Του Α. ΖΩΗ
ΑΠΕ – ΜΠΕ
Η ανάγκη για εξοικονόμηση υδατικών πόρων στη Θεσσαλία, αλλά και το κόστος άρδευσης, οδήγησαν στη μελέτη εφαρμογής σύγχρονων μεθόδων άρδευσης (επιφανειακή και υπόγεια στάγδην άρδευση), για άρδευση φυτών μεγάλης καλλιέργειας και ενεργειακών φυτών καθώς και στη χρήση επεξεργασμένων υγρών αστικών αποβλήτων για άρδευση πρασίνου και ενεργειακών φυτών, με σημαντική εξοικονόμηση νερού.
Αυτό καταδεικνύουν τα αποτελέσματα έρευνας, που πραγματοποιήθηκε στο Εργαστήριο Γεωργικής Υδραυλικής του Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας από την καθηγήτρια Μαρία Σακελλαρίου – Μακραντωνάκη και τους συνεργάτες της.
Υπόγεια στάγδην άρδευση
Η έρευνα έδειξε -μεταξύ άλλων- ότι η υπόγεια στάγδην άρδευση υπερτερεί έναντι της επιφανειακής, συμβάλλοντας στην καλύτερη ανάπτυξη των φυτών. Τα φυτά που αρδεύτηκαν με την υπόγεια στάγδην άρδευση ήταν περισσότερο παραγωγικά σε σύγκριση με τα φυτά που αρδεύτηκαν με επιφανειακή στάγδην άρδευση.
Ειδικότερα, η υπόγεια στάγδην άρδευση, με εφαρμογή πλήρους δόσης άρδευσης, συνέβαλε στην εξοικονόμηση νερού άρδευσης σε ποσοστό που κυμάνθηκε μεταξύ 5% και 14%, ανάλογα με την καλλιέργεια που μελετήθηκε.
Τα φυτά που αρδεύτηκαν με υπόγεια στάγδην άρδευση χρησιμοποίησαν αποδοτικότερα το νερό άρδευσης σε σύγκριση μ? αυτά που αρδεύτηκαν με επιφανειακή στάγδην άρδευση. Η εφαρμογή της δόσης άρδευσης, με τη μέθοδο της υπόγειας στάγδην άρδευσης, συμβάλλει επιπλέον στην περιορισμένη ανάπτυξη ζιζανίων.
Η εφαρμογή ελλειμματικής άρδευσης, με τη μέθοδο της υπόγειας στάγδην άρδευσης, δεν επηρέασε την ανάπτυξη και παραγωγικότητα των φυτών, ενώ η ελλειμματική άρδευση με τη μέθοδο της επιφανειακής στάγδην άρδευσης, επηρέασε την ανάπτυξη και την παραγωγικότητα των φυτών.
Επίσης, η ελλειμματική υπόγεια στάγδην άρδευση συνέβαλε στην εξοικονόμηση νερού άρδευσης, σε ποσοστό που κυμάνθηκε μεταξύ 18% και 38%, σε σύγκριση με την πλήρη επιφανειακή στάγδην άρδευση και ανάλογα με την καλλιέργεια που μελετήθηκε.
Η εφαρμογή των επεξεργασμένων υγρών αστικών αποβλήτων με τη μέθοδο της υπόγειας στάγδην άρδευσης δεν επηρέασε, επίσης, την ανάπτυξη και την παραγωγικότητα των φυτών.
Η χρήση επεξεργασμένων αποβλήτων είχε ως αποτέλεσμα να εξοικονομηθεί καθαρό νερό, σε ποσοστό 37%, χωρίς να προκληθούν εμφράξεις στους σταλακτήρες.
Επίσης, η εφαρμογή των επεξεργασμένων αποβλήτων με την υπόγεια στάγδην άρδευση δεν εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία των χρηστών.
Σημαντική εξοικονόμηση καθαρού νερού προκύπτει από την εφαρμογή επεξεργασμένων υγρών αστικών αποβλήτων, με υπόγεια στάγδην άρδευση σε πάρκα και χώρους πρασίνου.
Η έρευνα
Η έρευνα έγινε στο αγρόκτημα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Βελεστίνο και αφορούσε δύο συστήματα άρδευσης (επιφανειακή και υπόγεια στάγδην άρδευση).
Οι καλλιεργητικές εργασίες που πραγματοποιούνταν για την προετοιμασία της σποροκλίνης ήταν κοινές για όλες τις μεταχειρίσεις και σύμφωνες με την καλλιεργητική πρακτική, που εφαρμόζεται στην περιοχή της Θεσσαλίας.
Οι μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν αφορούσαν την ανάπτυξη και παραγωγικότητα των καλλιεργειών (ύψος φυτού, δείκτης φυλλικής επιφάνειας, χλωρή και ξηρή βιομάζα για τα ενεργειακά φυτά, παραγωγή ριζών και ζαχαρικός τίτλος για τα ζαχαρότευτλα, παραγωγή σύσπορου βαμβακιού κ.λπ.).
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το νερό είναι ένας κρίσιμος φυσικός πόρος απαραίτητος για την αγροτική, βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη. Ωστόσο, σήμερα οι υδατικοί πόροι καθίστανται ανεπαρκείς λόγω της ταχείας αύξησης του πληθυσμού, της επέκτασης των αρδευόμενων εκτάσεων και της βιομηχανικής ανάπτυξης. Η γεωργία είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής νερού (70% σε παγκόσμιο επίπεδο, πάνω από 80% στις περισσότερες Μεσογειακές χώρες, και πάνω από 87% στην Ελλάδα). Σήμερα, το 40% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων προέρχεται από το 18% της αρδευόμενης γεωργίας.
Η μείωση των βροχοπτώσεων, ως αποτέλεσμα των κλιματικών αλλαγών που υφίσταται ο πλανήτης μας, επηρεάζει τόσο τις περιοχές που εφαρμόζουν άρδευση για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων όσο και τις περιοχές που παράγουν προϊόντα χωρίς την εφαρμογή αρδεύσεων.
Άμεσο αποτέλεσμα των συνθηκών αυτών είναι να απειλείται η διαβίωση δισεκατομμυρίων ανθρώπων, κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η ζήτηση νερού για άρδευση εκτιμάται πως θα αυξηθεί κατά 14% μέχρι το 2025 και την ίδια περίοδο 8-15% του νερού θα περικοπεί από τη γεωργία για να καλυφθούν οι ανάγκες ύδρευσης και βιομηχανίας. Επομένως, κρίνεται επιτακτική η εφαρμογή του νερού άρδευσης με σύγχρονες μεθόδους, οι οποίες εφαρμόζουν αποδοτικότερα το αρδευτικό νερό και συμβάλλουν στην εξοικονόμησή του.
