Η οικονομική κρίση έπληξε και τους τουρίστες που κατανάλωσαν λιγότερα κατά τη διάρκεια των διακοπών τους. Στα Χανιά, δύο στους πέντε ξένους επισκέπτες περιόρισαν τα έξοδά τους με αποτέλεσμα η απώλεια εσόδων για την τοπική αγορά να φτάνει το 7,5%. Και αν δεν υπήρχαν οι Σκανδιναβοί, η απώλεια θα ήταν μεγαλύτερη.
Τα παραπάνω αποτελούν συμπεράσματα νέας έρευνας με αφορμή το πέρας του καλοκαιριού, που εκπονήθηκε από το τμήμα Οικονομίας και Διοίκησης του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων (ΜΑΙΧ) με συντονιστή τον δρ. Γιώργο Μπαουράκη και το Εργαστήριο Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης με τον καθηγητή Κώστα Ζοπουνίδη και με τη συνεργασία του Περικλή Δράκου από το Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης και του ερευνητή του ΜΑΙΧ, Γιώργου Αγγελάκη.
Σκοπός της έρευνας είναι να εντοπιστούν και να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης μέσω της μείωσης των δαπανών των αλλοδαπών τουριστών και κατά συνέπεια των εσόδων της τοπικής αγοράς κατά τη διάρκεια των διακοπών των αλλοδαπών τουριστών. Χρησιμοποιήθηκαν κατάλληλα δομημένα ερωτηματολόγια τα οποία συμπληρώθηκαν από τους αλλοδαπούς τουρίστες με τη μέθοδο των προσωπικών συνεντεύξεων. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στον κρατικό αερολιμένα Χανίων ´Ι. Δασκαλογιάννης´, κατά την αναχώρηση των αλλοδαπών τουριστών. Αφορούσε ακόμη τις απόψεις των τουριστών σε θέματα όπως υπηρεσίες, περιβάλλον, καθαριότητα, υποδομές,τιμές κ.λπ..
Οπως επισημαίνουν οι ερευνητές, “αναλύοντας τις επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης μέσω της μείωσης των δαπανών των αλλοδαπών τουριστών και κατά συνέπεια των εσόδων της τοπικής αγοράς, παρατηρήθηκε ότι δύο στους πέντε αλλοδαπούς επισκέπτες περιόρισαν τα έξοδά τους, κατά τη διάρκεια των διακοπών τους, ενώ η απώλεια εσόδων για την τοπική αγορά υπολογίζεται γύρω στο 7,5%, ποσοστό που θα μπορούσε να ήταν πολύ υψηλότερο αν δεν υπήρχε αυτό το μεγάλο ποσοστό των Σκανδιναβών (72%) που καταφθάνει στο αεροδρόμιο Χανίων, οι οποίοι φαίνεται ότι δεν έχουν επηρεαστεί σε τόσο μεγάλο βαθμό από την παγκόσμια κρίση.
Με βάση τα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας Χανίων για το πρώτο οκτάμηνο του 2010, βλέπουμε ότι το ποσοστό αφίξεων των αλλοδαπών τουριστών στο αεροδρόμιο Χανίων, μειώθηκε κατά 2,10% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2009. Αύξηση των αφίξεων σημειώθηκε μόνο τον μήνα Ιούλιο, ενώ τον Αύγουστο η μείωση έφτασε το 4,12%. Το 71,75% των συνολικών αφίξεων προέρχεται από τις Σκανδιναβικές Χώρες (Νορβηγία, Σουηδία, Δανία, Φινλανδία) και ακολουθούν αλλοδαποί από Αγγλία, Πολωνία, Γερμανία και Βέλγιο με συνολικό ποσοστό 18,39%. Σημαντική είναι η αύξηση των Νορβηγών και των Φινλανδών, η οποία εξουδετερώνει κατά ένα μεγάλο βαθμό τη μεγαλύτερη μείωση που προέρχεται από τις μη Σκανδιναβικές Χώρες, με σημαντικότερη πτώση αυτών των Γερμανών και των Αγγλων, οι οποίοι ελαττώνουν τις επισκέψεις τους από το 2007. Αισιόδοξα μηνύματα έρχονται από τους Βέλγους, οι οποίοι παρουσιάζουν αύξηση των αφίξεων τους, πλησιάζοντας σε απόσταση αναπνοής τους Γερμανούς, όπως επίσης και οι Ρώσοι αρχίζουν και καταλαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο, αγγίζοντας το 1% στις συνολικές αφίξεις.
Το συνολικό ποσοστό μείωσης στο αεροδρόμιο Χανίων (2,10%), όπως και αυτό του Ηρακλείου (2%), είναι διπλάσιο από το γενικό επίπεδο μείωσης της Ελλάδας (1,02%) που επικρατεί κατά μέσο όρο στα 13 μεγαλύτερα αεροδρόμια της Ελλάδας, σύμφωνα με τα στοιχεία που εξέδωσε ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), κατά το πρώτο οκτάμηνο του 2010, σε ετήσια βάση. Οι αφίξεις στα αεροδρόμια της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Ρόδου, της Κω, της Κέρκυρας, του Ηρακλείου, των Χανίων, της Ζακύνθου, της Κεφαλονιάς, της Σάμου, της Μυτιλήνης, της Χίου και της Σαντορίνης αντιπροσωπεύουν το 95% των συνολικών αεροπορικών αφίξεων αλλοδαπών τουριστών και το 72% των συνολικών αφίξεων (με κάθε μέσο) αλλοδαπών στη χώρα μας. Από τα παραπάνω αεροδρόμια, η μεγαλύτερη αύξηση των αλλοδαπών αφίξεων σημειώθηκε στο νησί της Κω με 10,37%, και ακολουθεί η Σαντορίνη με 9,03%, η Ρόδος με 8,08% και η Κεφαλονιά με 4,99%. Η μεγαλύτερη αύξηση κατά τους μήνες μεγάλης προσέλευσης, Ιούλιο και Αύγουστο, παρουσιάστηκε στο νησί της Σαντορίνης καταγράφοντας ένα εντυπωσιακό ποσοστό ανόδου αφίξεων ιδιαίτερα το μήνα Αύγουστο που άγγιξε το 21,76%, όταν στον ίδιο μήνα η δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση των αλλοδαπών τουριστών εμφανίζεται στην Κεφαλονιά με 11,90%”.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
Για την έρευνα, χρησιμοποιήθηκαν κατάλληλα δομημένα ερωτηματολόγια τα οποία συμπληρώθηκαν από τους αλλοδαπούς τουρίστες με τη μέθοδο των προσωπικών συνεντεύξεων. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στον κρατικό αερολιμένα Χανίων ´Ι. Δασκαλογιάννης´, κατά την αναχώρηση των αλλοδαπών τουριστών. Σύμφωνα με τα ερωτηματολόγια, από το σύνολο των αλλοδαπών τουριστών που προτιμούν το αεροδρόμιο Χανίων ως τελικό προορισμό των διακοπών τους, οι μισοί (49,8%) καταφτάνουν για πρώτη φορά, είναι ηλικίας κυρίως 16-44 ετών, με πολύ μεγάλη πιθανότητα να ξαναέρθουν. Εκείνοι που έρχονται από δύο φορές και πάνω (50,2%) είναι κυρίως Γερμανοί και Αγγλοι με 72,2% και 50%, αντίστοιχα.
Σύγκριση τιμών με άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς: Οσον αφορά τις τιμές σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, το 72,9% θεωρούν τις τιμές κανονικές. Ειδικότερα, οι Γερμανοί εκφράζουν αυτή την άποψη με ποσοστό 94,4%. Το 15,5% των Σουηδών θεωρεί τις τιμές ακριβές ως πολύ ακριβές και ακολουθούν οι Φινλανδοί με 12,8%.
Σημαντικό ρόλο στην απόφασή τους να επιλέξουν τον τελικό προορισμό τους, έπαιξε το κλίμα κατά 96,2%, η φυσική ομορφιά του τόπου κατά 93,2%, η κρητική κουζίνα κατά 77,2%, οι προσιτές τιμές κατά 66,4% και ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά οι αρχαιολογικοί χώροι με 38,6%, η διασκέδαση και ψυχαγωγία με 32,1% Αξιόλογο ποσοστό των Αγγλων με 62,5% και των Γερμανών με 55,6% προτίμησε τον προορισμό αυτό για τους αρχαιολογικούς χώρους. Οσον αφορά τη σημασία της διασκέδασης στην απόφασή τους για τον τελικό προορισμό, τα μεγαλύτερα ποσοστά έχουν οι Αγγλοι με 50%.
Οδικό δίκτυο,
καθαριότητα
Αναφορικά με την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και την έλλειψη υποδομών κατά τη διάρκεια των διακοπών τους και σύμφωνα με την ιεράρχηση που προέκυψε από την συλλογή αρνητικής βαθμολογίας στις αντίστοιχες ερωτήσεις, το οδικό δίκτυο, η σήμανση, η καθαριότητα και η προστασία του περιβάλλοντος αναδεικνύονται ως τα πιο σοβαρά προβλήματα και για τα οποία οι αλλοδαποί επισκέπτες εκφράζουν έντονα τη δυσαρέσκειά τους. Αναλυτικότερα, το 57,3% των αλλοδαπών επισκεπτών δεν εκφράζει θετική άποψη όσον αφορά την κακή κατάσταση του οδικού δικτύου και την ανεπαρκή σήμανση, με τους Σουηδούς να συμμερίζονται αυτή την άποψη κατά 69,8%. Ενώ όσον αφορά την καθαριότητα, ένας στους τρεις αλλοδαπούς επισκέπτες (31%) δεν εξέφρασε θετική γνώμη για τη συλλογή, αποκομιδή των απορριμμάτων και την πλημμελή προστασία του περιβάλλοντος, με τους Σουηδούς κυρίως να φαίνονται περισσότερο προβληματισμένοι για την εικόνα αυτή με 45,8%. Απογοητευμένοι επίσης, φαίνονται να είναι οι αλλοδαποί τουρίστες και με τις υπηρεσίες των μέσων μαζικής μεταφοράς και των ταξί, με τους Σουηδούς, Άγγλους και Γερμανούς να διαμαρτύρονται περισσότερο. Μόνον όσον αφορά την ποιότητα των υπηρεσιών που τους προσφέρθηκε στα καταλύματα διαμονής, αποκομίστηκαν εξαιρετικά θετικές εντυπώσεις.
Η μείωση
δαπανών
Μειωμένα είναι τα έσοδα που απέφερε ο τουρισμός κατά τη φετινή τουριστική περίοδο, σε σχέση με την περσινή περίοδο καθώς ένα σημαντικό ποσοστό των αλλοδαπών τουριστών πραγματοποίησε περικοπές στις δαπάνες και ανέπτυξε λιγότερες δραστηριότητες κατά τη διάρκεια των διακοπών τους.
Σύμφωνα με επεξεργασία των στοιχείων, μπορούμε να πούμε ότι, η γενική μείωση της δαπάνης των αλλοδαπών τουριστών είναι 7,5%, με τους Σκανδιναβούς επισκέπτες να έχουν χαμηλότερη μείωση της τάξεως του 4,8%, σε αντίθεση με όλες τις υπόλοιπες εθνικότητες που παρουσιάζουν μεγαλύτερη μείωση ίση με 12,2%. Αναλυτικότερα, τη μεγαλύτερη μείωση των εξόδων τους παρουσιάζουν οι Γερμανοί 15%, ενώ η χαμηλότερη πτώση εμφανίζεται στους Φινλανδούς και τους Δανούς με 3,72% και 3,91%, αντίστοιχα.
Σχετικά με τα έξοδα των αλλοδαπών τουριστών κατά τη διάρκεια των διακοπών τους, το 41,3% του συνόλου των τουριστών περιόρισε τις δαπάνες του κατά τη διάρκεια των διακοπών τους λόγω της οικονομικής κρίσης. Αναλυτικότερα, στην κατηγορία μείωσης των εξόδων έως 10%, οι Αγγλοι κατέχουν την πρώτη θέση με 28,6%. Στην κατηγορία μείωσης κατά 10-20%, προηγούνται πάλι οι Αγγλοι με μεγάλο ποσοστό ίσο με 42,9% και ακολουθούν οι Γερμανοί με 26,7%. Τέλος, στην κατηγορία περικοπών άνω του 20%, πρώτοι είναι οι Γερμανοί με 21%.
Το 24,8% του συνόλου των αλλοδαπών τουριστών κατά τη διάρκεια των διακοπών τους πραγματοποίησε λιγότερες ημερήσιες εκδρομές και κρουαζιέρες, με τους αλλοδαπούς επισκέπτες εκτός Σκανδιναβίας να έχουν πτώση κατά 37,1%, σε αντίθεση με τους Σκανδιναβούς που τις μείωσαν κατά 20,1%. Και πάλι, Αγγλοι και Γερμανοί έκαναν τις πιο δραστικές μειώσεις με 87,5% και 38,9%, αντίστοιχα.
Σχετικά με τις δαπάνες στις ταβέρνες και στα εστιατόρια, παρατηρήθηκε μείωση προσέλευσης κατά 22% των αλλοδαπών τουριστών, οι οποίοι απέφυγαν να πηγαίνουν στα εστιατόρια και στις ταβέρνες για γεύμα και δείπνο, προτιμώντας πιο οικονομικές λύσεις. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το ποσοστό των μη Σκανδιναβών αλλοδαπών, από τους οποίους ένας στους τρεις μείωσε την προσέλευσή του σε ταβέρνες και εστιατόρια. Το 20,8% του συνόλου των αλλοδαπών τουριστών περιόρισε τη νυχτερινή του διασκέδαση σε κλαμπ και μπαρ, με τους Αγγλους και Γερμανούς να έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά. Σχετικά με τις μετακινήσεις των αλλοδαπών τουριστών σημειώθηκε μείωση στη χρήση των ενοικιαζόμενων αυτοκινήτων και ταξί κατά 20,3%, υποδεικνύοντας ότι οι τουρίστες προτίμησαν πιο οικονομικά μέσα μαζικής μεταφοράς. Το 11,5% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι μείωσε τις διανυκτερεύσεις του, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Πιο πολύ επηρεασμένοι από την κρίση φαίνεται να είναι οι Αγγλοι με ένα ποσοστό 37,5% και ακολουθούν οι Γερμανοί με 16,7%. Αντίθετα, οι Δανοί και οι Φινλανδοί μείωσαν λιγότερο τις διανυκτερεύσεις τους κατά 3% και 6,4%, αντίστοιχα.
Οι αφίξεις
Οι αφίξεις αλλοδαπών επισκεπτών για την περίοδο Μαρτίου – Αυγούστου 2010 στο αεροδρόμιο Χανίων έχουν φτάσει τις 458.431, σημειώνοντας μια πτώση σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2009 (468.258 αφίξεις) της τάξης του 2,10%. Βλέποντας τα ποσοστά αφίξεων των αλλοδαπών επισκεπτών για την περίοδο αυτή, διαπιστώνουμε ότι το 71,75% προέρχεται από τις Σκανδιναβικές Χώρες, όπως είναι η Νορβηγία (24,41%), Σουηδία (19,54%), Δανία (17,12%) και η Φινλανδία (10,68%) και ακολουθούν οι αλλοδαποί τουρίστες που προέρχονται κυρίως από την Αγγλία (7,03%), την Πολωνία (4,52%), τη Γερμανία (3,48%) και το Βέλγιο (3,36).
Κάνοντας μια σύγκριση μεταξύ των περιόδων Ιανουαρίου ? Αυγούστου 2010 και 2009, παρατηρούμε ότι οι Σκανδιναβοί που αποτελούν το 71,75% των συνολικών αφίξεων στο αεροδρόμιο Χανίων, εμφανίζουν μια μικρή αύξηση των αφίξεων τους κατά 1,54%, ενώ πολύ μεγάλη πτώση των αφίξεων παρουσιάζουν οι αλλοδαποί που προέρχονται από τις υπόλοιπες χώρες με ποσοστό μείωσης 10,27%. Οσον αφορά τις οκτώ κύριες εθνικότητες που προτιμούν το αεροδρόμιο Χανίων, παρατηρούμε ότι από τις Σκανδιναβικές Χώρες, αύξηση των αφίξεων σημειώνουν οι Νορβηγοί και οι Φιλανδοί με 8,04% και 5,94%, αντίστοιχα.
Το προφίλ
του τουρίστα
Σύμφωνα με την έρευνα, το προφίλ του τουρίστα που προτιμάει το αεροδρόμιο Χανίων ως τελικό προορισμό των διακοπών του είναι: ηλικίας 16 – 44 ετών, ανεξαρτήτου φύλου και μορφωτικού επιπέδου. Καταφθάνει στο αεροδρόμιο Χανίων για πρώτη φορά, με 50% πιθανότητα να ξαναέρθει στο μέλλον. Θεωρεί τις τιμές κανονικές σε σχέση με άλλους ευρωπαϊκούς προορισμούς. Το κλίμα, η φυσική ομορφιά καθώς και η κρητική κουζίνα παίζουν τον πιο σημαντικό ρόλο στην επιλογή του τελικού προορισμού για τις διακοπές του. Αισθάνεται ευχαριστημένος από τις υπηρεσίες που του πρόσφερε το ξενοδοχείο, ενώ απογοητευμένος και ανασφαλής νιώθει για την τραγική κατάσταση του οδικού δικτύου, όπως επίσης αισθάνεται προβληματισμένος και δυσαρεστημένος για την έλλειψη καθαριότητας και πλημμελή προστασία του περιβάλλοντος, όσον αφορά τη συλλογή και αποκομιδή των απορριμμάτων της ευρύτερης περιοχής καθώς και των ακτών και παράκτιων περιοχών.
