Παραποιημένα φάρμακα και προστασία

Γράφει ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΖΑΧΑΡΗΣ
Αυξάνεται σημαντικά το πρόβλημα με τα νοθευμένα φάρμακα στην Ευρώπη αλλά και στις τρίτες χώρες.
Ολοένα και περισσότερα ψευδεπίγραφα φάρμακα, «σιωπηροί δολοφόνοι» όπως αποκαλούνται χαρακτηριστικά, που περιέχουν τοξικές ουσίες, προκαλούν μη αναστρέψιμες βλάβες σε αυτούς που τα λαμβάνουν. Σύμφωνα με έρευνα, το 1% των φαρμάκων που πωλούνται σήμερα στην ΕΕ είναι νοθευμένα και το ποσοστό τους παρουσιάζει αυξητική τάση. Από πολλές πλευρές επισημαίνεται ως βασική αιτία, η απουσία νομικού πλαισίου. Την ίδια στιγμή, η ανησυχία στους Ευρωπαίους πολίτες μεγαλώνει.
Σύμφωνα με έρευνα, που διεξήχθη πριν από περίπου δύο χρόνια από την ICM για λογαριασμό της Aegate, εταιρείας επικοινωνιών για την ασφάλεια των ασθενών, η ενημέρωση σχετικά με το εμπόριο πλαστών φαρμάκων είναι σε μέτρια επίπεδα, με το 61% των ερωτηθέντων να απαντά ότι γνωρίζει πως τα φάρμακα που συνταγογραφούνται μπορούν να αντιγραφούν. Ποσοστό 79% των καταναλωτών δήλωσε πως ανησυχεί περισσότερο για την πλαστογράφηση φαρμάκων συγκριτικά με άλλα προϊόντα. Τον Δεκέμβριο του 2008 αποκαλύφθηκε ότι 34 εκατ. πλαστά χάπια, αξίας 89 εκατομμυρίων ευρώ, κατασχέθηκαν από τελωνιακούς υπαλλήλους της Ευρωπαϊκής Ενωσης από τον Οκτώβριο ως τον Δεκέμβριο του 2008.
Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές πιστεύουν ότι για το εμπόριο πλαστών φαρμάκων ευθύνονται κυρίως οι πάροχοι φαρμάκων, με το 45% να ισχυρίζεται ότι ο κατασκευαστής είναι υπεύθυνος για το φαινόμενο. Το 31% ισχυρίζεται ότι υπεύθυνος είναι ο έμπορος χοντρικής πώλησης και το 30% κατηγορούσε τον φαρμακοποιό. Το 85% των Ευρωπαίων καταναλωτών ισχυρίστηκε ότι θα ένιωθε μεγαλύτερη σιγουριά αν οι συσκευασίες φαρμάκων περιείχαν ένα χαρακτηριστικό ασφαλείας που θα επέτρεπε στον φαρμακοποιό να πιστοποιήσει ότι το φάρμακο είναι γνήσιο πριν από την εκτέλεση της συνταγής.
Επιπλέον, το 90% ισχυρίστηκε ότι δεν θα αγόραζε φάρμακα μέσω Διαδικτύου αν τα φαρμακεία στην Ευρώπη διέθεταν κάποιο εργαλείο πιστοποίησης συνταγογραφημένων  φαρμάκων. Πρόσφατα -και συγκεκριμένα στις 16 Φεβρουαρίου- οι ευρωβουλευτές ενέκριναν τη νέα νομοθεσία για την πρόληψη εισόδου παραποιημένων φαρμάκων στη νόμιμη αλυσίδα εφοδιασμού.
Εκριναν επίσης απαραίτητη τη ρύθμιση της πώλησης φαρμακευτικών προϊόντων μέσω διαδικτύου καθώς το διαδίκτυο αποτελεί μία από τις κυριότερες οδούς, μέσω της οποίας τα ψευδεπίγραφα φάρμακα εισέρχονται στην αγορά της ΕΕ. Το νομοθετικό σχέδιο που ψηφίστηκε από τους ευρωβουλευτές οδηγεί σε επικαιροποίηση των ισχυόντων κανόνων εισάγοντας τα λεγόμενα χαρακτηριστικά ασφαλείας, που θα αναγράφονται στη συσκευασία των φαρμάκων και θα εγγυώνται την ταυτοποίηση και τη γνησιότητα των μεμονωμένων συσκευασιών. Θα καθιστούν επίσης ευκολότερο τον έλεγχο ενδεχόμενης παραβίασης της εξωτερικής συσκευασίας.
Εάν υπάρχει υποψία ότι το φαρμακευτικό προϊόν παρουσιάζει σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, τότε όλοι οι φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού και όλα τα άλλα κράτη – μέλη θα πρέπει να ειδοποιηθούν άμεσα.
Σε περίπτωση που τα ψευδεπίγραφα φάρμακα έχουν ήδη φθάσει στους ασθενείς, η ειδοποίηση αυτή θα πρέπει να γίνει εντός 24 ωρών, έτσι ώστε τα φάρμακα να μπορούν να ανακληθούν, Στο νέο νομοσχέδιο τέθηκε και το θέμα των εμπορομεσιτών, που στο μέλλον θα πρέπει να καταχωρούνται σε ειδικό μητρώο προκειμένου να μπορούν να συμμετέχουν στην εμπορομεσιτεία των φαρμακευτικών προϊόντων και να αφαιρούνται από το μητρώο σε περίπτωση που δεν συμμορφώνονται με τους νέους κανόνες.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι το νομοθετικό σχέδιο εγκρίθηκε με 569 ψήφους υπέρ, 12 κατά και 7 αποχές. Για το σοβαρό θέμα των ψευδεπίγραφων φαρμάκων μιλήσαμε με τον γενικό γραμματέα του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού συλλόγου (Π.Φ.Σ), Δημήτρη Καραγεωργίου. Μας τόνισε εξαρχής ότι το πρόβλημα στην Ελλάδα μέχρι στιγμής δεν υφίσταται.
Στην Ευρώπη, αντίθετα, το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο καθώς μέσα σε δύο χρόνια είχαμε αύξηση ρυθμού εμφάνισης ψευδεπίγραφων φαρμάκων από 1% σε 3%. Πρέπει να ληφθούν, υπογράμμισε, άμεσα μέτρα για την καταπολέμηση του φαινομένου. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο, είπε ο κ. Καραγεωργίου στις τρίτες χώρες, όπου τα ποσοστά αύξησης που σχετίζονται με την ύπαρξη παραποιημένων φαρμάκων φτάνουν μέχρι και το 30%! Εκεί λοιπόν έχουμε συμβάντα και φαινόμενα ακραίας επικινδυνότητας.
Τέλος, σημείωσε ότι ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος συμμετέχει ενεργά και ουσιαστικά στο θέμα, με πλήθος προτάσεων μαζί με την Ενωση Ευρωπαίων Φαρμακοποιών. Τα παραποιημένα φάρμακα λοιπόν έρχονται στο προσκήνιο, μετά τη σχετική νομοθεσία που ψήφισαν οι ευρωβουλευτές. Πρόκειται για ένα ιδιαιτέρως σοβαρό θέμα που χρήζει προσοχής. Στην Ευρώπη, όπως είδαμε, το πρόβλημα δεν είναι μικρό. Εκεί, όμως, που ξεπερνά κάθε επιτρεπτό όριο είναι στις τρίτες χώρες.
Απομένει να δούμε αν θα ληφθούν και άλλα πρόσθετα μέτρα, προκειμένου να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα και στον τρίτο κόσμο. Διότι μπορεί εμείς να μην έχουμε ουσιαστικό πρόβλημα, όμως εκεί που υπάρχει φτώχεια, υπάρχει και στυγνή εκμετάλλευση. Συν του γεγονότος ότι υπάρχει και πλήρης αδιαφορία για την ανθρώπινη ζωή.