Η κουλτούρα της καφετέριας…

ΚΛΕΙΝΟΥΝ μαγαζιά, ανοίγουν καφετέριες ή «ταχυφαγάδικα»! Ειδικά στο κέντρο των Χανίων? Δεν ξέρω, αν το ίδιο συμβαίνει και σε άλλες μεγαλουπόλεις, όπου η ανεργία «τραβάει την ανηφόρα». Καφετέριες στις οποίες, σχεδόν όλες τις ώρες της ημέρας, βλέπεις κυρίως νεαρά άτομα να πίνουν φραπέ, καπουτσίνο ή εσπρέσο με ή χωρίς τσιγάρο? Οι συζητήσεις ατέλειωτες: πολιτική κατάσταση και αθλητικά,  ανεργία και οικογενειακές υποθέσεις, μέχρι σχόλια για τους περαστικούς?
ΠΡΙΝ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ πολιτικοκοινωνικά στέκια ήταν τα παραδοσιακά καφενεία με τελευταίο τη «Ρέμβη»: με τον «πολλά βαρύ» καφέ, το «υποβρύχιο», το ντουμάνιασμα, το τάβλι, το χαρτάκι? Και εκεί τότε, μεταξύ σαρδέλας και ούζου, ύβρεων και αναστεναγμών λύνονταν όλα τα προβλήματα της χώρας, του κόσμου? Υπήρχε ελπίδα.
ΣΗΜΕΡΑ στις καφετέριες συγκεντρώνεται η νεολαία με τα (υπάρχοντα ακόμα) ευρώ των γονιών τους καθώς και πολλοί άνεργοι. Μεσήλικοι και συνταξιούχοι οδεύουν σε πιο «ειδικά» μαγαζιά όπου μπορούν να πιουν έναν «σκέτο», ένα «πράσινο τσάι», μια τσικουδιά ή ούζο, μια σοκολάτα? Είτε καφετέριες είναι είτε κλασικά καφενεία, το κινητό είναι απαραίτητο επικοινωνιακό εξάρτημα «πάνω στο τραπέζι» και το χάζεμα έξω στους δρόμους της πόλης δεν κοστίζει τίποτε. Όλοι σχολιάζουν τα πάντα, κι όλοι περιμένουν. Τι; Ενας Θεός και η? τρόικα το ξέρουν.
ΙΣΩΣ το μεγαλύτερο κέρδος από τη νέα «κουλτούρα» είναι ότι βλέπουμε να παίρνει σχήμα μία κοινότητα ανθρώπων που μαθαίνουν να συζητούν «ήσυχα», έστω και σε μελαγχολικούς τόνους. Που μαθαίνουν να ακούν και τις απόψεις των άλλων. Που συνεργάζονται για να βρουν «τις πταίει;» για ό,τι μας συμβαίνει, που μοιράζονται με περίσκεψη ιδέες, ίσως και δράσεις αργότερα. Οι καφετέριες αποτελούν έναν άλλο δημόσιο χώρο διαλόγου -πλην του Ιντερνέτ- στον οποίο κανείς  κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι εκκολάπτεται στην κοινωνία. Η ουσία είναι ότι στη σιωπηλή μεταβατική περίοδο που διανύουμε, πολλά μπορούν να γίνουν, όπως και πολλά να αποτραπούν.
ΑΥΤΗ η «ησυχία» είναι εκκωφαντική και ανησυχητική. Και για τους ποιητές: λέει ο Ρίτσος κάπου, με πολύ νόημα:
«?Και να αδερφέ μου/ που μάθαμε να κουβεντιάζουμε
ήσυχα, ήσυχα κι απλά.
Καταλαβαινόμαστε τώρα/ δε χρειάζονται περισσότερα.
Κι αύριο λέω θα γίνουμε/ ακόμα πιο απλοί.
Θα βρούμε αυτά τα λόγια/ που παίρνουνε το ίδιο βάρος
σ? όλες τις καρδιές,/ σ? όλα τα χείλη,
έτσι να λέμε πια/τα σύκα-σύκα/και τη σκάφη – σκάφη».
? ΚΑΙ ΜΑΚΑΡΙ, από όλη αυτή τη διεργασία να προκύψει η υπέρβαση που όλοι περιμένουμε?