Ευδιάκριτα είναι πλέον τα σημάδια της λειψυδρίας στις καλλιέργειες του κάμπου των Χανίων. Τα κηπευτικά έχουν πληγεί σημαντικά, ενώ το ίδιο αναμένεται να γίνει και με τις ελιές, αν συνεχιστεί το πρόβλημα της υδροδότησής τους. Μάλιστα, παραγωγοί δεν διστάζουν να σημειώσουν, ότι ένα μεγάλο μέρος των οπωροκηπευτικών, που διακινούνται ακόμα και στην τοπική αγορά, είναι προϊόντα εισαγωγής, αφού χιλιάδες στρέμματα τοπικών καλλιεργειών δεν έχουν αποδώσει σχεδόν τίποτα. Ευθύνες επιρρίπτονται σε όλους τους αρμόδιους φορείς για ανυπαρξία υποδομών, ενώ έχουν ξεκινήσει και οι “έριδες” μεταξύ περιοχών για τον τρόπο διαχείρισης των νερών. Τα “Χ.Ν.” συναντήθηκαν με καλλιεργητές σε άνω Σταλό και Αγ. Μαρίνα, στο Γεράνι και στο Κολυμπάρι και καταγράφουν την εικόνα που συνάντησαν.
ΓΕΡΑΝΙ
“Ανύπαρκτες οι υποδομές”
Απογοητευμένοι και οι αγρότες και οι παραγωγοί στο Γεράνι. Παρότι η περιοχή είναι στη χαμηλή ζώνη και πάλι το νερό που φτάνει σε αυτούς, είναι λίγο για να καλύψει τις ανάγκες τους. “Πήραν μια απόφαση την περασμένη εβδομάδα ο περιφερειάρχης, ο νομάρχης, οι δήμαρχοι, να ενεργοποιήσουν τη γεώτρηση του Δήμου Χανίων στην Αγιά. Δεν το επέτρεψαν 30-40 άτομα του ΤΟΕΒ Βαρυπέτρου. Δεν μπορούν να καταργούν τους φορείς. Τι θα γίνει, λοιπόν, αν πάμε 80 άτομα από εμάς και ζητήσουμε να λειτουργήσει η γεώτρηση;” σημειώνει ο κ. Παπαδάκης. Η κατάσταση έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο, που οι αγρότες της μιας περιοχής στρέφονται κατά των αγροτών της γειτονικής περιοχής.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο κ. Μανώλης Τζανεράκης παραγωγός κηπευτικών και αυτός. “Αυτό που βλέπω είναι, ότι υπάρχουν διακρίσεις ανάμεσα στους πολίτες. Υπάρχουν άτομα στον Αλικιανό, που ποτίζουν κάθε μέρα και εμείς δεν έχουμε τίποτα. Δεν μπορεί να επέμβει ο νομάρχης, ο εισαγγελέας, ο περιφερειάρχης; Αυτή τη στιγμή με βυτίο και με το λιγοστό νερό που μας δίνεται συντηρώ τα κηπευτικά. Εμείς που είμαστε λίγο πιο χαμηλά και “σουρώνουν” οι αγωγοί προσπαθούμε να τα βολέψουμε όσο μπορούμε. Στα πιο ψηλά χωριά η κατάσταση είναι ακόμα πιο χάλια” λέει.
Ιδιαίτερα προβληματισμένος και ο κ. Βαγγέλης Φραντζεσκάκης. “Είμαι 100% αγρότης και δεν ξαναθυμάμαι τόσα χρόνια τέτοια καταστροφή. Τα κηπευτικά έχουν εξαφανιστεί, έχουν διαλύσει, αν συνεχιστεί η κατάσταση αυτή θα χάσουμε και το λάδι” παρατηρεί. Και αυτός είναι δυσαρεστημένος με τους αρμόδιους φορείς. “Ξέρανε από το χειμώνα ότι θα έχουμε λειψυδρία, αλλά μέτρα δεν πάρθηκαν ούτε δεξαμενές έγιναν ούτε άλλα έργα. Τι να πεις, είναι σοβαρά αυτά τα πράγματα;” καταλήγει.
Το θέμα της έλλειψης υποδομών θίγει και ο κ. Μερκούρης Ανδρουλάκης. “Το υδάτινο δυναμικό των Χανίων είναι εκατομμύρια κυβικά. Αλλά δεν υπάρχουν υποδομές για να τα κρατήσουν, πάνε στη θάλασσα και χάνονται” υπογραμμίζει. Ανάλογη είναι και η τοποθέτηση του κ. Γερανιώτη. Στην ηλικία των 85 δεν θυμάται ξανά τέτοια ξηρασία στον κάμπο του Πλατανιά. “Πορτοκαλιές και ελιές έχουν να δουν νερό εβδομάδες. Δεν ξέρω που θα πάει αυτή η κατάσταση.”
ΠΑΝΩ ΣΤΑΛΟΣ- ΑΝΩ ΑΓ. ΜΑΡΙΝΑ
Δύο μήνες χωρίς νερό!
Οργή και αγανάκτηση ανάμεσα στους παραγωγούς στην περιοχή του πάνω Σταλού. Συναντάμε καμιά 15αρια εξ? αυτών στο καφενείο του χωριού. Οι βολές τους στρέφονται ενάντια σε κάθε υπεύθυνο διαχειριστή του νερού, κράτος, Νομαρχία, Δήμους, ΟΑΔΥΚ. Κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει πώς φτάσαμε στο σημείο η υδροδότηση να γίνεται με τη σταγόνα και την ίδια στιγμή οι αποφάσεις για ενεργοποίηση γεωτρήσεων όπως αυτή της Αγιάς, να μην υλοποιούνται. “Είμαι αγρότης και κτηνοτρόφος. Η κατάσταση είναι αφόρητη σε όλον τον πάνω Σταλό. Οι κήποι ξεράθηκαν και οι ελιές το ίδιο. Περιμένουμε το Θεό, μπας και μας ρίξει καμιά σταγόνα” λέει ο κ. Γιάννης Κτιστάκης. Προκειμένου να περισώσει την περιουσία του είναι υποχρεωμένος να νοικιάζει βυτίο και να το πηγαίνει στο χωράφι του πληρώνοντάς το κυριολεκτικά χρυσό. “Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση δεν θα απομείνει τίποτα. Ας μας έλεγαν από την αρχή ότι υπάρχει πρόβλημα, ώστε να μην ανοιχτούμε και να μη βάλουμε κηπευτικά” αναφέρει.
“Υπάρχει κακοδιαχείριση στο θέμα του νερού. Γι? αυτό έχουμε και αυτήν την ανωμαλία”, τονίζει ο κ. Στέλιος Μαρακάκης, ο κήπος το οποίου έχει ξεραθεί. Κατευθυνόμαστε στον ελαιώνα του κ. Γιακουμάκη λίγο έξω από το χωριό. Τα περισσότερα δέντρα είναι σε κακή κατάσταση. “Δύο μήνες τώρα δεν έχουμε νερό. Και το πόσιμο που έχουμε το ρίχνουμε στα λουλούδια, για να μην ξεραθούν και αυτά. Δεν θέλω ούτε να κοιτάζω τις ελιές μου, γιατί με πιάνει η ψυχή μου” μας λέει κάνοντας μια μικρή περιήγηση στην περιουσία του.
Ανάλογη είναι και η εικόνα στις καλλιέργειες με τριφύλλι και κηπευτικά του Γιώργου Μαρακάκη και του Μιχάλη Ζωφάκη. “Είμαι επαγγελματίας κηπουρός και από 6 στρ. τριφύλλι και 1 στρ. κήπο δεν θα βγάλω τίποτα. Εκεί που υπολόγιζα για Αύγουστο- Σεπτέμβρη να έχω ένα έσοδο 5.000 ευρώ από τομάτα δεν θα βγάλω ούτε 100. Εχω 800 ελιές και οι 200 έχουν ξεραθεί” σημειώνει. Και ο κ. Μαρακάκης επιρρίπτει τις ευθύνες στους αρμόδιους φορείς. “Οταν τον Απρίλη ήξεραν ότι δεν θα είχαμε νερό τον Αύγουστο δεν ενημέρωσαν τον κόσμο. Και βλέπεις, εμείς να μην έχουμε νερό για τα χωράφια και στον Πλατανιά να ρίχνονται 5000 κυβικά, για να πλύνουν τους δρόμους. Είναι δυνατόν να συμβαίνει κάτι τέτοιο; Τη δεκαετία του ?90 που υπήρχε πάλι πρόβλημα υπήρχε ενημέρωση από τις κοινότητες, η αστυνομία έλεγε στον κόσμο να μη σπαταλάει το νερό, τώρα ούτε αυτό δεν κάνουν” σημειώνει.
Μαζί με τον κ. Ζωφάκη πηγαίνουμε σε ένα χωράφι με τριφύλλια. Τέσσερα στρέμματα και δεν βγήκαν παρά μερικές μπάλες. “Δεν κάναμε τον κόπο ούτε να συνδέσουμε τα ποτιστικά. Αφού έτσι και αλλιώς δεν ερχόταν ούτε σταγόνα” λέει. Λίγο μετά φτάνουμε στα κηπευτικά του. “Βάλαμε 4 στρ. κήπο και δεν απόμεινε τίποτα. Ξεραΐλα παντού. Δυόμιση μήνες έχει να φανεί νερό. Για να σώσουμε, έστω κάτι λίγο φέραμε βυτίο με νερό αλλά και πάλι τίποτα. Πώς να κρατήσεις μια καλλιέργεια με βυτία” σημειώνει.
ΚΟΛΥΜΠΑΡΙ
“Τομάτα; Ούτε για σαλάτα”
Τραγική η εικόνα στις καλλιέργειες και στην περιοχή του Κολυμπαρίου. Οχι μόνο στα πιο ορεινά χωριά Σπηλιά και Μαραθοκεφάλα αλλά και στον κάμπο της περιοχής, στα Καμισιανά, το Σκουτελώνα. Πηγαίνουμε στην περιουσία του Απόστολου Χλωράκη, παραγωγού της περιοχής. Δύο στρ. μπάμιες είναι σε κακή κατάσταση, ενώ και οι περισσότερες τοματιές έχουν μικρό καρπό και είναι πολύ κοντά στο να ξεραθούν ολοκληρωτικά. “Δεν θα βγάλουμε τομάτα ούτε για τη σαλάτα, ούτε για το φαγητό μας. Το ίδιο και οι μπάμιες. Αν ήξερα, ότι θα είχαμε λειψυδρία, δεν θα είχα φυτέψει τόσα κηπευτικά” λέει. Παράλληλα βλέπουμε και το τριφύλλι που έχει φυτέψει λίγο πιο πέρα. Και σε αυτό ίδια η εικόνα.
“Υπάρχουν άτομα που έχουν καταστραφεί εντελώς. Υπάρχει παραγωγός που μπορεί να πουλήσει και την περιουσία για να ανταπεξέλθει στο κόστος και στις υποχρεώσεις του, γιατί όλη η παραγωγή του πήγε για πέταμα” εξηγεί ο κ. Σαριδάκης, υδρονομέας της περιοχής. Ο ίδιος ακούει καθημερινά τις διαμαρτυρίες των παραγωγών της περιοχής, αλλά δηλώνει αδυναμία να βοηθήσει αφού “δεν είμαστε εμείς που έχουμε το νερό”.
Και ο κ. Σαριδάκης παρατηρεί, πως, δυστυχώς, δεν υπήρχε καμία προνοητικότητα. “Το ζήτημα της λειψυδρίας θα έπρεπε να το είχαν προβλέψει από χρόνια, μεγάλα έργα δεν γίνονται και οι μελέτες παραμένουν στα συρτάρια. Το Ηράκλειο, που έχει πολύ λιγότερα νερά από εμάς, ποτίζει. “Τον ρωτάμε, αν έχουν κάποια ευθύνη και οι παραγωγοί, αν κάνουν λελογισμένη χρήση του νερού. “Οι παραγωγοί είναι οι τελευταίοι που φταίνε. Οπου και να πάτε, θα δείτε, ότι έχουν σύστημα ποτίσματος με σταγόνες και βάζουν – ειδικά τα τελευταία χρόνια – μόνο ό,τι έχει ανάγκη η καλλιέργειά τους” απαντάει.
Ενας άλλος υδρονομέας της περιοχής, ο κ. Παπαδόπουλος, παρατηρεί, πως “από τις καλλιέργειες του κάμπου εδώ μόνο τα αμπέλια διασώθηκαν, γιατί έβγαλαν παραγωγή νωρίς. Αν τώρα δεν έχουμε πρώιμες βροχές τον Σεπτέμβριο, τότε οι ελιές, που έχουν βεντέμα, θα πάνε κατά διάολου και αυτές.”
Αλλοι παραγωγοί της περιοχής εκτιμούν, πως θα πρέπει ο ΤΟΕΒ Αγιάς- Κολυμπαρίου να προχωρήσει σε νέες γεωτρήσεις σε σημεία που φαίνεται να υπάρχει νερό, ώστε να χρησιμοπιούνται σε έκτακτες περιπτώσεις. Παράλληλα, ζητούν η Πολιτεία να χρηματοδοτήσει την αντικατάσταση των δικτύων άρδευσης, πολλά εκ των οποιών είναι πεπαλαιωμένα και από τα οποία σε λίγα χρόνια θα υπάρχει τεράστεια απώλεια νερού.
