ΣΤΟ ΒΑΦΕ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ

Διαχρονικό παράδειγμα αξιοπρέπειας αποτελεί ο μαρτυρικός θάνατος από τους Τούρκους κατακτητές των 150 γυναικόπαιδων στο σπήλαιο της Κρυονερίδας στον Βαφέ Αποκορώνου, τον Αύγουστο του 1821.
Ο Δήμος Κρυονερίδας και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βαφειανών Αττικής “Η Κρυονερίδα”, με τη συμπαράσταση του Ιδρύματος “Αγ. Σοφία”, τίμησαν χθες τη μνήμη των γυναικόπαιδων, τα οποία 189 χρόνια πριν αρνούμενα να παραδοθούν, βρήκαν φρικτό θάνατο μέσα στο σπήλαιο της Κρυονερίδας, όταν οι Τούρκοι τα έπνιξαν με καπνό. Παράλληλα, στο πλαίσιο της εκδήλωσης παρουσιάστηκε το βιβλίο του αείμνηστου Βαφειανού Γεωργίου Βαρδή Βασιλαντωνάκη “Οσα πήρε ο χρόνος”, το οποίο αποτελεί πολύτιμη παρακαταθήκη για τις νεότερες γενιές, καθώς αποτυπώνει με ενάργεια τις καθημερινές δυσκολίες αλλά και τις αρετές των ανθρώπων του Αποκόρωνα.
“ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΥΤΟΘΥΣΙΑΣ”
Το πρώτο μέρος της εκδήλωσης τιμής και μνήμης για τη θυσία των 150 γυναικόπαιδων του Βαφέ τον Αύγουστο του 1821 πραγματοποιήθηκε στο ερημοκκλήσι του Αϊ – Γιάννη Ερημίτη στο Σπήλαιο Κρυονερίδας, όπου νωρίς το πρωί έγινε Θεία Λειτουργία.
Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων προς τιμήν των γυναικόπαιδων στην εισοδο της ιστορικής σπηλιάς, ενώ ακολούθησε σύντομη ιστορική αναφορά στο ηρωικό ολοκαύτωμα των γυναικόπαιδων του Βαφέ.
Ο τ. πρόεδρος τού Συλλόγου Βαφειανών Αττικής “Η Κρυονερίδα” Μανώλης Βαλσαμάκης αναφερόμενος στα γεγονότα που σημάδεψαν τον Αύγουστο του 1821, επεσήμανε μεταξύ άλλων: “Κι άλλες φορές τα γυναικόπαιδα του Βαφέ είχαν κρυφθεί στην Κρυονερίδα, όταν οι Τούρκοι επέδραμαν στην περιοχή, αλλά δεν είχαν ανακαλυφθεί από αυτούς. Τον Αύγουστο του 1821 οι Οσμάν και Ρεσίτ Πασάδες επικεφαλής τεράστιων δυνάμεων εισβάλλουν από το Ρέθυμνο και απωθούν τους λίγους και σχεδόν άοπλους επαναστάτες στα στενά του Αλμυρού. Τα όμορφα χωριά του Αποκόρωνα καίγονται και οι επαναστάτες καταφεύγουν στα βουνά. Οι επιδρομείς μπαίνουν στον Βαφέ και τον βρίσκουν σχεδόν έρημο ξεσπώντας στους λίγους ανήμπορους γέρους και γριές, που τους δολοφονούν άγρια. Οι μανάδες με τα μικρά παιδιά πρόλαβαν και κατέφυγαν πάλι στην Κρυονερίδα πιστεύοντας, ότι, όπως και τις άλλες φορές, δεν θα τους ανακαλύψει ο Τούρκος”.
Ο κ. Βαλσαμάκης τόνισε, ότι σύμφωνα με μια παράδοση οι Τούρκοι εξανάγκασαν ένα γέρο, που βρήκαν στο χωριό να τους ακολουθήσει: “Οταν περνούσαν το Βαφειανό φαράγγι ο γέρος άκουσε κλάμα μωρού από σπήλιο και έντρομος προσπάθησε να ειδοποιήσει τη μάνα του φωνάζοντας τραγουδιστά “Κρούψε μάνα το παιδί σου, να μη χάσεις τη ζωή σου”. Ομως η αγέρωχη μάνα κατά την παράδοση απάντησε στογέρο: “Δεν το κρούβω το παιδί μου κι ας τη χάσω τη ζωή μου”. Ο κ. Βαλασαμάκης πρόσθεσε, ότι παρά τις προσπάθειες των Τούρκων να πείσουν τους έγκλειστους να βγουν, τα γυναικόπαιδα αρνήθηκαν να παραδοθούν. “Προτίμησαν να πεθάνουν σφιχταγκαλιασμένοι με το φρικτό θάνατο της ασφυξίας από τους πυκνούς καπνούς της φωτιάς, που έβαλαν οι Τούρκοι”, είπε ο κ. Βαλσαμάκης και συμπλήρωσε: “Αυτή ήταν η θυσία της αξιοπρέπειας και της λεβεντιάς, που νίκησε το ανίκητο μητρικό φίλτρο για ζωή. Αυτό λέγεται αυτοθυσία και ολοκαύτωμα ανήμοπρων ανθρώπων, που προτίμησαν τον αργόσυρτο μαρτυρικό θάνατο, την αθανασία και όχι την ατίμωση”.
Να σημειώσουμε, ότι στην εκδήλωση παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων ο αντινομάρχης κ. Γ. Γρυλλάκης, ο δήμαρχος Κρυονερίδας κ. Γ. Μαρκάκης, ο κ. Γ. Βουτσαδάκης από το Ιδρυμα “Αγία Σοφία” καθώς και εκπρόσωποι του βουλευτή κ. Χ. Μαρκογιαννάκη, του Α.Τ. Κρυονερίδας, της Ομοσπονδίας Σωματείων Αποκορώνου Αττικής, του Συλλόγου Βαμιανών Αττικής κ.ά..
“ΟΣΑ ΠΗΡΕ Ο ΧΡΟΝΟΣ”
Η εκδήλωση τιμής και μνήμης για το ολοκαύτωμα των γυναικόπαιδων πλαισιώθηκε από την παρουσίαση του βιβλίου “Οσα πήρε ο χρόνος” του αείμνηστου Βαφειανού Γεωργίου Βαρδή Βασιλαντωνάκη.
Η συγγραφέας Ευμορφία Μπουντουράκη – Βαγιάκη σημείωσε, μεταξύ άλλων, ότι ο συγγραφέας “αρθρογραφούσε στον τοπικό κρητικό Τύπο περιγράφοντας τη ζωή, τις ασχολίες, τις στερήσεις, τις χαρές, τις λύπες και την αγωνία των απλών ανθρώπων του χωριού μας, του Αποκόρωνα και της Κρήτης γενικότερα” και πρόσθεσε, ότι αφιερώνει πολλές σελίδες για τις “ατσάλινες γυναίκες και τις ηρωίδες μάνες”
-όπως τις αποκαλεί- που κρατώντας το κοπέλι στο ένα χέρι και το ραβδιστήρι ή το δρεπάνι στο άλλο έτρεχαν να προλάβει τις δουλειές στο χωράφι. Μέσα από αυτά τα κείμενα παρουσίασε το λαϊκό μας πολιτισμό και όπως έγραψε ο δάσκαλος και λαογράφος Σταμάτης Αποστολάκης στα “Χ.Ν.”: “…ο αείμνηστος Γιώργος Βασιλαντωνάκης… διαποτισμένος σε όλη του τη ζωή με τα νάματα των παραδόσεων του ηρωικού Αποκόρωνα κατέγραψε πολύτιμο υλικό… Τα κείμενά του διαποτισμένα με τις πνευματικές, πολιτισμικές και πολιτιστικές αξίες μας, από τα πατρογονικά βιώματά μας, από τα ήθη και τα έθιμά μας… Ηταν ένας ευαίσθητος άνθρωπος, ένας παθιασμένος Αποκορωνιώτης για τον τόπο και τις παραδόσεις του, ένας αισθηματίας Κρητικός! Κι αυτό δεν είναι λίγο!”.
Η κα Μπουντουράκη – Βαγιάκη αφού διάβασε αποσπάσματα από το βιβλίο, αναφέρθηκε ακόμα στο ενδιαφέρον που επεδείκνυε ο συγγραφέας για το χωριό του: “Ο αείμνηστος Γιώργος με το παράδειγμα τής ζωής του, την αγάπη του για το χωριό μας, το ενδιαφέρον του για κάθε τι που αφορούσε και μπορούσε να βοηθήσει την άνοδο και την προβολή του… Ιδιαίτερα αγωνίστηκε για να γίνει το Λαογραφικό Μουσείο στο χωριό μας και που, δυστυχώς, τόσα χρόνια μένει ανενεργό παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει…” είπε μεταξύ άλλων και συμπλήρωσε: “Ο αείμνηστος Γιώργος ως μέλος του Συλλόγου μας πρόσφερε πολλές υπηρεσίες. Ηταν άνθρωπος τίμιος, με αγάπη για τον κόσμο και το χωριό μας. Εξυπηρετούσε αυτούς, που είχαν ανάγκη και ο καλός λόγος ήταν πάντα στα χείλη του”.
Η κα Μπουντουράκη – Βαγιάκη καταλήγοντας υπογράμμισε: “Αείμνηστε Γιώργο, διαβάζοντας τα κείμενά σου νιώθουμε πως κάπου εκεί βρισκόμαστε και μεις παρακολουθώντας τους ήρωές σου και ταυτιζόμαστε μαζί τους. Γινόμαστε ένα με τους ξωμάχους της γης και γευόμαστε τους κόπους, τους μόχθους και την αγωνία τους για την εξασφάλιση μιας μπουκιάς ψωμί για τις φαμίλιες τους. Αφήνεις ένα πλούσιο και μεγάλο έργο στις επερχόμενες γενιές. Ετσι η πολιτιστική μας κληρονομιά δεν θα χαθεί. Με το έργο σου έγινες αντάξιος και κάθε τιμής και μνήμης”.
Χαιρετισμό στην εκδήλωση πραγματοποίησε και ο συγγραφέας – δημοσιογράφος Δημήτρης Κακαβελάκης, ο οποίος στο προλογικό σημείωμα τού βιβλίου αναφέρει για το “Οσα πήρε ο χρόνος”: “Ο Γιώργος Βασιλαντωνάκης κατέγραψε και κατέθεσε στις σελίδες αυτού του βιβλίου την ομορφιά, τις αξίες και την πολυμορφία του ψυχισμού του Αποκόρωνα εκείνου του καιρού. Με συναίσθηση ευθύνης σ? αυτόν τον πλούσιο ψυχισμό κατέγραψε μνήμες, γεγονότα, ανθρώπους και ανθρωπιά, χαρές, λύπες, πολεμικές βαρβαρότητες και αντιστάσεις μέσα από οδυνηρές καταστροφές…”.
Στη συνέχεια ακολούθησε ευχαριστήριος χαιρετισμός εκ μέρους της οικογένειας Βασιλαντωνάκη και παραδοσιακό κέρασμα από τον Δήμο Κρυονερίδας. Οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν το απόγευμα στο παλιό σχολείο (μουσείο) Βαφέ, όπου πραγματοποιήθηκαν αθλητικοί αγώνες για παιδιά.