Τέσσερις αιώνες ζωής για το ιστορικό Μοναστήρι, το οποίο παράγει εξαιρετικής ποιότητας λάδι, κρασί, τσικουδιά και κτηνοτροφικά προϊόντα, αποσπώντας διεθνή βραβεία.
Τέσσερις αιώνες ζωής συμπληρώνει σε λίγο καιρό η ιστορική Μονή Αγίας Τριάδας των Τσαγκαρόλων, που βρίσκεται στο Ακρωτήρι. Μια Μονή που συγκεντρώνει κάθε χρόνο πλήθος επισκεπτών από όλο τον κόσμο, ενώ τα φημισμένα προϊόντα που παράγει ταξιδεύουν εδώ και χρόνια εντός και εκτός συνόρων της Ελλάδος.
Τα «Χ.Ν.» βρέθηκαν πριν από λίγες ημέρες στο ιστορικό Μοναστήρι και μίλησαν με τον αρχιμανδρίτη κ. Δαμασκηνό Λιονάκη για το πλούσιο πνευματικό έργο της Μονής, τις βιολογικές καλλιέργειες, τον νέο εκθεσιακό χώρο, αλλά και για τα ζητήματα συντήρησης του Μοναστηριού.
ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ
Η Μονή Αγίας Τριάδας είναι γνωστή σε όλους για τα βραβευμένα προϊόντα του κρασιού, της τσικουδιάς και του ελαιολάδου που παράγει εδώ και πολλά χρόνια, ενώ η φήμη των συγκεκριμένων προϊόντων ξεπερνά τα σύνορα της Ελλάδας.
Αυτό που εντυπωσιάζει πραγματικά τον επισκέπτη είναι οι σύγχρονες μέθοδοι παραγωγής που εφαρμόζουν οι άνθρωποι του Μοναστηριού.
Από το γραμμικού τύπου αμπέλι, που είναι φροντισμένο με τον πιο επαγγελματικό τρόπο, έως τις δεξαμενές και τον χώρο που φιλοξενούνται τα βαρέλια στο υπόγειο του Μοναστηριού, η εικόνα που αποκομίζει κανείς είναι ότι ακολουθείται η πιο σύγχρονη τεχνογνωσία και παράλληλα τηρούνται όλες οι αναγκαίες προδιαγραφές.
Το ίδιο συμβαίνει με την παραγωγή του ελαιολάδου, αλλά και της τσικουδιάς. Σε κάθε περίπτωση όλα τα προϊόντα της Μονής είναι βιολογικά.
«Τώρα έχουμε φτάσει στο αποκορύφωμα των καλλιεργειών με τις προσπάθειες και του πρώην αλλά κυρίως του νυν καθηγουμένου της Μονής πατρός Αμφιλοχίου. Ο ελαιώνας της Μονής αποτελείται από χιλιάδες ελαιόδεντρα, βιολογικής καλλιέργειας, όπου παράγεται το γνωστό σε όλους ελαιόλαδο Αγίας Τριάδας, το οποίο έχει διεθνώς βραβευτεί, καλλιεργείται, εμφιαλώνεται και τυποποιείται στο Μοναστήρι και έπειτα διοχετεύεται σε καταστήματα στην Κρήτη και εκτός Κρήτης, αλλά κυρίως στο εξωτερικό», σημείωσε σχετικά ο αρχιμανδρίτης κ. Δαμασκηνός Λιονάκης, ενώ συνέχισε αναφερόμενος στην οινοποιία: «Το Μοναστήρι έχει προβεί σε νέες φυτεύσεις διαφόρων αμπελώνων και ποικιλιών από τα οποία παράγεται το Ρωμαίικο, το Cabernet, το Merlot και το Trebiano. Εχουμε κάνει δοκιμές και για γλυκό κρασί κυρίως για λειτουργικούς λόγους, δηλαδή νάμα που χρησιμοποιούμε στη Θεία Ευχαριστία. Αυτό δεν το έχουμε διοχετεύσει προς τα έξω», τόνισε σχετικά, ωστόσο, πρόσθεσε ότι στις προθέσεις της Μονής είναι κάποια στιγμή το γλυκό κρασί να πάρει θέση πλάι στα άλλα προϊόντα του Μοναστηριού.
Το σίγουρο πάντως είναι ότι σύντομα η Μονή Αγίας Τριάδας θα ανοίξει μια καινούργια σελίδα στην ιστορία της καθώς θα διοχετεύσει στην αγορά τα γαλακτοκομικά της προϊόντα, που προέρχονται από δικά της ζώα και τα οποία παράγονται με σύγχρονες μεθόδους.
«Ολα τα προϊόντα αυτά -πιστέψτε μας- δεν έχουν έσοδα. Εχουν έξοδα ή να το πω καλύτερα και πιο αληθινά όσα είναι τα έσοδα είναι και τα έξοδα. Δεν τα έχουμε για κανέναν άλλο λόγο παρά αφενός για να κρατήσουμε τις περιουσίες που κληρονομήσαμε από τους πατέρες μας και αφετέρου για να δώσουμε εργασία σε κάποιους ανθρώπους», εξήγησε ο αρχιμανδρίτης της Μονής και πρόσθεσε: «Εμείς ως αδελφότητα έχουμε μόνο το συντονιστικό κομμάτι. Δεν βγαίνουμε προς τα έξω για να εργαστούμε στους αμπελώνες, τους ελαιώνες και τις κτηνοτροφικές μας μονάδες. Εχουμε γι? αυτό κάποιους ανθρώπους που εργάζονται διότι από τη μία θέλουμε το Μοναστήρι να δίνει τα αγαθά του με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και από την άλλη αυτοί που τα καλλιεργούν να έχουν και να νιώθουν μια σιγουριά μέσα σε αυτό το ανασφαλές κλίμα που επικρατεί στην εποχή μας».
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑ
Ρωτήσαμε τον συνομιλητή μας γιατί το Μοναστήρι δίνει έμφαση στη βιολογική γεωργία καθώς θα μπορούσε με μικρότερο ίσως κόστος και λιγότερο κόπο να ακολουθήσει συμβατικές μεθόδους καλλιέργειας. «Οχι μόνο το δικό μας Μοναστήρι αλλά, αν όχι όλα, τα περισσότερα Μοναστήρια προβαίνουν σε αυτές τις διαδικασίες επειδή πολύ απλά έχουμε διαπιστώσει ότι αυτού του είδους οι πρωτοβουλίες έχουν μεγαλύτερη απήχηση στον κόσμο», ανέφερε απαντώντας ο αρχιμανδρίτης κ. Δαμασκηνός και διευκρίνισε: «Ο κόσμος προτιμά το αληθινό, το αγνό, το καθαρό κι εμείς πρώτοι πρέπει να έχουμε σηκωμένες πάνω τις σημαίες αυτές που λέγονται βιολογία, οικολογία, προστασία του περιβάλλοντος. Αν δεν προστατέψουμε εμείς οι μοναχοί την κτίση και τα κτίσματα που μας παρέχει ο Θεός τότε ο κόσμος μετά τι θα κάνει και πώς θα τα αντιμετωπίσει όλα αυτά; Θα βεβηλώνει διαρκώς το περιβάλλον, θα το μολύνει κι αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την παρακμή του καλού, του αληθινού, του φυσικού. Εμείς αντιστεκόμαστε σε αυτή τη νοοτροπία, δεν τη θέλουμε και ευτυχώς που υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν και αγαπούν το φυσικό και το αγνό. Σε αυτούς τους ανθρώπους κυρίως απευθυνόμαστε».
Σε ό,τι αφορά δε τις σύγχρονες μεθόδους που ακολουθεί η Μονή στην καλλιέργεια, τυποποίηση και προώθηση των προϊόντων της τόνισε σχετικά: «Είμαστε της άποψης και της νοοτροπίας ότι από το καλό υπάρχει πάντοτε το καλύτερο» και συμπλήρωσε ότι στη σημερινή εποχή «δεν υπάρχουν περιθώρια για να γίνονται πρόχειρες δουλειές», ενώ, όπως υπογράμμισε, πολλοί άνθρωποι έρχονται στο Μοναστήρι και συμβουλεύονται πάνω σε θέματα τεχνογνωσίας για το πως θα κάνουν τις καλλιέργειές τους.
Η ΕΚΘΕΣΗ
Εκτός, όμως, από την παραγωγή των φημισμένων προϊόντων του το Μοναστήρι της Αγίας Τριάδας απέκτησε πρόσφατα έναν πολύ όμορφο χώρο, όπου φιλοξενούνται και εκτίθενται σπάνια κειμήλια και εκκλησιαστικοί θησαυροί.
Μεταξύ αυτών εικόνες της Κρητικής Σχολής, σπάνια χειρόγραφα, ξυλόγλυπτοι σταυροί, εκκλησιαστικά σκεύη καθώς και άμφια.
«Είχε την ιδιαίτερη ευλογία η Μονή μας ένας από τους δύο κτήτορες να είναι χρυσοκεντητής και ιερορράπτης γι? αυτό και δικαιολογούνται τα πολλά άμφια», μας εξήγησε ο αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός και διευκρίνισε: «Βέβαια να σας επισημάνω ότι το σκευοφυλάκιο φιλοξενεί το 1/3 των θησαυρισμάτων διότι αφενός μερικά είναι για συντήρηση και αφετέρου κάθε τρία περίπου χρόνια έχουμε σκοπό να αλλάζουμε την έκθεσή μας».
Επίσης, υπογράμμισε ότι τα περισσότερα κειμήλια είναι από την περίοδο που γεννήθηκε η Μονή, ωστόσο, δυστυχώς, μια καταστροφική πυρκαγιά το 1830 είχε ως συνέπεια να χαθεί το μεγαλύτερο μέρος αυτών. «Βέβαια διαρκώς παρουσιάζονται νέα κειμήλια με τελευταίο αυτό του χειρογράφου του Ιερεμία του Τσαγκαρόλου του ενός κτήτορα που έχει με τα χέρια του φιλοτεχνήσει ένα πολύ σπουδαίο έργο πατέρων, περίπου 998 σελίδες, το οποίο δώρησε ένας αξιόλογος καθηγητής του Ρεθύμνου στο Μοναστήρι, ο κ. Γεώργιος Εκκεκάκης και με την ευκαιρία θέλουμε να τον ευχαριστήσουμε δημοσίως. Επίσης, μεταξύ των κειμηλίων υπάρχουν εικόνες, κάποια κομμάτια από το παλαιό τέμπλο που σώθηκαν από την πυρκαγιά και άλλα ιερά αντικείμενα. Ιδιαίτερης βέβαια συναισθηματικής αξίας είναι τα άμφια του αδελφού της Μονής πρώην μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου, του γνωστού γίγαντα της ορθοδοξίας και αετού της πνευματικότητας, Ειρηναίου Γαλανάκη, ο οποίος πρόσφερε στο Μοναστήρι ορισμένα προσωπικά του αντικείμενα», ανέφερε μεταξύ άλλων.
Συντήρηση
και αναστηλώσεις
Η Μονή Αγίας Τριάδας των Τσαγκαρόλων θα έλεγε κανείς ότι από άποψη αρχιτεκτονικής είναι ένα κόσμημα. Γι? αυτό, ωστόσο, και οι ανάγκες συντήρησης του Μοναστηριού είναι ιδιαίτερα αυξημένες και δεν λείπουν οι δυσκολίες.
«Εμείς που ανήκουμε στα Μοναστήρια δεν είμαστε μόνο μοναχοί. Είμαστε και μουσειοφύλακες και κτηματίες και εργολάβοι και άλλα πολλά, τα οποία, αν δεν γίνουμε, δεν περιμένουμε από κανέναν άλλο να μας βοηθήσει», επεσήμανε απαντώντας σε σχετικό ερώτημά μας ο αρχιμανδρίτης κ. Δαμασκηνός Λιονάκης, ενώ συνεχίζοντας τόνισε ότι υπήρξαν και υπάρχουν αρκετές δυσκολίες σχετικά με την ανακαίνιση του Μοναστηριού, λόγω έλλειψης πόρων αλλά και λόγω των αναγκαίων γραφειοκρατικών διαδικασιών που πρέπει να ακολουθηθούν.
Ετσι, όπως εξήγησε, οι όποιες εργασίες πραγματοποιούνται γίνονται κυρίως είτε με ίδιους πόρους της Μονής (όπως συνέβη με την αναστήλωση του καθολικού της Μονής το 1990 – 1994) είτε μέσα από τις δωρεές ευαισθητοποιημένων πολιτών. «Είμαστε σε μια διαδικασία να τελειώσουμε ένα μεγάλο μέρος της Μονής προκειμένου να εορτάσουμε τα 400 χρόνια της σε περίπου έναν χρόνο. Αυτή την περίοδο τελειώνει η βιβλιοθήκη της Μονής χάρη σε μια προσωπική χορηγία ενός γνωστού γιατρού της πόλης μας. Επίσης, πριν από δύο χρόνια, μπήκαμε στο νέο Μουσείο – κειμηλιαρχείο της Μονής, ενώ σε λίγο καιρό τελειώνει και ένα νέο Αρχονταρίκι», σημείωσε σχετικά.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης τον ρωτήσαμε για την παλιά Εκκλησιαστική Σχολή Κρήτης που βρίσκεται -σε άσχημη ομολογουμένως κατάσταση- πίσω από το καθολικό του Μοναστηριού.
«Υπάρχει μια διαδικασία μελέτης. Ο κοιτώνας των νέων τότε και πολλών γνωστών πλέον προσώπων της τότε Εκκλησιαστικής Σχολής είναι αρκετά μεγάλος και θα γίνει ένα συνεδριακό κέντρο, όπου θα φιλοξενούνται ομιλίες, συναντήσεις κ.λπ. Οι από κάτω χώροι, που ήταν τα εκπαιδευτήρια, θα γίνουν η νέα τραπεζαρία της Μονής… Κι αυτό ιδιωτικώς έχει αναλάβει να το κάνει ένας άνθρωπος της περιοχής αλλά είμαστε στην αναμονή της παραδόσεως της μελέτης», τόνισε και διευκρίνισε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η σχετική διαδικασία από το Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθηνών, ενώ κλείνοντας αυτό το κεφάλαιο ανέφερε ότι και πάλι μέσω της βοήθειας ενός ευαισθητοποιημένου ανθρώπου πρόκειται να πραγματοποιηθούν αναστηλωτικές εργασίες στη βορειοανατολική πτέρυγα της Μονής για τη δημιουργία κελιών για τους μοναχούς.
«Δεν περιμένουμε δυστυχώς και ούτε πλέον έχουμε την απαίτηση από το κράτος να μας βοηθήσει. Το κράτος έχει άλλωστε τόσες άλλες υποχρεώσεις να καλύψει, αλλά κι εμείς έχουμε την υποχρέωση να δίνουμε την ευκαιρία σε αυτό το Μοναστήρι να ζήσει κι άλλο όπως μέχρι τώρα ζούσε», είπε καταλήγοντας ο αρχιμανδρίτης.
Το πνευματικό έργο
Από την κουβέντα μας με τον αρχιμανδρίτη κ. Δαμασκηνό Λιονάκη δεν θα μπορούσε να λείψει η αναφορά στο πνευματικό έργο, το οποίο άλλωστε αποτελεί τον πυρήνα της ζωής του Μοναστηριού και για το οποίο πλήθος κόσμου προστρέχει στη Μονή. «Εμείς προσωπικά δεν θριαμβολογούμε ούτε διαφημίζουμε την πνευματική μας ζωή. Η πνευματική ζωή αποδεικνύεται από τους καρπούς, οι οποίοι, εάν είναι εύχυμοι και ώριμοι, θα αποδειχθούν στον ουρανό. Τα λόγια των ανθρώπων που μας επαινούν ή δεν μας επαινούν για την πνευματική μας ζωή είναι λόγια που έρχονται και παρέρχονται. Ομως ως μοναχοί και κληρικοί αυτό που κάνουμε κατ? εξοχήν είναι η προσευχή, την οποία προσπαθούμε να επιτελούμε καθημερινώς με τις ιερές μας Ακολουθίες», σημείωσε αρχικά ο αρχιμανδρίτης, ενώ στο ερώτημά μας πώς καταφέρνουν οι 6 μόλις μοναχοί να συνδυάζουν το πνευματικό έργο με τις πολλές και επιτακτικές υποχρεώσεις που επιβάλλει η φροντίδα της περιουσίας και οι άλλες δραστηριότητες της Μονής απάντησε:
«Είναι πολύ αγωνιώδεις οι στιγμές που διακατέχουν την ύπαρξή μας. Εχουμε μεγάλη ευθύνη, τόσο μεγάλη ευθύνη που δεν μπορεί άνθρωπος να καταλάβει, αν δεν ζήσει μέσα σε ένα Μοναστήρι. Κι η ευθύνη μας είναι ακριβώς να κρατήσουμε ό,τι παραλάβαμε και να το κάνουμε ακόμα μεγαλύτερο, ακόμα σπουδαιότερο, ακόμα ιδανικότερο και ακόμα προτιμότερο από τους ανθρώπους», σημείωσε ο αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός και συνέχισε λέγοντας: «Γι? αυτό η πνευματική ζωή ξεκινάει από την Ακολουθία και η προσευχή μας και η δέησή μας προς τον Θεό είναι να πάνε όλα καλά. Προσευχόμαστε για όλα. Για την οικουμένη, για την κτίση και τα κτίσματα και δοξολογούμε κυρίως τον Θεό που ως τροφοδότης και παντελεήμων, που ως χορηγός παντός αγαθού, μας προσέφερε όλα αυτά και μας τα προσφέρει. Επίσης, σκεφτόμαστε και είμαστε πολύ κοντά σε αυτούς που δεν έχουν όλα αυτά τα αγαθά και ζουν σε μολυσμένες περιοχές, που ζουν σε τετραγωνισμένα βρόμικα διαμερίσματα, που δεν μπορούν να δουν ένα δέντρο, που δεν έχουν τη δυνατότητα να πιουν καθαρό νερό και να φάνε έναν καθαρό καρπό. Πόσο μάλλον εμείς που είμαστε ευνοημένοι από τον Θεό και έχουμε πλουσιοπάροχα όλα αυτά τα αγαθά», τόνισε σχετικά και κατέληξε λέγοντας: «Είναι μεγάλη ευλογία όλα αυτά που έχουμε. Οι πατέρες λένε ότι ´ο μη εργαζόμενος μηδέ εσθιέτο´, δηλαδή όποιος δεν εργάζεται δεν πρέπει να τρώει. Γι? αυτό τον λόγο υπάρχουν τα διακονήματα στα Μοναστήρια. Αν ένα Μοναστήρι υπάρχει, υπάρχει διότι υπάρχουν μοναχοί που εργάζονται γι? αυτό, διακονούν το Μοναστήρι τους και κυρίως την Εκκλησία. Εμείς το διακόνημά μας κατ? εξοχήν είναι η καλλιέργεια κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτής της ευλογημένης γης, που θα προστατεύσουμε με όλες μας τις δυνάμεις».
