» Πάντα επίκαιρο το εξεγερτικό πνεύµα
Το Πολυτεχνείο, που σήµερα τιµάµε, έχει τη δική του Ιστορία, ξεχωριστή θέση στους σύγχρονους αγώνες του λαού και της νεολαίας και το εξεγερτικό του πνεύµα είναι πάντα επίκαιρο. ∆εν ανήκει στο Μουσείο της Ιστορίας, όπως θέλουν οι κυρίαρχες οικονοµικά, ιδεολογικά και πολιτικά δυνάµεις.
Το Πολυτεχνείο, επιπλέον, µας άφησε ανοιχτούς λογαριασµούς που πρέπει να κλείσουν, στόχους και αιτήµατα που παραµένουν ανεκπλήρωτα.
Τα συνθήµατα που κοσµούσαν την πύλη του Πολυτεχνείου «Έξω αι ΗΠΑ» «Έξω το ΝΑΤΟ» είναι πάντα επίκαιρα, αποτελούν συνδετικό κρίκο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου µε τους σύγχρονους αγώνες και είναι βασικό κριτήριο για την ειλικρίνεια και τη συνέπεια κάθε πολιτικής δύναµης απέναντι στο Πολυτεχνείο.
Το Πολυτεχνείο µάς κληροδότησε µεγάλες αξίες, την αφοβία, την τόλµη, την αυτοθυσία απέναντι σε ισχυρούς κατασταλτικούς τροµοκρατικούς µηχανισµούς της αστικής τάξης και την πίστη στη δύναµη του οργανωµένου κινήµατος που γεννά τον ατοµικό και συλλογικό ηρωισµό. Πάνω από όλα, µας κληροδότησε την ασυµβίβαστη, αδιάλλακτη στάση απέναντι σε κάθε µορφή αυταρχικής και δικτατορικής διακυβέρνησης.
Εποµένως, δικαιολογηµένα τιµάµε την επέτειο του Πολυτεχνείου, διδασκόµαστε, βγάζουµε συµπεράσµατα και αντλούµε δύναµη για την οργάνωση και ανάπτυξη ενός πανίσχυρου εργατικού και λαϊκού κινήµατος µε τη µαζική συµµετοχή της νεολαίας στις πρώτες γραµµές απέναντι στα µονοπώλια έως την ανατροπή της δικτατορίας του κεφαλαίου, για µια κοινωνία χωρίς εκµετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Η πάλη για την εκπλήρωση αυτών των στόχων είναι σήµερα η µεγαλύτερη τιµή στους µάρτυρες του αντιδικτατορικού αγώνα 1967 – ‘74, σε όλους και όλες που αγωνίστηκαν στην Ελλάδα και το εξωτερικό, εξορίστηκαν, φυλακίστηκαν ή βασανίστηκαν, στους αγωνιστές της Νοµικής και του Πολυτεχνείου, σε όλους και όλες όσοι αγωνίστηκαν, στήριξαν, βοήθησαν τη λαϊκή αντίσταση και πάλη τα χρόνια εκείνα µε κάθε τρόπο και µέσο που διέθεταν.
Τι ήταν η δικτατορία;
Τα αστικά κόµµατα, η αστική τάξη στο σύνολό της συσκοτίζει την ιστορική αλήθεια ως προς τις αιτίες που έγινε η δικτατορία. Άλλοι ισχυρίζονται ότι έγινε από µια οµάδα «επίορκων και αφρόνων» αξιωµατικών του στρατού και άλλοι ότι ήταν µια ανεπιθύµητη παρένθεση στη λειτουργία της αστικής κοινοβουλευτικής δηµοκρατίας, την οποία µάλιστα αναγορεύουν σε τελειότερο σύστηµα διακυβέρνησης.
Η άποψη αυτή είναι κυρίαρχη, διδάσκεται στα σχολεία και καλλιεργείται µε επιµέλεια.
∆εν είναι όµως αυτή η αλήθεια.
Η δικτατορία µπορεί να απαγόρευσε τη λειτουργία των τότε νόµιµων κοµµάτων, να έκλεισε το Κοινοβούλιο, να συνέλαβε ή να φυλάκισε προσωρινά και αστούς πολιτικούς, υπηρέτησε όµως µε τον καλύτερο τρόπο σε εκείνη την περίοδο τα συνολικά συµφέροντα της αστικής τάξης.
Η δικτατορία δεν έγινε µε σκοπό την «πάταξη της αναρχίας και την αντιµετώπιση του κοµµουνιστικού κινδύνου». Αυτά ήταν τα προσχήµατα. Έγινε και επιβλήθηκε για να ξεπεραστούν προβλήµατα και αντιθέσεις που ήταν οξυµένα µέσα στους κόλπους του αστικού συστήµατος και των κοµµάτων της εποχής.
Τη δεκαετία του 1950 και περισσότερο του 1960 µέσα στους κόλπους της αστικής τάξης και των αστικών πολιτικών δυνάµεων αναπτύσσονταν τάσεις υπέρ του εκσυγχρονισµού, ενώ ταυτόχρονα η Ελλάδα προετοιµαζόταν για την ένταξή της στην ΕΟΚ, σήµερα ΕΕ. ∆ηλαδή, το κεφάλαιο δεν µπορούσε να διασφαλίσει την απρόσκοπτη λειτουργία και ανάπτυξη µε τις συνθήκες που επικρατούσαν τότε.
Εµπόδιο σε αυτήν τη γραµµή ήταν η εξουσία του βασιλιά, του θρόνου και ο έλεγχος που ασκούσε στο στρατό. Ο θρόνος δεν µπορούσε πια να λειτουργήσει ως συσπειρωτικός µοχλός των αστικών πολιτικών δυνάµεων, ρόλο που είχε διαδραµατίσει στα χρόνια του ένοπλου ταξικού αγώνα ‘46 – ‘49· Με τις εξουσίες που είχε γινόταν όλο και περισσότερο παράγοντας αποσταθεροποίησης του πολιτικού συστήµατος και τροχοπέδη στον εκσυγχρονισµό του·
Τότε οξύνθηκαν οι αντιθέσεις ανάµεσα σε όλα τα αστικά κόµµατα µε το παλάτι. Μεγάλες αντιθέσεις εµφανίστηκαν ανάµεσά τους και στον χειρισµό του Κυπριακού. ∆υνάµωναν οι φωνές που προτιµούσαν νέες συµµαχίες µε χώρες της ΕΕ για την ένταξη στην ΕΟΚ, γεγονός που προκαλούσε τριβές και αντιθέσεις µε τις ΗΠΑ.
Όλες αυτές οι αντιθέσεις δεν µπορούσαν να αντιµετωπιστούν µε τις συνηθισµένες κοινοβουλευτικές διαδικασίες. Είχαν ήδη σχηµατιστεί µέσα σε δυο χρόνια, από το 1965 έως το 1967, πέντε κυβερνήσεις και δεν µπορούσαν να βρουν άκρη.
Αυτή ήταν η αιτία που γέννησε τη δικτατορία. Να ξεπεράσει το αστικό σύστηµα τις συσσωρευµένες αντιθέσεις στο πολιτικό σύστηµα και µε στόχο την απρόσκοπτη συνέχιση της κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης, τη διατήρηση του ελέγχου επί της εργατικής τάξης και του λαού, την ισχυροποίηση και αναβάθµιση της ελληνικής αστικής τάξης µέσα στο καπιταλιστικό σύστηµα και ιδιαίτερα στο χώρο της Μέσης Ανατολής.
Αποσιωπούν έτσι οι αστοί ότι επιφανή στελέχη τους έβλεπαν θετικά την επιβολή της δικτατορίας όπως ο Κ. Καραµανλής, ο Κ. Τσάτσος, ο Γ. Ράλλης κ.ά. Να τι έλεγαν. Καραµανλής: «…θα πρέπει να αντιµετωπιστεί ίσως η λύση της εκτροπής… δεν είναι εύκολο, δεδοµένου ότι θέλει δικαιολόγησιν, συγκεκριµένο και ρεαλιστικό πρόγραµµα και ανθρώπους ικανούς».
Και ο Τσάτσος, απαντώντας στον Καραµανλή, έλεγε: «Για να πούµε τα πράγµατα µε το όνοµά τους εισηγούµεθα (ασπάζοµαι ανεπιφύλακτα τις σκέψεις σου) την παρεκτροπήν
από το πολίτευµα και µόνο προσωρινήν δικτατορίαν – ίσως ενός έτους».
Άλλωστε, η χούντα στηρίχθηκε από τα πιο δυναµικά τµήµατα του κεφαλαίου, ιδιαίτερα από το εφοπλιστικό κεφάλαιο, και υπηρέτησε µε τον καλύτερο τρόπο τα συµφέροντά τους. Την περίοδο µάλιστα αυτή σηµειώνεται µεγάλη έκρηξη της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Αυξήθηκαν τα κέρδη συνολικά των καπιταλιστών κατά 186%. Κρύβουν, επίσης, την αλήθεια ότι η χούντα ενθαρρύνθηκε και στηρίχθηκε από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ και αξιοποίησε όλους τους µηχανισµούς του κράτους για να επιβληθεί.
Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια. Η στρατιωτική δικτατορία ήταν µια µορφή της δικτατορίας του κεφαλαίου, µια άλλη µορφή άσκησης της καπιταλιστικής εξουσίας. ∆εν ήταν µια ανεπιθύµητη παρέµβαση για το σύστηµα.
Ορισµένα γενικά συµπεράσµατα
Κουκουλώνουν, επίσης, ορισµένα γενικά συµπεράσµατα.
Η αστική τάξη, προκειµένου να διασφαλίσει την απρόσκοπτη πορεία των συµφερόντων της, δεν διστάζει να καταφύγει σε κάθε αντιδραστικό µέσο, στη χρήση οποιωνδήποτε αντιλαϊκών εργαλείων. Συµπέρασµα σηµαντικό που πρέπει να κρατά σε διαρκή επαγρύπνηση, ετοιµότητα το εργατικό – λαϊκό κίνηµα.
Οι όποιοι εκσυγχρονισµοί του αστικού κράτους και η αστική κοινοβουλευτική δηµοκρατία δεν αλλάζουν την ουσία, το περιεχόµενο και το σκοπό του αστικού κράτους. Είναι συγκαλυµµένη µε τον κοινοβουλευτικό µανδύα δικτατορία του κεφαλαίου, υπερασπίζεται και θωρακίζει την καπιταλιστική ιδιοκτησία και εξουσία.
Αναγορεύουν την αστική κοινοβουλευτική δηµοκρατία σε υπέρτατο αγαθό, για να συγκαλύψουν την ταξική εκµετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και τις βάρβαρες αντιλαϊκές πολιτικές τους.
Είναι εµπαιγµός ότι η αρχή της «λαϊκής κυριαρχίας» υλοποιείται και διασφαλίζεται µέσα από τη διεξαγωγή των εκλογών. Τι σόι κυριαρχία είναι αυτή το µαρτυρά η κατάσταση την οποία ζουν τα λαϊκά στρώµατα που µαστίζονται από την ανεργία, την εξαθλίωση, την ανασφάλεια, την έλλειψη κοινωνικών υποδοµών και τον αυταρχισµό.
Να τι δήλωνε σε στιγµές ειλικρίνειας ο περιβόητος «γέρος της δηµοκρατίας», Γεώργιος Παπανδρέου, για το ζήτηµα αυτό: «Οι εκλογές είναι ιδεώδης ευκαιρία αντιµετωπίσεως των µαζών… είναι τόσο ισχυρόν σήµερα το κράτος, ώστε ουδείς δύναται διαταράξει την δηµόσιαν τάξιν… Αντιθέτως υποστηρίζω ότι µόλις προκηρυχθούν εκλογές θα επέλθει αυτοµάτως εκτόνωσις… αλλάσσουν µέτωπο οι µάζες, στρέφονται εναντίον αλλήλων… οι εκλογές είναι καταπραϋντικόν, είναι βότανο της εκτονώσεως».
Η αστική δηµοκρατία, ο καπιταλισµός γενικότερα δεν µεταλλάσσεται, µόνο γεννά τις δυνάµεις της ανατροπής του.
Ο αντικοµµουνισµός είναι πάντα το απαραίτητο ιδεολογικό προκάλυµµα για τη δικαιολόγηση και την κάλυψη των πιο βάρβαρων µέτρων σε βάρος των εργατικών και λαϊκών συµφερόντων. Συµπέρασµα που επιβεβαιώνεται διαχρονικά.
Επιβεβαιώνεται διαχρονικά ότι µόνο η οργάνωση της πάλης για την εργατική εξουσία είναι αυτή που µπορεί να αντιµετωπίσει αποφασιστικά κατά τρόπο ριζικό µε άµεσα και µακροπρόθεσµα θετικά αποτελέσµατα, την όποια µορφή άσκησης της καπιταλιστικής βίας, γιατί µόνο αυτή η πάλη χτυπάει τη ρίζα κάθε αντιλαϊκού φαινοµένου που γεννιέται από το ίδιο το καπιταλιστικό σύστηµα.
Η κατάληψη του Πολυτεχνείου
Από το παραπάνω που αναφέραµε φαίνεται καθαρά ότι µέσα από µια πορεία αγωνιστικών κινητοποιήσεων φτάσαµε στο Πολυτεχνείο και όχι ξαφνικά.
Έπαιξε καθοριστικό ρόλο και επιβλήθηκε σε µεγάλο βαθµό η αγωνιστική γραµµή της ΚΝΕ και της ΑντιΕΦΕΕ για τη συγκρότηση Επιτροπών Αγώνα κατά Σύλλογο, κατά Σχολή, κατά πανεπιστήµιο µέσα από µαζικές διαδικασίες κόντρα στις διορισµένες διοικήσεις των φοιτητικών συλλόγων από τη χούντα.
Το κύριο ζήτηµα ήταν η προκήρυξη ελεύθερων εκλογών µαζί µε άλλα ζητήµατα και διεκδικήσεις.
Αυτό το κίνηµα ήταν σε διαρκή πάλη µε τις δυνάµεις καταστολής της χούντας, το υπουργείο Παιδείας, τις πρυτανικές αρχές, πολλούς καθηγητές και τους διορισµένους της χούντας.
Ήταν, επίσης, σε αντιπαράθεση µε άλλες απόψεις που είτε αρνούνταν αυτές τις µορφές πάλης, όπως ήταν ορισµένες µικρές µαοϊκές και τροτσκιστικές οµάδες, είτε άλλες που καλούσαν σε αποδοχή των όρων που έβαζε η χούντα για τη διεξαγωγή των εκλογών όπως ήταν ο «Ρήγας Φεραίος».
Τελικά, αυτή η γραµµή έφερε στο προσκήνιο του αγώνα τη µεγάλη µάζα φοιτητών σε όλα τα πανεπιστήµια, έδωσε ισχυρή δύναµη στην ΑντιΕΦΕΕ και οδήγησε στην κλιµάκωση του αγώνα µε πρώτο µεγάλο σταθµό την κατάληψη της Νοµικής τον Φλεβάρη του 1973· Αυτή η κλιµάκωση έφερε και το Πολυτεχνείο που εξελίχθηκε σε λαϊκό ξεσηκωµό.
Η κατάληψη του Πολυτεχνείου δεν ήταν αποτέλεσµα κάποιας απόφασης ή κάποιου σχεδίου. Το σύνθηµα της κατάληψης ήταν µια αυθόρµητη κίνηση. Ήταν όµως ώριµες οι συνθήκες για πιο δυναµικό αγώνα.
Η κατακτηµένη πείρα των φοιτητών µε την πρωτοπόρα δουλειά της ΚΝΕ και της ΑντιΕΦΕΕ βοήθησε σηµαντικά στη γρήγορη οργάνωση του αγώνα.
Μέσα από Γενικές Συνελεύσεις των Συλλόγων και την εκλογή Συντονιστικών Επιτροπών Αγώνα και µέσα από έντονες αντιπαραθέσεις, διαµορφώθηκε το αγωνιστικό πλαίσιο µε τα γνωστά συνθήµατα και αιτήµατα. Εκλέχτηκε Συντονιστική Επιτροπή και περιφρουρήθηκε η κατάληψη από άκαιρα συνθήµατα ή τυχοδιωκτικές ενέργειες.
Για τρεις µέρες, το Πολυτεχνείο έγινε το επίκεντρο του αγώνα µε τη στήριξη και µαζική συµµετοχή εργατικών και λαϊκών µαζών. Εξελίχθηκε σε µαζικό και αιµατηρό αγώνα κατά της χούντας µε κορύφωση την είσοδο του τανκ και του στρατού στο Πολυτεχνείο. Ανάλογες καταλήψεις είχαµε και στα υπόλοιπα Πανεπιστήµια Θεσσαλονίκης,
Ιωαννίνων, Πάτρας.
Αυτός ο αγώνας προκάλεσε µεγάλους τριγµούς στη χούντα, την αποµόνωσε ακόµα περισσότερο από το λαό, όξυνε ακόµα περισσότερο τις αντιθέσεις στις γραµµές της.
Το γεγονός αυτό, µαζί µε το πραξικόπηµα που οργάνωσε η χούντα στην Κύπρο και που οδήγησε στην ανατροπή του Μακάριου και την εισβολή της Τουρκίας στο νησί, οδήγησαν στην κατάρρευση της δικτατορίας.
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, το Πολυτεχνείο δεν ήταν ένα αυθόρµητο γεγονός, παρότι ξεκίνησε αυθόρµητα.
Πήρε τα χαρακτηριστικά λαϊκού ξεσηκωµού γιατί ήδη είχαν ωριµάσει οι συνθήκες για πιο αποφασιστικούς αγώνες για την ανατροπή της χούντας. Η χούντα δεν έπεσε από ατοµικές ενέργειες και µερικές βόµβες που έβαζαν κατά καιρούς διάφοροι, αλλά από τη µαζική – λαϊκή πάλη και τα εγκλήµατά της. Είναι συµπέρασµα επίκαιρο. Η ατοµική πάλη, οι ατοµικές µορφές δράσης µε ή χωρίς κουκούλες δεν φέρνουν λύσεις και αποτελέσµατα. Αντίθετα, δίνουν όπλα και επιχειρήµατα στον αντίπαλο να συκοφαντεί και να χτυπάει το οργανωµένο κίνηµα.
Οι διώξεις συνεχίστηκαν
Το Πολυτεχνείο έχει και µια συνέχεια όχι τόσο γνωστή. Η νέα χούντα του Ιωαννίδη, που αντικατέστησε τον Παπαδόπουλο, εξαπέλυσε ένα νέο κύµα διωγµών. Τότε, το Κόµµα, η ΚΝΕ και η ΑντιΕΦΕΕ δέχτηκαν µεγάλο πλήγµα. Πιάστηκαν εκατοντάδες σύντροφοι και συντρόφισσες µε την κατηγορία ότι ετοίµαζαν νέα Πολυτεχνεία και ανατροπή του κοινωνικού συστήµατος. Πέρασαν φρικτά βασανιστήρια στην Ασφάλεια της Μεσογείων και το στρατόπεδο Μπογιατίου. Πολλοί παραπέµφθηκαν και προφυλακίστηκαν µε τον νόµο 509, τον νόµο που είχε θέσει εκτός νόµου το ΚΚΕ, και άλλοι στάλθηκαν ξανά στη Γυάρο. Αποφυλακίστηκαν µε την κατάρρευση της χούντας µε το κεφάλι ψηλά και δικαιωµένοι.
Χανιά Νοέµβριος – 2024
Πώς φτάσαµε στο Πολυτεχνείο
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν έγινε ξαφνικά και σε µια µέρα. Ήταν η κορύφωση της πάλης του λαού και της νεολαίας. Έχει τη δική του Ιστορία.
Ωρίµασε µέσα από πολύχρονους και πολύ κοπιαστικούς αγώνες µε πολλές θυσίες.
Ας δούµε πιο συγκεκριµένα τα ιστορικά γεγονότα. Με την κήρυξη της δικτατορίας διαµορφώθηκε ένα καθεστώς τρόµου και φόβου. Πιάστηκαν µέσα σε λίγες ώρες χιλιάδες κοµµουνιστές και άλλοι δηµοκρατικοί πολίτες. Πάνω από 6.000 στάλθηκαν εξορία στη Γυάρο. Οι αστοί πολιτικοί κρατήθηκαν προσωρινά σε ξενοδοχεία.
Μπήκαν µπροστά τα χουντικά στρατοδικεία και οι φυλακές άρχισαν να γεµίζουν µε πολιτικούς αντιπάλους της χούντας. Οι συλλήψεις και τα βασανιστήρια στα άντρα της Ασφάλειας και του Στρατού πήραν τροµακτικές διαστάσεις.
(…) Το γεγονός ότι το ΚΚΕ ήταν εκτός νόµου και είχε διαλύσει τις Κοµµατικές του Οργανώσεις στην Ελλάδα από το 1958 και ήταν σε πολύ κακή κατάσταση, από την κυριαρχία οπορτουνιστικών απόψεων στις γραµµές του, είναι και ο βασικότερος λόγος που δεν υπήρξε οργανωµένη αντίσταση στην επιβολή της δικτατορίας και πιαστήκαµε στον ύπνο. ∆υνατότητες υπήρχαν, αν υπήρχαν ετοιµότητα και επαγρύπνηση.
Παρ’ όλα αυτά, το ΚΚΕ από την πρώτη µέρα κήρυξε αποφασιστικό αγώνα κατά της δικτατορίας µε στόχο την ανατροπή της. Με όλες τις µορφές πάλης, χωρίς να αποκλείει και την ένοπλη πάλη. Ήταν το µόνο κόµµα που δεν ανέθεσε την ανατροπή της χούντας στον ιµπεριαλιστικό παράγοντα, ευρωπαϊκό ή αµερικανοΝΑΤΟικό γενικότερα, δεν την ανέθεσε αποκλειστικά στις αστικές δυνάµεις.
Προειδοποίησε το λαό ότι τα αστικά κόµµατα, οι ηγέτες τους έκαναν συνεννοήσεις πίσω από την πλάτη του µε παράγοντες της χούντας, των ΗΠΑ και άλλους Ευρωπαίους αστούς ηγέτες, για να γίνει αλλαγή σκυτάλης ώστε να χειραγωγηθεί και ελεγχθεί ο λαϊκός παράγοντας.
Η αστική τάξη και οι πολιτικοί ηγέτες της, όπως και οι οπορτουνιστές, φοβούνταν ενδεχόµενη λαϊκή εξέγερση.
Ένα από τα πρώτα και πιο ισχυρά κέντρα αντίστασης ήταν η στάση των κοµµουνιστών στις εξορίες, στις φυλακές και στα άντρα βασανισµού της χούντας. Η στάση τους ενέπνευσε και βοηθούσε να δυναµώνουν η αντίθεση και η αντίσταση µέσα στο λαό και στο εξωτερικό. Γεννούσε µεγάλα κύµατα συµπάθειας και αλληλεγγύης.
Η απόφαση του Κόµµατος, να ανασυγκροτήσει τις Κοµµατικές του Οργανώσεις µέσα στη δικτατορία, και κυρίως η απόφασή του να ιδρύσει την ΚΝΕ τον Αύγουστο του 1968
έδωσαν νέα δύναµη και δυναµική στον αντιδικτατορικό αγώνα.
Το ΚΚΕ δεν είχε ξεριζωθεί από την ελληνική κοινωνία. ∆ιέθετε αντανακλαστικά που είχαν ριζώσει µέσα στην αγωνιστική δράση και τις αµέτρητες θυσίες και το είχαν καταξιώσει σ’ ένα σηµαντικό µέρος του λαού και διεθνώς.
Είχε µεγάλη πείρα από τη µακρόχρονη δράση του σε µισονόµιµες, παράνοµες συνθήκες, στις συνθήκες της Κατοχής και κατά τη διάρκεια της ηρωικής ταξικής αναµέτρησης το ∆εκέµβρη του 1944 και του τρίχρονου ταξικού αγώνα του ∆ΣΕ 1946 – 1949. Είχε δοκιµασµένους αγωνιστές που πέρασαν µε το κεφάλι ψηλά χρόνια φυλακές και εξορίες.
Το ΚΚΕ, απ’ την αρχή και σε όλη τη διάρκεια της δικτατορίας, έριξε βάρος στον
οργανωµένο αγώνα µε αφετηρία και πεδίο δράσης τα εργατικά – λαϊκά αιτήµατα και µε στόχο να εξελιχθούν αγώνες σε µαζικό πολιτικό αγώνα κατά της χούντας.
Με την πρωτοπόρα αυτή δράση στις γραµµές της εργατικής τάξης άρχισαν να αναπτύσσονται αγωνιστικές διαθέσεις. Αρχίζουν µια σειρά από αγώνες ακόµα και µικρο-απεργίες για την απόκρουση των αντιλαϊκών σχεδιασµών της χούντας. Αγωνιστικές εκδηλώσεις εµφανίστηκαν και σε χώρο της αγροτιάς για την υπεράσπιση της σοδειάς, διεκδικώντας ικανοποιητικές τιµές ασφάλειας στα αγροτικά προϊόντα. Επίσης, µε επαγγελµατικές διεκδικήσεις δραστηριοποιήθηκαν µια σειρά κλάδοι, επιστηµόνων, τεχνικών, δικηγόρων, εκπαιδευτικών, λογοτεχνών και δηµοσιογράφων.
Το κλίµα µέσα στο λαό αρχίζει να αλλάζει και η αντίθεση στη χούντα να παίρνει µαζικές διαστάσεις. Μέσα σε αυτό το κλίµα, φούντωσαν και οι αγώνες της φοιτητικής και σπουδάζουσας νεολαίας το 1972 – ‘73 για ακαδηµαϊκές και συνδικαλιστικές ελευθερίες, για την ανατροπή της χούντας. Αγώνες που µαζικοποιήθηκαν πολύ γρήγορα και στηρίχθηκαν ενεργά από εργατικές – λαϊκές µάζες.
(…) Οι πρωτοβουλίες της ΚΝΕ να ιδρύσει την ΑντιΕΦΕΕ, να οργανωθούν οι φοιτητές και σε Συλλόγους µε βάση τον τόπο καταγωγής τους, καθώς και η ίδρυση της µαθητικής οργάνωσης νεολαίας, η ΜΟ∆ΝΕ στους µαθητές, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην άνοδο των αγώνων µε αποκορύφωµα την εξέγερση του Πολυτεχνείου.
*Ο Σπύρος ∆αράκης είναι π. πρόεδρος µαρτυρικής ΜΑΛΑΘΥΡΟΥ πρώην δήµαρχος Μηθύµνης και µέλος του ∆.Σ. του ∆ικτύου Μαρτυρικών πόλεων και χωριών της Ελλάδος περιόδου 40΄- 45΄ (ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΑ)
