Κύριε διευθυντά,
την Κυριακή 5-9-2010 επραγματοποιήθηκε στη συνοικία Καρές του Ασκύφου μια σεμνή τελετή τιμής, μνήμης και ευγνωμοσύνης στους ήρωες των Σφακίων που ξεπετάχθηκαν από τις στάχτες που είχαν μείνει στην επαρχία τους το 1770 κατά την επανάσταση του Δασκαλογιάννη και το 1774 μόλις τριάμισι χρόνια μετά κατεβήκανε στον Εμπρόσνερο και απαλλάξανε τον Αποκόρωνα από έναν σκληρό τύραννο και εαυτούς από έναν ενοχλητικό και επικίνδυνο γείτονα.
Στην τελετή παρέστησαν ο δήμαρχος Σφακίων κ. Ι. Λύκος, ο δήμαρχος Σφακιωτών Λευκάδας κ. Γ. Κούρτης, ο αντινομάρχης κ. Μ. Φραγκάκης, εκπρόσωποι φορέων και συλλόγων και η πρώην νομάρχης Χανίων κα Α. Μαρκογιαννάκη, όπου και ήτανε η κεντρική ομιλήτρια. Μετά την επιμνημόσυνη δέηση, τις ομιλίες και τις καταθέσεις στεφάνων προσεφέρθη επί τόπου βραστό κρέας, πιλάφι και άλλα εδέσματα.
Ο Αληδάκης ήτανε απόγονος Ενετού φεουδάρχη, ο οποίος, άμα καταλάβανε οι Τούρκοι την Κρήτη ετούρκεψε για να διατηρήσει τα φέουδά του και τα προνόμιά του. Ήτανε από τους πλουσιότερους της Κρήτης και ίσως ο σκληρότερος γενιτσαραγάς στο νησί μας. ´Μιτάτα 24 έστηνε στην αράδα από τη Σκάφη τση Γωνιάς να πάει στη Λιβάδα´. Προσωπική φρουρά είχε 120 άντρες. Ο πύργος του στον Εμπρόσνερο ήτανε ισχυρό φρούριο. Τους Σφακιανούς τους αποκαλούσε ´τους κακούς γειτόνους από τον ψηλό τόπο´. Όντως ήτανε εκατέρωθεν κακοί γείτονες. Αυτός είχε παραγγείλει στους υποταχτικούς του, άμα μπούνε σφακιανά πρόβατα στον ´ναγιέ´ του (στον τόπο του) να του τα φέρνουνε. Μα και οι Σφακιανοί του κλέβανε τα πρόβατά του, τα βόδια του και τα μελίσσια του όπου μόλις τα βάζανε στα Σφακιά εγίνονταν ιδιοκτησία τους. Όταν επήρανε οι υποταχτικοί του 70 πρόβατα από τον παπά Σήφη του Καλλικράτη επήγανε οι Καλλικρατιανοί στο μιτάτο του Αληδάκη στο Ροδαρέ και πήρανε και τα πρόβατα και τα τυριά και τα εργαλεία του μιτάτου. Ούτε 4 χρόνια δεν είχαν περάσει από τη χαμένη επανάσταση του Δασκαλογιάννη. Οι Σφακιανοί εβρεθήκανε σαφώς εξασθενισμένοι και εθεώρησε ο Αληδάκης ότι ήτανε η κατάλληλη ευκαιρία και συνεκέντρωνε μισθοφόρους, εφόδια και πολεμοφόδια για τη μεγάλη επιχείρηση. Οι Σφακιανοί εμάθανε για τις προθέσεις του κακού γείτονα και μαζευτήκανε στ? Ασκύφου υπό την ηγεσία του Μανούσακα και αποφασίσανε να πάνε νύχτα στον Εμπρόσνερο να χτυπήσουνε μόλις θα άνοιγε αυτός το παράθυρο για να δώσει εντολές και οδηγίες. Εκατεβήκανε άντρες και γυναίκες, λαϊκοί και κληρικοί και εκάμανε χρυσή δουλειά. Τον Αληδάκη και τους ανθρώπους του εσκοτώσανε. Τον κινητό πλούτο του τον μεταφέρανε με τα φορτηγά του ζώα, μα και με την πλάτη τους όπου σαν τα μυρμήγκια εκουβαλούσανε δυο μέρες στ? Ασκύφου στο Λιβάδι όπου τα διαμοιράσανε βγάζοντας διπλή μερίδα στους αρχηγούς. Επέσανε όμως και από τους Σφακιανούς 16 πολεμιστές, δυο γυναίκες από τις 20 η Μπουρμπαχοκατσουλή και η Σγουραφυλλιά, μα και δυο παπάδες από τους 14 ο παπα Βαρδής από τους Κομητάδες και ο παπα Χιώτης από τον Βουβά. 20 νεκρούς είχανε οι Σφακιανοί όμως η εξολόθρευση του Αληδάκη, όχι μόνο απάλλαξε τον Αποκόρωνα από έναν σκληρό δυνάστη και τα Σφακιά από μόνιμη απειλή, μα παράλληλα ετόνωσε το ηθικό των ραγιάδων και κατέστησε τους αγάδες προσεχτικούς.
Η εκδήλωση αυτή έφερε στην επικαιρότητα μια προσπάθεια κακοποίησης της ιστορίας:
Στο Παναποκορωνιώτικο συνέδριο το 1987, καθώς φαίνεται από τα πρακτικά που εξεδόθησαν το 1988, σελ. 93 – 94, διαβάζουμε μια ομιλία σύμφωνα με την οποία: ´… οι Μπροσνερίτες αγανακτισμένοι από την αρπακτικότητα, την κακία και τις αυθαιρεσίες του πλουσιότατου γενίτσαρου Αληδάκη, «υποβοηθούμενοι και από Σφακιανούς» σκοτώνουνε τον ίδιο και ταυτόχρονα λεηλατούν και καταστρέφουν τον επιβλητικόν του πύργο…´. Μα γιατί όλα τα θύματα ήτανε Σφακιανοί; Γιατί ο κινητός πλούτος πήγε και διαμοιράστηκε στ? Ασκύφου στο λιβάδι και γιατί στον πλήρη κατάλογο των νεκρών δεν αναφέρεται κανείς Εμπροσνερίτης;
Στις επίσημες, στις αξιόπιστες ιστορίες διαβάζουμε:
1) Β. Ψιλάκης, Ιστορία της Κρήτης τ.Γ. σ. 1453 ´… Μετά την επανάσταση εκείνη (του Δασκαλογιάννη) επεχείρησαν ευθύς πάλι την κατά του φοβερού γείτονος αυτών μαλικιαναγά Αληδάκη αντεκδίκηση…´ (οι Σφακιανοί δηλαδή)
2) Κριάρης, Ιστορία της Κρήτης σ. 39 έκδοση 1902 ´… Ο πλουσιότατος Οθωμανός Ιμβραήμ Αληδάκης κατατυραννών ολόκληρον την επαρχία Αποκορώνου, κλεισθείς μετά των 120 ανδρών εν τω πύργω του και πολιορκηθείς υπό Σφακιωτών…. κατεστράφη τελείως…´
3) Γρ. Παπαδοπετράκης Ιστορία των Σφακίων: ´… Κατήλθον δια νυχτός και περιέζωσαν τον πύργο του. Συνακολούθησαν πολλαί γυναίκες και κόραι….´
4) Ο Αποκορωνιώτης ιστορικός Κριτοβουλίδης στην ιστορία των επαναστάσεων της Κρήτης σελ. 282 γράφει: ´… ηνόχλη τους ποιμένας των Σφακίων ποικιλοτρόπως. Κατελθόντες οι Σφακιανοί επολιόρκησαν αυτόν εν τω πύργω του και τον κατέκαυσαν μετά των ανθρώπων του….´
Το έτος 1999 αντάλλαξα αλληλογραφία δια του Τύπου αντιδρώντας για την προσπάθεια παραποίησης της Ιστορίας περί Αληδάκη. Κάποιος κύριος που έλαβε μέρος στην δια του Τύπου αλληλογραφία γράφει στα ´Χανιώτικα νέα´ της 5-8-99 ότι αυτά τα έγραψε ´κάποιος έξυπνος Σφακιανός´ και ´…ας βρισκόταν και κάποιος Εμπροσνερίτης ή άλλος ριζίτης να συμπλήρωνε την ιστορία…´. Μα όπως γράφω παραπάνω ο Κριτοβουλίδης ήτανε και εξυπνότατος και ιστορικότατος και Αποκορωνιώτης μα δεν γράφει ότι κάποιοι εσυμπαραστάθηκαν στους Σφακιανούς όταν γράφει ποιοι ´…τον κατέκαυσαν με τους ανθρώπους του…´. Αλήθειες γράφουνε οι αξιόπιστοι ιστορικοί, όχι οι όψιμοι ιστοριοκτόνοι.
Οι Σφακιανοί εβρεθήκανε σε πλεονεκτική θέση, λόγω της οχυρής επαρχίας τους από τη φύση και πρωταγωνιστήσανε πολλές φορές, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ούτε τη φιλοπατρία ούτε τον ηρωισμό των άλλων μερών της Κρήτης και ειδικά του ορεινού Αποκόρωνα που πάντα διεδραμάτισε αποτελεσματικό ρόλο στις επαναστάσεις, όμως δεν μπορούμε αδιαμαρτύρητα να δεχόμαστε την κακοποίηση της ιστορίας εσκεμμένα και προμελετημένα. Αντέδρασα σωστά και το 1999 στην αδικία, όπως σωστά γράφω και τώρα, όμως η εφημερίδα διαβάζεται και πετιέται, μα ένα επίσημο βιβλίο όπως τα πρακτικά του Παναποκορωνιώτικου Συνεδρίου θα είναι στις βιβλιοθήκες και σε 100 χρόνια και θα παρουσιάζει τους Σφακιανούς ´υποβοηθούς´ στην επιχείρηση κατά Αληδάκη, ενώ επολέμησαν ολομόναχοι. Επολέμησαν και οι γυναίκες τους σε εκστρατευτική μάχη!
Ακόμα θα συμπληρώσω ότι η μη συμμετοχή των Αποκορωνιωτών οφείλεται ειδικά στο γεγονός ότι δεν ήτανε ενημερωμένοι, αφού οι Σφακιανοί εφοβούνταν ότι θα μπορούσε να διαρρεύσει το μυστικό, ενώ εποντάρανε στον αιφνιδιασμό.
Κανάκης Ι. Γερωνυμάκης
