κοινού, πολιτιστικά κτήρια, θρησκευτικά κτήρια, κτήρια κοινωνικής πρόνοιας, κτήρια εκπαίδευσης, γήπεδα στάθμευσης, γεωργικές αποθήκες, εγκαταστάσεις κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, θερμοκήπια, ελαιουργεία, πρατήρια βενζίνης, συνεδριακά κέντρα, αθλητικές εγκαταστάσεις, νεκροταφεία».
Και ο κ. Αγοραστάκης συνέχισε: «Πώς λοιπόν φτάσαμε στο σημείο να επιβάλλεται η εφαρμογή μιας ανεφάρμοστης διάταξης νόμου, δηλαδή της καθολικής απαγόρευσης αλλαγής χρήσης στη μεγαλύτερη έκταση του νομού Χανίων (150.000 στρέμματα); Πώς είναι δυνατόν μια Διεύθυνση και μια Επιτροπή του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΝΕΧΩΠ) να αυτοδιορίζεται και να χαρακτηρίζει χρήσεις γης ως “γη υψηλής παραγωγικότητας”; Από ποιο νόμο αντλεί αυτή την αρμοδιότητα και αυτή την εξουσία;
Πώς φτάσαμε στο σημείο να μετατρέπονται οι γνωμοδοτήσεις της ΝΕΧΩΠ σε κανονιστικές πράξεις και αποφάσεις χαρακτηρισμού “γη υψηλής παραγωγικότητας”, και να καταστρατηγείται μάλιστα το συνταγματικό δικαίωμα των πολιτών (άρθρο 20 του Συντάγματος) να προσβάλλουν τις πράξεις αυτές (γνωμοδοτήσεις) στα διοικητικά δικαστήρια;»
Ο κ. Αγοραστάκης επισήμανε ότι «στην περίπτωσή μας ταιριάζει: σηκώθηκαν τα πόδια να βαρέσουν το κεφάλι.
Η ευθύνη βέβαια δεν βρίσκεται στη ΝΕΧΩΠ αλλά στις Υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης που αυθαιρετούν και με νομικές αλχημείες υποκαθιστούν άλλα όργανα, παρεμβαίνουν στις διαδικασίες αδειοδοτήσεων και καταστρατηγούν τελικά την ισχύουσα βασική Νομοθεσία.
Επίσης η ευθύνη βρίσκεται και σ? όλους εκείνους που αποδέχονται αυτές τις διαδικασίες»,
ανέφερε ο κ. Αγοραστάκης.
Διαμαρτυρία επαγγελματιών
Την «αγανάκτηση του κλάδου των επαγγελματιών, βιοτεχνών και εμπόρων του Νομού μας για το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί εκ του μηδενός και μόνο στον Νομό Χανίων με τη γη υψηλής παραγωγικότητας» εξέφρασε χθες, με έγγραφό της προς τον νομάρχη Χανίων Γρηγόρη Αρχοντάκη και το Νομαρχιακό Συμβούλιο, η Ομοσπονδία Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων. Για το θέμα τοποθετήθηκε στη διάρκεια της συνεδρίασης του Νομαρχιακού Συμβουλίου και ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Δημήτρης Μπουντρογιάννης.
Η Ομοσπονδία επισημαίνει ότι «για άλλη μια φορά οι επαγγελματίες, βιοτέχνες και έμποροι πλήττονται στο σύνολό τους και στερούνται τα νόμιμα δικαιώματά τους είτε να μετεγκατασταθούν είτε να συνεχίσουν να λειτουργούν στην εκτός σχεδίου περιοχή. Η Πολιτεία και η Αυτοδιοίκηση αντί να χωροθετήσει τους κατάλληλους χώρους όπου θα μπορούσε να δοθεί διέξοδος για την εγκατάσταση των επαγγελματικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων, έχει θέση σε αμφισβήτηση και τα εκ του νομού δικαιώματά τους για την εκτός σχεδίου δόμηση. Εκτός από τη νομοθεσία παραβιάζεται και η ισονομία και επιλεκτικά χορηγούνται άδειες. Εμείς αυτή την κατάσταση δεν θα την αφήσουμε να συνεχιστεί έτσι. Θα εξαντλήσουμε τα πολιτικά και νομικά μέσα τόσο για να αναδείξουμε το πρόβλημα και τις ευθύνες όσο και να επανέλθει η νομιμότητα στην περιοχή. Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης που η επαγγελματική δραστηριότητα πλήττεται άμεσα και που αναζητείται η σωτηρία στις επενδύσεις δεν μπορεί να πλήττονται οι επαγγελματίες, βιοτέχνες και έμποροι από τέτοιου είδους μέτρα. Μέσα σε αυτή την κατάσταση θα πρέπει να απαντηθεί ποια είναι η ελπίδα του ΕΣΠΑ, που πατάει στον νομό Χανίων και στον νέο Δήμο Χανίων. Καλούμε τον Νομάρχη και το Νομαρχιακό Συμβούλιο να αναλάβει τις ευθύνες του και να σταματήσει να αποφασίζει σε βάρος των επαγγελματιών, βιοτέχνων και εμπόρων», καταλήγει η Ομοσπονδία.
Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΠΕΛΕΚΑΝΟΥ
Να δοθεί λύση στο πρόβλημα, καθώς στην Κουντούρα που θεωρείται γη υψηλής παραγωγικότητας ουδείς μπορεί να οικοδομήσει, με αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν τον τόπο οι νέοι άνθρωποι, ζήτησε από το Νομαρχιακό Συμβούλιο ο δήμαρχος Πελεκάνου Γιώργος Ζουριδάκης.
Το δημοσίευμα εκπέμπει θλιβερά μηνύματα που διαγράφουν τραγικές προοπτικές για τον τόπο. Θλιβερά μηνύματα γιατί δείχνει ότι ούτε οι άρχοντες ούτε οι αρχόμενοι έμαθαν από τα λάθη του παρελθόντος. Τραγικές προοπτικές γιατί επαναλαμβάνοντας τα ίδια λάθη θα προκαλέσουν με μαθηματική ακρίβεια την επιδείνωση της κατάστασης συλλογικά και για τους ίδιους. Διαβάζοντας το:
(α) αναρωτήθηκα σε ποιο Ευρωπαϊκό κράτος (i) τίθεται θέμα αλλαγής χρήσης για γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας (τουλάχιστον), (ii) έχουν δικαίωμα να την αποφασίσουν στο τοπικό επίπεδο ιδιώτες και άρχοντες που τους αλληλοϋποστηρίζονται, (iii) δεν (θέλει να) γνωρίζει η δεξιά (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης) τι ποιεί η αριστερά (Υπουργείο Περιβάλλοντος, Νομαρχίες, κ.λπ.)
(β) είδα για άλλη μια φορά την ανυπαρξία στοιχειώδους σχεδιασμού αγροτικής ανάπτυξης στη μεταπολεμική Ελλάδα που υπήρξε και συνεχίζει να είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο, μετά από 30 χρόνια γενναίων Κοινοτικών ενισχύσεων στη γεωργία, η κατάσταση παραμένει προβληματική και οι ιδιοκτήτες γης, ακόμα και υψηλής παραγωγικότητας, δεν έχουν κίνητρο, πολύ δε περισσότερο προσωπικό ενδιαφέρον, να τη διατηρήσουν και να την εκμεταλλευτούν, όταν πρόκειται για έναν από τους κυρίαρχους παραγωγικούς τομείς της χώρας με τεράστιες δυνατότητες παραγωγής προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
(γ) διαπίστωσα την παντελή απουσία ανησυχίας, στο τοπικό επίπεδο, για την επισιτιστική ασφάλεια που αποτελεί μείζον θέμα συζήτησης τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και παγκόσμια και που, φυσικά, απαιτεί απόλυτη προστασία και διατήρηση σε άριστη κατάσταση της γεωργικής γης, όπου κι αν βρίσκεται, για την αντιμετώπιση (όχι και τόσο μακρινών) μελλοντικών κρίσεων αλλά και άμεσα για την οικονομική ανάπτυξη στην οποία πολλοί αναφέρονται αλλά ελάχιστοι καταλαβαίνουν τι ακριβώς σημαίνει για τον τόπο
(δ) εντυπωσιάστηκα από την εμμονή των ιδιοκτητών γης στη στρεβλή αντίληψη ότι η οικοδομή είναι ο καλύτερος τρόπος ?εκμετάλλευσης? της ιδιοκτησίας τους και των αρχόντων στην επίσης στρεβλή αντίληψη ότι ?ανάπτυξη? είναι να κτίσεις παντού ? όταν πριν μόλις δύο χρόνια ?έσκασε? η Ισπανική φούσκα ακινήτων, η αντίστοιχη φούσκα στις ΗΠΑ συντέλεσε στην τωρινή κρίση κι αυτές οι χώρες, και όχι μόνο, καταγράφουν δυσθεώρητα επίπεδα ανεργίας ?
(ε) διαπίστωσα μια τεράστια έλλειψη γνώσης του σύγχρονου Ευρωπαϊκού και παγκόσμιου γίγνεσθαι σε θέματα ανάπτυξης όπου το βάρος πέφτει στην καινοτομία, την τεχνογνωσία, και σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες ενώ παράλληλα η διαφύλαξη της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας παραμένει αδιαπραγμάτευτο ζήτημα. Και θυμήθηκα τη ρήση «η άγνοια είναι επιλογή»?
(στ) απόρησα με τη συχνότητα που η ?κρίση? χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για την προώθηση του πάγιου αιτήματος της οικοδόμησης και για τη διαιώνιση του στρεβλού προτύπου ανάπτυξης με τη θερμή υποστήριξη αρχομένων και αρχόντων. Το παράδοξο είναι ότι ζητούν λύση στην κρίση μέσω της δραστηριότητας που συνέβαλε στην κρίση διεθνώς και στην χώρα μας ?. Αν πραγματικά νοιαζόταν για την κρίση θα έπρεπε να διαφυλάττουν ως κόρη οφθαλμού τον πολυτιμότερο, μη-ανανεώσιμο πλουτοπαραγωγικό πόρο, τη γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας
(ζ) αναρωτήθηκα αν κάποιοι μπήκαν στον κόπο να υπολογίσουν (i) πόσες εγκαταλελειμμένες κατοικίες/οικοδομές και πόσες κενές/αδιάθετες κατοικίες/οικοδομές υπάρχουν στο Νομό, (ii) ποια είναι η μελλοντική ζήτηση για κατοικίες/οικοδομές, (iii) ποιες άλλες εναλλακτικές έχουν οι ιδιοκτήτες γης κατοικίες/οικοδομές ? για ?εκτόνωση της κρίσης?, ώστε να εκτιμήσουν με κάποια στοιχειώδη τεκμηρίωση την αναγκαιότητα, τη σκοπιμότητα και τη βιωσιμότητα της άκριτης διάθεσης γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας στο βωμό της οικοδομής ? που φυσικά δεν θα συγκρατήσει την έξοδο των νέων, όπως κάποιοι επιχειρηματολόγησαν, γιατί οι νέοι φεύγουν για πολλούς άλλους και διάφορους λόγους.
(η) απόρησα που δεν συζητήθηκε η αστείρευτη οικοδομική δραστηριότητα που περιμένει να ενεργοποιηθεί από την ανάπλαση των πολυπληθών μικρών και μεγάλων οικισμών του Νομού, περιλαμβανομένης και της πόλης των Χανίων?. όπως κάνουν στις αναπτυγμένες χώρες της Δύσης, ιδιαίτερα της Ευρώπης και του γειτονικού μας Μεσογειακού Νότου
(θ) όπως απόρησα που κανείς δεν συζήτησε τα προβλήματα με την αγροτική εκμετάλλευση της γεωργικής γης και δεν διατυπώθηκε αίτημα για επίλυση τους, αλλά αντίθετα όλοι με μια φωνή και μια καρδιά ζητούν να τη θυσιάσουν στη θεά Οικοδομή ?.
(ι) διαπίστωσα πόσο συγκλίνουν οι απόψεις των διαφόρων πολιτικών παρατάξεων σε θέματα όπου απληροφόρητοι και αβοήθητοι πολίτες ή συγκεκριμένα συμφέροντα απαιτούν ?λύσεις? στις παραμονές των εκλογών?.
Δυστυχώς τούτο το δημοσίευμα όπως και πολλά άλλα παρόμοια αποκαλύπτουν πόσο τραγικά υπεύθυνοι είναι άρχοντες και αρχόμενοι που βάζουν οι ίδιοι τα χέρια τους και βγάζουν τα μάτια τους και μετά φωνάζουν ότι δεν βλέπουν??..
Ελένη Καπετανάκη-Μπριασούλη, καθηγήτρια
Τμήμα Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
e.briassouli@aegean.gr