?Κλειδί? η τυποποίηση

Αδιάθετοι παραμένουν ετησίως 150.000 τόνοι ελληνικού ελαιολάδου, που αναζητούν προμηθευτές στην εσωτερική και τη διεθνή αγορά. Η προώθηση του ελαιολάδου, με εγγυημένη ποιότητα και τυποποιημένη μορφή αντί χύμα, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της στρατηγικής, που πρέπει να χαραχτεί, με συγκεκριμένες δράσεις και χρονοδιάγραμμα στην Κρήτη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα το τυποποιημένο προϊόν καλύπτει μόλις το 25% στη συνολική ζήτηση στο εσωτερικό της χώρας, ενώ το χύμα και το ανώνυμο προϊόν περίπου το 75%.
Στη χώρα μας ο όγκος της εσωτερικής κατανάλωσης ελαιολάδου σε τυποποιημένη μορφή είναι περίπου 45.000 – 50.000 τόνοι και οι εξαγωγές επώνυμου ελληνικού ελαιολάδου ανέρχονται στους 15.000 -18.000 τόνους.
Στην Κρήτη μόνο παράγονται 100 – 120 χιλιάδες τόνοι ελαιολάδου, ενώ η κατανάλωση φθάνει τα 25 κιλά κατά κεφαλή.
Οι επισημάνσεις αυτές γίνονται στο πόρισμα της Ομάδας Εργασίας, η οποία κατέθεσε προς τη Νομαρχία Χανίων προτάσεις προκειμένου να αποτελέσουν έναν ´μπούσουλα´ για τη νέα Αντιπεριφέρεια και τις διεκδικήσεις του Νομού από τη νέα χρονιά.
ΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ
Οι τρεις βασικοί άξονες στρατηγικής για το ελαιόλαδο, στους οποίους στηρίζεται το πόρισμα, είναι:
1. Εξασφάλιση σταθερής υψηλής ποιότητας των ελαιοκομικών προϊόντων, επέκταση της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Παραγωγής και Βιολογικής Καλλιέργειας, αύξηση της ανταγωνιστικότητας στην αγορά και διαφάνεια σε συνδυασμό με αποτελεσματικότητα στους χειρισμούς του καθεστώτος ενισχύσεων και παρακρατημάτων.
2. Προστασία του περιβάλλοντος από τις ελαιοκομικές δραστηριότητες.
3. Μετάπτωση της διακίνησης και εμπορίας του κύριου όγκου του έξτρα παρθένου ελαιολάδου από χύμα σε τυποποιημένη μορφή.
Για την υλοποίηση των συγκεκριμένων ιδεών τονίζονται οι υποχρεώσεις της κυβέρνησης και της Περιφέρειας Κρήτης για:
– Εφαρμογή ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας για παραγωγή προϊόντων απαλλαγμένων από υπολείμματα φυτοφαρμάκων.
– Ελεγχος, σε όλα τα στάδια, της ποιότητας των προϊόντων.
– Εντατικοποίηση των ελέγχων στην αγορά για περιορισμό της νοθείας με σπορέλαια και της μετονομασίας εισαγόμενων ξένων ελαιολάδων ως κρητικών.
– Προώθηση εμπορίας ελαιολάδου ΠΟΠ, ΠΓΕ, Βιολογικών και Ολοκληρωμένης Διαχείρισης, δηλαδή παροχή ενισχύσεων σε παραγωγούς, των οποίων τα παραπάνω ελαιόλαδα συσκευάζονται και πωλούνται με τις αντίστοιχες ενδείξεις.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
Η Ολοκληρωμένη Διαχείριση της Παραγωγής και η βιολογική καλλιέργεια είναι για την ελιά η κύρια εναλλακτική λύση, όπως τονίζεται στο πόρισμα.
Αυτό προϋποθέτει ότι οι μικροί παραγωγοί πρέπει να οργανωθούν (οργανώσεις παραγωγών, συνεταιριστικοί φορείς), ώστε να έχουν τη δυνατότητα να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν νέες τεχνολογίες. Οι οργανωμένοι παραγωγοί είναι πιο εύκολο να μπουν σε συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης ποιότητας  Agro, Global κ.λπ. καθώς και HACCP, ISO 22000:2005 για τα ελαιοτριβεία, ώστε αυτά να τηρούν συστήματα διασφάλισης ποιότητας.
ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Το υπ? αριθμόν ένα πρόβλημα για το ελληνικό ελαιόλαδο είναι το υψηλό κόστος παραγωγής, το οποίο αναιρεί το ισχυρό του πλεονέκτημα, την ποιότητα, ενώ είναι και η αιτία που δυσκολεύει τον Ελληνα παραγωγό να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη σύγχρονων καλλιεργητικών πρακτικών.
Την ίδια ώρα η ψαλίδα μεταξύ των τιμών παραγωγού και καταναλωτή, που φθάνει σήμερα στην τριπλάσια ή τετραπλάσια τιμή ανά κιλό ελαιολάδου στον καταναλωτή, δεν μπορεί να κλείσει παρά μόνο με επί μέρους θεσμικές ρυθμίσεις και παρεμβάσεις μέσω της επιβολής υγιούς ανταγωνισμού.
Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας συναρτάται από τη μείωση του κόστους παραγωγής και απαιτεί μέτρα τόσο εκσυγχρονισμού των πρακτικών όσο και αποδοτικού χειρισμού των οικονομικών ενισχύσεων και παρακρατημάτων με διαφάνεια.
Ο τρόπος κατανομής των ενισχύσεων από τα παρακρατήματα μέχρι σήμερα δεν λειτούργησε αποτελεσματικά, ώστε να εξασφαλιστεί ανταποδοτικό όφελος για τους παραγωγούς.
Στο πλαίσιο αυτό υποχρέωση της  κυβέρνησης και της Περιφέρειας Κρήτης είναι:
– Ο σχεδιασμός και εφαρμογή προγράμματος εκσυγχρονισμού των συνεταιρικών μονάδων τυποποίησης.
–  Να προωθηθεί άμεσα θεσμικό πλαίσιο των Συνεταιριστικών Οργανώσεων, ώστε να λειτουργούν ως σύγχρονες οικονομικές μονάδες κλαδικής μορφής.
– Για εξασφάλιση διαφάνειας στην αγορά να δημιουργηθεί σύστημα παρακολούθησης των τιμών παραγωγού και καταναλωτή σε εβδομαδιαία βάση και του ύψους της παράγωγης, της κατανάλωσης, των αποθεμάτων, των εισαγωγών και εξαγωγών σε  μηνιαία βάση σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.
– Οι ενισχύσεις να καταβάλλονται από την 1η Οκτωβρίου, όπως προβλέπει ο Κανονισμός, ώστε να ισχυροποιηθεί η αντίσταση των παραγωγών στην προσφορά του προϊόντος σε απαράδεκτα χαμηλές τιμές, λόγω των πιεστικών αναγκών που έχουν κατά την περίοδο της συγκομιδής. Η καθυστέρηση της καταβολής των επιδοτήσεων ευνοεί το άνοιγμα της ψαλίδας σε βάρος των παράγωγων.
– Οι παραγωγοί, που αγωνίζονται για την επίτευξη σταθερής υψηλής ποιότητας ελαιολάδου, χρειάζονται ενίσχυση πέρα από τη χορηγούμενη από την EE σήμερα.
ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΜΑΤΑ
Για τα παρακρατήματα στο πόρισμα επισημαίνεται η ανάγκη να διανέμονται κατά κύριο λόγο σε παραγωγούς και φορείς για δράσεις που θα έχουν ουσιαστικό αποτέλεσμα στην ποιότητα και στην εμπορία.
Οι παραγωγοί να απαλλαχθούν από το κόστος ενεργοποίησης των δικαιωμάτων της ενιαίας ενίσχυσης και η διαδικασία να απλοποιηθεί.
Παράλληλα να ολοκληρωθεί σύντομα το Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων, ενώ απαιτείται διαφάνεια τόσο στις εισφορές όσο και στις αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ.
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΑΓΟΡΑ
Βασική  προϋπόθεση για να ανοίξουν οι δρόμοι προς τη διεθνή αγορά είναι η συγκρότηση ισχυρών συνεταιριστικών μονάδων.
Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται μεταξύ άλλων:
– Οι φορείς που θα επιχειρήσουν το άνοιγμα στην αγορά με τυποποιημένο λάδι θα είναι από τη μια πλευρά οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και από την άλλη ισχυρές οργανώσεις ελαιουργικών φορέων με τη μορφή Α.Ε., που θα προέλθουν από συνένωση και πλήρη αναδιοργάνωση των σημερινών αδύναμων, προβληματικών και κατακερματισμένων ελαιουργικών φορέων.
– Ισχυρή βάση προβολής για καλύτερη προσπελασιμότητα  στη διεθνή  αγορά είναι τα ΠΟΠ/ΠΓΕ με εμπορική ετικέτα και εύκολα αναγνωρίσιμες ονομασίες από τη διεθνή αγορά. Στο μέλλον τα ισχυρά μας ´ατού´ στη διεθνή αγορά ελαιολάδου πρέπει να γίνουν ο συνδυασμός ΠΟΠ/ΠΓΕ με ισχυρή ονομασία ως εμπορική ετικέτα και με πιστοποίηση Ολοκληρωμένης Διαχείρισης ή Βιολογικής Καλλιέργειας.
Ο δρόμος για τη διεθνή αγορά περνά επίσης και από τα πολυάριθμα ελληνικά εστιατόρια του εξωτερικού, στα οποία θα πρέπει να προωθηθεί η χρήση του ελληνικού ελαιολάδου. Ο στόχος να μπει μαζικά το τυποποιημένο ποιοτικό ελληνικό ελαιόλαδο στα ακριβά ράφια των μεγάλων πολυεθνικών αλυσίδων τροφίμων καθώς και στα ελληνικά εστιατόρια του εξωτερικού απαιτεί την ισχυρή υποστήριξη του Υπουργείου Εξωτερικών.
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα και ακόμη περισσότερο η Κρήτη κατέχουν τα παγκόσμια πρωτεία στην ετήσια κατ? άτομο κατανάλωση ελαιολάδου (20 και 25 κιλά αντίστοιχα) η οργάνωση της περαιτέρω προώθησης με κατάλληλη προβολή, σίγουρα θα αυξήσει την κατανάλωση, έστω και περιορισμένα.
Στην κατεύθυνση αυτή, είναι αναγκαία η επέκταση του  Δικτύου Επιχειρήσεων Ελληνικής Κουζίνας «Αποκλειστικής χρήσης ελαιολάδου (ταβέρνες και βιοτεχνίες παραδοσιακών γλυκών) με σήμα ελαιογευσίας. Ένα ενισχυτικό μέτρο θα ήταν η μείωση του Φ.Π.Α. στο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και τις κατηγορίες ελαιολάδου.
Ακόμη αναγκαία κρίνεται η ίδρυση περιφερειακής διεπαγγελματικής οργάνωσης ελαιολάδου στην Κρήτη, η οποία να περιλαμβάνει εκπροσώπους όλων των κλάδων παραγωγής και εμπορίου κι άλλων φορέων.

Το πόρισμα αποτελεί μια δέσμη ιδεών των μελών της επιτροπής, την οποία αποτέλεσαν ο κ. Στέφανος Ανδριάνης, εκπρόσωπος της ΤΕΔΚ Χανίων και τα μέλη Σέργιος Αλεξιάδης, εκπρόσωπος ΕΑΣ Αποκορώνου, Ανδρέας Κουλετάκης, εκπρόσωπος ΕΑΣ Κυδωνίας – Κισάμου, Δημήτρης Καρεφυλλάκης, εκπρόσωπος Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χανίων, Γιώργος Μαρακάκης, πρόεδρος Συλλόγου Iδιωτικών Eλαιοτριβείων Χανίων, δρ Γιάννης Μετζιδάκης και Βαγγελιώ Στεφανουδάκη, εκπρόσωποι Ινστιτούτου Υποτροπικών Φυτών και Ελιάς Χανίων και Ελευθ. Ντουντουνάκης, εκπρόσωπος ΓΕΩΤΕΕ και συνδέσμου Γεωπόνων Χανίων.
Οι προτάσεις στηρίχθηκαν σε στοιχεία που αντλήθηκαν από δεκάδες μελέτες για την ελαιοκομία, που χρηματοδοτήθηκαν από ευρωπαϊκούς πόρους και συντάχθηκαν από το 2006 -2008 από διάφορους ελαιουργικούς φορείς καθώς και σε μελέτες, στοιχεία του Ινστιτούτου Υποτροπικών Φυτών και Ελιάς Χανίων, του ΣΕΔΗΚ και της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χανίων.