Άγκυρα
Η Τουρκία οδεύει προς το δημοψήφισμα της Κυριακής, μετά από μία περίοδο προπαγάνδας, η οποία πολύ περισσότερο από την τροποποίηση του Συντάγματος για την έγκριση της οποίας θα στηθούν οι κάλπες, ανέδειξε τη μεγάλη πολιτική σημασία που θα έχει το αποτέλεσμα.
Ο τρόπος με τον οποίο κινήθηκε τον τελευταίο ένα μήνα, ειδικά το Κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και ο πρωθυπουργός, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δείχνει την πολιτική σημασία του δημοψηφίσματος. Ένα από τα χαρακτηριστικά της περιόδου πριν από το δημοψήφισμα ήταν η ιδιαίτερη φροντίδα του Ερντογάν και των στελεχών του κυβερνώντος κόμματος, να απευθυνθούν στα ΜΜΕ όχι μόνο της Τουρκίας αλλά και του εξωτερικού. Ειδικά η εμφάνιση του Ερντογάν και του υπουργού άνευ χαρτοφυλακίου, Εγκεμάν Μπαγίς, που είναι και ο επικεφαλής της τουρκικής διαπραγματευτικής ομάδας στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, στα διεθνή ΜΜΕ όπως το BBC και η εφημερίδα Wall Street Journal τις τελευταίες μέρες, ήταν κάτι δυσανάλογο προς τη σημασία ενός δημοψηφίσματος για έγκριση της συνταγματικής τροποποίησης.
Το γεγονός αυτό δείχνει πόσο μεγάλη σημασία έχει το δημοψήφισμα στον πολιτικό σχεδιασμό του κυβερνώντος κόμματος, ειδικά σε μια εποχή που ο διεθνής Τύπος είναι γεμάτος από σχόλια και αναλύσεις γύρω από το αν απομακρύνεται η Τουρκία από τη Δύση.
Προηγείται το ´ναι´
Ως προς το δημοψήφισμα αυτό καθεαυτό, η τελευταία δημοσκόπηση, αυτή της τουρκικής εταιρείας “Konda” δίνει προβάδισμα 56,8% στο “ναι”, ενώ αναφέρει ότι θα αγγίξει το 4,9% το ποσοστό αυτών που θα απέχουν δεχόμενοι την έκκληση που έκανε για αποχή το φιλοκουρδικό Κόμμα Ειρήνης και Δημοκρατίας. Οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων είκοσι ημερών δίνουν προβάδισμα στο “ναι” με ποσοστά 51-57%.
Ανάλογα με το αποτέλεσμα, αλλά και με το εύρος της διαφοράς που θα υπάρξει μεταξύ του “ναι” και του “όχι” θα διαμορφωθούν και οι άμεσες πολιτικές εξελίξεις. Εάν επικρατήσει το “ναι”, η αντιπολίτευση θα θέσει υπό συζήτηση την “πολιτική νομιμότητα” της νέας μορφής του Συντάγματος. Οσο πιο μικρή θα είναι η διαφορά, τόσο πιο έντονη θα είναι και η συζήτηση. Υπό τις συνθήκες αυτές, που θα κλιμακώσουν την πόλωση, η Τουρκία θα οδηγηθεί στις βουλευτικές εκλογές, οι οποίες πρόκειται κανονικά να διεξαχθούν τον Ιούλιο του 2011. Υπάρχει, όμως, ένα ενδεχόμενο επίσπευσής τους κατά μερικούς μήνες.
Εάν το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης εξασφαλίσει για τρίτη συνεχόμενη φορά την αυτοδυναμία, όπως συνέβη στις εκλογές του 2002 και του 2007, αυτομάτως θα ανοίξουν δύο μεγάλα θέματα. Πρώτον, η σύνταξη νέου Συντάγματος που εξαγγέλλει από τώρα ο Ερντογάν και δεύτερο η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Ως προς το θέμα αυτό, πολύ έντονη είναι η φημολογία περί τάσης του Ερντογάν να εκλεγεί ο ίδιος πρόεδρος, πράγμα που, σύμφωνα με τη συνταγματική αναθεώρηση του 2007, θα γίνει με την ψήφο του λαού.
Το έκτο δημοψήφισμα
Το αυριανό, θα είναι το έκτο δημοψήφισμα στην ιστορία της Τουρκικής Δημοκρατίας. Το πρώτο είχε διεξαχθεί στις 9 Ιουλίου 1961 για την έγκριση του Συντάγματος του ?61 που είχε συνταχθεί μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1960. Το αποτέλεσμα ήταν 61,7% υπέρ του Συντάγματος. Το δεύτερο έγινε στις 7 Νοεμβρίου 1982 προς έγκριση του Συντάγματος του 1982 που συντάχθηκε μετά το πραξικόπημα του 1980. Με ποσοστό 91,37%, ο τουρκικός λαός εκτός από το Σύνταγμα, είχε εγκρίνει και την εκλογή του στρατηγού Κενάν Εβρέν στην προεδρία της Δημοκρατίας.
Το τρίτο δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1987 και αφορούσε την άρση της απαγόρευσης που είχε επιβληθεί μετά το πραξικόπημα του ?80 στους πολιτικούς άντρες της προπραξικοπηματικής περιόδου, να έχουν ενεργό ανάμειξη στην πολιτική. Η άρση εγκρίθηκε με ποσοστό 50,16%. Στις 25 Σεπτεμβρίου 1988 πραγματοποιήθηκε το τέταρτο δημοψήφισμα το οποίο προς το παρόν είναι το μοναδικό με υπεροχή του “όχι”. Η τότε κυβέρνηση Οζάλ είχε ζητήσει την επίσπευση των δημοτικών εκλογών κατά ένα χρόνο, πράγμα που απέρριψε ο λαός με ποσοστό 65%. Το πέμπτο και τελευταίο δημοψήφισμα έγινε στις 21 Οκτωβρίου 2007 και σχετιζόταν με τροποποίηση του Συντάγματος η οποία περιλάμβανε και τη θεσμοθέτηση της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό. Η τροποποίηση εγκρίθηκε με ποσοστό 69,1%.
