Κύριε διευθυντά,
«Το μεσημέρι της 2ας Μαΐου 1941, ο 17χρονος μαθητής της Ε? Γυμνασίου του Βαρβακείου από τη Βυτίνα, Μαθιός Πόταγας, πετάχτηκε άοπλος στη μέση του δρόμου, ύψωσε το χέρι και φώναξε στη φάλαγγα των αρμάτων μάχης των ναζί, που έφτασαν στη γέφυρα Κουτρουμπή, στον δημόσιο δρόμο, που περνούσε έξω από τη Βυτίνα: ´Σταθείτε. Δε θα μας σκλαβώσετε. Είμαι μόνος εδώ. Αλλά η Ελλάδα ολόκληρη ακολουθεί´.
Έκπληκτος ο διοικητής της φάλαγγας, ρώτησε τον διερμηνέα, τι λέει αυτό το παιδί. Όταν ο διερμηνέας του εξήγησε, ο διοικητής με το αυτόματό του σκότωσε τον Πόταγα. Αλλά δεν έφτανε στον ναζί αξιωματικό μόνον ο θάνατος. Διέταξε τους στρατιώτες του και με έναν ογκόλιθο συνέθλιψαν το κεφάλι του νέου που τόλμησε να υψώσει το ανάστημά του απέναντι στο Γ? Ράιχ και τον στρατό του?».
Αυτά γράφει ο Μανώλης Γλέζος στο δίτομο έργο του: ´Εθνική Αντίσταση 1940-45´.
Εθνική επέτειος για μια ακόμα φορά. Για να γιορτάσουμε, να θυμηθούμε, να τιμήσουμε τα πολλά όχι του ελληνικού λαού στον φασισμό, στον ναζισμό, στην ανελευθερία, στον εχθρό που απειλητικός μας οδήγησε σε μαύρες μέρες κατοχής αλλά και σε ένδοξες πράξεις αντίστασης, εκεί που ο Άνθρωπος αποδεικνύει κάθε φορά την οντολογική του σχέση με την ελευθερία.
Στα Χανιά του 2010, στα Χανιά των αγώνων, της υπερηφάνειας, της ´πρεπιάς´, ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου, στήθηκε το γνωστό εορταστικό σκηνικό της παρέλασης.
Καθιερωμένο μνημόσυνο με την παρουσία των επισήμων. Η εξέδρα η υπερυψωμένη στη θέση της. Ο κόσμος στα πεζοδρόμια για να δει τα παιδιά του να παρελαύνουν, έτοιμες οι φωτογραφικές μηχανές για να απαθανατίσουν ό,τι ενδιαφέρει τον καθένα, μουσικές κι εμβατήρια, κανάλια· όλα έτοιμα για μια ακόμα παρέλαση είτε κανείς συμφωνεί είτε διαφωνεί.
Το νόημα και το μήνυμα της ημέρας είναι υψηλό. Μιλάει για τον αιώνια αγωνιζόμενο άνθρωπο, για το μεγαλείο της υπέρβασης του ατομικού υπέρ του κοινού σκοπού. Και ειδικότερα για τη δόξα της ελεύθερης ψυχής, του Έλληνα, που με όπλο το φως νικάει το σκοτάδι. Μηνύματα, δηλαδή, κατά του πολέμου, του φασισμού, του παντός είδους ολοκληρωτισμού, εγκώμια για τους ηρωικούς προγόνους που μας κληροδότησαν μια ελεύθερη Ελλάδα.
Αυτή, λοιπόν, η Ελλάδα, η ελεύθερη, η δημοκρατική, η ειρηνική, η αγωνιζόμενη, η μάνα του σύγχρονου πολιτισμού, δοκιμάστηκε, εδώ στη μικρή μας πόλη, στην πάλαι ποτέ ´οδό Δημοκρατίας´ και νυν ´Ανδρέα Παπανδρέου´.
Μαθητές Λυκείων, που βρίσκονταν σε κατάληψη, μαθητές δικοί μας και δικοί μου, όχι αναίτια, αλλά με λόγο σοβαρό, προτίμησαν, αντί να παρελάσουν τυπικά, να διαδηλώσουν ειρηνικά και να δείξουν στη χανιώτικη κοινωνία σε ποια κατάσταση βρίσκεται η δημόσια εκπαίδευση. Γιατί μέσα σε προεκλογική περίοδο, κανείς δεν μιλάει γι? αυτούς, παρά μόνο λίγοι αρθρώνουν λόγο υποστηρικτικό και συμπαρατάσσονται με τα δίκαια αιτήματα των μαθητών, που είναι κι αιτήματα όλης της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Και για μια ακόμα φορά συνέβη το αναμενόμενον· η Πολιτεία δεν άντεξε την αλήθεια, δεν έδωσε την ευκαιρία δια των νομίμως εκλεγμένων και διορισμένων εκπροσώπων της, αλλά και οι τοπικοί άρχοντες, οι επίσημοι της εξέδρας δηλαδή, δεν φέρθηκαν, όπως θα περίμενε κανείς, από τους πολιτικούς άνδρες, δηλαδή απ? αυτούς που ασχολούνται με τα της πόλης, τα της πολιτικής και διαχειρίζονται τις τύχες του λαού.
Εκει λοιπόν, σ? έναν δρόμο με ´βαρύ´ όνομα οι ´εχθροί´ για την επίσημη Πολιτεία, ήταν οι μαθητές, οι 17χρονοι, στην άνοιξη της ζωής τους, που οι επιτήδειοι τους τη μεταμορφώνουν σε πρόωρο χειμώνα. Αποδείχτηκε ότι οι μαθητές είναι οι ´Άλλοι´, αυτοί που καραδοκούν, απειλούν, συνωμοτούν?
Αντί, λοιπόν, η εθνική επέτειος να γίνει μια ευκαιρία, όπου το χθες να συναντηθεί ουσιαστικά με το σήμερα και τα ανοιχτά ζητήματα των μαθητών και της εκπαίδευσης, χάθηκε η ευκαιρία για τους ´επίσημους´ εν ειρήνη να δουν κατάματα την αλήθεια και ν? αφουγκραστούν την αγωνία της νέας γενιάς, που οι ίδιοι δε δικαιούνται να κατηγορούν.
Οι μαθητές βιώνουν ένα αγωνιώδες παρόν, ένα αβέβαιο μέλλον σκιάζει κάθε τους όνειρο και αλυσιδωτές απογοητεύσεις, αρνήσεις και συμπεριφορές τους ταλανίζουν, τους παγιδεύουν και τους σπρώχνουν σε δρόμους και επιλογές ενστικτώδεις και ενίοτε αυτοκαταστροφικές.
Η απαξίωση των δίκαιων αιτημάτων των παιδιών δεν είναι δείγμα πολιτικού ήθους. Πολύ δε περισσότερο, που αυτές τις μέρες απαιτούν, οι άνθρωποι της εξέδρας και την ψήφο του λαού για ανανέωση της εμπιστοσύνης στο πρόσωπό τους.
Αυτό δεν μπορεί να συμβεί. Γιατί όποιος τρέμει τη λαϊκή οργή, πώς ζητάει την ψήφο του λαού;
Γιατί, όποιος δέχεται να τον φυγαδεύσουν, πώς θα σταθεί μπροστά στους συμπολίτες του και όχι πίσω από το τζάμι της τηλεόρασης προστατευμένος για να υποσχεθεί, να δηλώσει και ν? απαγγείλει με στόμφο ζηλευτό ´τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα;´.
Γιατί, η δημοκρατία μας δεν αποφασίζει τα σώματα ασφαλείας να τα κινητοποιεί για τους πραγματικούς παράνομους κι όχι για τους μαθητές, που όσο και να φωνάξουν, μάλλον δεν ευθύνονται για την κρίση, τη διαφθορά, την υποκρισία και την κοινωνική νοσηρότητα;
Μην τους φοβόσαστε τους νέους. Μάλλον δε θα σας βλάψουν. Μπορεί και να σας ωφελήσουν, αν? μην τους μισείτε τόσο. Μπορείτε όμως να τους ζηλεύετε, γιατί έχουν το θάρρος, την ειλικρίνεια, τη νιότη, την εφηβική αλαζονεία για να κυνηγάνε τ? όνειρό τους και να ξαναζωντανεύουν τις δικές μας ελπίδες. Μπορούν να λένε ακόμα όχι έστω και με την ανωριμότητα της ηλικίας τους αλλά τουλάχιστον με την αγνότητα και τη θέρμη που γεννάει η προσδοκία. Εξάλλου σε λίγες μέρες η χώρα μας, στο τέλος πια της μεταπολιτευτικής περιόδου, θα γιορτάσει την εξέγερση στο Πολυτεχνείο το 1973. Ποιοι ξεσηκώθηκαν εκεί; Μήπως ήταν νέοι που φωνάζοντας το δοκιμασμένο και απραγματοποίητο ´Ψωμί – παιδεία – ελευθερία´ έριξαν τη χούντα; Μήπως, στην προσεχή επέτειο, εσείς που αποχωρήσατε τόσο άδοξα και θλιβερά θα προσπαθήσετε ν? αρθρώσετε λόγους ανεύθυνα δοξαστικούς, απέχοντας πολύ από την πρακτική μιας δημοκρατικής στάσης;
Κι αν, όπως συχνά διακηρύσσετε, ο Έλληνας έχει το γονίδιο της αγωνιστικότητας και της ελευθεροφροσύνης, γιατί δεν χαιρόσαστε, δεν απολαμβάνετε, δεν χειροκροτείτε και δεν διαλέγεσθε μ? αυτούς που είναι απόγονοι αυτών των ένδοξων Ελλήνων, δηλ. τους σημερινούς εφήβους;
Και για να τελειώνω. Η παρουσία τόσων αστυνομικών δυνάμεων και η δραστηριοποίησή τους προς την κατεύθυνση της παρεμπόδισης της μαθητικής πορείας υπήρξε προσβλητική για τη μέρα της εθνικής επετείου.
Γιατί ακριβώς πανηγυρίζαμε την αντίσταση στη βία της επιβολής και της εισβολής.
Χαίρομαι που κείμενα διαμαρτυρίας κυκλοφόρησαν στον τοπικό Τύπο από αγαπημένες συναδέλφισσες, ευαίσθητες, συνεπείς και ταγμένες στην υπόθεση της εκπαίδευσης.
Ήταν τελικά μια άλλη παρέλαση, αυτή που χάσατε. Με φωνή, δίκιο, παλμό, συνέπεια. Μια πορεία απελπισμένων μαθητών που δεν θέλουν να ζήσουν στον ίσκιο της αβεβαιότητας αλλά στο φως μιας πλήρους και διεκδικητικής ζωής. Και γι? αυτό ζητάνε το αυτονόητο, δηλαδή τη γνώση. Μήπως και αυτό τιμωρείται στις ζοφερές μέρες μας; Οι στίχοι του Σαββόπουλου ηχούν διαρκώς στ? αυτιά μου. Και η φωνή και ο ήχος του δικαιολογημένου θυμού των νέων που στα συνθήματά τους η ιστορία ίσως βρίσκει τη συνέχειά της.
Βαρβάρα Περράκη,
φιλόλογος
